Eerste jonge Koolmees en Pimpelmees aan het Tjeukemeer.
Oude vogels met jongen zwerven langs oever.
Op 5 juni was ik smorgens vroeg aanwezig aan de noordoever van het Tjeukemeer om ringonderzoek te doen voor het Vogeltrekstation Wageningen betreffende het CES (Constant Effort Site)onderzoek.Aan de hand van de verzamelde gegevens op diverse lokaties in Nederland kan men statistisch onderzoek doen betreffende verschillende soorten in allerlei biotopen.De oever van het Tjeukemeer is een typische rietoever met begroeiing van wilg en els waar verschillende soorten voorkomen. Typische soorten die gevangen worden zijn o.a. Kleine karekiet, rietgors, Fitis, Tjiftjaf, Rietzanger, Zwartkop , Tuinfluiter en Bosrietzanger. Na het broedseizoen komen er ook meer mezen voor waaronder meerdere Koolmees en Pimpelmees, vaak in de juni maand vergezeld nog van hun jongen. ok op 5 juni waren de eerste oude vogels met jongen van deze beide soorten aanwezig. Hieronder het dagverslag van 5 juni.
Ringdagen 17 en 26 mei aan Tjeukemeer in Friesland.
Op 17 en 26 mei jl. is er aan de Tjeukemeer oever bij Rohel weer een CES onderzoek (NIOO/KNAW) uitgevoerd voor het Vogeltrekstation Wageningen. Tot 17 mei waren er nog maar weinig kleine karekieten terug uit het overwintergebied. Op 26 mei werden er al een tiental gevangen en was de zang in de vroege ochtenduren al weer volop te horen. Een van de vogels droeg al een ring en bleek op 7 juni 2008 als volwassen mannetje op dezelfde plek geringd te zijn. Meteen als de Kleine karekieten terugkeren dan worden de Koekoeken actiever aan de noordoever van het Tjeukemeer wat promt een vangst opleverde van een naar nestjes zoekend eksemplaar op de ringplek. Het was nog een vrij jonge vogel van vorig jaar.
Naast de Kleine karekieten waren ook de Sprinkhaanzangers, Zwartkoppen, Rietzangers en Grasmussen al volop aan het nestelen of broeden. Koekoeken leggen hun eieren in nesten van zangvogels en broeden hun eieren niet zelf uit. Keuze genoeg dus aan het Tjeukemeer.
Van beide vangdagen zijn verslagen toegevoegd zodat een ieder de bijzonderheden kan lezen. De vangst van een prachtige Koekoek maakte op de warme ochtend veel goed. Verder kroop er een meer dan 1 meter lange Ringslang rond die zich gemakkelijk liet fotograveren.
Zeldzame Koereiger laat zich in Rottum fotograveren.
Op 13 mei ontdekten Kor en Aletha van de Meulen uit Rottum (bij Heerenveen) een vreemde vogel die achter en bij de koeien in het land aan de Badweg liep. De vogel liet zich op afstand gemakkelijk door hen fotograveren en toen bleek dat het om een voor Skarsterlan (en Friesland) zeldzame Koereiger te gaan.De soort wordt zelden in deze omgeving waargenomen en doet zijn naam eer aan en wordt regelmatig in de omgeving van koeien gezien. De Koereiger is een insectenetende vogel die als broedvogel vanuit Frankrijk langzaam oprukt naar het noorden. Toch worden Koereigers nog naar zelden in ons land gezien. In 1998 broeden er voor het eerst Koereigers in ons land , onder anderen in de Wieden in noord West Overijssel (SOVON,2002) zo staat vermeld in de Atlas van de Nederlandse Broedvogels. Het is nog de vraag of er in de directe omgeving van het Ooster en Westerschar nog een partner aanwezig is, de vogels broeden graag in Aalscholver of Blauwe reiger kolonies. De vogel begint eind april/begin mei met het broeden en ze leggen in de regel 4 a 5 eieren die ze tussen de 21 en 24 dagen bebroeden voor de jongen uitkomen. Ze nestelen zowel in lage struiken als hoge bomen en maken hun nest ook wel in dichte rietpartijen in moerassen en natuurgebieden. Het is de komende weken dus opletten of de vogel (s?) nog aanwezig zijn of dat het hier gaat om een zwerver die op zoek naar voedsel regelmatig op andere plekken opduikt. Ik wordt graag op de hoogte gehouden van nieuwe meldingen van deze wel bijzondere reigerachtige.
In Noordbergum had K.van Kammen een nestkastje voor de woning hangen waarin al enkele dagen jonge Pimpelmezen in zaten. Op 4 mei bleek dat de ouders de af en toe de jongen voerden. Met het koude weer waren er nog niet zoveel rupsjes en insecten voorhanden. Vanmorgen vreesde van Kammen het ergste, de voedertijden werden steeds langer en de ouders bleven voor het kastje hangen. Snel in het kastje gekeken en alle nestjongen bleken al dood. Door het koude weer van de afgelopen tijd zullen er stellig meer legsels verloren zijn gegaan. Zijn er op meer plekken nestjongen door de kou gestorven.? Bij van Kammen waren Pimpelmezen achter de woning al weer druk bezig om in een ander nestkastje een nieuw nest te maken.
