Nieuwsbrief 50. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

Door Jan de Jong.

Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van oktober 2023.

15-10. Zeven zwarte zwaan bij Kornwerderzand (Jos en Fedde Welbedacht). Zes roodhalsgans bij de Waddendijk op Schiermonnikoog (Chris Spijkerboer e.a.).   In het Bûtefjild 1 klapekster (Tjeerd Sijtema, Grou).

Foto © Martin van Holsteijn (archieffoto).

De klapekster is een wintergast die elk jaar wel in een van de wat grotere natuurgebieden in Friesland te zien is van het Lauwersmeer tot aan de IJsselmeer kust. Hoe groot het werkelijke winteraantal is in Friesland is maar weinig over bekend. Ik schat in van zo’n 5 a 10 vogels.  In sommige jaren is de klapekster schaars. De winterpopulatie in ons land wordt geschat op 300 a 400 vogels met jaarlijkse fluctuaties (SOVON/Vogelatlas).

16-10. Op de Workumerwaard twee toendrarietgans (Henk Rienstra, Bolsward). Groep van 400 bergeend op Vrijheidsplaat te Ameland (Jur Furda). Vier pestvogel bij Veerhaven op Terschelling (Maarten Oosterhuis). Bij de Slotplaats te Bakkeveen 40 kruisbek (Christiaan de Vries).  Bij het Posthuis op Vlieland 80 zanglijster, 532 kramsvogel, 1760 koperwiek en 330 keep overvliegend (Jacob Lotz e.a.). Bij d ‘Amelannen bij Feanwâlden 5 boerenzwaluw naar noordwest, 25 veldleeuwerik naar zuidwest en een 40 watersnip overvliegend. Bij de Sippefennen 1 klapekster (Wiebe Sjoerd van der Veen). Bij de Kooiduinen op Ameland 8 bokje (Marijn Prins). Op Schiermonnikoog bij de Jachthaven 1 dwerggans (Gerjon Gelling). 

Op Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer passeerden vanmorgen honderden koperwieken. Maar liefst 101 koperwiek zijn die ochtend gevangen en geringd voor wetenschappelijk onderzoek. Hierbij ook nog een late ongeringde kleine karekiet (VRS Rohel Tjeukemeer).

17-10. Twee blauwe kiekendief (mannetjes) boven De Deelen (Tjeerd Sijtema, Grou). In Dearsum 1 ijsvogel in de tuin geringd (Jaap Strikwerda). Vandaag in Nieuwehorne een houtsnip die opvloog in onze tuin (Xandra Toppen).Wij hebben nu momenteel nog jongen van de kerkuil hier in Skarl bij Warns. Er waren er volgens mij een stuk of vier maar heb een dode jonge uil gevonden die uit het nest gegooid is. Dit jong is al een paar weken dood zo vond ik haar vandaag. De rest van de kerkuilen zijn vlieg klaar en vliegen al maar vanavond viel er een naar beneden en was heel mager en deze overleefd het waarschijnlijk niet, veel te zwak (Bouke Smid, Warns). Aan de noordoever van het Tjeukemeer op Ringstation Rohel nog een late kleine karekiet geringd (VRS Rohel Tjeukemeer).  Hier bij ons in Ternaard was vandaag een klein groepje van 6 staartmees. Ook komen de goudhaantjes even foerageren (Ria Pekelsma). Drie boerenzwaluw overvliegend bij Tjaarda’s Bosch te Oranjewoud (Gerco Schutten). Bij het Leeuwarderbos 1 bladkoning (Lisette Cuperus en Merel Zweemer).  Op Schiermonnikoog bij de Bunker 1 roodstuitzwaluw overvliegend (Tjomme Fernhout). Op Vlieland bij de 3^de Kroonspolders 1 IJslandse koperwiek geringd (Jeroen Breidenbach/VRS Vlieland).

18-10. Bij Zurich aan de Afsluitdijk 34 goudhaan geringd (VRS Franeker). Te Kollum nog een boerenzwaluw (Kees Bode). Groepje van 5 dwerggans bij Plasjes N31 bij Harlingen (Dick Pruiksma). In Heeg in Heempark 1 mandarijneend (Edzard Osinga). Groep van 40 holenduif bij de Ontginning te Nijelamer (Rene Droog). Nog 1 visdief te Harlingen bij het Zuiderhavenhoofd (Jan Bosma). In de Banckspolder op Schiermonnikoog 1 ijsvogel (Wouter van der Ham). In het Fochteloerveen 1 klapekster (Eric Jager). In Camminghaburen in Leeuwarden 1 grote gele kwikstaart (Vincent Douwes). Bij de Jachthaven op Schiermonnikoog 2 dwerggors (Peter Lindenberg).

19-10. In Easterskar bij Sintjohannesga twee zeearend (Tjeerd Sijtema, Grou). Bij de Duurswoudsterheide groepje van 17 kleine rietgans overvliegend (Koert Scholten).  Te Nijhuizum 1800 smient en 400 goudplevier (Tjerk Kunst). Bij het Van Hall Laren in Leeuwarden 1 houtsnip overvliegend (Rick de Groot). In het Fochteloerveen 1 klapekster (Simon Molenaar). Groepje van 15 staartmees te Wijnjewoude (Koert Scholten). In de Alde Feanen bij de Lytse Mar groepje van 25 sijs (Anne Elverdink).  In Terwispel aan de Alde Dyk 1 zwarte ooievaar met een witte kleurring 197M en pootring waargenomen (Jauke Sies en anderen).

Foto © Jauke Sies.

19-10-2023. Deze zwarte ooievaar is al een tijdje in die omgeving gezien. Deze zwarte ooievaar is op 12 juli 2023 als nestjong geringd in Polen (Oracz Maly 2 km westelijk, Wróblew, Lódzkie). Afstand 864 km. Tijd; 99 dagen.

20-10. Een kolibrievlinder op Salvia plant in de tuin in Joure(G. Mulder Schevel). Op West Terschelling 1 pestvogel gezien (Frank Spikmans e. a). Groep van 200 kievit bij De Veenhoop (Carl Derks).

21-10. Deze zomer zijn hier al 4 jonge kerkuil bij ons in Britsum groot geworden. Het nest was ergens verstopt, hoog in de schuur. Dus toen niet kunnen ringen.  Nu weer 4 jongen kerkuilen maar dan in de nestkast (Deelstra). In Sneek te Duinterpen 1 kolibrievlinder (Johan Helmus).

22-10. Er zat vanmorgen een ijsvogel bij ons op de tuintafel in Joure (Elsa Frank). Vandaag zag ik een zeearend overvliegen op het Noorderleeg bij Nieuwe Bildtzijl. Hij vloog van west naar oost langs de kust (Rinse Kuiken). De zwarte ooievaar met witte kleurring 197 M is nog steeds bij Terwispel (Marco Hasselaar).  

Een blauwe kiekendief vrouw vanmiddag tussen Grou en Nes gezien (Tjeerd Sijtema). Vondst bij de buren van een gewonde kleine alk in Warns. Is waarschijnlijk ergens tegen aan gevlogen, overgebracht naar vogelasiel (Jan Albada).

23-10. Aan de noordoever van het Tjeukemeer bij Rohel 1 waterpieper geringd (VRS Rohel Tjeukemeer). In de, Blaugerzen bij Akmarijp twee blauwe kiekendief aan het jagen. Het was raak ik heb er twee vrouwtjes gezien die aan het jagen waren over de aanwezige weilanden. Op een gegeven moment was er een blauwe kiekendief die plotseling een rode wouw in de gaten kreeg. Na een tijdje pesten door de blauwe kiekdieven vertrok de rode wouw en de blauwe kiekendieven ging weer aan het jagen (Lykele Zwanenburg, Dronten). Twee heggenmus bij het strooivoer bij ons in Menaam (Oane Baarda). Bij de vijver in wijk De Drait aan de Flevo in Drachten was een ijsvogel vanaf de steiger aan vissen. (Eddy Dijkstra). Nog 1 eerste jaars grasmus geringd in de Venebuurt bij Terwispel (ringgroep Menork).

24-10. Bij ons in Koudum 1 houtsnip achter het druivennet tegen de avond aangetroffen. Vloog gelukkig na een tijdje weer weg (Trees Westendorp). Sinds kort zie ik steeds bij ons in de omgeving van Tjerkgaast een donkere variant van de blauwe reiger die ik niet thuis kan brengen. Deze vogel heeft niet de kenmerkende wit blauwe hals, maar deze is donkerblauw. De bek en snavel zijn dan weer opvallend wit. Het dier is erg solitair maar ook erg schuw. Het is m.i. geen purperreiger (Maarten van der Heide). Op Schiermonnikoog bij de Stuifdijk 1 boerenzwaluw (Jaap Kolijn e.a.). Vandaag een houtsnip in het park te Workum, mijn 1^e (Tjerk Kunst). Op de Oosterkwelder te Schiermonnikoog 1 Pallas boszanger (Huibert van de Bos e.a.).

Foto © Huibert van den Bos.

24-10-2023. Pallas boszanger heeft een opvallende kruinstreep over de kop tot in de nek.

Vervolg 24-10.

In de Wide Mar te Stiens 1 wilde zwaan, 6 pijlstaart,1 buizerd, veel smienten en wintertalingen (Gerard Mast). Vandaag bij onze zoon in Dronrijp op bezoek en zag ik zes opvallend witte kerkuilen in de schuur. De vogels probeerden een jonge kat te pakken die de ladder op klom. Het katje weerde zich goed! Vermoedelijk alle zes (?) jonge vogels die uit een broedkast komen (Mevr. Tjaarda). Vandaag een vogelpoot met ring en kleurringen (vermoedelijk een grutto) ontvangen. De brenger had alleen maar een zwarte poot (plm. 17 cm) en verder geen idee om welke vogel het ging. Hij vond de poot vlak achter de zeedijk ongeveer 1 km ten westen van Workum. (Tjerk Kunst).

Foto © Tjerk Kunst

24-10-2023. Navraag bij het Vogeltrekstation Wageningen bleek dat het inderdaad om een grutto ging. De vogel was op 22 juni 2021 als nestjong geringd in de Haanmeer bij Koudum door vogelringer J.C.E.W. Hooijmeijer. Vondsten maar ook waarnemingen van kleurringen leveren veel informatie op over trek en zwerfgedragingen van gemerkte vogels. Het is dus altijd belangrijk deze vondsten en of waarnemingen te melden.

25-10. Al een week lang steeds 2 putter in de tuin bij zonnebloem in Joure (Bauke Meester). Groep van 40 sneeuwgors met 2 strandleeuwerik overvliegend bij Westerstrand op Schiermonnikoog (Fons de Meijer). In Kollum 50 sijs (Joost de Bruijn). Groep van 31 strandleeuwerik bij de Jachthaven op Schiermonnikoog (Peter Spierenburg). Groep van 30 vink te Beetsterzwaag (Willem Bosma). Drie boerenzwaluw in de Veenpolder bij Delfstrahuizen (Sietse Bernardus). Twee vale gierzwaluw op Vlieland bij 3^e Kroonspolder (Tijmen Majoor e.a.). Te Wommels 1 zwarte roodstaart (Rommert Cazemier). In de ochtend een grote groep van 150 frater bij Peazemerlannen (R. van Hoof).

26-10. Een blauwe reiger dood als verkeersslachtoffer in Schingen (Oane Baarda, Menaam). Twee keep te Balk (Ale Overdijk). In Indijk 10 ringmus (Jorrit Zondervan). Bij de Kobbeduinen op Schiermonnikoog 1 boerenzwaluw (Sem Broeke). e.a.). In het Roekebosk te Beetsterzwaag 1 glanskop en 1 kuifmees (Frank Geerlings). In de Akmarijpsterpolder 1 klapekster, vogel is al vanaf 22 oktober aanwezig. Bij Goingarijp 2 ijsvogel (Wouter M.G. Vansteelant).  In de Blijabuitendijkspolder 1 ruigpootbuizerd (Gerrit Krottje). Bij de Kop Bloksloot/Vrije grazen bij Akmarijp een 8-tal blauwe kiekendief op de slaapplaats (Wouter M.G. van Steelant). In het Leeuwarderbos bij Leeuwarden 1 visarend vissend (Erik Koomen/Lieve Veldstra e.a.).

Foto © Erik Koomen.

26-10-2023. Visarenden worden steeds vaker in het Friese landschap gezien.

27-10. Nog een huiszwaluw bij de Holle Poarte bij Makkum (Sietse Bernardus). Een ongeringde dode kerkuil in Bears (aan de Zwette) onder een oude wilg bij onze woonwagen net buiten een open schuur gevonden. Geen verwondingen. Hij is niet zwaar. (Alowieke van Beusekom). Vandaag zag ik nestbouw van ringmussen in een nestkast in onze tuin in Scharnegoutum! Ik heb het een tijd lang in de gaten gehouden met camera en verrekijker op gepaste afstand en de vogels vliegen af en aan met takjes en twijgjes de nestkast in (Pascal Osinga). Op Vlieland bij de Midgetgolfbaan 1 geelbrauwgors (Henk de Jong e.a.). Bij De Marne in Bolsward 1 zwarte roodstaart (Gerrit Biesterbos). In Beetsterzwaag 1 bosuil roepend (Willem Bosma). Twee boerenzwaluw overvliegend bij Laaksum (Hessel van Iest). Bij de Wide Mar bij Stiens 3 witte kwikstaart (Koos Klijnsma). Bij de Kop van de Afsluitdijk 1 bladkoning (Sietse Bernardus)

28-10. Op Vlieland bij Ankerplaats 1 pallas boszanger (Edial Dekker). Veel zanglijsters in onze tuin in Feinsum die dikke wormen uit de grond trekken (Hielke de Groot). Bij het Sneekermeer 2 waterpieper (Dick Pruiksma). In de Potmarge te Leeuwarden 1 houtsnip (Jelmer Groen).  Groep van 800 scholekster bij de Jachthaven op Schiermonnikoog (Renier Smabers). In Sint Nicolaasga vloog een goudhaan tegen het raam. Het lag voor dood op de straatstenen maar na enkele minuten kwam het bij en heb ik het in mijn hok voor openhaardhout gezet, waarna het enkele minuten later weg is gevlogen (Rinus Spijkerman). Nog twee boerenzwaluw te Ried (M. Houtsma). Vijf pestvogel op Vlieland/Oost Vlieland (Wim van Zwieten).

Foto © Wim van Zwieten

28-10-2023. Vandaag op Vlieland door Wim van Zwieten 2 prachtige pestvogels op de foto gezet. Er waren op het eiland meerdere te zien. Leon Boon trof er in dorp Oost-Vlieland zelfs 9 bij elkaar. Aan de kust en op de eilanden worden af en kleine groepjes en enkele solitaire vogels gezien. Waarnemingen van de vaste wal en uit het binnenland van Friesland zijn nog schaars. Waar waren ze nog meer?  

29-10. Groep van 600 kramsvogel op Vlieland te Stortemelk (Maarten Hotting). In Oosterwolde 1 appelvink (Jan Kalsbeek). Groepje van 15 putter te Kollum (Klaas de Vries/Djoke Nijdam). In Beetsterzwaag 1 grote gele kwikstaart, 10 staartmees en een ijsvogel (Willem Bosma). Op Vlieland bij Stortemelk 1 huiszwaluw en 2 boerenzwaluw (Rob Baars e.a.). In De Deelen 1 klapekster (Koos Jager). In Rottum een sperwer mannetje in de tuin (Reitze van der Werf). Twee vale gierzwaluw op Vlieland bij Stortemelk (Edial Dekker).

Foto © Edial Dekker.

29-10-2023. Een van de twee vale gierzwaluwen liet zich van dichtbij fotograferen.

