Nieuwsbrief 39 Vogelnieuws Leeuwarder Courant 

Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van mei 2023.

01-05. Broedgeval in  nestkast van een gekraagde roodstaart in de Knipe aan de Jan Jonkmanweg (Koen en Corrie de Jong).   In deWide Mar bij Stiens  1 bruine kiekendief, 2 kleine plevier,  6 zwarte ruiter, 2 oeverloper , veel  kluten, 40 kemphaan  en groepje van  10 tureluur (Gerard Mast, Stiens). Vandaag 1 koekoek gehoord bij de "lytse mar" in Sumar, en een 30 tal regenwulp in Soestpolder te Burgum (Herman Hoekstra, Burgum). In Ryptsjerk/Rijperkerk een ooievaar ring (NLA……4850) afgelezen. Deze ooievaar was op 11 juni 2001 als nestjong in Akmarijp geringd en heeft de ring 21 jaar, 10 maanden en 20 dagen gedragen (Gerard Westerhuis, Sint Annaparochie ).

 Best al wel oud voor zo’n grote vogel Direct al is de ring van dit vrouwtje in haar eerste winter op 17 januari 2002 afgelezen in  het zuiden van Spanje bij Los Barrios /dicht bij Gibraltar op ruim 2066 km van Akmarijp. Na 2002 wordt de pootring alleen nog maar in Friesland afgelezen; 2003 Leeuwarden, 2004 Rijperkerk, 2005/2006 en 2008 Leeuwarden. Dan tot 2017 geen aflezingen en in 2018 wordt ie weer gezien in Tietjerk en daarna in 2021 in Wijns en tenslotte als laatste afgelezen  op 1 mei in Ryptsjerk/Rijperkerk.

Foto © Gerard Westerhuis.

01-05-2023. De al aardig op leeftijd zijnde vrouw ooievaar(bijna 22)  zoekt op pas gemaaid grasland naar voedsel bij Ryptsjerk/Rijperkerk.

Aflezingen van pootringen brengen vaak interessante gegevens over de trekbewegingen in kaart. Toch is  dit vrouwtje het nog een “broekie” want de ooievaar kan wel een leeftijd van 40 jaar bereiken volgens de Vogeltrekatlas van het Vogeltrekstation in Wageningen.

Kijk op https://vogeltrekatlas.nl/soortzoek2.html?-0-Ooievaar-Totaal

Een citaat uit de  recente Vogeltrekatlas;

“Nederlandse ooievaars tonen een sterke zuidwestelijke trekrichting. In Nederland worden ook wel Zweedse, Deense en Duitse ooievaars teruggemeld. Sommige daarvan komen hier tot broeden. Gewoonlijk trekken vogels uit deze populaties via de Bosporus naar Oost-Afrika. Tot 2000 werden Nederlandse ooievaars ook uit de zuidoostelijke trekroute teruggemeld. Doordat in de Nederlandse broedstations ooievaars met een zuidwestelijk georiënteerd trekgedrag worden gebruikt is de zuidoostelijke trekcomponent inmiddels uit de Nederlandse populatie verdwenen. Nederlandse vogels worden nu alleen nog uit Zuidwest Europa en Noord- en West-Afrika teruggemeld. Tegenwoordig stopt de trek steeds vaker in Spanje. Toegenomen voedselaanbod op niet-afgedekte vuilnisbergen lijkt de oorzaak daarvan te zijn”

02-05. In bosgebied Appelscha 1 nachtzwaluw (Hugo van der Wal). In het Easterskar bij Sintjohannesga 10 witgatje en  1 koekoek (Jorrit Zondervan). Bij de Bocht van Molkwar 1800 kemphaan (Hessel van der Iest). In het Lauwersmeer in Bantpolder 1000 bonte strandloper  (Willem Bosma). Bij Janum 11 zwarte Ibis (Robin van der Land). Zeventig dwergmeeuw bij de Mokkebank in Laaxum (Hessel van der Iest). In Boijl 1 boerenzwaluw als raamslachtoffer (Rudy Klesman). In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 nachtegaal zingend en 1 purperreiger  (Bauke Sienema). In Beetsterzwaag 1 kuifmees (Willem Bosma). In Heerenveen  1 nachtegaal zingend (Bauke Sienema).  Vier geelgors in het Wijnjeterperschar en 1 bosrietzanger bij het Koningsdiep (Koert Scholten, Bakkeveen). In het Rijsterbos twee nachtegaal zingend (Theo de Vries).

03-05. Groepje van 21 zwarte stern voedsel zoekend in de Alde Feanen  (Marten Sikkema). Op Terschelling bij Midsland Noord 1 hop (Remco Roodselaar). In Kollum  1 nachtegaal zingend (Joost de Bruijn). In het Fochteloerveen  1 paapje (A, Schaaf).  In de Amvestbossen bij Olterterp 1 fluiter (Koert Scholten, Bakkeveen). Twintig huiszwaluw terug bij de kolonie  aan De Bouwen in Drachten (G.J. Wester). Bij de Terkaplester Puollen 1 visarend (Wiebo Buikstra).

Foto © Wiebo Buikstra.

03-05-2023. Visarend met prooi (blei)  in boom aan de Terkaplester Puollen.

