Nieuwsbrief 69. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

Door Jan de Jong.

Natuurnieuws uit Friesland in de 1^e helft van augustus 2024.

01-08. Twaalf nesten van de boerenzwaluw in de schuur in Hantum aan de Fetzewei 9 (Douwe Bandsma). In De Deelen vijf vuurlibel (Thymen de Groot). In de Groote Sintjohannesgaaster veenpolder 1 man grauwe klauwier voedsel zoekend (Bauke Sienema). In Broeksterwâld /Bomriden 1 ijsvogel (Sam Reitsma). In De Deelen 2 purperreiger (Martine Huisman). Dertig lepelaar bij de kijkhut De Ral te Piaam (Lukas Ruijer). In Gersloot aan de Aengewirderwei bij kapschuur 1 volwassen hazelworm gezien (de Jong).

Opmerking; nieuwe vindplaats voor hazelworm in Friesland! Zijn ze op meer plekken gezien?

  Bij de See Hanne te Mirns 1150 aalscholver en 200 knobbelzwaan (Aart Vink). Op de Workumerwaard 38 reuzenstern (Hessel van der Iest). Twee Kempense heidelibel in de Rottige Meenthe (Helmut van Pelt). Te Ferwert Buitendijks 2800 kluut (Michiel van der Weide). Vandaag zijn de gierzwaluwen van het Helmhout in Joure vertrokken, het waren er ongeveer twintig. Bij de Blaugerzen te Akmarijp 1 purperreiger gezien door mevr. Bosma (Bertus Rijpkema).  Bij Berltsum (Berlikum) 1 poelruiter (Jan Bijlsma e.a.).

Foto © Jan Bijlsma

01-08-2024. Broedt in delen van Oost-Europa, zuidelijk Rusland en noordelijk Kazachstan, Mongolië en China. Trekt in de winter naar Afrika ten zuiden van de Sahara, delen van Zuidwest-, Zuid- en Zuidoost-Azië en Australië. In Nederland een doortrekker in uiterst klein aantal. (Bron; Nederlands Soortenregister).

02-08. Groepje van 12 baardman in Lauwersmeer bij Bochtjesplaat (Maurice ten Hoope). In Leeuwarden te Camminghaburen 2 boomvalk roepend (Vincent Douwes). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 1 purperreiger en 1 wespendief gezien (Gerco Schutten). Bij de Greate Krite te Warga 2 zwarte ooievaar aan de grond (Gerrit Nijboer).  Grote groep van 7000 kanoet bij de Vogelpolle op Ameland (Jan Ole Kriegs). Bij Oostmahorn en Esonstad een juveniele koekoek (Noé Terorde). In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 grote karekiet (van Wel).

03-08. Twee boomvalk op de Duurswoudsterheide (Martin Manson). Op de Workumerwaard 60 reuzenstern (Lisette van der Krogt). In de 2^e Kroonspolders op Vlieland een groep van 2000 tureluur (Sander Lageveld). In de Peazemerlannen 1 eerste jaars Terek ruiter aanwezig (Gijs Riekert e.a.). Groep van 30 watersnip in Lauwersmeer bij Ezumakeeg (Dennis Jansen e.a.). Op de Makkumer Zuidwaard 1 koekoek (Libbe Zijlstra).  Bij de Westhoek op het Wad zo’n 4000 wulp en 4000 kluut (Rutger Wilschut). Aan het Bergumermeer 1 grote karekiet geringd (Ringgroep Eastermar/ Arend Timmerman e.a.).

Foto © Henk Vermeer

03-08-2024. De grote karekiet wordt de laatste jaren vaker in Friesland gevangen en geringd. De vraag is of het ook allemaal zwervende oude vogels of jonge vogels zijn die in Friesland zijn geboren.

04-08. Op Ameland 1 indische kievit waargenomen (Andries Zijlstra en Rudy Fopma).

Foto © Andries Zijlstra

04-08-2024. Zeldzame gast voor ons land. Vogel op 19 juni 2019 voor het eerst op Texel gezien. Dit is m.i. eerste melding voor Friesland.

In het Lauwersmeer 1 wasbeerhond dood gevonden als verkeerslachtoffer (Eddie Douma).

Foto © Eddie Douma.

04-08-2024. De wasbeerhond lijkt vaker te voorkomen in Fryslân. Het roofdier komt oorspronkelijk uit Azië en is via Rusland, waar hij werd gefokt voor de bontindustrie, naar Europa gekomen. Ruim twintig jaar geleden werd de wasbeerhond voor het eerst in Fryslân gesignaleerd (bron Omrop Fryslân/Harry Bosma, Google).

05-08. Vandaag zijn de gierzwaluwen vertrokken uit Berltsum/Berlikum (Ita Spoelman). Zeker 100 huiszwaluw en een groep van 25 witte kwikstaart in het Lauwersmeer/Bochtjesplaat (Bert Bamps en Ben van der Weyer). Bij Koehool 3 tapuit gezien (Rob van Ellen). Zeker 50 oeverzwaluw bij kolonie in Zuidbroeksterpolder bij Burgwerd (Fred Hoebe).  Te Oldeholtpade 1 vrouwtje boomvalk overvliegend (Ruurd Jelle van der Leij). In het Fochteloerveen 1 wespendief gezien (Ed Veling en Gerard Ouweneel). Bij de proefboerderij Kollumerland in Lauwersmeer 3 zwarte ooievaar (Klaas van der Ploeg en Edwin de Weerd). Groep van 750 scholekster bij Westhoek Wad (Rob ter Ellen). Op de Mokkebank te Laaxum 1 man witoogeend (Hessel van der Iest).

06-08. Groep van 7 grote lijster bij Wijnjeterperschar (Christiaan de Vries). Bij Heaburgen te Nijemirdum 1 boomvalk gezien (Frans Bosch). Bij Feanwâlden/Veenwouden 1 zwarte ooievaar overvliegend naar noord (Erwin Walstra). Groep van 55 reuzenstern op Workumerwaard (Jan Bijlsma). Bij 2^e Kroonspolder op Vlieland 2500 tureluur (Sander Lageveld). Bij De Marschen /Wijnjewoude 86 ooievaar en bij Wijnjeterperschar 39 ooievaar (Christiaan de Vries). Bij Fjouwerhuis onder Menaldum 1 jonge zwarte ooievaar voedsel zoekend bij een mestbult (Hette Grijpma, Menaldum).  

07-08. Een groene specht vliegt bijna tegen een auto in Beetgumermolen (Ita Spoelman, Berlikum).  Te IJlst 1 koekoek dood (als vensterslachtoffer?)  Gevonden (Haring Sikkes). Bij de Twijzelermieden 1 nachtzwaluw overvliegend (Jakob Hanenburg).

