Op termijn kan dit stadsblog een historisch of heemkundig archief vormen over het wel en wee in de regio Waregem. U kunt hieraan meewerken door zelf historische bijdragen of informatie door te geven voor bijdragen over gebouwen, oude herbergen, belangrijke en/of volksfiguren, gebeurtenissen, volksgebruiken, geschiedenis van uw vereniging of wijk, enz. Aanvullingen en verbeteringen zijn dus hartelijk welkom zodat uiteindelijk zo waarheidsgetrouw mogelijke bijdragen overblijven.

Op 22 september a.s. zal het precies 170 jaar geleden zijn dat de eerste trein de economische opbloei van Waregem in gang zette. De Waregemse Gidsenkring werkte samen met de N.M.B.S. en het stadsbestuur aan een evenement om deze verjaardag niet ongemerkt voorbij te laten gaan. Het wordt het Waregemse project voor Open Monumentendag 2009 op zondag 13 september 2009. Voor zondag 13 september leidt de Waregemse Gidsenkring ons twee uren rond bij een leerrijke wandeling met interessante weetjes over de restanten van de vele fabrieken in de stationsbuurt die welstand brachten in de stad. Afspraak om 15 u. in de wachtzaal van het station.

xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

 De wandeling zal gedeeltelijk gebaseerd zijn op het artikel van gids Simonne Coucke, dat verscheen in de Gavergids 2009/1. Dit handelt over 170 trein in Waregem. Maar de wandeling vertelt ook kort iets over de modernistische architectuur van de Boulezlaan (cf. Open Monumentendag 2008) en de nieuwe bedrijvensite Transvaal, in de oude bedrijfsgebouwen van juteweverij Dezutter (zie ook bijdragen in Jaarboek 2008 van de Geschied- en Heelkundige Kring De Gaverstreke).

De Belgische spoorwegen werden in 1835, met de lijn Mechelen – Brussel, uit een economische recessie geboren. Vier jaar later al, op 22 september 1839, werd de eerste spoorlijn Kortrijk – Gent, door koning Leopold I en koningin Louisa-Maria ingewijd. Op 6 juli 1839 werd reeds een locomotief “Godfried van Bouillon” (door paarden gesleept) tot Waregem gebracht. Drie dagen later is minister Nothomb met een wagon getrokken door een paard langs de spoorweg van Gent naar Kortrijk gereden. Het baanvak Deinze - Kortrijk zou plechtig in gebruik worden genomen op 22 september 1839. Op 15 september was het al volledig afgewerkt. Op die dag reed voor het eerst een locomotief met een “char-à-bancs” het station van Kortrijk binnen.

 Het vak Gent – Deinze was al op 25 augustus 1938 opengesteld. De feestelijkheden kregen veel belangstelling in binnen – en buitenland. Ook de plaatselijke bevolking stond langs het tracé de komst van de trein met massale interesse af te wachten. Uit de pers van toen:

“In Deynze was de toevloed buitengewoon. De lokale harmonie in prachtig militair uniform gaf een serenade bij de doortocht. Te Waereghem was de toevloed nog aanzienlijker. Met vlaggen versierde podiums waren langs de baan opgesteld en het casino was versperd.  Hetzelfde in Harelbeke waar een triomfboog was opgericht. Men heeft overal de excellente constructies van de sectie tussen Gent en Kortrijk fel opgemerkt, alhoewel voor de eerste maal gebruikt. Het traject heeft men afgelegd in 2 uur. De ijzeren weg komt Kortrijk binnen langs de Doornikse poort.”