Vandaag eindelijk een drietal gierzwaluw boven centrum Burgum gezien, de rest zal nog wel onderweg zijn  (Herman Hoekstra). Bij Sonnega /It Wiede  1 roodborsttapuit (Ton Stubij).Te Kortezwaag 1 groene specht  (Frank van Gessele).  In de Overtuin te Oranjewoud 1 ijsvogel (Job Reitsma). Bij de Kleine Wielen  bij Leeuwarden 1 groene specht (Linda Veerman). In Dekema State te Jelsum nog steeds de groene specht aanwezig.Verder zijn de beide  ijsvogels er weer, waarschijnlijk broeden die er ook (Wim Hoogendam tuinbaas Dekema State, Jelsum). Vandaag hoorde ik de eerste 2 gierzwaluw boven ons huis op de Emmakade in Leeuwarden (Marianne Borgman).     De eerste huiszwaluwen zijn terug in Dedgum (Ton Westendorp).  In het Ketlikerskar 1 tapuit en een boompieper (Stefan de Vries).

04-05. In het Lauwersmeer in Diepsterbos 2 wielewaal (Benjamin Berg). Tot nu toe nog maar drie paar boerenzwaluw terug op de oude nesten in Wijnaldum Op 25 april was pas het eerste paar terug Blij hun vrolijke gekwetter weer te horen (Maartje en Rintje Post). Hier in Berlikum een groepje van  9 gierzwaluw boven huis (Ita Spoelman).

05-05. In Joure aan de Koarte Ekers 1 nachtegaal zingend (Tonny de Jong). Gisteravond om elf uur bij ons in de tuin  te Rijperkerk/Ryptsjerk een privé concert gehad van de nachtegaal. Heel lang. Heel bijzonder en super mooi. Was een verrassing zo laat op de avond en zo vroeg in het voorjaar.  Ook vonden we op 6 mei nog een dode fitis  als ruitslachtoffer. (Klaske Klaassens van Bolhuis).Vandaag een koekoek gehoord in Dokkum (Piety Oberman).

06-05. Een purperreiger overvliegend aan de  Boeyer te Joure (Lieuwe van Welie). Twee spotvogel gevangen aan de noordoever van Tjeukemeer bij Rohel (VRS Rohel Tjeukemeer). Het aantal boerenzwaluwen bij mij in de schuur was toegenomen tot 3 (denk mannetjes), tot….. een kerkuil binnen is geweest. Ik had het niet in de gaten maar is bijna twee weken af en toe in schuur geweest. Inmiddels kan hij niet meer naar binnen en opgelost. Ik vrees dat dit wel enkele zwaluwen heeft gekost.Gisteren, 5 mei, is het aantal boerenzwaluwen in de schuur toegenomen en idem meer huiszwaluwen. Het mooie weer is daar wel debet aan (Ton Westendorp) .Vanavond om 7 uur voor het eerst de koekoek weer gehoord  in het  Bouwe Pet bij Rijperkerk/ Ryptsjerk (Klaske Klaassens van Bolhuis). In het Fochteloerveen 1 paar kraanvogel met twee jongen (Nel van Charante, Oosterwolde).

Foto © Nel van Charante.

06-05-2023. Pa en moe kraanvogel met twee jongen in het  Fochteloërveen.

Sinds 4 april zit er een leucistische scholekster aan de Leppedijk in  Nij Beets. Is gepaard met een gewone, lijkt daar te gaan broeden. Zit er nu nog steeds (Lieuwe van Welie, Joure).

Foto ©  Lieuwe van Welie

Een kleurafwijking van de scholekster ontdekt bij Nijbeets.

07-05. Sinds een paar dagen zit er een paar steltkluten bij de Blessebrug over de Linde, een paar km ten zuiden van Wolvega. Ook zijn de nachtegalen daar weer terug. Bij de oude brug zitten er al een tijdje twee te zingen (Albert Koning, Wolvega).Bij het vennetje bij vogelkijk hut de Blikken bij Berlikum zijn er al een paar weken visdiefjes te zien, vandaag zag ik er een zestal. Ook daar de koekoek gepot, was er op 1 mei ook al daar (Ita Spoelman).  Bij paviljoen de Leijen te Rottevalle een  nachtegaal gehoord (Rindert Algra, Leeuwarden). De gekraagde roodstaart broedt al jaren bij ons in Sumar aan de Heidereed, vandaag al drie eieren (Hendrik van der Meer, Sumar).Vandaag hoorde ik 2 nachtegalen op het eiland in het Tjeukemeer (Henk Rienstra, Bolsward).

Foto © Henk Rienstra, Bolsward.

07-05-2023. De nachtegaal wordt in Friesland steeds vaker gehoord en gezien.

08-05. Bij Menaldum/Menaam aan de /Sânwei 1 koekoek gehoord (Oane Baarda). Helaas is de fazant vorige week toch slachtoffer geworden van het verkeer op de Aengwirderweg in Tjalleberd. (Zie ook Nieuwsbrief 31).  Hij is hier bijna een jaar geweest en scharrelde zijn kostje bij diverse buurtgenoten op. Wel jammer, hij kwam altijd tegen de avond bij ons en vloog dan in een boom om te slapen (Sia de Heus-Krikke, Tjalleberd). Aanzienlijke groep gierzwaluw boven Heeg gezien (Feite Terpstra).