30-10. Vandaag vliegen ca 50 kramsvogel over mijn huis in Berlikum richting zuidwesten (Ita Spoelman). Bij mijn zoon Ysbrand Galama op de boerderij aan de Ursuladyk in It Heidenskip nog 5 jonge kerkuil. Ze zaten tegen het vliegen aan maar toch door het slechte weer van afgelopen week hebben ze waarschijnlijk niet genoeg eten gekregen, terwijl er nog genoeg muizen waren. We vonden 4 dode jongen op zolder! Ze waren duidelijk erg mager, de juiste doodsoorzaak weten we dus eigenlijk niet. Er is nog 1 van de 5 jongen over, hopelijk haalt die het nog. Vanmorgen ook 3 koereiger in het land bij Brânbuorren in It Heidenskip (Michiel Galama). Vandaag ca. 40 kramsvogel in de meidoorns in Friens, tot de bessen op zijn (Sybe van der Meulen).

31-10. Groep van 50 barmsijs in de Sippenfennen bij Feanwâlden (Wiebe Sjoerd van der Veen). Zo’n 30 kruisbek overvliegend bij Prikkebosk op Schiermonnikoog (Koen Stork). Nog 1 boerenzwaluw bij het Gerbrandygemaal aan Sneekermeer (Jappie van der Pol). Twee pestvogel te Sumarreheide (Bareld Storm).  In het Ketlikerskar 1 zwarte specht (Koos Jager). Groep van 25 pestvogel op Vlieland (Hendrik Beukelman).

Tot zover de opgave van de tweede helft van oktober 2023, de 50 st Nieuwsbrief.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen of aanvullingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn ook opgenomen.

2 november 2023.

Jan de Jong, E. A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

De NIEUWSBRIEVEN verschijnen  vanaf heden onregelmatig  of een tijdje niet i.v.m. het opstellen van het eindverslag van het Boerenzwaluw Journaal 2023.

Jan de Jong (73); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).

04-11-2023, 10:04 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Nieuwsbrief 49. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

Door Jan de Jong.

Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van oktober 2023.

01-10. Vier grote gele kwikstaart geringd bij Zurich/viaduct (VRS Franeker). Groep van 100 grote canadese gans in het Oosterschar bij Sintjohannesga (Johannes en Gea Koster). Nog 1 overvliegende gierzwaluw boven Schiermonnikoog (Tim Schipper e.a.). Groepje van 8 baardman bij Potskar Noord aan Sneekermeer (Naut van der Mei).  In Lippenhuizen 1 ijsvogel gezien (Taco Klabbers). Groepje van 12 staartmees bij De Sanding in Drachten (Bouke Roosma). Bij het Barrahuis in Leeuwarden groepje van 37 sijs overvliegend (A, Jansma). Bij de Peazemerlannen 1 koperwiek (Guido Band). Een bokje overvliegend in Cupidos Polder op Terschelling (Rik Winters). Twee grote gele kwikstaart in Irnsum (Naut van der Mei). In Sneek in het Burgemeester Rasterhoffpark 1 boomvalk (Jelmer Luycks). Groep van 40 holenduif in Polder de Kale Weg bij Doezum (Wieger Poelstra).

02-10. Vandaag aan beide kanten van de Graverij bij Joure op graslanden zeker 80 foeragerende en rustend grote zilverreiger geteld (Lykele Zwanenburg, Dronten). In Oppenhuizen aan de Leyepoel 1 ijsvogel. Twee weken eerder werd daar bij een kennis ook 1 ijsvogel dood gevonden als raamslachtoffer (Herman Postma). In het Lauwersmeer in de Bantpolder 1 hybride kleine canadese gans x brandgans aanwezig (Kees Bode).

Foto © Kees Bode.

02-10-2023. Deze hybride heeft de grote van een brandgans en de kop is typisch van een brandgans.

Vijf wilde zwaan in Fochteloerveen (Koert Scholten).  Op ringstation Rohel aan het Tjeukemeer 23 watersnip en 13 graspieper gevangen en geringd. Nooit eerder werden er op VRS Rohel Tjeukemeer zoveel watersnippen op één dag gevangen (Gerard Westerhuis/VRS Rohel Tjeukemeer). Aan de Burgumermar bij Eastermar 3 vuurgoudhaan gevangen en geringd (VRS Burgumermar/Eastermar). Vandaag aan beide kanten van de Graverij (Joure) op graslanden in totaal 80 foeragerende en rustend grote zilverreiger geteld (Lykele Zwanenburg). Hier op Kreta (Griekenland) zitten we midden in de oostelijke vogeltrek. Via Israël en Libanon trekken onnoemelijk veel vogels naar het zuiden. Ochtends heel veel zwaluwen van verschillende soorten. Zodra de lucht opgewarmd wordt verschijnen de roofvogels en ooievaars. Ze zweven enorme afstanden puur op thermiek. Daarnaast veel klein vogelgrut. Maar heel opmerkelijkste grauwe vliegenvanger voert de jongen nog (Klaas Haringa, Sneek). Groep van 135 sijs in elzen in Bomenland op Vlieland (Peter de Knijff). Aan de Alde Leppedyk in Nijbeets 1 zwarte roodstaart (Lieuwe van Welie). In het Leeuwarderbos bij Leeuwarden 1 bladkoning roepend (Jeroen Breidenbach). Vier velduil overvliegend bij Sneekermeer (Jelmer Luyckx). In Drachten op De Drait 1 koperwiek (Sjouke Scholten). Bij It Wytfean bij Eastermar 1 boomvalk gezien (Antoine van der Heijen). Te Hollum op Ameland 1 steenuil (Paul van der Winden). Een ijsvogel weer in het Hemmemapark park in Berlikum (Ita Spoelman). Bij De Appelschasche Made 1 zwarte ooievaar met kleurring 19L5(Dirk Hiemstra).

Opmerking: zie ook de melding van 29-09-2023 bij De Hoeve van Mark de Vries en Davy de Nekker in Nieuwsbrief 48. Mark de Vries merkt op dat de gekleurringde zwarte ooievaar afkomstig is uit Polen in Lubuskie en daar als eerste jaars op 1 juli 2023 geringd is op 684 km van de waarnemingsplek.

03-10. In Uitwellingerga is nog steeds een zwarte roodstaart aanwezig bij de betonfabriek In het hok waar de zonnebloem met daarin een winterkoning nest dit jaar, hangt ook een oude eendenkorf. Daarin zit nu voor de derde maal dit jaar een nestje holenduif. Het laatste jong kan elk moment uitvliegen (Herman Postma).

Groep van 50 sijs in De Deelen (Martin Boomsma). Vijf grote gele kwikstaart in Harlingen (Vincent Douwes). Groep van 20 staartmees aan de Reddingsweg op Schiermonnikoog (Peter Lindenburg en Wouter Halfweg). Groepje van 25 sijs in Bakkeveen (Koert Scholten). In Oldeholtpade groep van 50 kneu (J.de Groot). Op de Delleboersterheide 2 windepijlstaart vlinders (Karen Hartog). In de Houtwiel bij de Falom zeker 40 watersnip waargenomen (Wiebe Sjoerd van der Veen).  In Bakkeveen groepje van 25 vink overvliegend (Koert Scholten).

04-10. Groepje van 11 staartmees in Amvestbossen bij Olterterp (Willem Bosma). Een kleine burgemeester tijdens de veerdienst Vlieland -Harlingen (Mark Aarts). Op Vlieland in de 3^e Kroonspolder 1 kwartelkoning geringd door VRS Vlieland (Carl Zuhorn/G. Bochem).  In de Surhuizumer Mieden bij Surhuizum 1 mandarijneend (Wieger Poelstra). Groepje van 5 casarca in het Oosterschar bij Sintjohannesga (Teake Roosjen). Twintig nijlgans te Feinsum (Gerard Mast). Groep van 150 drieteenstrandloper op Terschelling op Strand tussen paal 5 t/m 10 (Cor Smit).

Foto © Cor Smit.

04-10-2023. Drieteenstrandloper komt vaak aan de kust op de van de Waddeneilanden voor.

05-10. In Oosterwolde 1 grote gele kwikstaart (Tijn de Boer). In Harlingen 1 zwarte roodstaart (Sarah Humphrey). In het Leeuwarderbos bij Leeuwarden al een beflijster gezien (Lisette Cuperus).  Op Ameland bij de Kooiduinen 1 beflijster (Martin Hornsveld). In de Duinen op Terschelling groep van 30 kramsvogel (Marcel Bingley). Bij de Rinkeskooi op Terschelling een morinelplevier bij 4 goudplevier gezien (P. van Beers en Minne Feenstra).  De eerste koperwieken komen vanuit zee vliegen op Vlieland (VRS Vlieland). Honderden koperwiek overvliegend boven Vlieland (Robbert van Hiele). Bij de Kooiduinen op Amelandgroep van 140 koperwiek ((Justin Jansen). Bij het Gorzenpaadje op Terschelling groep van 250 koperwiek (Hessel). Op Schiermonnikoog aan Noorderstrand groep van 50 koperwiek (Jelle Naalden en Dick Peeters). Bij Oenkerk een groepje van 18 koperwiek (Gerben Mensink).  In de Soestpolder bij Burgum groepje van 13 koperwiek overvliegend (Wiebe Sjoerd van der Veen).  In Broeksterwâld 1 koperwiek gevangen en geringd, de eerste dit najaar (Harry de Boer).

06-10. Groep van 8 casarca in Oosterschar bij Sintjohannesga (Albertje Alkema ten Hoeve, Ouwsterhaule). Op Ameland bij de Zwanenwaterduinen 1 roze spreeuw (Robert Keizer/ Erik Ernens en anderen). Groep van 40 sijs te Bakkeveen (Koert Scholten). Bij de Griene Dyk aan het Sneekermeer 300 kievit en 1 jagende smelleken (Dick Pruiksma). Bij Stortemelk op Vlieland groepje van 40 vink (Bas Lagerveld). Bij De Stripe te Wijnjewoude 1 zwarte specht (Gerard Tamminga). In het Fochteloerveen bij Compagnonsveld groepje van 5 kramsvogel (Patrick Agterberg). Tussen Molkwerum en Stavoren een groep van 40 a 50 lepelaar aan de kust van het IJsselmeer overvliegend richting Stavoren (Thomas van der Veer/ Workum).  

07-10. Bij Kornwerderzand aan de Wadkant 260 fuut (Hans van Stijn). Te Sint Anna Parochie 1ijsvogel (B. Tuinhof).  Bij de Sondeler Leijen 1 bladkoning roepend (Sietse Bernardus, Joure). Groepje van 20 putter bij Gerbrandygemaal aan het Sneekermeer (Johan Helmus). Vijf bokje bij Kooiduinen op Ameland (Rik Winters en Robert Keizer).   

08-10. In Oudehaske bij ons aan deJousterweg 1 mannetje beflijster in de boom. De helderwitte bef viel op (Tjitte de Vries). In Sondel vloog een beflijster mannetje tegen de ruiten en bleef versuft liggen. Na een tijdje bijgekomen in een doos is de vogel toch weer hersteld en weggevlogen (Romke en Marijke de Jong).

Foto © Romke en Marijke de Jong

08-10-2023. Beflijster komt bij in een kartonnen doos in Sondel.

In de Kobbeduinen op Schiermonnikoog 1 raddes boszanger (Maarte-David en Jesse Oosterhuis). In de Kooiduinen op Ameland 1 klapekster (Marten Hornveld). Bij Kornwerderzand groepje van 10 reuzenstern (Durk Lautenbach e.a.).  

Foto © Durk Lautenbach

08-10-2023. De reuzenstern wordt  steeds vaker gezien in Friesland met zijn opvallende forse snavel.

09-10. In Oosterwolde 1 grote gele kwikstaart en een goudhaan in tuin (Nel van Charante). Twee eerste jaars dwerggors geringd op Vlieland (VRS Vlieland). Te Stiens in bosvijver 22 krakeend (Gerard Mast).

10-10. In Berlikum 5 merel, 1 roodborst en 1 tjiftjaf weer terug in de tuin (Ita Spoelman).In Zweins vloog 1 vrouwtje zwartkop tegen de venterruiten en was op slag dood (Mevr. Fokkema). Vandaag zagen mijn vrouw en ik een scholekster met een doorgegroeide snavel die wormen zocht in de berm van de Seedyk ter hoogte van Roptazijl. Hij leek geen hinder te ondervinden van de doorgegroeide snavel (Tjeerd Sijtema, Grou).

Foto © Tjeerd Sijtema, Grouw).

10-10-2023. Een jonge scholekster met gekruiste snavel en doorgegroeide snavel kan nu nog met het zachte winterweer aan voedsel komen. Het wordt moeilijk als de vogel in de wintermaanden schelpdieren wil eten.

11-10. Dertig keep overvliegend boven Oerd op Ameland (Rudi Huiting). Drie grote gele kwikstaart overvliegend op de Makkumer Zuidwaard (Ruben Drost). In Heerenveen 1 groene specht roepend (Koos Jager). Groep van 72 kleine zilverreiger bij De aanwas op Schiermonnikoog (Marco Zomer). Groepje van 12 strandleeuwerik op Terschelling bij paal 18 (Jaap Vink). Te Stiens nog steeds 22 krakeend (Gerard Mast).

12-10. Op Vlieland 11 bokje gevangen en geringd (VRS Vlieland).Een hop gezien in Joure aan de Klamp (Theo Zwerver).  Groepje van 40 sijs te Rinsumageest (Wiebe Sjoerd van der Veen). Bij De Slotplaats te Bakkeveen 22 kruisbek (Christiaan de Vries). Bij de Alde Feanen/Wikelslân  20 kramsvogel en groep van 20 baardman (Simon Lodewijk).  Te Rotstergaast op Rotstergaasterwallen 1 raaf (Jan Bijsterbos). Twee zwarte roodstaart in de Kraanlanden op De Veenhoop (Rowena Bos). Groepje van 15 staartmees bij Camping Seedune op Schiermonnikoog (Bram de Vries). Op twee plaatsen in Joure (Rozenbosk/ Groenhof) een ijsvogel gezien (Tonny de Jong). Twaalf putter te Stiens (Gerard Mast). Op Vlieland in de 3^de Kroonspolders 1 eerste jaars vrouw ijsvogel geringd (VRS Vlieland/Jeroen Breidenbach).

Foto © Jeroen Breidenbach.

12-10-2023.Een eerste jaars vrouw ijsvogel liet zich vanmorgen vangen en ringen in de 3^de Kroonspolders op Vlieland door VRS Vlieland. In de periode1997-2023 zijn op station Vlieland door VRS Vlieland 14 ijsvogels geringd. Van 1997 t/m 2014 slechts 4 en in de periode 2015 t/m 2023 zeker 10.

Opmerking Jan de Jong;  

De ijsvogel wordt de laatste jaren steeds vaker gevangen en geringd.  Op Ringstation Rohel zijn er in de periode 1985 t/m september 2023 in totaal 95 geringd door VRS Rohel Tjeukemeer. In totaal 87 jonge eerste jaars (42 vrouw/35 man/10 onbekend) en slechts 8 volwassen (3 vrouw en 5 man). Tussen 1985 en 2000 hebben we geen enkele ijsvogel geringd. In 2001 plotseling 3 jonge vogels (2 man /1 vrouw). Daarna vrijwel elk jaar wel 1 of meerdere ijsvogels, met uitzondering van de jaren 2010-2011 en 2021 toen er geen ijsvogels werden gevangen. Piekjaren met 5 of meer ijsvogels waren; 2007 (6), 2008 (5), 2016 (12), 2017 (11), 2019 (7), 2020 (11), 2022 (9) en 2023 (9).  Door de zachte winters van de afgelopen jaren worden er elk jaar vooral jonge vogels gevangen en geringd in Friesland. 

Dat is ook de ervaring van Ringgroep Burgumermar/Eastermar (Arend Timmerman/Germ de Vries). Op 9 oktober schreef Arend Timmerman me; “Ook de IJsvogels doen het opvallend goed.  Vanmorgen weer eentje. Tussen januari 1967 en januari 2022 ving ik er totaal 16. Nu in 2023 alleen al 14 “.