08-08. Twee appelvink bij Rotstergaasterwallen te Rotstergaast (Naut van der Mei). Te Sondel 1 grote gele kwikstaart bij Beamkamp (Fer-Jan de Vries). In Beetsterzwaag bij Hemrikkerveld 1 wespendief (Joris Mees). Twee zwarte ooievaar in Oosterschar te Sintjohannesga (Bauke Sienema e.a.). In van Oordt’s Merksen /Rome 2 groene specht (Willem Bosma). Bij de Westerplas op Schiermonnikoog 50 kleine zilverreiger (Ronald N.). In Polder de Nieuwe Grasfennen bij Nijemirdum 1300 knobbelzwaan (Fre-Jan de Vries). Te Feanwâlden nog 2 gierzwaluw (Wiebe Sjoerd van der Veen).  Op het autodek van de veerboot Monnik, onderhoud veerdienst tussen Lauwersoog en Schiermonnikoog, een 15-tal huiszwaluw nesten. Deze nesten zijn allemaal opengepikt door kauwen die de jongen op aten (Oane Taekema, Paesens).

Foto © Oane Taekema, Paesens

08-08-2024. Kauwen plunderen de nesten van huiszwaluwen op de veerboot Monnik.

 Een boerenzwaluw paar had eind juli een nestje vlak naast een winterkoning nest in de paardenstal bij mij in Tijnje. De winterkoningen hadden jongen (gehoord en gezien). Op 29 juli zag ik dat de boerenzwaluw de jongen van het paar winterkoning voederde, meerdere keren achtereen. Dit op de foto vastgelegd. Op 2-8-2024 zijn de jongen van de winterkoning uitgevlogen, net te laat voor een filmpje van het voederen. Ondertussen worden nu (8 augustus) ook al een aantal dagen de boerenzwaluw jongen gevoerd in het nestje naast de winterkoning (Annemarie van Garderen, Tijnje).

Foto © Annemarie van Garderen

08-08-2024. Mannetje boerenzwaluw voedert nestjongen van de winterkoning in Tijnje.

Vandaag zag bij Rotstergaast zeker 2 zwarte ooievaar en ik dacht een derde te zien (Ytsje Dijkstra, Lemmer). In Snikzwaag hebben we hier een jonge ooievaar die eigenlijk al een dag of vier alleen is en niet weggetrokken is. Op het nest, maar ook hier in de weilanden op zoek naar voedsel.  De ouders en andere ooievaars zijn al dagen afwezig hier (Frida en Menno Visser, Snikzwaag).  Tegen het eind van de middag zat er bij ons in Warns een jonge koekoek op de spandraad. Lang hebben we ernaar kunnen kijken totdat een sperwer langs kwam en de vogel opvloog. We hadden de koekoek graag in het hijsnet gevangen en geringd weer losgelaten. (Ype en Tryntsje Albada, Warns).

Foto © Tryntsje Albada.

08-08-2024. Jonge koekoeken gaan al snel rondzwerven als ook hun waardvogel (vaak kleine karekiet) ook wegtrekt uit het broedgebied. Koekoeken kunnen zeker tot in eind oktober nog worden gezien in de provincie.

09-08. Bij Olterterp 2 boomvalk jagend (R. Riemersma). In Grote Sintjohannesgaaster veenpolder 1 man grauwe klauwier (Bauke Sienema, Heerenveen). Groep van 30 ooievaar in Polder Rohel bij Buitenpost (Marco van der Velde). Twee regenwulp al roepend overvliegend te Sneek bij Pasveer (Dick Pruiksma). Twee zwarte ooievaar (eerste jaars) overvliegend bij Duinen op Schiermonnikoog (Wouter Halfwerk). Bij Zwarte Haan 5000 kluut en zeker 500 scholekster (Amerik Schuitemaker). In IJlst bij de Iendracht 1 koekoek als slachtoffer tegen raam (Frans P.).

10-08. Een jonge groene specht zat gisteren op een paaltje bij ons in Sint Anna Parochie in de tuin. Zo'n 2 weken geleden hebben we (waarschijnlijk) dezelfde vogel ook al eens gezien, zat op precies dezelfde plek. We hebben ook de kleine bonte specht hier, maar deze heeft een andere roep. Heb hier in St. Annaparochie nog nooit eerder een groene specht waargenomen. We hebben hier veel bomen om huis, waarvan de meeste al zo'n 45 jaar oud zijn inmiddels. Wat mij dit jaar ook opvalt, is dat de besdragende bomen en struiken werkelijk propvol hangen. Dat zal een feestmaal zijn voor de vogels. Vlinders zijn er dit jaar niet veel, net als voorgaande jaren (Andries Miedema, Sint Annaparochie). Vandaag nog 2 scholekster bij de sporthal De stuit gezien te Joure. Op 10 augustus was er daar ook al een op het grasveldje aan het voedsel zoeken. Wel wat laat voor het binnenland van Friesland, Geen jong(en) gezien (Jan de Jong). Vandaag zag ik mijn eerste tapuit op najaarstrek dit jaar bij Mantgum (Pascal Osinga, Scharnegoutum). Op elke camping zien we boerenzwaluwen en zwaluwnesten nu we op vakantie in Denemarken zijn. Op de deur van een sanitair gebouw van de camping (vlakbij Mons Klint, in het oosten van Denemarken) een waarschuwing met een zwaluwvriendelijke tekst. Hier houden ze dus ook van gevleugelde vrienden (Hans Slot, Heerenveen, maar nu in Denemarken).

Foto © Hans Slot.

10-08-2024. Waarschuwing voor bezoekers in het Deens en Engels op sanitair gebouw voor de aanwezigheid van broedende boerenzwaluwen.

11-08.  Tijdens het maaien hier bij Wijtgaard een koereiger gezien, liep door het gemaaide gras naar voedsel te zoeken. Deze vogel hier nog niet eerder gezien (Kees Reitsma, Wijtgaard). ) Vanmiddag even van Moddergat naar Wierum gewandeld, en terug. Dit doen we een paar keer per jaar, is een leuke wandeling, altijd weer anders. Vandaag zagen we zowaar een koninginnenpage vliegen, van bloem naar bloem op de zonzijde van de zeedijk.  En bij Wierum, binnen de nieuw aangelegde rijsdammen een lepelaar (Menne Osinga, Kollumerpomp).

Foto © Menne Osinga

11-08-2024. De koninginnenpage neemt weer wat toe in ons land, voor Friesland alleen al in augustus  tot nu toe 12 meldingen. Geef U meldingen (liefst met foto) aan ons door.

12-08. Vandaag in Tijnje nog jonge boerenzwaluwen in het nest, dat naast het winterkoning nest zit. De jongen worden door de oude vogels gevoerd (Annemarie van Garderen). Sinds vorige week heeft een meerkoet stel dat bij ons in Boksum in de sloot huist 1 jong. Lijkt me tamelijk laat. In het voorjaar heeft het vrouwtje wekenlang op het nest gezeten, maar dat heeft geen resultaat gehad. Bijzonder dat het uiteindelijk gelukt is (Albert Postma, Boksum). In Terwispel een kerkuil met ring dood gevonden onder boom (Sjoerd Wagenaar, Terwispel).

Opmerking; de vogel bleek op 29-6-2024 geringd te zijn als nestjong (nest met 3 pulli) in Gorredijk door ringer Johannes Ruurd Fokkens uit Sijbrandaburen.