09-05. In Appelscha de appelvink in de tuin gehad bij de zonnebloempitten (Henk Zuiderbaan). Vandaag een bonte vliegenvanger gespot in onze tuin te Lippenhuizen (Coen Leenstra). Vanmorgen de koekoek gehoord te Aalsum (Sake Dijkstra).Al ongeveer een jaar of vijf hebben we jaarlijks in onze tuin een broedend paartje gekraagde roodstaarten in Damwâld en ook dit afgelopen weekend zagen we weer voor het eerst het vrouwtje en maandag ook het mannetje. Hij zit met grote regelmaat op een betonnen waslijnpaal. Om beurten inspecteerden ze een nestkast. Hopelijk komt het weer tot broeden. Onze tuin grenst aan weiland met boomsingels (Auke en Martje de Boer, Damwâld). In Woudsend 1 mannetje zwarte roodstaart gezien (Jorrit Zondervan).  

10-05. In het park aan de Zuidelijke Rondweg te Dokkum 1 koekoek gehoord (Tjip Oberman). Achter bedrijvenpark De Ekers in Joure twee  mandarijneend (Durk Visser ). Drie tapuit te Oldeholtpade (J.de Groot). In Van Oordt’s Merksen /Smelle Warren 1 nachtegaal zingend (Wender Bil). Vier beflijster op Schiermonnikoog bij Kobbeduinen (Annemiek Eggenhuizen). Aan de Griene Dyk bij Sneekermeer 1 bosrietzanger en 1 spotvogel zingend (Dick Pruiksma). In het Lauwersmeer 1 wielewaal (Pieter Hamstra). Op de Duurswoudsterheide  1 wespendief (Helga Manson). Bij Nijbeets groepje van 4 zwarte ibis (Mike Lodewijks). Bij Appelscha /Willemstad 8 tapuiten gezien (Peter Keune). Aan het Sneekermeer  1 paapje (Dick Pruiksma). In Veenpolder te Delfstrahuizen  1 spotvogel (Sjouke Scholten). In het Fochteloerveen 1 grauwe klauwier (Dick Vogt) . In het Lauwersmeer een reuzenstern (Marc Batsleer).  In de Lendevallei bij Wolvega  1 Aziatische goudplevier (Marco Hasselaar e.a.).

Foto © Marco Hasselaar, Heerenveen).

10-05-2023.De Aziatische Goudplevier is een dwaalgast in Nederland, die broedt in het noorden van Siberië en in Alaska, maar die de laatste jaren vrijwel jaarlijks in ons land wordt vastgesteld. 

11-05. Vandaag in het bosje aan de zuidkant fan Holwert  de wielewaal gehoord (Sara Hofman). Vijf morinelplevier  bij Anjumer  en Lioenssenerpolder  waargenomen (Patrick de Boom e.a.). In Lippenhuizen 1 draaihals (Vincent Douwes). Twee wielewaal in het Leeuwarderbos (T. Brontsema). In Terhorne 1 spotvogel (Rommert Cazemier).   In De Knipe een nest met 5 jongen van de zwarte roodstaart van zeker 7 dagen oud (Sil Dekker).

Opmerking Jan de Jong; Deze jongen van de zwarte roodstaart in de Knipe zijn mooi vroeg. Bij een broedduur van zeker 14 dagen is het eerste ei rond 16 april gelegd. De vijf jongen vogels die mooi verscholen zaten achter een plankje in de zithoek  onder een afdak in de tuin zijn  door mij geringd. Zo vaak krijg je niet de kans om jongen van de zwarte roodstaart te ringen. Nooit eerder ringde ik zo vroeg jonge zwarte roodstaarten. In 2022 ringde ik ook 5 jongen op dezelfde plek bij Sil Dekker in de Knipe op 27 mei.  In 2014 een nestje met 5 jongen  in Kortehemmen en in 2022 5 jongen in Sneek bij Bouwbedrijf van der Meer.

Foto © Jan de Jong

11-05-2023. Een van de jongen van de zwarte roodstaart  op de hand  van Sil Dekker uit het goed verscholen nest in de tuin in de Knipe.

12-05. Naast de boerenzwaluw werd er dit jaar door de gekraagde roodstaart ook een nest gebouwd in een nestkastje in Drachten. In totaal 7 eieren. Jammer genoeg heeft de steenmarter het vrouwtje gekraagde roodstaart opgegeten en veertjes zaten op het dakje van de nestkast. Vorig jaar is het nest ook verstoord maar was de oorzaak niet duidelijk. De laatste 3 jaar heeft de steenmarter ook de nestkast van de holenduif bezocht en broedvogels opgegeten. Dit jaar kippengaas rondom boom maar dit heeft echter niet geholpen.  Dus niet alleen de weidevogels maar ook holenbroeders zijn het slachtoffer van de steenmarter. Denk dat ik de nestkast voor de gekraagde roodstaart net zoals voor de boerenzwaluw ook aan een plafond ga hangen zodat het niet meer bereikbaar is voor de steenmarter (Thomas Dijkstra , Drachten).