13-10. Bij Tjerkgaast/De Bolten 1eerste jaars man steppenkiekendief gezien (Johan Deinum). Nog 1 late gierzwaluw overvliegend in Bantpolder/Lauwersmeer (Bouke Roosma). Op Vlieland bij Torenvijver 1 ijsvogel (Leo Heemskerk). Groep van 50 goudhaan aan de Reddingsweg op Schiermonnikoog (Fabian Meijer). Bij paal 11 op Terschelling groep van 100 putter (Enzo de Boer). Bij Stortemelk op Vlieland groep van 600 koperwiek (Frank Coenjaerts). Op Ameland bij de Kooiduinen 5 roodborsttapuit (Lo Troisfontaine).

14-10. Bij het Gerbrandygemaal aan het Sneekermeer 2 kruisbek overvliegend (Jos Welbedacht). In het Rijsterbos groepje van 17 vink en 10 roodborst. In Rijs 1 bladkoning gezien (Theo de Vries). In Oosterwolde 1 grote gele kwikstaart overvliegend (Jan Kalsbeek). Te Wijnaldum 1 smelleken gezien (Jorian Eijkelboom). Groep van 25 baardman bij Kollumerwaard in Lauwersmeer (Paul van der Ploeg). Tijdens een ochtend telling van 08:17 – 12:00 uur op Badstrand van Terschelling 2049 zilverplevier geteld (Wouter Monster e.a.). Bij de Brandemeer bij Wolvega 1 bruine kiekendief gezien (Bé Schilder). Een hele ploeg van 50 koperwiek en 15 kramsvogel in Ruigahuizen bij de begraafplaats in het bos (Ita Spoelman, Berltsum).

15-10. Vijf kramsvogel te Stiens (Gerard Mast). Bij de Veerdam te Holwert 1 stormvogeltje langs vliegend (Jaap Westra), Opmerking; Ook op Schiermonnikoog (Wouter Monster e.a.) en op Vlieland (Jorrit Vlot e.a.) werd nog 1 stormvogeltje gezien! In Giekerk 10 staartmees (Marjolein Korf). Nog 1 huiszwaluw in Burgum (Jelle Vonk). In Oost-Vlieland op Vlieland een overvliegende pestvogel (Jildert Hijlkema e.a.). In de Banckspolder op Schiermonnikoog 1 grote pieper (Joris Blokhuis). In de Lindevallei bij Wolvega 1 goudvink (Sjoerd Bresser). Groep van 70 kramsvogel overvliegend bij Kooiplek op Vlieland (Guus Peterse). Groep van 200 holenduif bij Holwert/Westerpolder (Henk Hiemstra). Groep van 25 veldleeuwerik bij Hoog Duurswoude (Tijn de Boer).  Bij Terwispel 1 zwarte ooievaar (Henk Dommelholt).

To zover weer het halfmaandelijkse overzicht van bijzondere waarnemingen.

Opmerkingen Jan de Jong.

De situatie in ons land is tijdens de voor en najaarstrek zo dat er veel trekvogels sneuvelen tegen de vensterruiten mogelijk zelfs landelijk meer dan 1 miljoen!  Ieder jaar krijg ik veel berichten binnen (vooral Friesland). Van zowel uit de grotere steden als in dorpen en het buitengebied. In veel gevallen moeten de vogels (lijsters, houtsnippen, zwartkoppen, kwikstaarten etc.) het met de dood bekopen.  Vaak is het maar het topje van de ijsberg (!) van wat er gemeld en gevonden wordt. Veel vogels vliegen nog een tijdje (gewond) door en sterven op allerlei plekken tijden de trektocht. Ook worden veel raamslachtoffers (levend/gewond/dood) gepakt door katten en andere predatoren die in de vaak nachtelijke uren nog op pad zijn. Kat dus binnen houden.  Voor overdag helpen soms raamstickers. De meeste slachtoffers vallen echter in de vroege ochtend als de vogels van hun vaak nachtelijke trek naar beneden komen en een plek te rusten zoeken. Vaak zijn ze dan oververmoeid (soms door tegenwind en langdurige doortrek) en is hun reactievermogen stukken kleiner. Naast raamstickers overdag blijkt dus ook het doven van lichten in (hoge) gebouwen (zoals in Chicago) of gebouwen met erg veel glaswerk het te helpen als in de nachtelijke uren als er geen activiteit meer is de lichten alle te doven.

Laten we allen proberen de schade te beperken. De vogeltrek heeft een duidelijke functie en is voor de soort nodig om te overleven. Heeft U een raamslachtoffer gevonden meldt het ons dan even (0513-414788 of j.d.jonglc@home.nl ). Zo krijgen we een indruk waar de sterfte optreedt en kunnen we mogelijk gezamenlijk maatregelen treffen om dit te voorkomen. 

Hieronder nog een artikel hoe erg het wel niet kan zijn met vensterslachtoffers in Noord-Amerika.

Meer dan 1000 raamslachtoffers op 1 dag in Noord-Amerika.

*Tekst deels overgenomen en bewerkt uit een artikel van Alija Uteuova (7-10-2023) uit The Guardian.

 In Chicago in een van de grote steden in Noord-Amerika vlogen op 1 dag (donderdag 5 oktober 2023) in het grootste congrescentrum McCormick Place wat grotendeel bedekt is met glas zich meer dan 1000 (!) vogels zich dood binnen een straal van 2,4 kilometer terwijl ze naar het zuiden trokken naar hun overwinteringsgebieden. Vrijwilligers waren op 7 oktober nog steeds bezig om de karkassen te bergen en te registreren.   Het is het topje van de ijsberg, maar het is een enorme hoeveelheid vogels die we zowel dood als gewond hebben aangetroffen”, zegt Annette Prince, directeur van Chicago Bird Collision Monitors. Eraan toevoegend dat dit het hoogste aantal vogelaanvaringen was dat de groep heeft geregistreerd. Vanaf het terrein van één gebouw op één dag. Van eind woensdag 4 oktober tot en met begin donderdag 5 oktober waren er naar schatting 1,5 miljoen vogels in de lucht boven Cook County, de thuisbasis van het grootstedelijk gebied van Chicago. Karkassen van Tennessee-zangers, heremietlijsters, Amerikaanse houtsnippen en andere soorten zangvogels werden teruggevonden.

Niet elke vogel die tegen het raam botst, zal een lichaam achterlaten”, zegt Brendon Samuels, die onderzoek doet naar botsingen tussen vogelramen aan de Universiteit van Western Ontario. Hij merkte op dat de werkelijke omvang van de getroffen vogels zich in de loop van een paar dagen zal ontrafelen naarmate mensen vogels blijven oppikken in het centrum van Chicago. “In feite zien we vaak dat vogels tegen glas botsen en op enige afstand blijven vliegen, waarbij ze ernstig gewond raken op een manier dat ze het uiteindelijk niet langer dan een paar uur zullen overleven,” voegde Samuels eraan toe. Vogels die in een klein geografisch gebied in grote aantallen sterven, komen meestal voor tijdens piekmigratieperioden in de lente en de herfst. Weersomstandigheden zoals tegenwind, regen en mist kunnen het moeilijk maken voor vogels om zich te oriënteren, naast de lichtvervuiling door steden die hen naar binnen kan lokken en gevangen kan houden tussen dodelijke structuren."Overal waar glas is, zullen vogels tegen de ramen slaan", zegt Bryan Lenz van de American Bird Conservancy.  Jaarlijks sterven tot wel een miljard vogels als gevolg van botsingen, en in het geval van Chicago vlogen de vogels die later dood of gewond werden gevonden hoogstwaarschijnlijk vanuit Canada op weg naar Zuid- en Midden-Amerika.

Foto © Otte Zijlstra. (Uit archief).

De houtsnip is een van de vogelsoorten die vanaf oktober vaak op de weg en doortrek sneuveld tegen de vensterruiten.

Overal waar vogels voorkomen, verrichten ze essentiële ecosysteemdiensten die economische waarde hebben en noodzakelijk zijn voor het functioneren van ecosystemen. Na grote bosbranden zoals die in Canada kunnen vogels die terugkeren naar verbrande gebieden zaden verspreiden en het herstel van het boslandschap bevorderen. Mondiale temperatuurstijgingen dragen bij aan de toename van insectenpopulaties, en vogels die zich ermee voeden kunnen helpen de problemen te beteugelen die een bedreiging vormen voor mensen en voedselsystemen. Van alle steden in de VS vormt de lichtvervuiling in Chicago het grootste risico voor trekvogels. Het uitschakelen van de verlichting in gebouwen is een manier om het aantal dodelijke slachtoffers te verminderen.Uit een onderzoek uit 2021 in McCormick Place, dezelfde plek waar donderdag de vogelsterfte plaatsvond, bleek dat het uitschakelen van de helft van de lichten in grote gebouwen het aantal botsingen zes tot elf keer kan verminderen. McCormick Place neemt deel aan het Lights Out Chicago- programma, waarbij gebouwen 's nachts vrijwillig de verlichting uitschakelen of dimmen, tenzij er iemand binnen is.

Doe mee, en meldt raamslachtoffers altijd zodat het duidelijk wordt waar in ons land de slachtoffers vallen!

Tot zover weer deze extra lange Nieuwsbrief.

Meldingen voor de Nieuwsbrief 50 graag vóór 1 november 2023 inzenden met vermelding van naam en adresgegevens.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.

17 oktober 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

De NIEUWSBRIEVEN verschijnen vanaf heden onregelmatig i.v.m. het opstellen van het Eindverslag van het Boerenzwaluw Journaal 2023.  Het maken en samenstellen van het Boerenzwaluw eindverslag vergt namelijk altijd heel veel tijd.

Jan de Jong (73); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).

18-10-2023, 15:13 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Nieuwsbrief 48. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

 Door Jan de Jong.

Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van september 2023.

16-09. Vandaag 12 staartmees hier in onze tuin in Britsum. Vlogen in groep van boom naar boom (Deelstra, Britsum). De boerenzwaluwen zijn nu definitief vertrokken uit onze stal in Noardburgum (Jan van der Veen). In Fochteloo 1 ijsvogel (Anke Ebbens). Op Noorderleech 3 velduil (Huib Versloot). Groep van 69 grote canadese gans bij Oer de Wiel te Feanwâlden (Sibbele de Jong). Zes smient in Easterskar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema). Bij Ezumakeeg in het Lauwersmeer 1 sperwergrasmus (Dennis Liewes).  Groep van 50 gele kwikstaart bij Laaxum (Dio Hornman).  In de Rottige Meenthe 1 zwarte ooievaar (Peter Bezembinder).  Bij de Waddenzeedijk op Schiermonnikoog 120 smient (Barry Woudenberg). Tien ringmus in het Easterskar bij Sintjohannesga (Martine Huisman). Bij de Westerplas op Schiermonnikoog 24 kleine zilverreiger (Steve Geelhoed). Nog een ringvangst van snor aan het Burgumermar (VRS Burgumermar/Eastermar). Bij ons in It Heidenschap nog 6 boerenzwaluw rustend op de balken in schuur (Gerdy Westendorp). Op de Kooiwaard bij Piaam 1 grote gele kwikstaart (Libbe Zijlstra).

Foto © Hans Verhoeven (uit archief).

23-04-2011.De grote gele kwikstaart duikt steeds vaker op in het Friese landschap.

17-09. Op Breezanddijk aan de IJsselmeerzijde 1 bladkoning (Sietse Bernardus, Joure). In Oosterwolde 1 grote gele kwikstaart (Jan Kalsbeek). In Aekinga bij Appelscha 5 grote lijster (Jeroen van der Zwan). Groep van 20 baardman bij Ezumakeeg in het Lauwersmeer (Chris Beart). Bij de Vortex op Schiermonnikoog 1 roodmus (Patrick Snoeken). Groepje van 56 reuzenstern op Workumerwaard (Alexander Vesters/Henk Sierdsma). Groep van 17 koereiger in Polder Kooihuizen bij Makkum (Sietse Bernardus, Joure).  Onze laatste boerenzwaluwen in Britswert zijn vandaag vertrokken (Kees en Afke Hoogland, Britswert).

18-09. Drie zwarte zwaan in de Twijzelermieden (Jacob Hanenburg). In de Vuurtorenvallei op Schiermonnikoog nog een gierzwaluw (Bas Koster).  Vandaag voor het eerst hier in Holwert geen boerenzwaluwen meer in de schuur. Allemaal vertrokken dus. Volgens mij is het hier bij ons een goed zwaluwenjaar geweest. Het riet dekken van twee zijden van de boerderij heeft geen negatieve invloed gehad op het aantal broedparen (Jan Idsardi, Holwert). Op de Engelsmanplaat in Waddenzee 1 smelleken en 1 grote karekiet (Bart Romijn).

Foto © Wietse de Vries, Sneek.

14-09-2023. De smelleken jaagt graag van een lage uitkijkpost in het landschap.

19-09. In de Wide Mar bij Stiens groep van 21 slobeend en 71 (!) zwarte ruiter (Koos Klijnstra).Groep van 30 grote zilverreigers in de Veenpolder in De Deelen (Michiel van Ettinger).Zes paapje in Fochteloerveen (Andre Bloem). In Workum een ijsvogel gezien (Harry de Vries). Groep van 7 indische gans bij de Bocht van Molkwar (Theo Hattink). In het Pettebosk bij Earnewâld 1 smelleken (Hetty Borger). In de Eeltjemeer bij Rinsumageest een groep van 22 witte kwikstaart. Ook bij Tuskenmarren bij Rinsumageest een groep van 18 witte kwikstaart (Dio Hornman). Groep van 10 staartmees in het Fochteloerveen (Kick Heeregrave). In de Mieden bij Engwierum 100 putter en een honderdtal kneu gezien (Kees Bode). In de Slotmolenpolder bij Sint Nicolaasga 1 grote gele kwikstaart (Rommert Cazemier).   Twee grote zilverreiger in de buurt van Snakkerburen in Leeuwarden (Thomas Bakker). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 1 witwangstern (Sjoerd Kooistra).

Foto © Sjoerd Kooistra.

19-09-2023. De witwangstern wordt de laatste jaren steeds vaker in ons land waargenomen.

20-09. Bij de Mokkebank vloog een groep spreeuwen met een wit exemplaar er tussen (Ype en Tryntsje Albada, Warns). De boerenzwaluwen zijn bij ons vandaag vertrokken in Hitzum. Totaal 8 nesten, vorig jaar 4 dus een vruchtbaar jaar. Wel kleinere nesten, telkens 3 of 4 (Joki Bakkers, Hitzum). Bij Kippenburg /Oudemirdum 1 grote gele kwikstaart (Durk Jelle). Twee ijsvogel te Heerenveen/De Kavels (Naut van der Mei).  Op Vlieland in 3^de  Kroonspolder 1 bokje overvliegend (Carl Zuhorn/Hielke Boomsma). Twee casarca in het Oosterschar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema). Op het Noordzeestrand van Ameland 75 drieteenstrandloper (Frank Meeuwissen).  Groep van 400 kievit aan de Kraenlânswei bij De Veenhoop (Laurens Dam).  Op Schiermonnikoog /Klooster 1 bladkoning en op het Noorderstrand 2 smelleken (Bas Koster). Zeker 200 kneu op strand aan de Noordzeekust bij Ballum op Ameland (Tobias Mende). Bij Feanwâlden/Oer de Wiel groepje van 25 graspieper die opgejaagd werd door een vrouwtje bruine kiekendief. Ook bij de Bouwepet een 20-tal graspieper en zeker 30 witte kwikstaart (Wiebe Sjoerd van der Veen). Bij Midsland Noord op Terschelling 2 kramsvogel (Louis H. Zandbergen).

21-09.  Bij De Greiden te Heerenveen 1 grote gele kwikstaart waargenomen (Jaap Westra). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 1 koekoek (Bauke Sienema, Heerenveen). Op Vlieland in de 3^de Kroonspolder 1 grote gele kwikstaart (Carl Zuhorn).  Bij de Grutte Wielen bij Tytsjerk 2 reuzenstern (Henk Hiemstra). In Oudeschoot 1 wespendief (Marc Bleijerveld).  Twee velduil jagend bij Deeklân en Lange Warren bij Jutrijp (Tessa van Vreeswijk). Op het Hemrikkerveld bij Beetsterzwaag 3 kuifmees (Willem Bosma). In Huizum -oost te Leeuwarden 1 ijsvogel (Jelmer Groen).  Op Vlieland bij Oost-Vlieland 1 ortolaan gezien (Laurens Steijn).