13-08. In het Oosterschar bij Sint Johannesga 1 draaihals gezien (Jacqueline Knijpstra). Op Terschelling bij Hoorn 1 ortolaan gezien (Joost van der Sluijs). Groep van 25 witte kwikstaart in Polder Ald Beets bij Beetsterzwaag (Willem Bosma). Bij de Hoarnestreek te Pietersbierum 7 tapuit (Marcel Stienstra). In Oudeschoot 1 zwarte ooievaar overvliegend (Marc Bleijerveld). Zeker 501 drieteenstrandloper bij Groene Strand op Ameland (Johan de Jong). Drie gierzwaluw te Sneek bij de Loten (J.J.P. Krop). Groep van plm. 100 reuzenstern op Workumerwaard (Marcel Stienstra).

14-08. Nog steeds twee scholekster bij de sporthal de Stuit te Joure rondvliegend. Laat voor het binnenland van Friesland. (Jan de Jong). Groep van 75 boerenzwaluwen insecten zoekend boven Burgumer Mar (Wiebe Sjoerd van der Veen). Bij de Striedyken op Schiermonnikoog 1 volwassen hop voedsel zoekend (Wouter Halfwerk). Op Ameland bij Buurdergrie 1 kerkuil gezien (Bram Roobol e.a.). Groep van 186 lepelaar bij Kooisplek en Kooisplekslid op Vlieland (Carl Zuhorn).

15-08. In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 waterrietzanger (Len van de Zande). Groep van 500 oeverzwaluw op Strand en Noordzeekust op Ameland (Joppe Lodewijks).

Tot zover de waarnemingen lijst in de eerste helft van augustus 2024. Alle medewerkers bedankt voor het zenden van de waarnemingen, fotos en meldingen.

15 augustus 2024.

Jan de Jong, E. A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Tel; 0513-414788

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation VRS  Rohel Tjeukemeer) van het Vogeltrekstation Wageningen.

15-08-2024, 15:29 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Nieuwsbrief 68. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

 Door Jan de Jong.

 Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van juli 2024.

15-07. Bij Lange sloot op Ameland 1 wilde zwaan (Robert Middelveld). Bij de Slotplaats te Bakkeveen 1 kruisbek (Jeffrey Huizenga). Twee ijsvogel in het Oosterschar te Sint Johannesga (Pieter Jan Stuiver). In het Lauwersmeer bij Ezumakeeg 1 bosruiter (Johan Ee). In het Fochteloerveen 1 boomvalk jagend (Lieneke van Tilburg). Groep van 34 bergeend voedsel zoekend op Engelmansplaat (Vasco van den Boon). In de Akmarijpsterpolder 1 gele kwikstaart (Wim Jager). Vier grauwe vliegenvanger bij het Gerbrandy gemaal aan Sneekermeer (Dick Pruiksma). Dertig grote stern op Vliehors op Vlieland (Michiel Dissel).  In de Twijzelermieden 1 ooievaar rondstappend ((John Hoeksma).

Foto © John Hoeksma

15-07-2024. Deze volwassen ooievaar is op zoek naar muizen en kikkers in het Friese landschap.

16-07. Het valt me op dat ik dit jaar de fitis bijna niet heb gehoord/gezien heb hier in Harkema. Zijn er dit jaar minder broedparen dan andere jaren? (Willem Feenstra). De boerenzwaluwen zijn hier in Tirns met tweede leg bezig en we hebben er een nest bij onder de veranda, ook die zijn aan de leg. Verder regelmatig een zingende spotvogel in de tuin en een grauwe vliegenvanger voert hier zijn 4 jongen (Karst Tamminga). In 2022 en 2023 heeft er een boomvalk met succes gebroed op onze golfbaan in De Groene Ster, in Leeuwarden. Dit jaar hebben we begin mei 1 boomvalk gezien en gehoord, de laatste tijd merken we er niets meer van. Onze hoofdgreenkeeper, Erik van der Laan, is vogelringer, en een betrouwbare dagelijkse waarneembron. De vorige jaren was de aanwezigheid van de boomvalken en hun jongen overigens niet te missen (Marten Reitsma GEO commissie LGC De Groene Ster).

17-07. Vandaag hier op het platte dak in Stiens een appelvink, wordt hier niet vaak gezien.  Om 17:00 uur nog even bij de Wide Mar onder Stiens gekeken; aanwezig 9 grote zilverreigers, 6 lepelaar en 70 kemphanen (Gerard Mast).

18-07. Wij vonden in ons machinehok in Gaastmeer een torenvalk dood op de zolder Mogelijk een slachtoffer van de lage muizenstand? (Herre Klaas IJkema, Gaastmeer). Wij wonen naast strookje bos (Griekenland en Turkije). Zie hier bij Oudkerk al jaren (min. 10 jaar) een boomvalk vliegen boven het strookje bos tussen Griekenland en Turkije. Soms achtervolgd door groep boerenzwaluwen, huiszwaluwen en gierzwaluwen met veel gekwetter. Verder tussen de huizen door duikend in de hoop zangvogels te verrassen. Zag hem een paar dagen terug met een jonge vogel tussen de poten (melder bekend).

19-07. Twee kruisbek te Oldeholtpade (Ruurd Jelle van der Leij). Vier witte kwikstaart te Rohel (Klaas Pietersma). In het Fochteloerveen/Bufferzone 1 man grauwe klauwier (Rob Wassenberg).

Foto © Rob Wassenberg

19-07-2024. Grauwe klauwier wordt steeds vaker in Friesland opgemerkt als broedvogel.

 Bij Hoorn op Terschelling 1 zwarte ooievaar (Trinus Hek). Bij Kornwerderzand 2000 knobbelzwaan en een zestigtal krooneend ((Koen Kuiper). Op de Delleboersterheide 1 kwartel en 5 grauwe klauwier (Patrick Agterberg en Marcel Stienstra). Te Metslawier 9 holenduif (Justus Fakkeldij).  Veertig binnenkomende grote zilverreiger geteld bij de Wide Mar onder Stiens op de slaapplek, mogelijk meer aanwezig achter het hoge riet (Gerard Mast, Stiens).  Twee reuzenstern in het Lauwersmeer bij Ezumakeeg (Kees Bode).  

Foto © Kees Bode

19-07-2024. Reuzensterns worden steeds vaker in Friesland waargenomen.

20-07. Bij de Burgumermar/Eastermar 1 man eerste jaars kleine bonte specht geringd en weer los (Ringroep Burgumermar/Arend Timmerman en Germ de Vries e.a.). In de Anjumer en Lioenssenserpolder 70 ringmus (Pieter van der Giessen/Hans en Elsa van Driel). In het Fochteloerveen een boomvalk jagend (Chris Busscher). In de Broekpolder bij Damwâld 1 zwarte ooievaar (Koen). In het Lauwersmeer 3 reuzenstern (Madeleine Postma). In de Oude Sondeler polder 500 kemphaan (Niek Lubber). Een volwassen grauwe franjepoot in de Bildtpollen Buitendijks -west (Sietse Bernardus, Joure).