13-05. boerenzwaluw nest met 2 ei op Oost Vleiland (Alie Wijbenga ).In de Haulsterbossen  bij Haskerhorne (richting Wolvedyk) 1 zingende boompieper gehoord (Durk Visser ,Joure). Bij de Zuidwaard te Makkum 2 spotvogel (Andries Zijlstra en Haje Valkema). In het Easterskar bij Sintjohannesga  1 bosrietzanger zingend en 1 boomvalk gezien (Joost Vogelzang). In Bakkeveen 1 fluiter  gehoord (Martin Boomsma). In de Deelen 2 wielewaal (Martin Huisman). Groepje van 40 regenwulp bij Gaast (Harry de Vries). Bij de Meulereed bij Oldeberkoop 1 man grauwe klauwier gezien (Henk Dommerholt). Te Donkerbroek 1 raaf (Christiaan de Vries). Op Ameland 1 grote karekiet  (Henk Gazon e.a. ). In het Compagnonsveld op Fochteloerveen  4 wielewaal (Arnoud van den Berg).

14-05.  Twee velduil aan het Tjeukemeer bij Rohel gezien (Gerard  en Jacob Westerhuis, Sint Annaparochie).Vanmiddag een grote karekiet horen zingen (en de vogel ook even heel vaag gezien), net ten oosten van de zandput bij Mildam, in de rietkraag van een klein plasje langs de Tjonger (Bauke Sienema, Heerenveen).Er zit al 3 dagen een koekoek roepend in de bosrand van de korte ekers in Joure, nabij de vierljepschans (Bertus Rijpkema). Groepje van zeker 22 dwergmeeuw aan de noordoever van het Tjeukemeer bij Rohel  jagend op insecten langs de rietzoom (VRS Rohel Tjeukemeer).  Vanmiddag bij onze fietstocht  zagen we in de Dyksfeart ( t.o. Hubert) bij Stavoren, een chileense smient. Deze liet zich enkele keren horen (Ype en Tryntsje Albada, Laaksum).

Foto © Ype en Tryntsje Albada)

14-5-2023. De Chileense smient is een exoot in ons land en wordt de laatste jaren steeds vaker in Friesland gezien.

15-05. In Van Oordt’s Mersken -De Dulf een groepje van 7 smient  gezien  en een kwartel  gehoord ( Willem Bosma). Bij de Burgumer Mar 1 visarend met vis (Auke Dotinga). Bij de veerdam te Holwerd 3 velduil jagend (Martin Verbeeten). Op Schiermonnikoog nog een beflijster man in het dorp (Jan van Bokkum). Zeker een 20 tal steltkluut in Lauwersmeer bij Ezumakeeg (Rick Jongerhuis). Bij de Herik in Koningdiep 1 watersnip baltsend (Willem Bosma). In de Driessenpolder in Lendevallei 3 kleine strandloper (Wolbert Hermus).

Tot zover weer deze Nieuwsbrief 39. Er kwam erg veel materiaal binnen. Allen heel erg bedankt voor de meldingen en de vele fotos die ik mocht ontvangen.

VOLGENDE NIEUWSBRIEVEN WAT LATER;

Van half mei 2023 tot september 2023  kunnen de Nieuwsbrieven wat onregelmatiger verschijnen omdat ik dit jaar o.a. meer  aandacht probeer te geven aan mijn boerenzwaluw onderzoek in Friesland. Het Vogelnieuws in de Leeuwarder Courant blijft onveranderd doorgaan en ik ontvang dan ook graag de nieuwtjes uit de natuur van U allen om deze zo goed mogelijk te registeren en onder de aandacht van een groter publiek te brengen. Deze wijze van voorlichting over de (Friese) natuur  geef ik nu al meer dan 48 jaar aan U door. In totaal zijn er duizenden artikeltjes verschenen, ben de tel inmiddels kwijt. Eerste stukjes verschenen er o.a. al in 1975  in de Jouster Courant. Nadien vele artikelen voor BFVW en diverse vogelwachten. Onder anderen voor de Vogelwacht Joure heb ik zelfs meer dan 40 jaar het Vogelnieuws verzorgt (1979-2019), en vele jaren actief aan weidevogelbescherming gedaan.

Jan de Jong (72) ;Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).  

Meldingen voor de Nieuwsbrief 40 graag vóór 31 mei 2023 inzenden met vermelding van naam en adres.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.

18 mei 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

18-05-2023, 14:48 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van april 2023.

door Jan de Jong 

15-04. In Joure 1 gekraagde roodstaart bij woning aan It Jacht. Vogel ook op 16 en 17 april aanwezig(Janny Schurer).In de Alde Feanen /Wikelslân 1 rietzanger, 1 man gekraagde roodstaart  en 1 boerenzwaluw gezien (Rindert Algra, Leeuwarden).Vandaag de eerste gekraagde roodstaart (mannetje) dit jaar gezien in Ureterp (Arend Schuurman). Aan het Bergumermeer 1 vroege braamsluiper gevangen en geringd (Vogelringroep Bergumermeer).