Ondanks koude dagen draagt Fitis al een ei. Vanmorgen om 4.00 uur was ik al aanwezig op de ringplek aan het Tjeukemeer. Op de heenweg kwam ik lichte motregen tegen doch de wind was gelukkig zwak. Direct bij aankomst in het donker keken twee ogen me strak aan, het bleek een grijze vlekjes kat te zijn op de polderdijk.Geschrokken van mijn hoofdlamp zette hij het op een lopen richting boerderij. Na het opzetten van de netten was de lichte motregen verdwenen en kwam de eerste zang van de vogels langs de oever langzaam op gang. Opvallend veel Fitis en Tuinfluiter lieten hun zang horen. Er werden vanmorgen een 30 tal vogels gevangen, zie bijgaande verslag.
Een mooie ringmorgen op Koninginnedag aan het Tjeukemeer.
De ringmorgen aan het Tjeukemeer begon met veel grondmist doch bleek een succesvolle morgen te worden. Vooral Zwartkop en Fitis waren duidelijk nog op doortrek. Maar liefst 15 soorten werden er gevangen en daarbij waren diverse die we dit jaar voor het eerst op de ringplek worden gezien. In de Bijlage een verslag van de prachtige ringmorgen.
Ondersoort transitiva van Boerenzwaluw aan het nestelen in Nederland?
Als Boerenzwaluw ringer en onderzoeker hou ik me al enige tijd bezig met de Boerenzwaluwen en ring en onderzoek ze. Op www.waarneming.nl vond ik enkele dagen geleden een foto van een Boerenzwaluw mannetje (fotograaf Dirk Huitzing) die op 25 april in de Krimpenerwaard in Polder de Nesse was gemaakt. De vogel was aan het nestmateriaal (modder) verzamelen en dus duidelijk een eksemplaar dat in de omgeving een nest aan het bouwen was. Opvallend aan deze Boerenzwaluw was dat de gehele keel,buik en onderstaart sterk donkerbruin tot roodbruin was hetgeen bij Boerenzwaluwen maar weinig voorkomt.Dit noemen we de "boissonneauti" vorm en is een variant op bij ons broedende vorm Hirundo rustica rustica.
Roodbruine onderzijde bij Boerenzwaluwen heb ik wel vaker in Friesland aangetroffen bij volwassen vogels (vaak mannetjes) zij het dan in verschillende fases, doch m.i. nooit hoger dan score 3 volgens het Handboek Birds of the Western Palearctic (BWP),deel 5, 1988 blz 272.
De scores volgens het Handboek zijn;
0.Virtually white. 1.Dingy-white or cream-white. 2.Cream or cream-pink. 3.Pinkisch cream-buff with rusty tinged under tail-coverts. 4.Rufous-buff, like Hirundo rustica transitiva 5.Rufous-chestnut, like Hirundo rustica savignii and Hirundo rustica tyleri.
De scores van 0 t/m 2 komen regelmatig voor in Friesland (en Nederland?) , score 3 is tot nog toe de hoogste die ik in Friesland zag (Terwispel). De scores 4 en 5 volgens het Handboek zijn m.i. zeldzaam voor Nederland en duiden mogelijk op de ondersoort(en) H.r. trasitiva /savignii of tyleri. De waarneming en foto van Dirk Huitzing is m.i. een Hirundo rustica transitiva. Kees Roselaar van het NCB Naturalis wees me erop dat de de z.g. "boissonneauti" vorm eigenlijk maar moeilijk te onderscheiden is van de vorm transitiva , eigenlijk moet je een geringde broedvogel uit het transitiva gebied hebben en deze vergelijken met de "boissonneauti" vorm die hier aangetroffen wordt. Voor ringers, en ook fotograven, ligt hier een mooie uitdaging om ook eens te kijken naar al deze varianten bij de Boerenzwaluw die in ons land voorkomen. De foto van Dirk Huitzing is m.i. de eerste die een score van 4 bereikt (zie ook Boerenzwaluw Journaal 2011 blz.9). Ringers en fotograven in Nederland (en Belgie?) zouden fotos kunnen maken van ringvangsten en waarnemingen van broedvogels om zo de verschillende scores te kunnen vastleggen. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe de verhoudingen van deze kleurvariaties bij broedvogels.
In de Bijlagen heb ik de verschillende kleur variant codes op een rij gezet. Van de codes 0 en 5 heb ik eigenlijk nog niet zulke mooie fotos gevonden. Codes 1 t/m 3 komen het meeste voor in Nederland? Wie heeft er nog duidelijker voorbeelden?
Ringdagen 17 en 26 mei aan Tjeukemeer in Friesland.
Zeldzame Koereiger laat zich in Rottum fotograveren.
Door koude weer dode nestjongen in Noordbergum.
Ondanks koude dagen draagt Fitis al een ei.
Ondersoort transitiva van Boerenzwaluw aan het nestelen in Nederland?