Foto © Sietse Bernardus, Joure

20-07-2024. Deze volwassen grauwe franjepoot is al vroeg terug uit de noordelijke broedgebieden die liggen in grote delen van Noorwegen, Finland en noord Rusland. Broedt ook op IJsland. De soort komt er qua meldingen maar wat “bekaaid” af wat meldingen en voorkomen betreft in ons land in de Vogelatlas van Nederland 2018 p.590.(SOVON-inventarisatie 2013-2015).

21-07. Groep van 28 lepelaar in Bocht van Molkwar en bij de Workumer Buitenwaard 3 reuzenstern (Libbe Zijlstra).

22-07. Vanmorgen rond 7 uur aan het dwalen over het Noarderleech, ter hoogte van Nije Syl, en zag enige beweging bij het klein waterplasje in de zomerpolder achter de zeedijk. Dit wekte mijn nieuwsgierigheid, was veraf, het bleek een watersnip en een bosruiter te zijn (Netty Way, Oudebildtzijl).

Foto © Netty Way

22-07-2024. De bosruiter is broedvogel in grote delen van Skandinavie en het Noordelijke deel van Rusland. De Europese populatie telt 760.000 – 1.500.000 paar (EBBC Atlas,2020). 

23-07. Een zwarte ooievaar te Wearbuorren bij Aldtsjerk(Marcel Stienstra e.a.). In Morrapark te Drachten 1 koekoek (Marten Krans). In de Bocht van Molkwar 1 visarend (Hessel van der Iest).

24-07. Onlangs is bij ons een boomvalk gespot, vorig jaar een paartje en we horen en zien ze regelmatig. (Mirjam Frid wijk, Eastermar).  Vandaag is bij ons in Terkaple een jonge koekoek tegen het raam gevlogen. De vogel heeft 2 uren verdwaasd onder het raam gezeten, en is daarna gelukkig weer weggevlogen (Cobi Veldman, Terkaple).

Foto © Cobi Veldman.

24-07-2024. Jonge koekoek overleeft botsing tegen vensterruiten in Terkaple.

25-07. Ik had al eens eerder een oeverloper in de tuin hier in Heerenveen. Deze komt zo nu en dan terug. Deze keer vloog hij tegen mijn raam. Er kwam na enige tijd een andere oeverloper bij die de versufte vogel op 50 cm afstand toesprak. Daarop besloot deze dan toch zich te vermannen en nam (eerst aarzelend) de vlucht richting het Heidemeer. Een bijzondere paar minuten. (Bep van den Berg. Heidemeer, Heerenveen).

Foto © Bep van den Berg

25-07-2024. Oeverloper komt soms dicht bij de bebouwing in Heerenveen aan het Heidemeer.

26-07. Ondertussen zijn de boerenzwaluwen bij mij in de Tijnje verhuisd naar een ander nest in de paardenstal en daarmee buren geworden van de winterkoning (beiden in een al bestaand nestje). In de afgelopen weken was er zo nu en dan een schermutseling, maar over het algemeen lijken ze 'goeie buren'! Als ik het goed heb zijn de boerenzwaluwen inmiddels aan het voeren; winterkoning is vermoedelijk nog aan het broeden Annemarie van Garderen).

Foto © Annemarie van Garderen.

26-07-2024. Boerenzwaluw en winterkoning broeden gezellig naast elkaar in de paardenstal in de Tijnje.

27-07. In de Venebuurt bij Terwispel 1 waterrietzanger en 1 volwassen vrouw grauwe klauwier gevangen en geringd weer los (ringroep Menork).

28-07. Groot spektakel bij ons in Hitzum in de schuur. Een ‘vreemde’ boerenzwaluw valt een jonkie aan die op een touw zit, samen met 4 andere kleintjes. Jonkie valt om en bungelt langere tijd ondersteboven aan het touw. Dan valt hij en fladdert onbeholpen rond. De vreemdeling probeert hem weer aan te vallen. Ouders compleet in paniek en verjagen de indringer gelukkig. Nou gebeurt het wel vaker dat er vreemde boerenzwaluwen in de schuur komen. Ze worden er dan altijd snel weer uitgewerkt door 'mijn eigen zwaluwen'. Maar dit gedrag heb ik in al die jaren niet eerder waargenomen. Enig idee waarom zoiets gebeurt?

Opmerking Jan de Jong; Zeer waarschijnlijk is het een mannetje boerenzwaluw geweest die dit doet. Vaak komen ze “buurten” bij de buren en proberen de jonge vogels uit de stal te verjagen. Dit doen ze om de vrouwtjes vrij te krijgen voor nog een vervolglegsel. Vaak gaan vrouwtjes al weg met hun jongen naar de slaapplekken in de omgeving (vaak rietveld bij water) als ze goed kunnen vliegen.

29-07. Mijn vrouw zag vanmorgen een grote roofvogel, met prooi, bij ons in Kollumerpomp de bosjes in vliegen. Toen ze ernaar toe liep, vloog de roofvogel weg en liet de prooi vallen. De prooi bleek een vrouwtje sperwer te zijn, zie bijgaande foto's. Helaas hebben we de grote roofvogel niet kunnen determineren. Neem aan dat dit een havik is geweest (Menne Osinga). Ik heb al duizenden foto's van ooievaars, genomen in Nederland. Maar het exemplaar wat ik nu voor de lens had buiten Friesland is toch echt zeer zeldzaam. Nog nooit eerder zoiets gezien in de afgelopen 50 jaar. Als je hem op het juiste moment fotografeert lijkt hij zelfs voor 100% wit (Haye Folkertsma Boazum).

Foto © Haye Folkertsma

29-07-2024. Miskleuren bij de ooievaar komen zelden voor, deze vogel heeft gebrek aan melanine, delen van de buitenste groten slagpennen behoren zwart te zijn.

30-07. Wij hebben sinds 6 jaar de huiszwaluw aan ons huis in Baaium. Daarvoor nooit. Het begon met een nestje en het werden er elk jaar meer. Dit jaar zijn het er alweer 7 nesten.  Drie op de oostkant, 2 op de westkant en 2 op de noordkant van ons huis. Het is elke avond weer een pracht gezicht hoe ze boven door de lucht zeilen, vooral nu met het mooie weer (Rudi Smink Baaium).  Bij mijn dagelijkse therapie rondjes rond en door Heeg, nog steeds geen huiszwaluw, bij hun nestplaatsen, en in de lucht slecht (nu nog) gierzwaluwen in de lucht, dus nog steeds niets veranderd, onze hele populatie is niet teruggekomen (Feyte Terpstra Heeg). Aan ons huis in Franeker hangen 4 huiszwaluw nesten (Tjerk Fokkema, Franeker). Groep van 75 boerenzwaluwen rondvliegend bij Burgumer Mar (Wiebe Sjoerd van der Veen).

31-07. Op de Makkumer Zuidwaard 1 eerste jaars grote karekiet gevangen (Tryntsje en Ype Albada, Jaap Strikwerda). Vier zwarte ooievaar bij Bochtjesplaat in het Lauwersmeer (Mart van Zweeden).

Tot zover de waarnemingen lijst in de tweede helft van juli 2024. Alle medewerkers bedankt voor het zenden van de waarnemingen, fotos en meldingen.