16-04. Een boomvalk  gezien bij Haskerhorne (Henk Bulsing) . Bij de Langweerder Wielen/Put van Nederhorst 1 zingende kleine karekiet (Durk Visser, Joure). Vandaag 1 witte kwikstaart in Goënga (Rients de Jong).Aan de  Boskreed De Westereen/ Kollumerzwaag 1 man gekraagde roodstaart. (Rindert Algra). In een wilgentenenkorf (eendenkorf) in Terkaple al een nest met 4 ei waterhoen (Jurjen van der Meer).

Foto © Jurjen van der Meer, Terkaple.

16-04-2023. Je hoort steeds vaker dat waterhoentjes zich aanpassen en alternatieve plekken zoeken om predatie zoveel mogelijk tegen te gaan. Soms broeden ze ook wel eens IN bomen en struiken en onder bruggen. Zijn er meer fotos van opvallende plekken waar door de soort gebroed wordt.

17-04. In Hemrikkerverlaat  1 draaihals (Frank van den Bosch).Een beflijster man in de tuin te Winsum (Teake en Jantine Brouwer). In De Stikels bij Tjerkgaast 4 velduil (Marten Wesselius). Bij Griene Dyk aan Sneekermeer 1800 kemphaan (Dick Pruiksma). Groep van 30 regenwulp in de Groote Sintjohannesgaasterpolder (Bauke Sienema). Bij de Veerdam van Holwerd 400 kluut, 3000 bonte strandloper  en 40 tal regenwulp overvliegend (Tinus Butter). Te Leeuwarden 1 hop bij sportpark  Kalverdijkje (Jeroen Breidenbach). Te Fochteloo 1 kleine karekiet zingend (S. Wenings).  Te Stiens 1 tuinfluiter gezien (Rianne  Touber-Bruinsma). Twee zwarte zwaan  bij Ezumakeeg in Lauwersmeer (Jos Welbedacht). Bij kokmeeuw kolonie op Steile Bank /Laaxum 1 reuzenstern en zeker 10 zwartkopmeeuw in kolonie (Libbe Zijlstra). In Leeuwarden bij sport parkje Kalverdijkje 5 visdief (Gerben Mensink). In De Deelen 1 purperreiger (Koert Scholten). Zeker 4 vrouwtjes blauwe kiekendief te Tjerkgaast /De Stikels (Marten Wesselius).  In de Blaugerzen te Akmarijp groepje van tientallen gele kwikstaart (Lykele Zwanenburg, Dronten).  

18-04. Honderd  regenwulp langs de Leppedijk bij Nijbeets (Lieuwe van Welie).  Twee gierzwaluw te Haskerhorne (Henk Bulsing).  Groep van 400 bergeend buitendijks  in Bildtpollen (Tinus Butter). In Lindevallei bij Wolvega 2 zomertaling (Hans Smit). Groepje van 6 smient in Groote /Sintjohannesgaasterpolder (Johannes & Geja Koster). Bij Mirns /See Hanne 2 brilduiker (Aart Vink). Op Schiermonnikoog bij Westerplas 5 gierzwaluw (Rense Nieuwenhuis ). In de Jan Durkspolder in Alde Feanen 2 reuzenstern (Dick Bos).

Foto © Dick Bos.

18-04-2023. De reuzensterns trekken in het voorjaar  van het IJsselmeergebied via het  Lage Midden van Friesland en het Lauwersmeer door naar de noordelijke broedgebieden in Scandinavië. De broedgebieden liggen van Denemarken van de Oostzee naar oevers van Botnische Golf in Zweden, Finland en Rusland. De Europese broedpopulatie ligt tussen de 5800-9800 paar (EBBC Atlas2 2020).

Dit voorjaar werd de 1^e reuzenstern in Friesland gezien op 30 maart in de Workumerwaard door Rommert Cazemier. Op 2 april fotografeerde Harry de Vries er ook al een op de Workumerwaard. Nadien zijn ze o.a. gezien op 2 april Leeuwarden, 8 april Ryptsjerksterpolder, Garypster warren , 10 april Sneekermeer , 11 april Terschelling, 12 april Bocht van Molkwar, Grootte Sintjohannesgaasterpolder , 13 april Easterskar , 14 april Lauwersmeer, Twijzelermieden, 15 april bij Lemmer, tussen Skarl en Stavoren, 17 april Steile Bank/Oudemirdum. Soms flinke aantallen zoals op 22 april 16 reuzenstern bij de Bocht van Molkwar (Libbe Zijlstra).

Bij Ezumakeeg in Lauwersmeer 7 wintertaling (Kor Nijboer, Leeuwarden).Bij begraafplaats te Damwâld vanmiddag wederom 2 grote vos  vlinders. Na mijn eerste exemplaren in 2020 op dezelfde plaats, nu wederom meerdere exemplaren rondom de zoete kersen. Dit blijkt ook een waardboom voor deze soort te zijn. Het kan bijna niet anders, dan dat deze soort zich hier definitief heeft gevestigd (Jan Andries Wagenaar).

Foto © Jan Andrie Wagenaar.

18-04-2023. De grote vos vlinder wordt de laatste jaren steeds meer gezien in Friesland. Dit jaar werd de eerste al op 13 maart 2023 in Oldeberkoop/Lendebos door Thomas Schäfer. 

