Eerste boerenzwaluw dit jaar bij Joure.

Vorige week meldde ik  in de regionale Leeuwarder Courant dat er in Nederland al boerenzwaluwen zijn gezien. Op 1 maart waren er zelfs al twee bij  het Wormer - en Jisperveld in Noord Holland. Voor Friesland waren er rond die tijd nog geen maart meldingen binnen gekomen , doch dit zou gezien de waarnemingen in Nederland wel snel loslopen dacht ik.  Het duurde echter nog tot  20 maart voor de eerste echte melding bij me binnenkwam. De primeur gaat in dit geval  naar  Joure. Anne Lenis, een duivenman die regelmatig in de lucht kijkt, ontdekte de vogel smiddags om 20 over 12  boven zijn huis.  Toch nog vroeg eigenlijk voor de boerenzwaluw want normaal keren ze pas in de 1e of 2e week van april bij ons in de broedschuur terug.

De vroege boerenzwaluwen in maart zouden best eens vogels zijn geweest die  bij/rond  de Middellandse Zee  overwintert  hebben en daardoor vroeger terug konden  keren zodra de weersomstandigheden daar gunstiger worden. Normaal  overwinteren de boerenzwaluwen meer ten zuiden van de Sahara tot diep in Zuid Afrika. Het is een groot gebied waarin de vogels kunnen overwinteren. 

Van een  boerenzwaluw die we in 2011 van een geolocator voorzagen in Warga bij boer Talsma weten we dat de vogel  overwinterde in  Botswana van 2 november tot  1 april. Op 1 april vertrok de vogel uit Botswana en kwam op 27 april weer in Nederland aan. Onderweg  had de vogel  zes dagen  gestopt  waarschijnlijk om voedsel bij te "tanken". De reissnelheid  per dag is dan toch nog 435 km/per dag en dat is een flinke snelheid voor zo'n kleine zangvogel.

Boerenzwaluwen die ver in Afrika overwinteren kunnen dus nog vrij laat  terugkeren  op hun broedplekken. De vogels die hier als eerste gezien worden zijn dus vaak niet die vogels die ver in Afrika overwinteren. Zouden de Friese boerenzwaluwen dit jaar tot diep in Afrika hebben overwintert?

Het is dus daarom ook belangrijk te weten wanneer de eerste boerenzwaluwen  terug keren in de broedschuren en stallen. Graag horen we dan ook de eerste aankomst data van de boerenzwaluw.

Jan de Jong, Joure. Tel ; 0513-414788 

of Email j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
boerenzwaluw Rob Floor.jpg (23 KB)   

Vondst van een  bijzondere zilvermeeuw uit Rusland.

Waarnemingen van meeuwen met pootringen komen de laatste jaren steeds vaker voor in ons land. Vooral nu er ook veel met gekleurde pootringen word gewerkt in allerlei landen in Noord en West Europa zijn er veel vogelaars die letten op deze kenmerken. Het vinden van een dode zilvermeeuw met pootring uit Rusland is dan ook opmerkelijk. Van Theo en Janet de Jong uit Leeuwarden kreeg ik onlangs een terugmeldingsformulier toegezonden  van een vondst van een zilvermeeuw in de omgeving Cornwerd (Friesland).

Ring; (RUM)Moskwa ES..010650  Zilvermeeuw spec. - nestjong.Geringd; 23 juni 2012 te Ozerchanka, Kandalakshskiy,Rusland.Gevonden; 11 januari 2015 te Cornwerd, Friesland, Nederland. vers dood olieslachtoffer.Afstand; 2162 km. Tijd; 933 dagen.

Het betreft hier een zilvermeeuw spec. (Larus argentatus) die 2 jaar ,6 maanden en 20 dagen oud was, dus nog niet in zijn volwassen kleed. De vogel is geringd in het gebied van de Geelpotige zilvermeeuwen , deze komen  regelmatig voor in twee populatie van Larus argentatus in Noord Noorwegen en oostelijk deel van Baltische Zee. Deze Baltische populatie kreeg de  naam Larus argentatus omissus. (DB.Kenmerken gids p.133).

Deze vogel werd  als nestjong geringd in het "omissus" gebied.Helaas is de vogel niet verder  onderzocht op biometrie en zijn de resten niet bewaard gebleven voor verder onderzoek.

In mijn archief vond ik nog twee vondsten met ringen uit het "omissus" gebied.

Ring;(RUM) Moskwa DB154960 Zilvermeeuw  - nestjong. Geringd;4 juli 1988 te Kandalaksha Reserve, Murmansk, Rusland. Gevonden; 6 november 1988 Bornrif, paal 3.800 op Ameland, Nederland. Vers dood gevonden in staand visnet door K.Koolman uit Zaandam (via D.C.Visser Ameland). Afstand; 2135 km. Tijd: 125 dagen. 

Deze vogel werd via de PTT ontvangen op 8 november 1988. Biometrie genoteerd en geslacht bepaald; is vrouw 1e kalenderjaar.

Ring:(RUM)  Moskwa D.970281 Zilvermeeuw - nestjong. Geringd; 11 juli 1983 te Parya Guba, Murmansk, Rusland. Gevonden; 9 december 1984 bij zandput Langweerder Wielen, Friesland, Nederland. Niet vers dood.Afstand: 2169 km.  Tijd; 516 dagen

Ook deze beide vondsten  van nestjongen komen uit het "omissus" gebied en behoren mogelijk tot de Geelpotige Zilvermeeuwen (Larus argentatus omissus).