1 augustus 2024.

Jan de Jong, E. A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation VRS  Rohel Tjeukemeer van het Vogeltrekstation Wageningen.

Telefoon; 0513-414788.

01-08-2024, 14:57 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Nieuwsbrief 67. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

 Door Jan de Jong.

Natuurnieuws uit Friesland in de eerste helft van juli 2024.

01-07. Vanmorgen in Terwispel met de klas van juf Hillie en juf Sharon een lesje in de praktijk voor de jeugd over het ringen en onderzoek aan de boerenzwaluwen. De jeugd van 7 a 8 jaar oud liep vanmorgen van school naar de paardenstal van juf Hillie aan de Alde Dyk waar ze het ringen van de vogels van nabij mochten meemaken. Van nabij konden ze nu de boerenzwaluwen goed bekijken en natuurlijk mochten ze na instructie de vogels op gepaste wijze weer de vrijheid geven. Na afloop met zijn allen nog even op de foto (Jan de Jong).

Foto © Jan de Jong

01-07-2024. Juf Sharon maakt een groepsfoto van enthousiaste jeugd. 

Terwijl de jonge ooievaars hier in Opende bijna vliegvlug zijn, heeft een merel paar nog een nieuw nest gebouwd. Het eerste eitje ligt er net in. (Sipke Lindeboom, Opende).  Bij ons in Wijnjewoude zit een grauwe vliegenvanger verscholen in de blauweregen op de hoek van het huis, bij de oprit met vrij uitzicht te broeden. Als ik te dichtbij kom met de camera is hij weg; het is een alert vogeltje. Twee jaar geleden hadden we achter het huis in het nestkastje in de grote linde ook een nestje van de grauwe vliegenvanger.  Het mos in het nestje is waarschijnlijk vorige week uit een wat oude schaal met bollen en mos gehaald. Alles lag er ’s morgens naast, en het mos was weg (Marianne Hulsbergen).

02-07. In Drachten 2 boomvalk overvliegend (R. Riemersma). Groepje van 8 lepelaar (3 adult + 5 juveniel) rustend in Groote Sintjohannesgaaster veenpolder (Wiebe Poppe en Bauke Sienema). Twee ijsvogel in Recreatiepark De Heide te Heerenveen (Dennis Tuinstra).  Bij Anjum 1 koekoek gezien (Johannes Veenstra).

03-07. Vanuit onze woning in Irnsum heb ik zicht op een daklijst aan de overkant. Al enige tijd zie ik dat huiszwaluwen de jongen voeren. Tot mijn schrik krijgen ze systematisch bezoek van een torenvalk. Hij hangt secondenlang aan een nest tot groot paniek van de huiszwaluwen. Tot nu toe hebben ze de nesten nog niet verlaten. Ik heb die torenvalk al vier keer gezien (Oane Wester, Irnsum).

Opmerking Jan de Jong; Dit doen torenvalken soms om aan voedsel voor hun jongen te komen. Door het toenemend gewicht van de jongen + het gewicht van de torenvalk valt het nest (met jongen) naar beneden en kan de torenvalk zijn prooi pakken.

04-07. Zes kruisbek overvliegend te Feanwâldsterwal (Jo Scheepers). Een man grauwe klauwier in de Grootte Sintjohannesgaaster veenpolder (Koos Jager). Bij de Griene Dyk aan Snitsermar 1 boomvalk (Frans Oud). Zes grote lijster overvliegend op heide te Allardsoog (Wieger Poelstra).  Groep van 500 knobbelzwaan Workumerwaard bij Uitkijkplateau (Peter van de Beek).  Twee slangenarend in Fochteloerveen bi Informatiecentrum (Christiaan de Vries).

05-07. Bij het Zwin te Elahuizen een groep van 20 lepelaars gezien. Vraagje: waar zijn de vlinders. Voortuin ingezaaid met vlinder- en bijenmengsel maar een enkel koolwitje en verder bijna niks. Ook bij de vlinderstruik en in de achtertuin bijna geen vlinders. (Jan Stobbe Balk.)

Bij het Fermanjebosk in Damwoude sinds tijden ook weer eens een mannetje appelvink druk in de kersen aan het foerageren. Zo te horen ook jonge appelvinken in de nabijheid.  Ook de eerste eikenpages (vlinders) vliegen weer aldaar. Vorig jaar heel weinig eikenpages gezien. Nu zo'n 15-30 exemplaren bij zonnige periodes in de boomtoppen van de eiken gezien (Jan Andries Wagenaar).

Foto © Jan Andries Wagenaar.

05-07-2024. In het Fermanjebosk fladderen zo’n 15 a 30 eikenpages rond.

06-07. Vandaag bij Klooster Lidlum aan de Mûntsewei, ongeveer 450 wulpen foerageren (Klaas Plat Franeker).

07-07. Vanavond om 21.15 uur mocht ik een grote bonte specht waarnemen in Harlingen, in de bomen tegenover mijn huis aan de Zoutsloot 45. De grote bonte specht wordt wel op meer plekken in Harlingen gezien, meest in parkachtige omgeving. Hier bij mijn huis, vlak aan zee, had ik deze vogel nog niet eerder gezien (Nico Pellenbarg).

Vandaag zag ik een volwassen lepelaar met een jong in een weiland rustend en foeragerend in een ondiepe tochtsloot bij Lytsewierrum, Het jong was voortdurend aan het bedelen. De volwassen lepelaar was geringd met een metalen ring in combinatie met kleurringen aan beide poten. Ik heb de gegevens doorgestuurd naar Werkgroep lepelaar en de volwassen lepelaar blijkt geringd te zijn op 11 juni 2018 als man nestjong op de Boschplaat op Terschelling (Pascal Osinga, Scharnegoutum).

Aflezingen van de kleurringen van deze lepelaar

* bron; Werkgroep Lepelaar.

30-11-2018 Algarve, Lago, Alagoas Blanca 37,13N -8,45E Portugal 2107 km Manfred Temme

08-12-2019 Santarem, Leiria Sul Vila Franca IRA 38,91N -8,94E Portugal 1951 km Miguel Lorenzo

21-05-2020 Terschelling, Stria verward 53,37N 5,30E The Netherlands 11 km forain Jacob de Vries

21-05-2020 Terschelling, Stria verward 53,37N 5,30E The Netherlands 11 km forain Harry Horn

11-04-2021 Sneekermeer, Griene dijk, De Potten 53,04N 5,72E The Netherlands 46 km forain G. Bijker- Bos

25-08-2021 Harlingen, Hegewiersterfjild 53,15N 5,42E The Netherlands 30 km resting, sleeping Eus de Groot

27-08-2021 Gaast, Not specifiek 53,00N 5,40E The Netherlands 47 km chick guitig Camille Dreef

13-09-2021 Sint Jacobiparochie, Kwelder Westhoek 53,28N 5,55E The Netherlands 17 km Sids Boersma

22-03-2022 Cantabrië, Bay of Santander 43,47N -3,83E Spain 1300 km forain Antonio Sans Caro

11-10-2022 Onderdijk, Vooroever 52,77N 5,12E The Netherlands 76 km resting, sleeping Douwe Greidanus

07-07-2024 Friesland, Lytsewierrum 53,08N 5,66E The Netherlands 40 km chick guitig Pascal 

Opmerking Jan de Jong; We zijn benieuwd waar dit jong van de lepelaar uit het ei is gekropen. Ook op de vaste wal van Friesland komt de lepelaar als broedvogel voor, al wordt ie dat niet expliciet gemeld in de Vogelatlas van Nederland (SOVON 2018).