Oorzaak van de toename van grote vos vlinders is klimaatverandering/zachte winters/betere overleving overwinterende vlinders. In de maand  april 2023 alleen al zijn t/m 18 april grote vos vlinders gezien te; Oldeberkoop, Het Harichsterbos, Terschelling, Nijbeets, It Bûtefjild, Schiermonnikoog, Ravenswoud, Duurswouderheide, Fochteloerveen, Ameland, Nijeberkoop  en Wolvega. 

19-04. In de 1^e Kroonspolder op Vlieland 1 zingende nachtegaal  en zeker 7 tapuit (Willem Wind). Op de Zuidwaard te Makkum 1 kleine karekiet zingend (Enne van Dijken).  Groepje van 6 zanglijster in het Easterskar te Sintjohannesga (Johannes& Gea Koster). Drie lepelaar op landerijen te Tjalleberd (Sjoukje Jacobs).  Bij de kijkhut van Piaam 6 kluut (Wouter Schothorst, Joure). Aan de rondweg oost bij Dokkum 1 blauwe kiekendief (Willem Jonkman, Oudwoude).

20-04. Tien beflijster te Oosterend op Terschelling (Tibor Peters).Bij Mirns aan IJsselmeerkust groep van 500 boerenzwaluw, 150 huiszwaluw en 100 oeverzwaluw aan het voedsel zoeken (Aart Vink). Drie velduil te Tjerkgaast (Marijke Ammerlaan). Twee gierzwaluw te Kornwerderzand (Jeroen de Bruin). Groep van 80 grote stern rustend op Stroomleidam op Ameland (Toni Masafret). Twee  visarend jagend bij de Leien  (J. Tuinstra). Te Sneek 1 braamsluiper gehoord in Schuttersveld (J.J.P. Krop). In Drachten bij Maartenswoude 1 nachtegaal zingend (Bouke Roosma). In de Blaugerzen bij Akmarijp 1 roerdomp (M. Smit).  In Hemrikkersveld te Beetsterzwaag 1 kuifmees  (Willem Bosma). In Joure aan de Seewei 1 zwarte roodstaart (Libbe Zijlstra). Drie gierzwaluw in Workum (Harry de Vries). In de Veenpolder  te Delfstrahuizen 1 smelleken (Sjouke Scholten).

21-04.  In Hurdegaryp 1 beflijster dood  gevonden, w.s. vensterslachtoffer (Jan Peter Lukkes).In Skoaterwâld te Heerenveen 1 indische gans, devogel werd verjaagd door een grauwe gans (Bouke Sienema). In Leeuwarden 5 gierzwaluw (Vincent Douwes). In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg  3 steltkluut (Gertjan van Noord e.a.). Bij de Veerhaven op Schiermonnikoog groepje van 140 steenloper (Hein Prinsen e.a. ).   Bij de Twijzelermieden op 3 plaatsen bokje gezien (Jacob Hanenburg). Bij de Tjongerdellen  bij Mildam 10 witgatje (Jens de Wit).  Te Woudsend 2 gierzwaluw (Jorrit Zondervan). In het Easterskar bij Sintjohannesga 1 purperreiger (Bouke Sienema). Groep van 160 oeverzwaluw bij broedwand in Easterskar (Harry Holwerda). In de Potmarge bij Leeuwarden 1 hop (Thomas Schäfer) . Aan de E.A.Borgerstraat in Joure een jagend mannetje sperwer (Jan de Jong).  In Stiens 1 groene specht op zoek naar mieren (Gerard Mast).

Foto © Gerard Mast

21-4-2023. Door klimatologische veranderingen komt de groene specht steeds vaker voor. Het voedsel in de vorm van mieren is door de warme en droge zomers steeds vaker aanwezig.

22-04.  Aan Tjeukemeeroever bij Rohel 2 braamsluiper en 1 kleine karekiet  geringd (VRS Rohel Tjeukemeer). Een ringmus in de tuin in De Knipe (Anneke Durkstra). Een oranjetip vlinder aan het Nannewijd bij het recreatieveldje  van SBB (Durk Visser, Joure). Vandaag een tweede jaars vrouw  sperwer in Joure achter huis die een zanglijster had geslagen (Bertus Rijpkema). In Damwâld 2 oranjetip vlinders in Geastmerbosk (Jan Andries Wagenaar). Een draaihals in de tuin te Franeker (Klaas Plat). Bij Zurich/Afsluitdijk/viaduct negen (!) braamsluiper gevangen (VRS Franeker).  Twee braamsluiper gevangen aan Bergumermeer (Vogelringgroep Bergumermeer).  In de Twijzelermieden 1 roerdomp gehoord (Auke van Eck).  In Stiens een dagpauwoog en een oranjetip vlinder gezien (Gerard Mast).

23-04. Een zestal huiszwaluw terug bij de nesten aan de achtergevel van woning  in Langezwaag. Vorig jaar waren ze pas terug op 1 mei.  (Joop Petter). In Zwaagwesteinde/De Westereen 1 huiszwaluw terug (Theo de Bruin). In Franeker 1 braamsluiper roepend (Auke van Eck). Op Schiermonnikoog 5 braamsluiper gevangen (VRS Schiermonnikoog). Vanmiddag hoorde ik Leeuwarden  in  de Zuiderburen 2 nachtegalen zingen (Sybout Jaarsma). Aan de Nijebildtdyk onder Sint Anna Parochie  1 draaihals in de tuin  (Alco de Jong). Een koekoek in Jan Durkspolder bij Earnewâld. Daar ook een kolonie broedende grote zilverreiger tussen de blauwe reigers en  lepelaar (Gerard Mast).