Foto © Laurens Steijn.

21-09-2023. Waarnemingen van de ortolaan worden steeds zeldzamer in ons land.

22-09. In Leeuwarden in binnen stadstuin 1 jong mannetje sperwer rustend op bouwsteiger (Coby van der Meer). Op de Workumerwaard waargenomen 1150 wulp, 36 lepelaar en 15 tapuiten (Andries Blom, Workum). In Ballum op Ameland nog een kolibrievlinder in de tuin (Janke Nobel). Groep van 50 witte kwikstaart bij Veerdam Holwert (Justin Jansen).  In de haven van Harlingen 1 grote gele kwikstaart (Wim Nap). Groepje van 8 roodborsttapuit in de Houtwiel bij de Falom, waarschijnlijk 2 paartjes met vliegvlugge jongen (Wiebe Sjoerd van der Veen). Op Vlieland in Bomenland 1 fluiter (Rommert Cazemier). Nog een zwarte roodstaart in Harlingen (Reinoud Vermoolen). In Heeg 1 ijsvogel (Bert Zijlstra).  Groepje van 13 watersnip in het Oosterschar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema). Vandaag zijn de boerenzwaluwen uit de stal in Dedgum allen vertrokken naar het zuiden (Ton Westendorp).

23-09. Op Vlieland bij Posthuiswad 1 dwerggors (Rob Halff e.a.). In Snikzwaagsterpolder 1 purperreiger (Tsjepke van der Honing). Groep van 45 lepelaar rustend in Oosterschar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema, Heerenveen). Bij de Pikmar in Grou 1 scholekster (Naut van der Mei). In De Weeren bij Oldetrijne 1 visarend (Boris Visser). In de Polder de Zwettepoel bij Snikzwaag 20 sijs en groep van 40 boerenzwaluw (Wouter M.G. Vansteelant). Bij de A7 te Drachten 1 grote gele kwikstaart (Bouke Roosma). Bij de Burgumer Mar 1 boomvalk gezien en een groepje van 12 staartmees (Wiebe Sjoerd van der Veen). Op Vlieland bij Strand Dam 6 1 vorkstaartmeeuw (Jeroen Breidenbach e.a.). In Jubbega 1 bladkoning (Wouter Sierdsma). Groep van 80 sijs bij Lange Paal op Vlieland (Sander Lagerveld).

24-09. Vandaag zag ik aan het Vossenmeer nabij Dronten nog 12 reuzensterns op een droge zandplaat zitten. Daarbij ook nog 120 goudplevieren en 150 lepelaars (Lykele Zwanenburg). Vandaag zagen wij een ijsvogel vliegen in de burgemeester De Hooppark in Sneek. Later middags hoorden en zagen we in de wijk Pasfeer in Sneek 2 ijsvogels vliegen over het water (Hiske en Peter van Leeningen). Aan het Tjeukemeer op Ringstation Rohel nog een late vangst van een snor (VRS Rohel Tjeukemeer).  

Opmerking; De snor kan nog tot laat in september doortrekken. Zichtwaarnemingen in die periode zijn er nauwelijks omdat de soort zich dan vrijwel niet laat horen of zien.

25-09. Vandaag voor het eerst hier in Joure bij ons aan de Skroef een groene specht gezien. Hij zat op het grasveldje voor ons huis (Rob de Geus). Groep van 40 sijs overvliegend bij Griene Dyk aan Sneekermeer (Dick Pruiksma). Op de Duurswoudsterheide 30 kruisbek (Martin Manson). Twintig staartmees bij de Nieuwe Wielen bij Leeuwarden (Jeroen Breidenbach).  Nog een 50-tal huiszwaluw in De Knipe (Michiel van Ettinger). Groep van 80 grote canadese gans in Oosterschar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema, Heerenveen).  Groep van 16 blauwe reiger overvliegend bij Kornwerderzand aan de Wadkant (Laurenske Sierkstra). In de Kollumerwaard in het Lauwersmeer nog een groep van 80 boerenzwaluw (Ton de Groot). In de Bocht van Molkwar groep van 105 lepelaar (Jos van Oostveen). In De Nieuwe Wielen bij Leeuwarden 1 porceleinhoen (Jeroen Breidenbach).  Op Vlieland bij Stortemelk een izabeltapuit gefotografeerd (Sylvain en Niels Bal).

26-09. Vandaag rond 19:00 uur nog een groepje van 30-40 boerenzwaluw boven woning in Tijnje (Berend Drent).  In Polder Oldelamer 1 zwarte ooievaar opvliegend (Mirella Zwanenburg). Vandaag vloog een appelvink zich dood tegen de vensterruiten in Beetsterzwaag. Dit was de eerste appelvink die hier sneuvelde in 33 jaar (Johan D. van Seijst).   Vandaag zijn bij ons in Snikzwaag de laatste 2 boerenzwaluwen vertrokken. Eerder vorige week bestond het groepje nog uit 10 stuks, maar die waren er maandag/dinsdag al vandoor (Menno Visser).Een gekraagde roodstaart bij ons in de tuin in Feinsum, en nog wel op onze trouwdag! (Hielke de Groot, Feinsum). In De Westereen sneuvelde een roodborst tegen de ruiten, de vogel was geringd (Japke Mozes).

Opmerking; Navraag over de herkomst van het ringetje leverde op dat deze roodborst 8 dagen eerder geringd was in het Labadiskebosk in Broeksterwâld door vogelringer Harry de Boer.

27-09. Groep van 28 holenduif aan de Alde Leppedyk in Nijbeets (Lieuwe van Welie). Zeker 40 watersnip bij Piaam (Rein Schonewille). Bij Lemmer 1 ijsvogel (Nico Blum). Op de Zoutkamperplaat in Lauwersmeer groep van 75 baardman (Berry en Els Heijman). In het Rijsterbos 3 vuurgoudhaan (Theo de Vries).

28-09. In de haven van Lauwersoog een kleine jager (Peter Ferwerda).

Foto © Peter Ferwerda

28-09-2023. De kleine jager wordt in najaar af en toe gezien aan de Friese kust.

Vangst van 1 fluiter op ringplaats VRS Burgumermar/Eastermar, de eerste hier ooit (Arend Timmerman en Germ de Vries).  Bij het poeltje op het bedrijventerrein De Ekers in Joure 1 ijsvogel, de vogel is hier al een tijdje te zien (Durk Visser).  Vanmorgen de roodborst weer in de tuin in Menaldum gezien (Oane Baarda).  In Hommerts-Jutrijp 1 hop waargenomen (Tjitze Boonstra. Melding Durk van der Schaaf).

Foto © Tjitze Boonstra

28-09-2023. De hop is al vanaf dinsdag12 september in Jutrijp (Speelveld) en Hommerts (daar op verschillende plaatsen) gesignaleerd volgens vogelwachter Durk van der Gaast.

29-09. Aan de Griene Dyk bij Sneekermeer groep van 36 grote zilverreiger (Michiel van Ettinger).  In de Polder van Lioessens groep van 160 holenduif (Ben Koks). Twee visarend op de Noordwaard bij Makkum (Rudy Fopma). Groep van 100 holenduif bij Westerbakkeveen (Koert Scholten). Bij de Bouwepet bij Molenend 1 bokje (Wiebe Sjoerd van der Veen).  Bij Westhoek/Wad grote groep van 5400 bergeend en een 830 kluut (Ben Koks). Vijf zwarte zwaan bij Steile Bank te Oudemirdum (Rudy Fopma). Te Berlikum 1 grote gele kwikstaart (Durk Lautenbach). Bij De Hoeve 1 zwarte ooievaar (Davey de Nekker en Mark E. de Vries).

Foto © Mark E. de Vries

29-09-2023. De zwarte ooievaar komt op de najaarstrek af en toe aan de grond op Friese bodem.

30-09. Op het Noorderleech 78 smient en bij Koehool 12 lepelaar (Kor Nijboer, Leeuwarden).  Groep van 7 zwarte zwaan op Steile Bank bij Oudemirdum, ook aldaar een jagende smelleken aanwezig (Libbe Zijlstra). In het Ketlikerskar 1 draaihals (H. van der Linden). Groep van 40 watersnip overvliegend in de Zwagermieden (Wiebe Sjoerd van der Veen). Zeker 15 koereiger in vlucht bij Oude Sondeler Leijen (Benno Wevers). Een roodpootvalk in vlucht/jagend bij Weakens (Wim van Zwieten).

Foto © Wim van Zwieten

30-09-2023. Roodpootvalken worden de laatste jaren steeds vaker in Friesland gezien en gefotografeerd.

Tot zover het overzicht van eind september 2023.

Meldingen voor de Nieuwsbrief 49 graag vóór 16 oktober 2023 inzenden met vermelding van naam en adresgegevens.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen of aanvullingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn ook opgenomen.

2 oktober 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

De NIEUWSBRIEVEN verschijnen onregelmatig i.v.m. het opstellen van het eindverslag van het Boerenzwaluw Journaal 2023. Het maken en samenstellen van het Boerenzwaluw eindverslag vergt namelijk altijd heel veel tijd. Er kwam dit jaar erg veel materiaal binnen.

Jan de Jong (73); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).

03-10-2023, 15:09 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van september 2023.

01-09.Bij de Bildtpollen buitendijks 1 zwarte ooievaar (Gerrit Krottje). Op Ameland bij Lange Paal 15 tapuit (Rob Sennema). Bij Woudsend 2 wespendief (Jorrit Zondervan). Een bruin blauwtje in Balk in de tuin (Jan Stobbe).  Groepje van 35 staartmees in Bos Midden op Schiermonnikoog (Jesse Sinnema). Groep van 500 boerenzwaluw bij Boornzwaag (Tim van Nus). In Fochteloo bij de Tachtig Bunder 1 grauwe klauwier (Inge Maijer). In Blije bij de Terp van de Takomst 1 draaihals en 1 velduil gezien (Jan Steenstra).  Bij het bedrijvenpark De Ekers een ijsvogel (Durk Visser). In de Bantpolder in Lauwersmeer 1 leucistische boerenzwaluw gezien (Marcel Stienstra/Facebook 4-9-2023).

 Foto © Marcel Stienstra (foto van Facebook).

01-09-2023. Een “witte” boerenzwaluw (kleurvariatie Brown) duikt op in het Lauwersmeer. Dezelfde vogel was waarschijnlijk al eerder gezien op 27 augustus2023 bij het Jaap Deensgat in het Lauwersmeer door André Strootman.

02-09. Ik heb nog een boerenzwaluw nest met jongen in Oldeouwer. Deze hebben voor de 3e keer gebroed. De 1e keer is het mislukt. De 2e keer 4 jongen. De 3e keer weet ik nog niet, ze zijn nog erg klein (Fokke Stastra).

Net even geteld in de schuur in Holwerd er zitten nog vijf nesten met jongen. Vorige week op een ochtend was het even een drukte van belang in de schuur, ik telde rond de 70 boerenzwaluwen, vrijwel allemaal gezeten op trekbalken, juffers, smalle randen enz. Ze zijn er nu niet meer (Jan Idsardi).

Zag vandaag bij de uiterwaarden vd IJssel bij Bronkhorst enorme groepen boerenzwaluwen verzamelen en een slokje water al scherend uit de IJssel drinken. Prachtig om te zien (Anja Veerbeek, Baak /Gelderland).

We hadden dit jaar in Terband een 20 boerenzwaluw nesten in de paardenstal. Allemaal bezet en 2 x jongen. Nesten van 4 a 5 jongen. 2x een dode vogel gevonden. Soms waren er jongen uit het nest gedrukt, maar we hebben ze terug gezet. Ging prima. Nu is er s nachts nog 1 zwaluw in de stal. Overdag nog een paar in de lucht. De rest is vertrokken (Henk en Trienke Tjepkema, Terband).

Op Ringstation Menork in de Venebuurt bij Terwispel 1 eerste jaars grote karekiet gevangen en geringd (Ringgroep Menork).

 Op ons Ringstation aan de Burgumermar bij Eastermar ringden we vanmorgen een grote karekiet. Voor ons de 2de op onze ringbaan sinds 1985, de 1e was op 13 augustus 2011 (Arend Timmerman/Germ de Vries/ VRS Burgumermar /Eastermar). Vandaag fietsen wij van Joure (afslag bij tuincentrum) richting pont Vegelinsoord

In de sloot rechts van de weg zagen we nog een wilde eend met een aantal jongen van plm.  3 dagen (Koen de Jong).

Foto © Germ de Vries (VRS Burgumermar/Eastermar).

02-09-2023. Het valt dit jaar sterk op dat er nogal wat grote karekieten in Friesland worden gevangen op verschillende Ringstations. Arend Timmerman en Germ de Vries wisten er ook een te bemachtigen aan de oevers van het Bergumermeer.

03-09. In de Akmarijpsterpolder 1 tapuit (M. Smit). Op de Heide van Allardsoog 20 20 grote lijster (Kees Bode). Bij de Kop van de Afsluitdijk 1 vuurgoudhaan (Jos Hooijmeijer en Libbe Zijlstra). In Bakkeveen 1 boomvalk (Koert Scholten en Siep Luinenburg). In Jonkerslân 2 ijsvogel (S. Rintjema en K. Jager). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 49 lepelaar rustend (Bouke Sienema, Heerenveen). In de Ryptsjerksterpolder nog 1 gierzwaluw (Sibbele de Jong). Te Hurdegaryp 1 wespendief overvliegend (Marcel Stienstra). In de Snikzaagsterpolder 2 purperreiger (M. Smit). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 2 visarend aanwezig (Johannes en Gea Koster). Op de Workumerwaard 500 visdief (Wiebe Sjoerd van der Veen).   Vanmorgen 1 grote karekiet geringd op Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer, de 5^e al dit jaar in Rohel (VRS Rohel Tjeukemeer).

Opmerking; Het aantal geringde grote karekieten dit jaar in Friesland alleen al 9 (Rohel 5 (13-8/16-8/19-8/ 25-8 en 4-9), Sumarreheide 1 (19-8), Eastermar 1 (2-9), Burgumermar 1(19-8) en Terwispel 1(2-9)). Allen eerste jaars vogels!

04-09.Mijn laatste en 3e legsel van de boerenzwaluw in Baak (Gelderland) vliegt vandaag uit. Hoop dat ze straks sterk genoeg zijn om de overtocht te halen (Anja Veerbeek). Bij Oosterend op Terschelling 1koekoek bij het Gorzenpaadje (Gerrit J. Gerritsen). In Bontebok 1 bosuil gezien (Henk Dommelholt). Bij Kornwerderzand 200 krooneend (Henk Hupkes). Op de Makkumer Zuidwaard 140 lepelaar (Eelco W.F. Brandenburg). Aan de IJsselmeerkant bij Kornwerderzand 2 ijsvogel (Roelf Hovinga).

05-09. Vandaag hebben de laatste boerenzwaluwen onze schuren in Katlijk verlaten. We hebben een matig seizoen gehad. Van de 6 paartjes van vorig jaar keerden er 4 terug. Een paartje verloren we met legsel en al door predatie, waarschijnlijk een marter! Hier kwam een nieuw paartje voor terug! In totaal hebben deze 4 paartjes 25 jongen grootgebracht, alle jongen zijn uitgevlogen. De legsels waren kleiner dan voorheen, maximaal 4 eieren per legsel, maar ook nogal wat legsels met slechts 3 eieren! Wij hopen volgend jaar weer onderdak aan hun te verlenen! (Hendrik en Atsje de Vries uit Katlijk).

Te Oosterend op Terschelling 3 kramsvogel gezien (Gerrit J. Gerritsen). In Tzummarum 1 ijsvogel (Joop van Eerbeek). Bij de Bombrekken onder Hieslum 1 waterral (Tjerk Kunst).