Foto © Pascal Osinga

07-07-2024. Een mannetje met kleurringen en een jonge bedelende lepelaar liet zich bij Lytsewierrum zien.

08-07. In het Oosterschar bij Sintjohannesga 1 boomvalk jagend (C. Hoek). Bij de Noorderhoek in Sneek 2 ijsvogel (Bouke Roosma). In het Formerumerbosk op Terschelling 1 nachtzwaluw (Anouk Scholten).  In de Lendepoolder bij Wolvega groep van 125 kneu en zo’n 45 witte kwikstaart, de laatsten zaten alle op het fietspad (Donny Dolman).  In Balk 1 zwarte roodstaart gezien (Harmen van Dijk). Vandaag een groep van 25000 spreeuw bij De Houtwiel bij de Falom.  Eerst zo'n 5000 langs de hoogspanningsmasten en even later grotere groep uit westzuidwest invliegend.  Laatste groep wordt aangevallen door inkomende man slechtvalk die er eentje te pakken krijgt en daarmee in een hoogspanningsmast ten zuiden van Houtwiel verdwijnt. De spreeuwen zijn dan ineens allemaal supersnel in het riet verdwenen (Wiebe Sjoerd van der Veen).

Foto © Wiebe Sjoerd van der Veen

08-07-2024. In de eerste helft van juli zijn er al flinke aantallen spreeuwen aanwezig in Midden-Friesland.

09-07. Vandaag ben ik naar Ezumakeeg geweest om vogels te spotten. Op een gegeven moment kreeg ik een zwarte zwaan in het vizier in gezelschap van een knobbelzwaan (Albert Stellingwerf, Menaam). In Olterterp 1 kruisbek (Willem Bosma). Drie gekraagde roodstaart (1 man/1 vrouw/1 jong) in Opeinde (Albrie Beemer). Twee zwarte ooievaar in Heerenveen (Michiel). In Parrega 1 boomvalk jagend (Bert Zijlstra). Twee ijsvogel in Balk gezien (Marten Wesselius).

10-07. Wij helpen hier in Nes (bij Akkrum) de huiszwaluwen met kunststof nesten aan het huis. Dat werkt prima en jaarlijks hebben wij alle 10 nesten wel bezet. Nu doet iets bijzonders voor. Vaak komen in het begin van de avond een paar gierzwaluwen op bezoek bij de nesten. Die hangen kort aan de opening van enkele nesten en het lijkt dat zij de jongen voeren, maar is niet heel duidelijk te zien want dat gebeurt in een snelle actie. De huiszwaluwen reageren niet op die acties en worden niet agressief is vastgesteld.  Is dit wel eens vaker gezien? (Tjibbe Zandstra, De Seine 7 Nes (bij Akkrum).

Opmerking Jan de Jong; Mogelijk dat de gierzwaluwen erin willen slapen tegen de avond. Kan ook zijn dat ze het als nest gebruiken willen. Voedering van nestjongen van de huiszwaluw door gierzwaluwen heb ik niet kunnen vinden in de literatuur. Wie heeft ervaring hiermee of komt het bekend voor. Laat het ons even weten.

Foto © Tjibbe Zandstra.

10-07-2024. Een gierzwaluw bij het nest van de huiszwaluw en de andere komt aanvliegen! De huiszwaluw nesten zijn bezet door de huiszwaluw!

11-07. Bij ons in Damwoude in een bakje aan de muur van het hok een nestje met zeker drie jongen van de grauwe vliegenvanger (Aly Zijlstra). Dit jaar zit er weer een boerenzwaluw te broeden op de varende veerboot tussen Lauwersoog en Schiermonnikoog (Oane Taekema, Paesens).

Opmerking Jan de Jong; Van Oane Taekema uit Paesens kreeg ik een foto (bijgesloten) toegestuurd van een broedende boerenzwaluw op een veerboot. Boerenzwaluw broedpaar broedt op de veerboot die van Lauwersoog naar Schiermonnikoog visa versa vaart. Ook vorig jaar was dit het geval. Boerenzwaluwen broeden soms op uitzonderlijke plekken. Vroeger zaten ze wel eens in het houten hokje van een melkmachine die op het land stond, ook die verplaatste de boer met het weiden van het vee. Ook vond ik ze wel eens in veewagens, kippenhok, woonboten en zelfs 1 x in een huiskamer!  Hoor graag of er meer ervaringen zijn met vreemde nestplekken van de boerenzwaluw.

Foto © Oane Taekema.

11-07-2024. De broedende boerenzwaluw op de veerboot. Het mannetje vliegt steeds met de boot mee als de veerboot vertrekt.

12-07. In het Walle Bosch te Beetsterzwaag 2 kruisbek (Rommert Cazemier). In Warns 1 broedgeval zwarte roodstaart, 2 jongen op nest (Jan Bijsterbos). Te Molkwerum 1 porceleinhoen overvliegend /roepend (Hessel van der Iest). Te Veenklooster 3 ijsvogel in Fogelsanghstate (Kees Bode).   

13-07. Al een tijdje is de grote lijster gespot bij ons in Haskerhorne, maar vandaag met 4 vliegvlugge jongen. Ze worden af en toe door een sperwer belaagd, maar geen goed idee want de ouders zijn dan niet mals, we tellen na ruim een week nog steeds 4 stuks. Onze enige span boerenzwaluwen zijn uitgevlogen (4). Ze broeden inmiddels weer op een nieuw nest (Henk Bulsing).

14-07. Groep van 300 boerenzwaluw voedsel zoekend bij Langehoekspôlle bij de Fluessen te Elahuizen (Bauke Albada).  In het Fochteloerveen zes (!) boomvalk jagend (Sybrand de Bruin). Bij de Steile Bank te Oudemirdum 1 reuzenstern (Libbe Zijlstra). Te Hardegarijp 1 wespendief gezien (Marcel Stienstra).

15-07. In Fochteloo 1 man adult en 3 juveniele grauwe klauwier (Lieneke van Tilburg).  Bij de 5^e Slenk op Terschelling 70 dwergstern (Marcel Huijgens). Bij It Swin te Elahuizen 4200 grauwe gans (Fer-Jan de Vries). Groep van 5000 kanoet bij Vogelpolle op Ameland (Robert Middelveld).

Tot zover de waarnemingen lijst in de eerste helft van juli 2024. Alle medewerkers bedankt voor het zenden van de waarnemingen, fotos en meldingen.

Toename holenduiven in boerderijen?