24-04.  Bij het Zwemmerpark /De Westereen een sprinkhaanzanger (Rindert Algra, Leeuwarden). Bij het Sneekermeer 1 nachtegaal zingend (Naut van der Mei). Op Vlieland nog een groep van 150 kramsvogel (Henri Bouwmeester). Op Schiermonnikoog/Banckspolder  groepje van 14 beflijster (Hein Prinsen). Te Heerenveen/Belvedère 1 nachtegaal zingend (Bauke Sienema). In Bakkeveen 1 fluiter zingend (Sjouke Scholten). In Eastermar een draaihals gezien (Arend Timmerman). In Koningsdiep bij Hemrik 1 sprinkhaanzanger zingend (Kees Hein Woldendorp). In Alde Feanen /Jan Durkspolder 3 visdief (Dick Bos). Groep van 37 (!) beflijster in het Dorp op Schiermonnikoog (Luuk Draaijer). In de omgeving van Klooster op Schiermonnikoog 1 tuinfluiter gezien (Hein Prinsen).

25-04. In Franeker 1 draaihals in de tuin (Alie Monsma en Jan Leeuwerink ). In Oudemirdum vliegt een beflijster zich dood tegen de vensterruiten (Dieuwke  en Andries Melchers).  In Deinum een draaihals in de tuin (Anneke Koster).

Foto © Anneke Koster, Deinum

25-04-2023. De draaihals is verzot op mieren en komt tijdens de voorjaarstrek steeds meer voor in tuinen waar dit voedsel voor hem te vinden is.

In april zijn er  op veel meer plaatsen draaihalzen in Friesland gezien. We melden de 1^e dit jaar al op 17 april in Hemrikkerverlaat (zie hierboven bij 17-04). Verder kwamen er o.a. meldingen binnen uit ; Elsloo, Vlieland, Rottige Meenthe , Goingarijp (22 april), Schiermonnikoog (23 april), Lauwersmeer, Eastermar (24 april), Deinum (25 april), Surhuisterveen (26 april), Terschelling en Beetsterzwaag (27 april). 

26-04.Hij is weer in Opende de gekraagde roodstaart. Hopelijk vindt hij weer een plekje om te broeden. Vorig jaar hebben ze gebroed in een nestkastje, waarvan de grote bonte specht de opening iets had vergroot (Sipke Lindeboom).Al  veertien dagen is er een groep dwergmeeuwen bij de vogelkijkhut in het Easterskar. De groep varieert in samenstelling. Soms bestaat ze uit slechts een paar vogels, maar vandaag waren er zelfs ca. 60! De meeste vogels dragen het volwassen broedkleed, of het overgangskleed hiernaartoe. De groep foerageert steeds boven de plas bij de hut, vrijwel altijd boven de noordwestelijke linkerhelft. De dwergmeeuwen vangen doorlopend insecten(larven) uit het ondiepe water. Waar ze rusten weet ik niet, hoewel ik ze dat ook wel gewoon op het water bij de hut zie doen. Boven het Nannewijd zijn ze ook al gezien, zo hoorde ik. Best wel uniek dit. Ik had ze voorheen maar zelden bij Easterskar/Nannewijd gezien. (Bauke Sienema, Heerenveen).

Foto © Jan Bijlsma

22-04-2023. Ook op andere plaatsen in Friesland, zoals in het Lauwersmeer bij Ezumakeeg,  zijn flinke aantallen  volwassen dwergmeeuwen gezien. Op 23 april 2023 tijdens trektelling bij de Oudemirdumerklif in Gaasterland   tussen 17:57 – 18:45 uur  629 dwergmeeuw geteld door Alwin Borman  en Donny Dolman, de vogels trokken alle net voor een regenbui richting noordwest. Op 25 april ook al een flinke groep van 200 dwergmeeuw in het Lauwersmeer (Bouke Roosma).   

Groep van 70 regenwulp aan  de Liemdyk in Easterskar Sintjohannesga (Aant de Jong, Joure). Grasmus zingend in De Twigen en een huiszwaluw bij de Graverij bij Joure (Tonny de Jong). Bij onze vijver werd  in Oudwoude de ijsvogel gezien. Een pareltje. Helaas ook nog steeds geen boerenzwaluw bij ons gezien. Ook niet in onze omgeving. (Willem Jonkman). Vandaag tijdens een fietstochtje bij Sexbierum twee tapuit en enkele huiszwaluw  gezien (Auke van Eck).

27-04. Vandaag om 19.05 uur een gierzwaluw boven de tuin in Workum (Andries Blom).  In Scharnegoutum 1 koekoek  gehoord ( Rients de Jong, Goënga ). Op de Blaugerzen bij Akmarijp vanmorgen een dood jong van de grutto (met eitand) in nest gevonden. De rest was allemaal  uitgekomen. Het kuiken was verder volgroeid (Jurjen van der Meer, Terkaple).