Zoals bij veel andere spoorlijnen had de aanleg van de lijn Gent (Zuid) - Kortrijk een hele voorgeschiedenis. Het ontwerp waarbij de spoorlijn het Leiebekken naar Kortrijk zou volgen, werd gedwarsboomd door bepaalde instanties. Zij stelden een ander oplossing voor, namelijk langs het Scheldebekken via Oudenaarde naar Kortrijk. De gemeenten uit het Leiebekken verdedigden zich echter met veel gloed en overtuiging en het oorspronkelijke ontwerp werd goedgekeurd. De spoorweg werd een zegen voor de gemeenten, die er langs kwamen te liggen. Benevens Waregem was dat ook Desselgem en Beveren-Leie. Ook Sint-Eloois-Vijve deelde mee van de ligging van het station in Waregem.

Op 22 september 1839 had de officiële inhuldiging plaats van de nieuwe spoorlijn die Gent met Kortrijk verbond, met als stopplaatsen Deinze, Waregem en Harelbeke. In 1844 kwamen er twee nieuwe stopplaatsen bij: Machelen en Olsene. Het aantal stopplaatsen nam later nog toe zodat uiteindelijk op een afstand van 44 km. de trein niet minder dan 12 keer halt hield. In Desselgem kwam het station en goederenopslag aan de dwarsing met de belangrijke intergemeentelijke weg Oostrozebeke-Deerlijk. In Beveren-Leie tussen het oude centrum daar en Deerlijk. De rit duurde ongeveer 1 uur en 17 minuten. In 1967 werd Beveren-Leie als stop afgeschaft en in 1978 werden Machelen, Olsene en Zulte gesloten en ook Desselgem volgde.

Na de aanleg van de spoorlijn werd algauw een eerste station gebouwd in Waregem. Het stationsgebouw in Waregem evolueerde met de loop der jaren, net als de stationsomgeving. Het eerste gebouw stond dicher bij de spoorwegovergang aan de huidige Stationsstraat. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de spoorweginstallaties in Waregem sterk uitgebreid. In 1917 moest daarvoor het kasteeltje Boulez plaats maken, gelegen waar nu de stationsparking is. Alleen de straatnaam herinnert er nog aan: de Boulezlaan. Op 19 oktober 1918 werden het station en de sporen gedynamiteerd door de wegtrekkende Duitsers. Alles werd grondig vernield. Het noodstation dat daarna opgetrokken werd, heeft het zeer lang ‘voorlopig’ uitgehouden. Pas in 1980 werd het met de grond gelijk gemaakt en werd het huidige stationsgebouw opgetrokken. Dit ging samen met de elektrificatie van de lijn Gent-Kortrijk. Bij die gelegenheid werden bruggen grote overwegen zoveel mogelijk vervangen door bruggen en viaducten. In Waregem verdwenen alle gelijkgrondse overwegen.

Het station Waregem bediende ook de spoorlijn 66A Ingelmunster-Anzegem. In Ingelmunster was er een verbinding met de lijn 66 naar Brugge, en lijn 73A van Tielt. In Anzegem was er verbinding met de Lijn 89 naar Denderleeuw. De lijn liep over de Leie met de zgn. IJzeren Brug in Sint-Eloois-Vijve. Deze spoorlijn 66A werd op 20 december 1868 als enkelsporige spoorlijn geopend. In 1934 werd het reizigersverkeer tussen Waregem en Anzegem stopgezet, op het baanvak tussen Ingelmunster en Waregem bleven nog reizigersverkeer tot 8 oktober 1950. Er werd niet meer geïnvesteerd in een nieuwe brug over de Leie. De lijn Wielsbeke-Ingelmunster bleef actief tot 1972 en eigenlijk was het nog tot 1985 mogelijk om vanaf het station in Sint-Eloois-Vijve Waregem te bereiken. Vanaf dat jaar werd de oude spoorwegberm daar de plaatselijke afdeling van Natuurpunt. De oude spoorwegberm tot aan de Gaverbeek tussen de Biest en Nieuwenhove bleef nog tot 1988, het verdere stuk tot de Heirweg in Anzegem was al in 1962 afgebouwd. De verdere verbinding naar de lijn Kortrijk-Brussel was al in 1934 afgeschaft.