06-09. Op Ringstation Rohel Tjeukemeer 1 vangst van 1 draaihals en 2 eerste jaars ijsvogel (VRS Rohel Tjeukemeer). Gisteren het laatste nest boerenzwaluw uit gevlogen bij ons in Twijzel ,4 prachtige vogeltjes. Er waren dit jaar totaal 3 nesten (Neeltje Nicolai). In Heeg 2 ijsvogel gezien (Hinko Talsma). Op Vlieland bij Oude Huizenlid 25 tapuit (Carl Zuhorn). In Molenend 1 draaihals gezien (Martin Gorter). Bij Mirns/See-Hanne 11 zwarte zwaan en 100 brilduiker. Ook zo’n 1320 boerenzwaluw en 130 gele kwikstaart gezien tijdens telling (Aart Vink).

07-09. In Oranjewoud in Overtuin 1 kramsvogel, 1 vuurgoudhaan en 4 staartmees gezien (Martine Huisman). Bij Mirns /See-Hanne 1 gierzwaluw en 1386 boerenzwaluw geteld tussen 7:00 – 13:00 uur (Aart Vink). Bij het Sneekermeer /Grootte en Kleine Potten 1 wilde zwaan overvliegend (Lida Both).

08-09. In Surhuizum /Ophûs groepje van 7 staartmees (Wieger Poelstra). Aan de Griene Dyk bij het Sneekermeer 1 purperreiger en 250 boerenzwaluw (Dick Pruiksma). In Lemmer 1 ijsvogel gezien (Dennis Mulder). Bij de Rottige Meenthe 1 zwarte ooievaar tussen groep van 6 ooievaar (Alexander van der Sluis).

Bij de Kooiplaats op Schiermonnikoog 1 gierzwaluw gezien (Jan Kuper). In Broeksterwâld 1 eerste jaars   koekoek geringd (Harry de Boer).  Op Vlieland 1 tweekleurige vleermuis bij Richel ontdekt (Jan Bos).

Foto © Jan Bos

08-09-2023. De tweekleurige vleermuis is een Rode lijst soort. Door gebruik van bat detectors lijkt de soort de laatste jaren wat meer voor te komen. Voor Vlieland is ie nieuw. Zie ook op; https://www.verspreidingsatlas.nl/8496250#

09-09. Op Ringstation Rohel 2 eerste jaars ijsvogel geringd (VRS  Rohel Tjeukemeer). Aan de Burgumermar bij Eastermar 1 draaihals en 1 ijsvogel geringd. Dit is pas de 2^e draaihals op die plek sinds 1985 (Arend Timmerman, Gerben de Vries en Japke van Assen).  Op Vlieland 1 draaihals aanwezig bij Ringstation VRS Vlieland (Henri Bouwmeester /Wim Eversdijk). Bij de Kooiwaard te Piaam 1 sperwergrasmus waargenomen en gefotografeerd (Sietse Bernardus, Joure).

Foto © Sietse Bernardus, Joure

09-09-2023. De sperwergrasmus wordt soms op de najaarstrek hier in Friesland gezien, het betreft bijna altijd eerste jaars vogels.

10-09. Te Hoorn op Terschelling 1 kleine dwergvleermuis (Louis H. Zandbergen).

Opmerking; Voor Friesland een zeldzame soort

Zie: https://www.verspreidingsatlas.nl/8496202#

In de Jellumer en Beersterpolder 1 roodpootvalk (J.de Vries). Groep van 206 kneu in Peazemerlannen (René Alkema). Twee visarend bij Eastermar (/De Putten (Jan Bijlsma). Groep van 100 watersnip in Twijzelermieden (Ben Staal). T Kornwerderzand 1 ijsvogel aan IJsselmeerzijde (Patrick Agterberg). In Burgum 1 wespendief overvliegend naar oost (Jeffrey Huizinga). Groep van 200 holenduif in de Knipe (Pieter van der Kooij). In de Piamergeul 80 krakeend (René Beekvelt).

11-09. Groep van 25 kraanvogel overvliegend bij Appelscha Nieuwe Vaart (Ria Hoekstra). Bij de Mirnserklif 1 visarend (Otte W. Zijlstra). Alle boerenzwaluwen zijn vandaag vertrokken uit de schuur in Oldeberkoop bij A. Koning (Mevr. J. van der Tuin/ melding via Sylvia Schaper dochter van inmiddels op 1 juni overleden Anton Koning).

12-09. Bij ons waren de boerenzwaluwen in de eerste week van september al vertrokken in Ruigahuizen (Melle van der Goot). Drie ijsvogel in de Alde Feanen (Hans de Waard). In de Greate Krite bij Warga 156 grote zilverreiger (Gerrit Nijboer). In de Zuidbroeksterpolder bij Hichtum 1 nonnetje (Rommert Cazemier). Groep van 100 slobeend in de Bouwepet bij Giekerk (Wiebe Sjoerd van der Veen).

13-09. Vanmorgen nog vijf boerenzwaluwen in de schuur geteld in Holwerd, meesten zijn dus weg (Jan Idsardi). In Drachten bij Vrijburgh in een groep 2 witkoppige staartmees en 8 staartmees (Bouke Roosma). Bij het Gerbrandygemaal aan Sneekermeer 1 boomvalk (Edzard Osinga). Op het Noorderleeg 7 velduil (Marten Sikkema). Groep van 180 lepelaar op Makumer Zuidwaard (Eelco W.F. Brandenburg).

14-09. Groep van 35 grote canadese gans bij De Krite te Jutrijp (Dio Hornman). Bij de Putten te Eastermar 25 watersnip opvliegend (Wiebe Sjoerd van der Veen). In de Polder van Scharnegoutum nog 1 scholekster (Dip Hornman). Groep van 150 kneu in de Mieden bij Engwierum (Kees Bode). Groep van 13 volwassen en 6 juveniel wilde zwaan bij de veerdam te Holwerd (Joppe Lodewijks).

Foto © Leo van Zanten (foto uit archief)

De wilde zwaan is de laatste jaren een zeldzame broedvogel in ons land geworden. In de zeventiger jaren werd de soort in Friesland door Wim de Jong in Vogels in Friesland (1976) nog aangemerkt als wintergast in vrij klein aantal (25-500 eksemplaren).

15-09. Vanmiddag fietstochtje gemaakt en we kwamen langs het gemaal van de Trijgaster veenpolder bij Oldeouwer. Aan het gebouwtje aldaar een kolonie huiszwaluwen waarvan 3 nesten nog met jongen bezet waren. De ouderdieren waren nog aan het voederen (Bertus van Es, Heerenveen).De boerenzwaluwen zijn vandaag vertrokken bij ons in Makkum. In de paarden schuur waren ze 9 september al weg (Wietske Visser Makkum).   Een oud mannetje boerenzwaluw vandaag nog zingend in de schuur te Harkema. De huiszwaluwen ook nog even terug in hun nestjes (Foppe van der Meer). Bij de Vogelkijkhut De Ral bij Piaam in de Makkumer Zuidwaard zag ik vandaag 120 lepelaar, 71 kemphaan, 7 grote zilverreiger,7000 goudplevier ,5000 kievit, 27 watersnip en 249 knobbelzwaan. Bij de Kooipolder bij Piaam, eendenkooi van het It Fryske Gea zeker 21 holenduif (Kor Nijboer, Leeuwarden). Het laatste groepje boerenzwaluwen is vandaag vertrokken uit onze stal in Jutrijp, begin vorige week is de eerste grote groep al vertrokken. Naar ons idee hebben de boerenzwaluwen het goed gedaan, onze stal zat vol boerenzwaluwen.  Het gemis van hun gekwetter zal wel even wennen zijn (Rink Groenveld, Jutrijp).

Foto © Peter Boltjes (foto uit archief).

De grote wegtrek van de boerenzwaluwen is snel begonnen dit jaar. Enkele laatste paren zitten nog in de schuren en verzorgen hun jongen. De laatsten zullen wel dik in oktober vertrekken vermoed ik. Uit Friesland vertrekken er dit jaar vele met een glimmende pootring. We zijn benieuwd welke er in 2024 terug keren.

To zover weer het halfmaandelijkse overzicht van bijzondere waarnemingen.

Meldingen voor de Nieuwsbrief 48 graag vóór 2 oktober 2023 inzenden met vermelding van naam en adresgegevens.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.

18 september 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

De NIEUWSBRIEVEN verschijnen onregelmatig i.v.m. het opstellen van het eindverslag van het Boerenzwaluw Journaal 2023. Het maken en samenstellen van het Boerenzwaluw eindverslag vergt namelijk altijd heel veel tijd. Er kwam dit jaar erg veel materiaal binnen.

Jan de Jong (73); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).

18-09-2023, 14:24 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Extra Bulletin boerenzwaluw

Beste mensen, 

Door de drukte ben ik dit jaar eerder gestopt met het ringen van boerenzwaluwen in schuren en stallen. Mede door de enorm toegenomen prijzen van benzine (meer dan 2 euro de liter)en de enorm warme dagen in september toch nog veel geringd. Met dergelijke  hoge temperaturen is het voor mij vaak  te benauwd (longen) in stallen en schuren. Tot 1 september zijn er  zeker 1311 boerenzwaluwen geringd eneen 156 vogels met ring uit voorgaande jaren teruggevangen.

In de Bijlage onderaan  een opgave van de geringde en teruggevangen boerenzwaluwen per plaats/adres ( Zie de Excel ringlijst 2023 boerenzwaluw Friesland Jan de Jong).

 Meer informatie volgt in het nog te maken Boerenzwaluw Journaal 2023. Ik wil dan ook allen bedanken waar ik dit jaar boerenzwaluwen heb mogen ringen en steeds goed ben ontvangen.

Ook al die mensen die me zwaluw nieuwtje toezonden per email , ook vanuit het buitenland, mijn oprechte dank. En dat waren er dit jaar weer erg veel. Zelfs uit Zuid Afrika van Gerrie Janssen van Rensburg (George) die me de aankomst van de eerste  boerenzwaluwen bij West Cape (Zuid Afrika) al meldde op 27 augustus 2023.

Veel van onze boerenzwaluwen in Europa gaan naar Afrika om te overwinteren. Ze komen uit allerlei landen en vertrekken in een “lange sliert” via allerlei routes  naar hun uiteindelijke overwintergebied. Dat overwintergebied kan per land verschillen.

“Onze” boerenzwaluwen verblijven meestal in Centraal Afrika. Vogels uit Engeland gaan tot zeker in Zuid Afrika.

Vertrek uit broedschuur.

De laatste weken hoor ik van diverse melders al dat “hun” boerenzwaluwen al uit de schuur vertrokken zijn. 

Graag horen we van de broedplekken wanneer de laatste zijn vertrokken uit de stallen.

 Zo melde Wytze de Jong uit Lippenhuizen me dat ze op 26 augustus  al  een paar dagen uit de stal waren.

Bij Henk en Trienke Tjepkema in Terband  was op 2 september de rest al vertrokken uit de paardenstal, slechts 1 nog aanwezig.

Bij Hendrik en Atsje de Vries in Katlijk waren de laatste al op 5 september uit de schuur.In totaal hebben  4 paartjes 25 jongen grootgebracht, alle jongen zijn uitgevlogen.De legsels waren kleiner dan voorheen, maximaal 4 eieren per legsel, maar ook nogal wat legsels met slechts 3 eieren, aldus Hendrik en Atsje!

 In Jonkerslân bij Heleen Achterberg waren ze op donderdag 8 september uit de stal vertrokken. Voor die tijd hebben zich in onze omgeving een groot aantal verzameld, maar die zie ik vandaag, op een enkeling na, ook niet meer helaas.Het wordt weer stil zonder het gezellige geluid van de boerenzwaluwen op stal en in de lucht, aldus Heleen.

Op 8 september  waren er al  slaapplekken (Veluwemeer)  die leeg begonnen te lopen. Bennie van den Brink berichte me op 8 september ;Afgelopen week liep de slaapplaats heel snel leeg. Op 4 september  zo’n  1000 aanwezig, 5 september nog maar 500  en 7 september enkele tientallen.

 Toch zijn er in Friesland op meerdere plekken nog jongen in de nesten te vinden. Bareld Storm meldde me dat bij de Fûgelpits in Moddergat op 4 september  nog 2 nesten aan het uitkomen waren. 

We horen graag hoe het elders is gegaan in Friesland. Heeft U leuke meldingen of opmerkelijke aantallen in de schuur gehad , meldt het ons even. Let ook op “witte” en afwijkend gekleurde boerenzwaluwen. In de Bantpolder en bij het Sneekermeer zijn dergelijke afwijkende vogels gezien/gefotografeerd.

Voor hen die onlangs pootringen van zwaluwen  hebben gevonden hoor ik graag waar ze geringd zijn. Bewaar het ringetje goed, ze zijn heel klein er geraken zomaar weg. Wilt U hem opsturen buig de ring dan plat en plak het ringetje het cellotape op een stevig stuk papier ,met vermelding van vindplaats/adres/en vind datum. En doe het in een goed afgesloten enveloppe.

 Zo ontdekte iemand uit Deinum een dode boerenzwaluw met Franse ring onder het nest.

Zelf ving ik in Jutrijp een boerenzwaluw die een Belgische pootring droeg.

Allen nog een fijne dag toegewenst,

Groeten,

Jan de Jong(73)

Boerenzwaluw onderzoek Friesland.

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant

Bijlagen:
ringlijst 2023 boerenzwaluw Jan de Jong.xlsx (17.1 KB)   

Nieuwsbrief 46. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van augustus 2023.

16-08. Te Franeker bij t’ War 1 koekoek (Arjan Dijkman). Bij Mirns- Seehanne 700 knobbelzwaan, 5000 aalscholver, 850 brilduiker en 825 boerenzwaluw (Henny Vonk-Slotboom en Aart Vink). Bij Ferwoude aan het IJsselmeer groep van 38 reuzenstern (Hessel van der Iest). Op Schiermonnikoog 203 lepelaar (Sven Prins). Bij Akmarijp 2 ijsvogel (Pieter Beeke). Op Ameland bij de Lange Duinen 1 hop (Theo Kiewiet).  Bij Ternaard /Buitendijks 1 graszanger (Jan Steenstra).

17-08. Nog 10 grutto bij IJsbrechtum gezien (Jappie Boersma). Vandaag kwam ik een fraaie libel (een zuidelijke glazenmaker) tegen te Laaksum. Voor mij een nieuwe soort (Tjerk Kunst).

Opmerking: Let eens op deze soort (zuidelijke glazenmaker) die door het veranderende klimaat (warmere zomers) steeds meer voorkomende in Fryslân. Bij zicht waarnemingen is er soms verwarring mogelijk met o.a. de grote keizerlibel. Dus als het mogelijk is een foto maken als bewijs!

De Zuidelijke glazenmaker wordt gekenmerkt door de lichte zijkant van het borststuk en de korte, lichte schouderstreep. Over de zijkant van het borststuk lopen 3 smalle donkere strepen. Bij het mannetje zijn de lichte delen van het achterlijf helderblauw, bij het vrouwtje zijn de lichte delen geel tot blauwig. Ze jagen langs bosranden en open plekken, waarbij de vlucht veel hoeken vertoont. (Bron; www.waarneming.nl ).

Foto © Tjerk Kunst

17-08-2023. Een man zuidelijke glazenmaker ontdekt bij Laaxum, nieuwe waarnemingsplek. Voor Friesland zijn er maar weinig meldingen van deze zeldzame libel. De soort werd rond 2004 in Friesland voor het eerst ontdekt op de Rottumerplaat.

Bronnen:

-      De Boer et al/2014/p.150-153 Libellenrijk Fryslân/Mei ljochtsende wjukken oer it wetter/Bureau FaunaX Gorredyk.

 -      Waarnemingen 2010-2023.www.waarneming.nl ).

Bekende waarnemingsplaatsen.

Rottumerplaat. 2006. Oosterdobbe - kwelder Noorderleeg. 2007. Delleboersterheide. 2010. Ryptsjerksterpolder.  2011. Ferwert. 2012. Mirnserklif /Schiermonnikoog /Fochteloerveen. 2013. Merskenheide. 2014. Lauwersmeer /Beetsterzwaag. 2016. Terschelling strand. 2017. Fochteloerveen. 2019. Trijegaasterpolder. 2020. Grutte Wielen /Leeuwarden -Kleine Wielen /Swarteweisein /Makkum Zuidwaard /Ureterp aan de Vaart /Bakkeveen duinen /Ryptsjerksterpolder. 2021. Leeuwarden- Aldlân West /Franeker /Ameland /Holwerderheide /Terschelling /Beetsterzwaag. 2022. Wyldemerk/ Fochteloerveen/ Burgum/ Holwerd. 2023. Laaxum.