De laatste jaren tref ik steeds vaker tijden het ringen van boerenzwaluwen holenduiven aan in boerderijen en schuren in Friesland waar ik kom. Vooral in de omgeving van Hommerts/Jutrijp ringde ik er in 2024 al zes holenduiven.

23-5. 1 geringd bij Ids Groenveld in Jutrijp. Er vlogen 2 rond.

17-6. 1 geringd bij Andre Zonderland in Hommerts. Er vlogen zeker 8 rond.

15-7. 4 (!) geringd bij van der Hoek in Hommerts. Er vlogen meer dan 12 in en rond de boerderij!

Ook op andere plaatsen verbleven dit jaar holenduiven in stallen;

03-7. Jutrijp bij de Jong zeker 6 vogels

13-6. Rotsterhaule bij Venema zeker 8 a 10 vogels.

26-6. Nijemirdum bij Jurjen en Anneke Draaijer 2 vogels.

03-7. Hommerts bij van Os 6 vogels.

05-7. Warga bij K. de Boer 2 vogels.

05-7. Warga bij P. Talsma 4 vogels.

10-7.  Hommerts bij van der Velde 2 vogels.

 De holenduiven die de boerderij in of uit vliegen knallen soms met volle vaart in het mistnet wat opgesteld is om de boerenzwaluwen te vangen. Met wat geluk en een snelle handeling zijn ze dan te pakken.  Het zijn bijzonder krachtige vogels en soms moeilijk in de hand vast te houden. Soms gaat het mis (wanneer het net te strak gespannen is) en knalt ie er door het mistnet heen en een flink gat achter latend of slaat ie met een flinke kracht een gat in het mistnet en weet zo te ontkomen.  Het is vaak moeilijk te bepalen hoeveel paren er zijn in de stal omdat de nesten vaak goed verscholen hoog in de stal zitten.

Een telling in maart/april geeft een zuiverder beeld van het aantal aanwezige paren. Rond juni/juli kennen er ook al flink wat jonge vogels rondvliegen. Ik ben dan ook benieuwd of er veel meer plaatsen een toename geconstateerd wordt van deze bijzondere stalbroeders!

Foto © Jan de Jong.  

17-06-2024. Een volwassen holenduif gevangen in de stal bij Andre Zonderland in Hommerts.

16 juli 2024.

Jan de Jong, E. A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation VRS  Rohel Tjeukemeer van het Vogeltrekstation Wageningen.

Telefoon; 0513-414788.

16-07-2024, 15:27 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Nieuwsbrief 66. Vogel en Natuurnieuws Leeuwarder Courant

 Door Jan de Jong.

Natuurnieuws uit Friesland in de tweede helft van juni 2024.

 15-06. Groepje van 20 kneu in de Banckspolder op Schiermonnikoog (Davy Kastelein). In Drachtster Compagnie 1 zwarte roodstaart (Klaas Pietersma). In de Meeuwenvallei op Vlieland 1 nachtegaal (S. van der Burg). Op de Duurswoudsterheide 1 fluiter zingend (Remko Ivens). Bij de Mjumer te Bakkeveen een ijsvogel (Oene Roelsma). Bij de Westerplas op Schiermonnikoog 1 man blauwe kiekendief (Davy Kastelein). Groep van 25 bontbekplevier bij Groene Strand op Ameland (Bram Roobol en Jeroen van Kruiningen). Grote groep van zeker 100 gierzwaluw bij de Bocht van Molkwar (Libbe Zijlstra).

16-06. Vanmorgen trof ik een nestje met vijf dode jonge boerenzwaluwen bij ons in Jellum in de stal. Ik had al even geen geluid meer gehoord uit het nestje en ben toen in het nest gaan kijken. Het gaat dit jaar sowieso anders dan in andere jaren. De eerste boerenzwaluwen waren wel op de normale tijd, maar het duurde lang voordat de eerste jonge vogels er waren. Nu hebben we wel een stuk of zes nestjes in de stal. Wel minder dan andere jaren. (Marie-Christien van Deursen).

Foto © Marie-Christien van Deursen.

16-06-2024. Een bijna vliegvlug legsel van 5 boerenzwaluwen sneuvelde in paardenstal in Jellum.

Te Oldeholtpade 1 roodborsttapuit (J.de Groot). Aan het Snitsermar bij het Gerbrandygemaal 1 grauwe vliegenvanger en bij de Potskar Noord 1 reuzenstern (Jelmer Luyckx). Op de Lippenhuisterheide 1 fluiter zingend (R. Riemersma). In De Deelen 1 wielewaal gezien (Martine Huisman). Bij Oudega Sm 1 boomvalk jagend (Marten Sikkema). In de Lindevallei bij Wolvega 1 rode wouw gezien (Johan Helmus). Twee witvleugelstern op de Workumerwaard (Sietse Bernardus). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 1 purperreiger (Dennis Tuinstra). 

17-06. Zo lang ik in Reduzum op de plaats woon (74 jaar) en opgegroeid ben kan ik me niet herinneren dat ik ooit het geluid van de roerdomp gehoord heb. Tot vanavond, toen was het net of er iemand verderop met een grote geluidsbox aan het prutsen was. Ik ken het geluid van de t.v., intens zwaar en een korte brom vooraf en een paar keer herhalend. De roerdomp zit in de rietkraag bij de Zwette. Hij is niet te zien, maar als je een paar minuten stil bent en de hond thuislaat dan komt het geluid over het water naar je toe!  Het is zo zwaar dat niemand aan een vogel denkt. Echt schitterend mooi. Na zoveel jaren alweer een wonder natuur! (Fetze Tigchelaar, Reduzum). Bij Monniketille in de omgeving van Kootstertille 1 boompieper zingend (Wiebe Sjoerd van der Veen).  In Haule 1 nest met 4 jongen van de grauwe vliegenvanger (S. Wenings). In de Ryptsjerksterpolder 1 grote lijster gezien (Sibbele de Jong).  In de Wammerterpolder bij Oosterlittens 1 man grauwe klauwier (Rommert Cazemier). Bij de Anjumer Kolken 1 zwarte wouw overvliegend (Geert Jan Prins). Vandaag hoorde ik in Tjerkgaast het onmiskenbare geluid van een kwartel achter de boerderij (Marten van der Heide).

18-06. Er hangt bij ons in Wynjewâld al 15 jaar een kleine krans op de voordeur, aan de buitenkant. We gebruiken die deur zo’n 3 keer heen en dus 3 keer terug per dag. Zo’n zeven jaar geleden heeft een gekraagde roodstaart zijn nestje daarin gebouwd en zijn jongen grootgebracht. Nu is een echtpaar grauwe vliegenvanger er gaan wonen. Op het moment dat we binnen de sleutel omdraaien vertrekt hij. Verder hebben ze alle vertrouwen in onze goede bedoelingen. (Sjaak Uiterdijk, Wynjewâld).   Elke avond en heel vroeg in de morgen horen wij in Ried het zeer lage geluid van de roerdomp. Het geluid is zwaar en draagt ver (Albert van der Voorn).  In Drachten op de Kamille zit een witte kwikstaart onder de zonnepanelen op het dak te broeden (Auke Ludema, Buitenpost).  Op deze nestkast bij de woning waarin dit jaar een witte kwikstaart broedde had vorig jaar een merel een nest gebouwd en dit jaar bouwde een winterkoning dit mooie nest er bovenop (Anneke van Santen, Katlijk).