28-04.  In Joure aan de Koarte Ekers 1 tuinfluiter zingend (Tonny de Jong). In Tjalleberd gisteren en vandaag gekraagde roodstaart in onze tuin. Hoop dat ze gaan nestelen (Sia de Heus-Krikke). In Sumar vandaag 2^e ei boerenzwaluw gelegd (Hendrik van der Meer).

Opmerking Jan de Jong; Dat is erg vroeg! De aankomst dit jaar was ook vroeg, op 30 maart was de eerste al terug in de broedstal bij Hendrik van der Meer. Waren ze op andere plaatsen ook al aan de leg? Eerste ei is dus gelegd op 27 april!

Een oeverloper verraste ons met een bezoek langs onze steiger aan het Heidemeer in Heerenveen (Bep van den Berg). Aan de zuidkant van Franeker een roepende koekoek (Auke van Eck). Meerdere grasmus zingend  gehoord aan de Tramweg tussen Joure en Broek Zuid (Durk Visser, Joure ).  

29-04. Vandaag  was ik aan het wilster flappen bij Laaksum en zag toen de eerste gierzwaluw vliegen (Catharinus Monkel  Warns).  Vier gierzwaluw terug gekomen op het Helmhout in Joure (Bertus Rijpkema).Een  grote samengestelde groep regenwulp (zeker meer dan 150) bij ons voor in het land bij Ballingbuer te Goingarijp. Al in de afgelopen weken vliegt er hier een groep regenwulp van 20-30 vogels rond. Mooi gezicht (Johan van der Sluijs). Mijn eerste tuinfluiter gezien bij  het Zwemmerpark in de Westereen/ Zwaagwesteinde en in het recreatie gebied De Hege Bult Drogeham een boompieper (Rindert Algra). In Joure groepje van 12 gierzwaluw terug boven ons huis om 13:26 uur (Tonny de Jong). Bij de vogelkijkhut De Blikken te Wier vier gierzwaluw boven het vennetje en over het land vliegend. In Berlikum thuis  de gierzwaluw nog niet gezien (Ita Spoelman).

30-04. Aan Tjeukemeer bij Rohel 3 tuinfluiter gevangen en geringd (VRS Rohel Tjeukemeer). Vanmorgen  rond 9.10 naar de lucht gekeken, en warempel, daar vliegt een huiszwaluw vrij hoog over Heeg, even later ook een gierzwaluw. Vanaf de brug met het  zicht op Heeg en twee kerken een  flinke groep van tussen de tien en twintig gierzwaluw, als in baltsvlucht vliegend, prachtig die zijn thuis gekomen (Feyte Terpstra Heeg). Vandaag 1 zingen de tuinfluiter tussen Joure en Broek Zuid  en 1 in bosjes bij de Langweerder Wielen (Durk Visser, Joure). Vandaag hoorde ik de koekoek op het terrein van RCN de Potten bij Sneek (Henk Rienstra, Bolsward ).Vanuit onze tuin in Berlikum een zeearend gezien, geweldig mooi , richting het westen koersend (Ita Spoelman , Berlikum).

Foto © Henk Rienstra)

30-04-2023. De koekoek laat zich altijd het meest in de vroege ochtend horen

Tot zover weer de volle Nieuwsbrief 38.

VOLGENDE NIEUWSBRIEVEN WAT LATER;

Van mei 2023 tot september 2023  kunnen de Nieuwsbrieven wat onregelmatiger verschijnen omdat ik dit jaar o.a. meer  aandacht probeer te geven aan mijn boerenzwaluw onderzoek in Friesland. Het Vogelnieuws in de Leeuwarder Courant blijft onveranderd doorgaan en ik ontvang dan ook graag de nieuwtjes uit de natuur van U allen om deze zo goed mogelijk te registeren en onder de aandacht van een groter publiek te brengen. Deze wijze van voorlichting over de (Friese) natuur  geef ik nu al meer dan 48 jaar aan U door. In totaal zijn er duizenden artikeltjes verschenen, ben de tel inmiddels kwijt. Eerste stukjes verschenen er o.a. al in 1975  in de Jouster Courant. Nadien vele artikelen voor BFVW en diverse vogelwachten. Onder anderen voor de Vogelwacht Joure heb ik zelfs meer dan 40 jaar het Vogelnieuws verzorgt (1979-2019), en vele jaren actief aan weidevogelbescherming gedaan.

Jan de Jong (72) ;Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).   

Meldingen voor de Nieuwsbrief 39 graag vóór 15 mei 2023 inzenden met vermelding van naam en adres.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.

2 mei 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

Tot slot nog een melding van een afwijkende kauw die op 16 april 2023 in Leeuwarden werd gefotografeerd (de Boer).

Foto © De Boer, Leeuwarden.

16-04-2023. Al een tijdje loopt er een “bonte” kauw rond bij het Cambuurplein in Leeuwarden.

De laatste jaren zie je steeds vaker dat er afwijkende kleden van vogels voorkomen. Zuivere albino’s zijn zeldzaam. Mocht U ook een vogel met een bijzondere kleurafwijking hebben gezien of gefotografeerd dan horen we het graag.

02-05-2023, 07:44 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)