Aanvullingen door middel van fotos van nieuwe waarnemingsplaatsen zijn welkom.

Bron; www.waarneming.nl  Waarnemingen zuidelijke glazenmaker tussen 1900- heden.

Bij de verspreiding van de zuidelijke glazenmaker (Aeshna affinis) valt op dat de soort tot nog toe maar weinig in Midden-Fryslân wordt gezien.

18-08. Groepje van 7 paapje op Boschplaat/Terschelling (Koen Stork). Vandaag reed ik van Tjalleberd richting Joure. Tot mijn verbazing zag ik op de opgeworpen zandruggen, door het graven van de sloten op het nieuw aan te leggen industrieterrein A7 Noord, honderden kieviten zitten. Mooi gezicht.  Ik schat in dat de rij wel een paar honderd meter lang was (Koen en Corrie de Jong). Bij de Mokkebank/Laaxum 150 gierzwaluw (Hessel van der Iest). Bij 5^e slenk op Terschelling 1600 scholekster. Hierbij een afwijkend gekleurd (Nelson Stukker en Thijs Glastra).  In Hoornse Bos op Terschelling 1 fluiter (Jochem Verweij e.a.). Bij het Sneekermeer 1 visarend (Gerco Schutten).  Groep van 103 reuzenstern rustend op Workumerwaard (Hessel van der Iest). Vier overvliegende morinelplevier bij Hoek van de Bant in Lauwersmeer (Marcel Stienstra en Patrick en Nick Agterberg).

19-08. De boerenzwaluwen zijn zo maar verdwenen bij ons in Deinum (Piet Heeringa).  Op Ringstation Rohel Tjeukemeer maar liefst 71 oeverzwaluw gevangen plus 1schaars voorkomende grote karekiet geringd. Dit is al de derde grote karekiet binnen 6 dagen tijd. Op 13 en 16 augustus ook al 1 in de netten aldaar (VRS Rohel Tjeukemeer). Te Sumarreheide vangst van een eerste jaars grote karekiet (Bareld Storm).  

Opmerking; In 2023 kwamen er uit Friesland weer flink wat meldingen van de grote karekiet binnen.

April/Mei; Lauwersmeer/ Eastermar/ Twijzelermieden/ Ameland /Veenpolder onder Ter Idzard/ Alde Feanen/ Hegewiersterveld. Juni; Wolvega/ It Goddeloas Tolhûs /Burgumer Mar/ Eastermar/ Zuiderfennenpolder. Juli; Piaam. Zou de grote karekiet weer op wat meer plaatsen tot broeden zijn gekomen?

In Oranjewoud bij museum Belvedère vloog een geringde ijsvogel zich dood tegen de ruiten. In april was er ook al een volwassen vrouwtje, geen ring, bij de Belvedère gevonden. (Melding Janke M. Koopmans, Joure).

Opmerking; De geringde ijsvogel werd me getoond. Uit navraag bij het Vogeltrekstation Wageningen bleek dat deze ijsvogel als jong vrouwtje 6 dagen eerder in Olst (Overijssel) op 13 augustus op ruim 72 km afstand door ringer W.G. Gerritse was geringd. Jonge ijsvogels kunnen in korte tijd in het najaar zich snel verplaatsen. Ze zoeken daarbij geschikte visgronden en een mogelijke vestigingsplek, oriëntatie verkenning.

20-08. Groep van 84 reuzenstern bij Workumerwaard) Libbe Zijlstra en Jos Hooijmeijer). Bij de jachthaven op Schiermonnikoog 27 dwergstern (Leon Peters).  In Oosterschar bij Sintjohannesga 1 wespendief (Bauke Sienema). Zeker 6 ijsvogel in het Lauwersmeer/kampeerterrein de Pomp (Roelf Hovinga). Op Griend 1 draaihals (Tim Oortwijn). Groepje van 11 kruisbek overvliegend bij Lange Paal op Vlieland (Sander Lageveld).

Foto © Jan van Arkel (Steenwijk Landgoed van Eese/Overijssel).

10-07-2023. De kruisbek wordt de laatste jaren steeds vaker in Friesland opgemerkt. Zou er weer een invasie zijn? Let op de gekruiste snavel waar de vogel zijn naam aan dankt!

21-08. Bij Wierum 1 zwarte ooievaar (Einte van der Zee). In het Lauwersmeer bij de Bochtjesplaat op een slaapplaats zeker 1000 oeverzwaluw en 3000 boerenzwaluw (Hannes Giglot). Een velduil jagend bij Oude Bildtpollen (Geert Piette). Bij Koudum 1 wespendief (Libbe Zijlstra). Op Terschelling/Stuifdijk 1 waterrietzanger gezien (Ben de Kruiff). Op Ameland/strand en Noordzeekust 1 smelleken aanwezig (Reinier de Vries). Groep van 20 watersnip in Terschellinger polder (Lobke Bekkema en Daan van Braak). 

22-08.  Vorige week waren we in Mildam en zagen we 1 waterhoen met 4 kleine kuikens van een paar dagen oud (Johan Schuurman, Joure). Twee ijsvogel geringd te Broeksterwâld (Harry de Boer).  In Goutum 1 draaihals in de kas gevlogen (Anne Riemersma).

Foto © Anne Riemersma).

22-08-2023. De draaihals houdt van mieren en zoekt ze op allerlei plekken, zelfs in kleine kassen.

23-08. Op Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer een fluiter gevangen en geringd (VRS Rohel Tjeukemeer).

Foto © Jan de Jong

23-08-2023. De fluiter komt in de gemeente De Fryske Marren maar weinig voor. Op Ringstation Rohel is dit de eerste vangst sinds 1985 aan de noordoever van het Tjeukemeer!

Vervolg 23-08.

Een ijsvogel in het Burgemeester Rasterhoffpark in Sneek (Jelmer Luckx). Op Terschelling 1 sperwergrasmus gezien (Thijs Glastra). Bij de Griene Dyk aan Sneekermeer 1 paapje (Johan op den Dries). Groep van 100 boerenzwaluw bij De Putten te Eastermar (Lyco Paulus).  Bij het Klaarkampermeer groep van 20 ringmus (Rick de Groot). Groep van 200 grote stern bij Zandbank bij Plaatgat op Schiermonnikoog (Vincent de Lenne). Op de Workumerwaard 4 Indische gans (Libbe Zijlstra). Bij Beetsterzwaag in Polder Ald Beets groep van 345 nijlgans.  Ook bij Heerenveen bij Bedrijventerrein De Wierde 250 nijlgans (Henri Zomer).

24-08. Op Vlieland in Oostervallei 1 kramsvogel (Carl Zuhorn). In het Leeuwarderbos 1 man ijsvogel (Matthijs Mackaay). In Oudeschoot 1 koekoek gezien (Marc Blijerveld). Bij De Deelen 1 gierzwaluw overvliegend (Martine Huisman).

25-08. In de Groote Sintjohannesgaaster veenpolder 1 paapje (Jan Dreteler). In Beetsterzwaag 1 kuifmees en 1 vuurgoudhaan (Willem Bosma).  In Helofytenfilter bij Oudega ten noorden van Schuttepoel 1 tapuit (Bert Zijlstra).

26-08. Een zwarte ooievaar bij Oude Sondelerpolder (Ria Feikens). Groep van 20 grote canadese gans bij Heerenveen (Martine Huisman). Bij Munnekeburen 1 groene specht (Theo Meijer). In Buitengebied Zuid bij Surhuisterveen groep van 100 huiszwaluw en 200 boerenzwaluw (Gerrit Assink).  In de Westhoek/Wad 1 waterrietzanger (Jan Bijlsma). In De Stripe bij Wijnjewoude 1 zwarte roodstaart (Roel Oost). In Oudeschoot 1 kramsvogel gezien (Marc Bleijerveld). Op Ringstation Rohel aan het Tjeukemeer 1 vuurgoudhaan gevangen en geringd, vroeg voor Ringstation Rohel (VRS Rohel Tjeukemeer).

Foto © Gerard Westerhuis.

26-08-2023. Van de vuurgoudhaan zijn er in de periode 1985-2022 slechts 33 geringd op Ringstation Rohel. Deze vangst is de vroegste najaars vangst tot nog toe (was 8-09-2012). Slechts 1 vangst in maart, 3 in september, 16 in oktober en 13 in november. Hoogste aantal per jaar is 3 (2015/2017 en 2018).

27-08. Groep van 60 putter in Polder Geele Strand bij Workum (Libbe Zijlstra). Bij Azeven Noord bij Drachten 1 ijsvogel (Bouke Roosma). In de Lindewijk te Wolvega nog 1 gierzwaluw gezien (Wolbert Hermus). Groep van 200 krakeend in Lauwersmeer bij Ezumakeeg (Gerrit Assink). Drie zwarte roodstaart te Rinsumageest (Sibbele de Jong). Een raaf overvliegend te Nijbeets (Lieuwe van Welie). Vondst van een vers dode torenvalk met een Belgische pootring in een paardendrinkbak in Uitwellingerga (Cor van der Meer, Oppenhuizen).

Foto © Fred Visscher (uit archief Jan de Jong).

De torenvalk is een algemeen voorkomende broedvogel in Friesland. In ons land is de torenvalk vooral als standvogel. Slechts een deel trekt weg richting, Belgie, Engeland, Frankrijk, Spanje, Portugal, noord Afrika (Marokko/Algerije), tot zelfs in Ghana! Noordelijke torenvalken uit Scandinavië verschijnen hier in herfst en winter (Bron; www.vogeltrekatlas.nl).

 In Friesland zijn me maar weinig torenvalk vondsten bekend met buitenlandse ring. Met de vondst van een geringde vogel kan men aantonen waar ie weg komt en geringd is. Torenvalken kunnen soms van ver komen en standvogels kunnen behoorlijk oud worden. Een Nederlandse torenvalk werd zelfs 22 jaar. Veel torenvalken worden in Friesland geringd in de z.g. torenvalkkasten. Soms legsels met zes of zeven jongen is geen uitzondering bij veldmuizen rijke jaren. Ook in de omgeving van de gesneuvelde torenvalk bij Uitwellingerga waren deze zomer een ouderpaar en jongen aanwezig aldus Cor van der Meer uit Oppenhuizen. 

Hieronder enkele terugmeldingen en vondsten van torenvalken die betrekking hebben met Friesland. Meer vondsten en meldingen zijn welkom.

NLA…3453038. 13-06-1990 geringd als nestjong in het Lauwersmeer.

                          22-10-1990 niet vers dood gevonden in Marokko bij Tiznit.

NLA…3219528. 21-06-1975 geringd als nestjong bij Ferwoude.

                          02-05-1976 dood gevonden op De Tenerife.

NLA…3317613. 23-06-1980 geringd als nestjong bij Sexbierum.

                          06-08-1980 dood gevonden te Caister on Sea aan de ZO kust van Engeland.

NOS…615387 13-07-1963. Geringd als nestjong bij Skarvatna Meer in Noorwegen                                        08-01-1966 dood gevonden aan de kust bij Westhoek boven Sint Anna Parochie.

SFH…S309421   05-07-2009. Geringd als nestjong boven Kälviä in Finland.

                           26-11-2011. Dood gevonden te Kimswerd.

28-08. Groep van 37 kruisbek bij Lange Paal op Vlieland (Joep Duijvenstein). In Bos op Schiermonnikoog 1 fluiter (Hein Prinsen). Een groep van 400 kievit bij A7 omgeving Tjalleberd (Gerrit Assink).  In It Wytfean bij Eastermar 1 koekoek (Hetty Borger). Groep van 300 huiszwaluw bij De Branding op Schiermonnikoog (Wouter van der Ham).  Aan het Sneekermeer bij de Griene Dyk groep van 250 boerenzwaluw (Dick Pruiksma). Bij Bomenland op Vlieland 5 vuurgoudhaan (Wouter Monster).

29-08. Bij de Starnumanbossen bij Balk 1 grote gele kwikstaart (Rob de Ridder). Bij de Zwagermieden 1 paapje (Wiebe Sjoerd van der Veen). In Rijsterbos 2 vuurgoudhaan (Theo de Vries). Op de Merskenheide 6 staartmees (Koert Scholten). Groep van 100 boerenzwaluw jagend op insecten in Driessenpoolder in Lendevallei (Koos Jager). In Oldeholtpade 1 bosuil roepend (Boris Visser). Zes watersnip in Oosterschar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema). Bij Scherpenzeel 1 zwarte ooievaar (Theo Meijer). Op de Workumerwaard een groep van 115 reuzenstern (Harry de Vries).

30-08. Groep van 75 kneu op Noordsvaarder op Terschelling (Jan Lok).  In Noardburgum 1 ijsvogel (Hans Kouwenberg). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 22 lepelaar rustend (Bouke Sienema). Bij de Blaugerzen bij Akmarijp 22 putter, 2 paapje en 4 tapuit (Wouter M.G. Vansteelant).  Groep van 40 staartmees langs Bospad en 15 sijs bij Klein Zwitserland op Schiermonnikoog (Gijsbert Twigt). Vier gele kwikstaart in de Groote Sintjohannesgaaster veenpolder (Bouke Sienema).  Op Vlieland al een bokje in Vallei van het Veen en Vianenslid (Carl Zuhorn).  

31-08. Drie pijlstaart in het Oosterschar bij Sintjohannesga (Bouke Sienema). Groep van 40 kruisbek bij Lange Paal op Vlieland (Marijn Prins). Bij Oudwoude/De Warren groep van 500 kievit voedsel zoekend (Kees Bode). In De Blesse 1 boomvalk gezien (Wolbert Hermus). Groepje van 8 tapuit in Peazemerlannen (Rommert Cazemier). Nog 1 gierzwaluw op Vlieland gezien bij Velden Nieuwe Kooi (Wouter Monster en Joep Duijvenstein).

To zover weer het halfmaandelijkse overzicht van bijzondere waarnemingen.

Meldingen voor de Nieuwsbrief 47 graag vóór 16 september 2023 inzenden met vermelding van naam en adresgegevens

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen.

2 september 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

De NIEUWSBRIEVEN verschijnen vanaf september onregelmatig i.v.m. het opstellen van het eindverslag van het Boerenzwaluw Journaal 2023. Het maken en samenstellen van het Boerenzwaluw eindverslag vergt namelijk altijd veel tijd.

Jan de Jong (73); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant

03-09-2023, 08:19 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Nieuwsbrief 45. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van augustus 2023.

01-08. Bij de Afsluitdijk aan de IJsselmeerzijde in de hoek bij Cornwerd groep van 27 + 6 krooneend (Libbe Zijlstra). Bij Wijnaldum groep van 200 gierzwaluw (Albert Eggens).  In de Garypsterwarren groep van 350 kievit (Jeffrey Huizinga). Aan de Griene Dyk bij Sneekermeer 14 regenwulp (Dick Pruiksma). In de Polder Aent Lieuwes bij Koudum 20 oeverloper en 25 groenpootruiter (Hessel van der Iest).  Bij het Alpherveld te Beetsterzwaag 1 kuifmees (Willem Bosma).

02-08. In Dronrijp een zwartkop tegen de ruiten gevlogen, heeft de klap overleefd (Henk Jukkema). In Heeg 35 gierzwaluw (Mark Nuiver). Groep van 20 kleine mantelmeeuw in De Mersken bij Ureterp (Koert Scholten). In Ouwster-Nijega 1 mannetje spotvogel zingend (Bauke Sienema, Heerenveen). In Appelscha aan de Nieuwe Vaart groep van 15 kraanvogel overvliegend (Ria Hoekstra).  In De Deelen bij Tijnje groep van 220 krakeend en 2 wielewaal (Pieter van der Giessen). In Polder Moerdiep bij Terwispel groepje van 14 kruisbek overvliegend (Wender Bil). Een sperwer vloog in Oudehaske met een klap tegen de ruiten, heeft het overleefd (Minke Brouwer).