Vondsten van zilvermeeuwen die nog deels in het jeugdkleed zijn met Russische pootringen (+ kleurringen) zouden beter onderzocht moeten worden  door  specialisten om achter de juiste (onder)soort te kunnen komen. Nu is dit door steeds verder ontwikkelende  determinatie problematiek ook voor een vogelkenner met name voor jonge meeuwen nog erg moeilijk om vast te stellen  om welke (onder) soort  het gaat. 

Jan de Jong, Joure j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
RUM ES..010650.pdf (153.3 KB)   
zilvermeeuw 1kj Jos Welbedacht..jpg (122.4 KB)   
zilvermeeuw man en vrouw Ria Vogels.jpg (247.7 KB)   

Velduilen nog lang niet vertrokken uit Friesland.

De velduilen die in 2014 op de grote  veldmuizenplaag afkwamen in de Friese weiden en er massaal tot broeden kwamen zijn nog lang niet verdwenen. Op heel veel plekken in de provincie zitten nog groepjes  bij elkaar op ruige  terreintjes en akkers  waar de veldmuizen nog weeldig tieren. Boeren zetten op enkele plekken zelfs de landerijen  maar onder water om zo de schade  nog enigzins te beperken.  Als vogelkundig medewerker van de regionale courant ontving ik in de  decembermaand en de eerste dagen van januari nog een flink aantal meldingen van waargenomen groepen velduilen. Soms  vlogen enkele tientallen velduilen op van de landerijen bij jachtpartijen  of werkzaamheden op het boerenland. Vanuit de gehele provincie komen nu meldingen binnen van deze groepjes; Joure (bij Trijntje Wiel), Abbega, Bolsward , Pietersbierum , Koudum, Heeg, Sneek, Ameland, Vleiland, Sijbrandaburen, etc. Op enkele  plekken zitten de velduilen zelfs tussen de ransuilen op de roestplekken, o.a.te Heeg en bij Terhorne. Het is dus opletten bij de tellingen van roestplekken van ransuilen. Vermoedelijk is het aantal velduilen wat momenteel aanwezig is nog veel groter omdat de soort zich overdag vaak wat schuil houd, in de schemering en nacht jagen ze vooral op muizen. Deze zijn nu massaal aanwezig zodat ze in een relatief klein gebied kunnen verblijven. Vaak zijn het de boeren en jagers die deze groepjes  uilen  ontdekken als ze spontaan opvliegen uit de velden als deze betreden worden. We zijn benieuwd of er de laatste maanden ook door meer  mensen deze grote groepen velduilen zijn ontdekt en  dit nog niet gemeld hebben. Reacties  zijn welkom.

Jan de Jong, Joure Tel. 0513-414788  Email; j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
velduil foto Renate Fokkens.jpg (244.7 KB)   
velduil foto Jaco Walhout.jpg (495.5 KB)   

In het Friese Haule duikt een vreemde mus op.

Na de kerstdagen ontdekten Douwe en Joke Visser in het Friese Haule een wel erg vreemde mus op het boerenerf. Op de voedertafel zat tussen een groepje huismussen en enkele ringmussen  een huismus mannetje met een sterk afwijkende kleur. Op de rug , staart en bovendekveren had de vogel een sterke roodbruine kleur. Nooit eerder had ik deze opvallende kleuren bij een huismus man gezien. In eerste instantie dacht Douwe Visser  aan een kruissing met een roodmus man, doch deze soort komt daar niet voor. Ook is gedacht dat iemand de vogel geverft zou hebben.  Mogelijk dat de kleurafwijking is ontstaan doordat de vogel ongewild  grote hoeveelheden andere voedingsstoffen heeft opgenomen en dat daardoor de  afwijkende kleur  is ontstaan. Ook hormonale afwijkingen bij vogels kunnen kleurafwijkingen veroorzaken.  Ik kom de laatste 20 jaar regelmatig in ligboxen en stallen en zie de laatste jaren steeds meer afwijkend  gekleurde huismussen, vaak  meer bonte eksemplaren. We weten dat bij de huismus vele variaties rondvliegen van miskleuren.  Meestal zijn dit wat zwart wit gevlekte of soms geheel witte vogels. Zo is er in Sneek in 2014 door  Eelke van der Meer een vrijwel witte huismus gezien die net geen albino was, de rode ogen ontbraken en in de vleugel zat nog een spoortje van bruin. De "rode" huismus dook op 6 januari plotseling weer op bij de voedertafel aldus Douwe Visser. Het is steeds dezelfde vogel, er zijn geen meerdere eksemplaren met dezelfde afwijkende kleur. Een aparte mus dus, zijn er ook meerdere met een dergelijke afwijking  gezien? De kleuren zitten dus IN de veer , dat kan dus alleen door de veerzakjes  zijn aangemaakt. Foto  van de opvallend rood gekleurde huismus van Douwe Visser bijgesloten , en tevens de witte huismus uit Sneek van  Eelke van der Meer toegevoegd. Graag ontvang ik meer fotos van nog andere  afwijkend gekleurde vogels uit deze plaatsen  Haule en Sneek of nabije omgeving.

Jan de Jong Joure Tel. 0513-414788  j.d.jongringer403@home.nl  

Bijlagen:
huismus man miskleur . Douwe Visser Haule.JPG (106.5 KB)   
huismus rood. Douwe Visse Haule.JPG (92.5 KB)   
huismus wit. Eelke van der Meer Sneek.jpg (1.2 MB)