Opmerking; in zijn jacht naar prooi (kleine vogeltjes) kunnen sperwers soms het glas niet meer tijdig ontwijken. Rond deze trektijd komen er vaak meer slachtoffers voor, ook veel kleine zangers.

In Oude Leije een miskleur ekster in de tuin met een groepje jongen (Fimke van Gent).

Foto © Fimke van Gent

02-08-2023.  De miskleur ekster (bovenste) samen met vijftal jongen vogels op een oud wasrek in de tuin.

03-08. Groep van 16 grote canadese gans te Oudega Sm. (Pim Julsing). In Hindeloopen 1 roodhalsgans, vogel uit gevangenschap (Luc Heeman). Groep van 50 gierzwaluw boven Fochteloerveen (Christian Bos e.a.). Te Kornwerderzand/ /IJsselmeerzijde  groep van 10 zwarte zwaan (Maurice ten Hoope). In de Alde Feanen /Wikelslân 1 koekoek (Pim Julsing). In het Oosterschar bij Sintjohannesga groep van 43 lepelaar (Bauke Sienema). Groepje van 20 watersnip overvliegend in De Deelen bij Tijnje (Martine Huisman).  Te Hoornsterzwaag 1 kleine bonte specht (Christiaan de Vries). Bij Ezumazijl/Lauwersmeer 1 reuzenstern overvliegend (Jan Steenstra). De gierzwaluwen op het Helmhout in Joure zijn vertrokken (Bertus Rijpkema).

04-08. Bij Piaam/kijkhut de Ral groep van 300 knobbelzwaan (J. van Oosten). Op Schiermonnikoog groep van 240 groenpootruiter (Joey Braat). Groep van 148 zwarte stern overvliegend naar west op Ameland/Briksduinen-Kobuspad (Andries Zijlstra). In het Oosterschar bij Sintjohannesga groep van 58 lepelaar (Bauke Sienema). In Tjerkgaast 1 velduil (Bert Zijlstra). Groepje van 25 kruisbek overvliegend te Tietjerk (Marnix Oudega). In Lauwersmeer/Ezumazijl 2 koereiger (Ad van Benten). Op Schiermonnikoog/Klein Zwitserland groepje van 7 staartmees (Doortje van Dijk). Bij Langedijke 2 roodborsttapuit (Rudi Huiting). Groep van 19 reuzenstern op slaapplaats aan de Waddenzee/Hoek de Bant (Joey Braat). In Leeuwarden/Vosseparkwijk 31 gierzwaluw (Jan Willem V.).  Bij Workumer Nieuwland 4 baardman gezien (Libbe Zijlstra). Boven Rinsumageest 1 boomvalk overvliegend (Sibbele de Jong). In de Groote Veenpolder bij Spanga 1 steenuil (Pia Tepas). 

Foto © Pia Tepas.

04-08-2023. De steenuil blijft een soort om in Friesland op te letten. Zichtmeldingen zijn schaars en broedmeldingen komen weinig voor. Dit jaar voor het eerst sinds lange tijd weer een broedgeval in de gemeente De Fryske Marren.

05-08. Groep van 100 gierzwaluw overvliegend te Oudeschoot (Marc Bleijerveld). Groep van 1000 knobbelzwaan bij Oudemirdumerklif (Age Niels Holstein). In Fochteloerveen 1 visarend (Benno van den Hoek). In de polder bij Pingjum 1 zwarte ooievaar (Rutger Diertens). Bij Nijeberkoop/Diakonieveen 8 dodaars (Erwin Reinstra). In Lauwersmeer/Ezumakeeg 10 smient (Jeroen Sidler). Groepje van 50 wintertaling in Plasjes langs N31 bij Harlingen (Hugo Wieleman/Rens Keijsers). In het Fochteloerveen 1 groene bijeneter waargenomen en gefotografeerd (Benno van den Hoek). 

Foto © Benno van den Hoek.

05-08-2023. “Had aangeboden om iemand al heel vroeg in de ochtend af te zetten in Hoogeveen en besloot bij het vroege ochtendgloren 'even' door te rijden naar het Fochteloerveen voor hopelijk Kraanvogels en Slangenarend. Die Kraanvogels lukten al vrij snel dichtbij de weg. Even een rondje vanaf de p-plaats achter infocentrum gelopen en toen weer de weg terug voor Grauwe klauwier. Zag vanuit de auto al Grauwe klauwier, maar ook een groen vlekje bovenin een wilg zitten en toen ik de kijker erop zette werd alles even zwart voor m'n ogen. Snel telescoop erop en met super trillende handen wat supervage bewijsopnamen gemaakt (tekst www.waarneming.nl Benno van den Hoek).Een groene bijeneter!

In Stoenckherne bij Hindeloopen 1 waterrietzanger (gefotografeerd) en 5 baardman en 1 snor waargenomen (Hugo Wieleman en Rens Keijsers). Op Delleboersterheide/Den Hoorn 15 (!) grote lijster (Erwin Reinstra). In Kootstertille 1 gekraagde roodstaart (Dick Veenendaal). Groepje van 14 kruisbek overvliegend bij telpost Leeuwarderbos (Donald Wolters). Zes eerste jaars gele kwikstaart aan Kerkweg bij Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer (Jan de Jong). 

06-08. Twee mandarijneend te Olterterp/Amvestbossen (Erik Gorter).  Twee zwarte roodstaart te Wierum (Geert van Gassen).  Bij de Galamadammen 32 nesten van de huiszwaluw (Jan Harteman). Op Geele strand bij Workum 35 putter (Tjerk Kunst).  Bij Van Oordts Mersken /Bouwespolder 1 zwarte wouw (Wender Bil). Bij de Waddenzee/Hoek de Bant 1500 goudplevier (Kees Rosenbrand). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 15 slobeend (Johannes en Gea Koster).  In Haulerveld 1 koekoek (Koert Scholten). Zeker 1000 scholekster en 15.000 bonte strandloper bij de Vogelpolle op Ameland (Hans). Twee reuzenstern in de Hempensermeerpolder (Donald Wolters). Bij Westhoek/Wad 300 krombekstrandloper (Jan Houwen).  Zeker 25 ringmus bij Oudega W. /Plasdras (Bert Zijlstra). 

07-08. Groep van 5 casarca bij de Bocht van Molkwar (Marco Bettink). In het Lauwersmeer/Ezumazijl groep van 430 kluut, 260 kemphaan, en 106 visdief (Theo Bakker). In Goutum 1 ijsvogel (Michiel Anas). Groep van 200 meerkoet bij de Oudemirdumerklif (Marco Bettink). Groep van 30 putter in Oldeholtpade (J.de Groot). In het Lauwersmee bij Ezumazijl 400 krakeend (Koert Scholten). Vorige week 3 jongen van de ransuil op het erf in Tjerkgaast geringd door Durk Venema. De jongen zaten in een oud kraaiennest. De jongen waren al takkelingen (Marten van der Heide). 

Foto © Marten van der Heide.

Augustus 2023. De ransuil kan soms wat later in het seizoen best nog jongen groot brengen als er een flinke populatie veldmuizen aanwezig is.

08-08.  In de Oosterbierumerpolder 1 koekoek (Libbe Zijlstra). In Oosterschar bij Sintjohannesga 1 reuzenstern (Bauke Sienema). Twintig putter op Zuidwaard bij Makkum (Libbe Zijlstra). Groep van zeker 450 kievit te Suwâld in Zuiderpolder (Luc Bruggeman). Zeker 125 boerenzwaluw voedsel zoekend in de Veenpolder te Echten (Jos Boot). Vier roodborsttapuit in Fochteloerveen/Compagnonsveld (Rudi Huiting). Groepje van 25 huiszwaluw voedsel zoekend bij Tjeukemeer te Echten (Jos Boot). Op Ameland /Roosduinen 1 man eerste jaars smelleken (Hidde Batterink).  

09-08. Groep van 800 knobbelzwaan en 400 meerkoet bij Mirns-See Hanne (Aart Vink). Vijftig ooievaar in Alde Feanen/Krukkelân (Trudy de Boer). Zeker 40 lepelaar rustend in Oosterschar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema). Te Wijnjeterperverlaat 1 ijsvogel (Minne Feenstra).  Vier reuzenstern op Makkumer Zuidwaard (Wim van Zwieten). In het Lauwersmeer/Ezumazijl 2 grauwe franjepoot (Guido Spek e.a.). In de Marrumermieden bij Marrum 3 mannetjes smient (Cora Boesenach).

10-08. Groepje van 16 reuzenstern en 1 heilig ibis op Workumerwaard/Uitkijkplateau (Peter de Vries).  Bij de Hollumerduinen/Ameland 1 zwarte ooievaar (Jan Steenstra). In Beetsterzwaag 2 appelvink (Willem Bosma).  In de Lendevallei/Driesenpoolder 4 juveniele roodborsttapuit (Peter de Vries). In Oldeholtpade 1 kleine bonte specht (Ruurd Jelle van der Leij).  Bij Mirns/See- Hanne 30 tafeleend, 750 kuifeend en 800 meerkoet (Aart Vink).

11-08. Te Oenkerk 11 kruisbek overvliegend naar zuidwest (Gerben Mensink). Vandaag heb ik mij patio in Scharnegoutum onkruidvrij gemaakt en tevens mijn voedertafel en patio ontsmet. Naast de waterbak vond ik een rui veer dus even apart gelegd om te onderzoeken. Uit het onderzoek bleek dat het een veer was van een grote bonte specht zo blijkt. Zaterdagochtend regende het langdurig en na de bui vond ik een tweede veer. (Stef Janssen).

Opmerking; Een goede zaak om voedertafels tijdig te ontsmetten.  Dit voorkomt zieke vogels, vooral drinkbakjes elke dag verschonen. De grote bonte specht is zeker op bezoek geweest en heeft bij zijn activiteiten enkele veren verloren. Rond deze tijd is het normaal dat de soort zijn verenpak aan het vernieuwen is.

12-08. Vandaag zijn bij ons in Terwispel aan De Streek in de tuin drie jongen van de grauwe vliegenvanger uitgevlogen (Tjeerd Geertsma). Bij Laaxum 1 witte boerenzwaluw gezien tijdens het vogelringen tussen een flinke groep zwaluwen (Ype en Tryntsje Albada).

Opmerking: Zijn er dit jaar nog meer miskleur boerenzwaluwen gezien in Friesland?

13-08. Groep van > 200 oeverzwaluw aan noordoever van het Tjeukemeer. De vogels kwamen af op geluidsbron tijden het ringen op Marswâl. Die morgen een recordaantal oeverzwaluwen gevangen op ringplek. Tevens een eerste jaars grote karekiet geringd (VRS Rohel Tjeukemeer). Mijn buurman telde er kortgeleden bij het Brandemeer hier vlakbij Tjerkgaast ca 80 (!) ooievaar op zijn land. Ze overnachten hier op lantaarnpalen. Bij vv Sleat zijn alle ca 14 lichtmasten 's avonds ook "bezet". Ik heb ze af en toe ook al op het erf. En niet zo weinig ook (Marten van der Heide).

Opmerking; Veel van die ooievaars (maar ook blauwe reigers) jagen op veldmuizen. Vooral de jonge ooievaars maken zich op (vetreserve opbouwen) voor de wegtrek naar Afrika.

14-08. Vanmorgen bij de begraafplaats/ het Fermanjebosk in Damwâld een vreemde vlinder. Het blijkt een afwijkende kleine vuurvlinder te zijn (Jan Andries Wagenaar).

Foto © Jan Andries Wagenaar

14-08-2023. Bij vrouwtjes van de kleine vuurvlinder komt soms een afwijkende variatie (wat ongeordend) van de voorvleugel voor. Vaag zijn de plekken te zien op de voorvleugel die duidelijker zichtbaar hadden moeten zijn.

15-08. In de Jan Durkspolder groepje van 100 slobeend (Joeri Pacquee). Aan de Afsluitdijk/Friesland groep van 40 casarca (Erwin va Saane). Bij de Lange Paal op Vlieland 1 nachtzwaluw (Desmond de Vries/Sander Lageveld). Nog 1 gierzwaluw in de binnenstad van Leeuwarden (Donald Wolters). In de Bakkeveenster duinen 1 koekoek (Koert Scholten). Groep van 31 witgatjes op Noorsvaarder/Terschelling (Mark van Keulen).  Zeker 19 reuzenstern op de Workumerwaard (Rutger Polder).  Grote groep van 1100 aalscholver bij Mirns/See-Hanne. Op de slaapplaats bij Mirns/See-Hanne zeker een 50 grote zilverreigers (Aart Vink). Op het Nannewijd bij Oudehaske 1 visarend (Gerco Schutten). Bij de Klyndobbe/Feanwâlden 1 paar met 2 juveniel roodborsttapuit (Wiebe Sjoerd van der Veen). Groep van zeker 600 goudplevier in het Lauwersmeer /Bochtjesplaat (Nico Landman).

Foto © Kees Rosenbrand.

06-08-2023. Ook aan de Friese kust worden soms flinke groepen goudplevier gezien zoals hier op de foto bij Hoek van de Bant/Waddenzee. Met de droge hete zomers wordt vooral de klei/leem grond harder en schaarser aan voedsel. Veel goudplevieren zoeken dan de wat nattere plekken op.

NIEUWSBRIEVEN WAT LATER; Van juli 2023 tot september 2023 kunnen de Nieuwsbrieven wat onregelmatiger verschijnen, dat heeft te maken met vakanties. Het Vogelnieuws in de Leeuwarder Courant blijft onveranderd doorgaan en ik ontvang dan ook graag de nieuwtjes uit de natuur van U allen om deze zo goed mogelijk te registeren en onder de aandacht van een groter publiek te brengen.

Jan de Jong (73); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).

Tot zover deze Nieuwsbrief 45. Allen dank voor de meldingen en de vele fotos die ik mocht ontvangen.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen. Het aanbod was erg groot.

18 augustus 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

Meldingen voor de Nieuwsbrief 46 graag vóór 1 september 2023 inzenden met vermelding van naam en adresgegevens. Vermeld bij fotos graag waar en wanneer ze genomen zijn!

25-08-2023, 09:27 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van juli 2023.

 door Jan de Jong

15-07. Een rode wouw gezien in Gorredijk (Henk Pots). In onze tuin veel meer vlinders dan anders. Zowel in onze groene (weinig tegels) tuin in Feinsum als in onze omgeving. Waarschijnlijk ligt de oorzaak in onze omgeving omdat daar veel bijenlinten zijn georganiseerd.   Bij ons in de tuin in Feinsum een kolibrievlinder die naar nectar zoekt (Hielke de Groot).   

Foto © Hielke de Groot.

15-07-2023. Kolibrievlinder hangend boven Flox (Vlambloem) op zoek naar nectar.

16-07. In de polder van Scharnegoutum 35 regenwulp (J. P. Osinga). Bij de Leeuwarder Tearnzer Wielen 1 reuzenstern jagend (Jeroen Breidenbach). In de Bantpolder in het Lauwersmeer grote groep van 300 visdief (Robert van Tiel). Twee wespendief in Oldeholtpade (Ruurd Jelle van der Leij). Groepje van 11 ringmus in Lendepoolder bij Wolvega (Wolbert Hermus). In Easterskar bij Sintjohannesga 19 lepelaar en 1 purperreiger gezien (Bauke Sienema, Heerenveen). In Haulerbos bij Haulerwijk groep van 50 kruisbek (Antoine van der Heijden).

17-07. Twee reuzenstern overvliegend bij Piamergeul bij Piaam (Tobias van den Heuvel). Langs A7 bij Beetsterzwaag 34 ooievaar (Pim Julsing). In Oosterschar bij Sintjohannesga 1 koereiger (Teun Veldman). In Leeuwarden 1 ijsvogel (Wil Leurs). Groepje van 5 roodborsttapuit bij de Mokkebank te Laaxum (Lieve Van Beirendonck).  Groepje van 13 sijs overvliegend te Stiens (Lisette Cuperus).

18-07. Twee ooievaar rustend in het zanddepot aan de RW Joure-Heerenveen bij Oudehaske (Jan de Jong). Gespot in "Reid om 'e Krite" bij vogelkijkhut in Alde Feanen een groep met 7 jonge baardmannetjes. (Carel v.d. Lippe, Drachten). Groep van 20 watersnip in Workumer Buitenwaard (Rommert Cazemier). In de Lendevallei 4 oeverloper (Koos Jager). Op Noordzeestrand op Vlieland 1 rustende drieteenmeeuw (Rob van Beers). In de Alde Feanen /Tusken Sleatten bij Eernewoude 1 visarend (Marten Sikkema en Jan Bijsterbos). Bij de zandwinput te Beetsterzwaag 1 ijsvogel (Sjouke Scholten).  Groep van zeker 60 huiszwaluw te Gaastmeer (Fer-Jan de Vries). Een stadsreus in de tuin in Stiens, had hem hier nog niet eerder gezien (Gerard Mast).

Foto © Jan Bijsterbosch.

06-07-2023.  Een stadsreus in tuin te Warns gefotografeerd.

Bron www.waarneming.nl

Opmerking; De stadsreus komt op veel plaatsen nog voor in Friesland (verspreiding 2023). De zweefvlieg doet zijn naam eer aan in Friesland, let op de verspreiding in de steden!  Een opvallende, forse, geel-roestrood-zwarte zweefvlieg, die door de goede vliegcapaciteiten overal aangetroffen kan worden.

19-07. In Heerenveen een groep van 50 gierzwaluw rondcirkelend (Kim Susanne).  Op de Steile Bank bij Oudemirdum 9 reuzenstern (Libbe Zijlstra). In de Schuilenburger Polder 1 heilige ibis gezien (Hessel van der Iest). Bij Boelenslaan 3 bijeneter gezien (Sipke Booi). Groep van 500 boerenzwaluw te Fochteloo gezien (Rudi Huiting).

20-07. Gezien tussen Ravenswoud en Smilde net over de grens Friesland/Drenthe een grote groep van 48 kraanvogel. Veel jonge vogels ertussen. Even verderop nog twee ouders met jong net voor de grens (Henk Klaver, Boijl). Groep van 280 kievit en 1 zwarte ooievaar bij Fochteloerveen (Albert de Jong). Te Kollum 1 ijsvogel gezien (Joost de Bruijn). Bij de kijkhut de Ral te Piaam 1 grote karekiet gezien (Minie Ackerman).  In het centrum van Heerenveen 1 zwarte roodstaart (Martine Huisman). In Hemrikkerveld bij Beetsterzwaag 1 grote gele kwikstaart (Willem Bosma). Vanmorgen een miskleur scholekster op de zeedijk tussen Zwarte Haan en Kwelder Westhoek (Albert Stellingwerf, Menaldum).

Foto © Albert Stellingwerf

20-07-2023. Een scholekster met een kleurmutatie (“Brown”) valt op tussen soortgenoten.

21-07. Groepje van 45 gierzwaluw in Drachten/De Wiken (van der Wal). Groep van 350 scholekster bij Zwarte Haan aan de kust (Laurenske Sierkstra). Een heilige ibis op de Workumerbinnenwaard (Tjerk Kunst). Vandaag met anderen drie witborsteenden (ook wel Spreeuwekopeenden genoemd) in Easterskar bij Sintjohannesga. Had ze niet eerder gezien daar. De eenden werden gefokt, geselecteerd op de witte ronde borstvlek. Dit om te voorkomen dat een jager anders de kans liep de eenden van zijn buurman van het leven te beroven (Henk Nipperus, Joure).

Opmerking; Dit zijn ontsnapte siereenden. Ze werden vroeger in Noord-Holland veel gekweekt. De soort heef opvallend lange snavel, vrouwtjes hebben een lange naar beneden gebogen snavel.

22-07. Op de Workumerwaard 10 reuzenstern en 1 visarend (Tobias van den Heuvel). Te Ravenswoud 2 zwarte ooievaar (Michiel Winter). Bij Zurich/viaduct bij Afsluitdijk 2 nachtegaal geringd voor onderzoek (VRS Franeker). In het Easterskar te Sintjohannesga 44 lepelaar rustend (Bauke Sienema, Heerenveen). Aan het Tjeukemeer bij Rohel een roerdomp overvliegend naar oost (VRS Rohel Tjeukemeer).

23-07. Groepje van 10 ringmus voedsel zoekend in Kloosterpolder bij Ried (Bert Jonkhans).   In de Houtwiel bij De Falom groep van 40 witte kwikstaart en 3 gele kwikstaart (Wiebe Sjoerd van der Veen). Drie smient in Easterskar bij Sintjohannesga (Johannes en /Gea Koster). Groep van zeker 100 kemphaan in Hemmemapolder bij Berlikum (Hans Groot). Bij Ravenswoud een zwarte ooievaar nog steeds aanwezig (Vincent Douwes).  Op de rijksweg A6 door het Tjeukemeer 1 kerkuil dood als verkeersslachtoffer (Pim Julsing).

Opmerking; Met de donkerder wordende dagen sneuvelen er weer meer kerkuilen in het verkeer. Veel jonge kerkuilen zwerven al vrij kort na het vliegvlugge stadium uit en gaan op zoek naar voedsel (veldmuizen) en een eigen plekje.

24-07. In de Blaugraslanden bij Akmarijp 1 purperreiger, 6 veldleeuwerik en 2 bruine kiekendief gezien (Lykele Zwanenburg, Dronten).  Bij Nicole Schalkx in Rottum broeden 7 paar boerenzwaluw in paardenstal. Diverse oude vogels gevangen en 2 nestjes met jongen geringd. Een van de gevangen vogels (een vrouwtje) droeg een pootring. Het bleek dat ik de vogel zelf als nestjong op 27 juli 2020 in de Tijnje bij Harriet Nieuwland (ook in paardenbox!) geringd had (Jan de Jong).

Opmerking; Veel vrouwtjes boerenzwaluw die als nestjong geboren zijn in een stal keren zelden naar hun eigen geboortestal terug. Dit is om inteelt te voorkomen. Als ze eenmaal na terugkeer uit het overwintergebied in Afrika terugkeren zoeken ze een eigen plek in de ruime omgeving. Als ze daar eenmaal met succes gebroed hebben is de kans groot dat ze er elk jaar terugkeren. Jonge mannetjes komen wel vaker in hun eigen geboorteschuur terug, doch ook daar is een flink deel dat in de omgeving een andere plek zoekt.

25-07. Bij het gebied De Gruyts nabij Kollumerpomp zag ik vandaag een groep van 140 kemphaan rondscharrelen. Hoofdzakelijk mannetjes, wel langzamerhand de kraag aan het verliezen (Sies Krap, Kollum). Op Ameland 1 zwarthalszwaan bij Hollumerbos gezien (Elize).  Groep van 7000 kanoet aan Wadkant bij Westhoek (Wouter van der Ham en Karel Tjoelker). Groep van 50 slobeend in Alde Feanen (Marten Sikkema). Ten W van Lemmer aan IJsselmeer in Polder Nieuw Grasfennen aan de Sondelerdyk een groep van 1500 knobbelzwaan (Fer-Jan de Vries), Een boomvalk overvliegend te Grou (Jos Welbedacht).   Op Terschelling/’t Sehaal groep van 80 steenloper en 200 tureluur (Thijs Glastra).  In Fogelsanghstate 2 ijsvogel en 2 raaf roepend (Kees Bode). Een rode wouw overvliegend te Nijbeets (Foekje van der Meulen).  Op Delleboersterheide 3 kramsvogel (Pieter van de Kooij).

Foto © Jesse Sinnema. (Foto 31-10-2022 Schiermonnikoog)

31-10-2022. De kramsvogel wordt niet zo vaak meer in het binnenland van Friesland gezien in de juni en juli maand. Broedgevallen in ons land zijn zeldzaam (10 a 25 paar SOVON  Vogelatlas).

26-07. Bij de Hommerts-Jutrijp groep van 44 grote zilverreiger voedsel (muizen) zoekend op grasland tussen de Krimwei en de hoofdweg (Jan de Jong). In Stavoren 1 Chileense smient (J.S. Leeboom). Ter hoogte van Cornwerd 125 krooneend langs Afsluitdijk (Thomas van Es). In Van Oordt’s Mersken/Bouwespolder 1 kwartel roepend (Wender Bil). Bij Molkwerum 1 reuzenstern overvliegend (Hessel van der Iest). Te Oudeschoot 1 ijsvogel (Marc Bleijerveld). In het Leeuwarderbos 1 wielewaal (T. Brontsema).  In het Rijsterbos 1 goudhaan gezien (Theo de Vries).

27-07. Twee man smient en groep van 35 rustende lepelaar in Oosterschar bij Sintjohannesga (Bauke Sienema). In Lemmer 1 ijsvogel (Rommert Cazemier). Op Terschelling/West Terschelling 8 kruisbek gezien (Daan van der Elsken). Aan Griene Dyk bij Sneekermeer 8 regenwulp en 5 watersnip (Dick Pruiksma). Bij Berlikum 1 gele kwikstaart aan het voedsel zoeken (Raymond van der Ham).  

28-07. Het is met de vlinders in mijn tuin in Oosterwolde slecht gesteld in vergelijking met andere jaren. Vandaag toevallig een wat zonnige dag en heb ik wat bijgehouden in voor en achtertuin.1 Bont zandoogje, 2 Blauwtjes, 1 Dagpauwoog, 1 Oranje zandoogje, 1 Klein witje, 2 Citroenvlinders en 1 Kolibrievlinder.  Het Oranjezandoogje is wel bijzonder, want die heb ik nog nooit in mijn tuin gezien. Als ik naar de berichten van de komende week kijk met al die regen......slecht voor de vlinders (Nel van Charante). Op de Workumerwaard 1 Indische gans (Patrick Agterberg en Rudi Fopma). Groep van 16 nijlgans overvliegend boven Burgum (Jeffrey Huizenga). In Polder van Ternaard 1 kwartel roepend (Ria Pekelsma).  Groep van 40 gierzwaluw te Feanwâldsterwal (Jo Scheepers). Op De Fleuzen bij Elahuizen 1000 grauwe gans (Fer- Jan de Vries). Groep van 170 bontbekplevier te Ferwert Buitendijks (Jaap Colijn en Corstiaan van Beeke). In Lauwersmeer/Zoutkamperplaat 1 visarend (Anne van der Wal).

Foto © Jan Meijerink (archief Jan de Jong)

De visarend neemt steeds meer toe in ons waterrijke landje. In 2016 1^e broedgeval in De Biesbosch, in 2022 telde ons land al 5 broedparen. Wanneer komt 1^e broedgeval in Friesland?

29-07. Aan de noordoever van Tjeukemeer 2 eerste jaars gele kwikstaart gevangen en geringd (VRS Rohel Tjeukemeer). In Polder Geele strand bij Workum 4 Indische gans (Jan Bijlsma). Bij de Bocht van Molkwar 8 casarca (Hessel van der Iest). In het Lauwersmeer/Ezumakeeg 1 smient (Erik Wouda). In Hemrik 1 kwartel roepend (Christiaan de Vries). Zestig lepelaar in Oosterschar bij Sintjohannesga (Johannes en Gea Koster). Vier witgat in Bokkumermar bij Akkrum (Naut van der Mei). Groep van 15 kruisbek overvliegend te Feanwâlden (Arno Niehof). 

30-07. Wij hebben een nest ransuil met zeker twee, mogelijk drie jongen, inmiddels takkelingen. In de ruim 28 jaar in Friens nog niet eerder op ons erf gehad. Het boerenzwaluw paar bracht vier jongen eerste leg. Vreemd genoeg lijkt er geen tweede leg te zijn; een boerenzwaluw overnacht nog steeds binnen op vaste plek, partner zien we niet meer. Mussenkastjes weer volop in gebruik, tientallen jongen waargenomen op voederplaats. Ook weer een merel paar na zeker een jaar van afwezigheid (Sybe van der Meulen). Groep van 50 boerenzwaluw voedsel zoekend bij Appelscha/Willemstad (Rudi Huiting). Groep van 5000 spreeuw op de slaapplaats in De Houtwiel bij De Falom (Wiebe Sjoerd van der Veen). In Oosterschar 1 purperreiger en groep van 62 lepelaar (Bauke Sienema, Heerenveen). Aan het strand en Noordzeekust ter hoogte van Ballum op Ameland 100 zwarte zee-eend (Jan Bisschop). In Polder de Koning/Westhoek 2 (geringde/ontsnapte?) sneeuwgans overvliegend (Frans Inia). Bij Kornwerderzand en langs Afsluitdijk 4 en 7 zwarte zwaan (Erik Wouda).  In het Wilhelminapark te Sneek 1 Chileense smient (Jappie van der Pol). 

Foto © Jappie van der Pol

30-07-2023. De Chileense smient duikt steeds vaker op in het Friese landschap (Sneek, Stavoren/Heerenveen/Eastermar/Lauwersmeer/Oosterschar Sintjohannesga, etc).

31-07. Er zijn twee van de vijf boerenzwaluwen uitgevlogen bij ons in Pietersbierum. Er lagen 3 dood in de stal, bij het nest. Het was niet te warm, op dat moment. Er zijn nu weer eieren uitgekomen, de tweede leg. (Klaske Smidts).

Opmerking; Op veel plaatsen hebben de boerenzwaluwen nu nog vervolglegsels. Jammer dat door de regen van de afgelopen weken de oude vogels van het legsel in Pietersbierum te weinig insecten konden vinden voor hun jongen. Hoor graag hoe het elders was. Mijn ringonderzoek naar de boerenzwaluw heeft dit jaar tot nog toe al bijna 1000 geringde boerenzwaluen in stallen en schuren opgeleverd!  Ook zijn er vele van voorgaande jaren teruggevangen. 

Mocht U een dode boerenzwaluw in U stal of schuur vinden controleer hem dan even of de vogel ook een ring draagt. De laatste dagen kwamen er meer meldingen binnen van gevonden boerenzwaluwen, zelfs een met Franse pootring, vinder zond de melding op. Binnenkort meer nieuws hierover!

Groep van 100 bergeend bij Hoek van de Bant (Joey Braat). In Fochteloerveen 1 paapje (Rene Trommel). Bij Oldeholtpade 1 paar met 4 juveniel roodborsttapuit (J.de Groot). Te Bakkeveen 1 raaf (Koert Scholten). Twee grauwe franjepoot in Lauwersmeer/Ezumakeeg (Aron Jansen/Joey Braat). Te Appelscha aan de Vaart 1 gekraagde roodstaart (Ria Hoekstra).  In de Weperpolder 1 volwassen grauwe klauwier (Hetty Borger).  Acht grote stern bij de Peazemerlannen (Klaas van der Ploeg).

Tot zover deze Nieuwsbrief 44. Allen dank voor de meldingen en fotos die ik mocht ontvangen.

NIEUWSBRIEVEN WAT LATER;

Van augustus 2023 tot september 2023 kunnen de Nieuwsbrieven wat onregelmatiger verschijnen, dat heeft te maken met vakanties. Het Vogelnieuws in de Leeuwarder Courant blijft onveranderd doorgaan en ik ontvang dan ook graag de nieuwtjes uit de natuur van U allen om deze zo goed mogelijk te registeren en onder de aandacht van een groter publiek te brengen.

Jan de Jong (73); Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant (1977- heden).

Meldingen voor de Nieuwsbrief 45graag vóór 16 augustus 2023inzenden met vermelding van naam en adresgegevens.

Heeft U naar aanleiding van deze Nieuwsbrief nog vragen of bijzondere meldingen dan hoor ik dit graag. Niet alle binnengekomen meldingen zijn (helaas) ook opgenomen. Het aanbod was groot.

3 augustus 2023.

Jan de Jong, Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation Rohel 1985-heden) van het Vogeltrekstation Wageningen.

Tel; 0513-414788.

06-08-2023, 15:07 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)