Foto © Anneke van Santen.

18-06-2024. De winterkoning zoekt vaak vreemde broedplekken op.

19-06. Dat er minder boerenzwaluwen zijn dan vorig jaar hebben we gezien in onze stallen in Beetgumermolen. Op 17 April kwamen de eerste twee binnen. Inmiddels zijn er ruim 10 boerenzwaluwen. Een nestje met vier jongen is gisteren begonnen aan het rondvliegen. Een tweede nestje is bijna zover. Daar zitten drie bijna vliegvlugge boerenzwaluwtjes in. En er zijn nog drie nestjes die nog te klein zijn om over de rand te kijken. We blijven tellen.  En hopen graag dat ze het goed gaat. Tot nog toe zijn er geen dode jonge boerenzwaluwen gevonden. (Stichting Opvang Oude Manegepaarden en -Pony's in Friesland, Ineke de Groot).

De ooievaars die bij ons in het weiland broeden op een paal hebben wederom een slecht jaar. Vorig jaar voor het eerst sinds 25 jaar weer terug in Drogeham. Broedsel in jongen fase mislukt door laat begin en onervaren vogels. Dit jaar 3 jongen maar door de langdurige regen van vorige week maandag allemaal gesneuveld. Zondag zijn ze vertrokken en niet weer terug op het nest gezien. Onze boerenzwaluwen zijn wel geteld 1 dag terug geweest. 12 april daarna koude periode en niet weer gezien. De gekraagde roodstaart van de begraafplaats in Luinjeberd is ook weer present. Voor het eerst in jaren een ander hokje gekozen (Egbert Veenstra, Drogeham). Op Ameland in de Buurderduinen 1 mannetje kneu (Rob Bonnema).

Foto © Rob Bonnema.

19-06-2024. Deze kneu poseert even voor de camera.

Bij ons in Drachtstercompagnie gaat het gelukkig goed met de boerenzwaluwen. Vorig jaar hadden we één nestje in onze schuur, dit jaar twee en in elk nestje zitten nu 4 jongen op de rand te wachten op lekkere hapjes. Ze verlaten een dezer dagen het nest. De andere vogels in onze tuin doen het goed. We hebben in onze tuin (in het coulissen landschap) diverse soorten aan het broeden of met al jongen: koolmees, pimpelmees, spreeuw, holenduif, gekraagde roodstaart, grauwe vliegenvanger, merel. Dit jaar voor het eerst een boomkruiper (in nestkastje voor huismus onder de dakgoot). De witte kwikstaart heeft 2 nesten. De jongen lopen momenteel over het gras. We zien vaak een roodborst, of hij/zij hier nestelt weet ik niet. Helaas is de ringmus, die vroeger veelvuldig aanwezig was en ook hier nestelde, al een paar jaar niet meer gezien en helaas ook dit jaar niet meer teruggekomen (Jaap en Marjolein de Graaf, Drachtstercompagnie). Wij kunnen hier in Britsum niet zeggen dat er minder boerenzwaluwen zijn dan vorig jaar. Ze waren misschien wel iets later binnen, maar dat is juist goed geweest. Veel nesten zijn inmiddels alweer uitgekomen. Weinig uitval. Soms wel honderd boerenzwaluwen met veel kabaal in de lucht als er een roofvogel over vliegt. (S. Deelstra).

 Vandaag voor het eerst dit jaar de spotvogel weer gehoord hier in Ternaard. Ook zit er een bosrietzanger hier in de buurt. De jongen (twee nestjes) van de putter zijn hier inmiddels uitgevlogen. Van de twee nesten grauwe vliegenvanger zijn de jongen van 1 nest uitgevlogen, de andere grauwe vliegenvanger zit nog (Ria Pekelsma). Al een aantal weken horen wij in Bolsward een koekoek in de begroeiing tussen de wijken Eekwerd 2 en Fûgelkrite en de sportvelden (S.de Rijke). Voorhuis bij ons in Rijperkerk in het weiland heeft een blauwe kiekendief geprobeerd om een haasje te pakken. Vorige week waren er zelfs twee blauwe kiekendieven. Het haasje leeft gelukkig nog (Klaas en Klaske Klaasens).

Hier in Joure aan de Vegelinsweg gaat het gelukkig goed met de boerenzwaluw. Er zijn net 12 jongen uitgevlogen. Er komen nog 9 bij en er wordt weer een nieuw nest gebouwd. Al mei al zitten hier twaalf paartjes.  Het eind is er dus nog niet. De eerste boerenzwaluw kwam op 6 april en is heel lang alleen geweest. De nestbouw is laat begonnen, bijna tweede helft van mei, doch het gaat tot nog toe super goed (Artina Oppenhuizen).

20-06. Hier in Langweer zit een paartje zwarte roodstaart. Al een paar jaar achter elkaar word ik in het vroege voorjaar ochtends verblijd met het prachtige geluid van de zwarte roodstaart. Vorige week zag ik ze per toeval van dichtbij en zag ik de rode staart.  Ze bevinden zich vaak achter in mijn tuin waar het vrij rustig is (Evelien van Dooren, Langweer). Groep van zeker 3000 spreeuw overvliegend bij Hoek van de Bant in Waddenzee (Laurens Dam).

21-06. In Snikzwaag zag ik een oude ooievaar bij nog 1 jong in het nest staan op het erf van Menno en Frida Visser tijdens het ringen van de boerenzwaluwen. Menno vertelde me dat de ooievaars het zwaar hebben gehad dit jaar met het grootbrengen van hun jongen. Veel jongen zijn er gestorven tijden de koude en natte periode (Jan de Jong).

Foto © Jan de Jong

21-06-2024. Nog een rustend jong en een oude vogel op het nest in Snikzwaag. We zijn benieuwd hoe het elders is gegaan met de kwetsbare nestjongen van de ooievaar.

Hierbij een melding van een bijzondere vogelring. Op 27 mei werd er te Ballum op Ameland een visdief met een Afrikaanse pootring gevangen en gecontroleerd weer losgelaten. Er werd een kleurring toegevoegd.  De vogel bleek op 30 maart 2008 geringd te zijn bij Somone in Senegal, Afrika. Afstand bijna 4760 km. De vogel heeft de ring al 16 jaar ,1 maand en 27 dagen gedragen. (Jan de Jong, Ballum Ameland).

Opmerking; Vondsten/vangsten van visdieven met Afrikaanse ring zijn zeldzaam in Nederland. In het archief vond ik nog de eerste vondst van een Afrikaanse ring van een visdief in Friesland, tevens de eerste in ons land. Op 20-6-1995 werd bij Zurich /Afsluitdijk (Friesland) een visdief met ring uit Afrika niet vers dood gevonden door Steensma uit Joure. De vogel werd op 11 december 1991 als volgroeide vogel geringd te Esiama in Ghana (5388 km/1287 dagen). Ring hangt hier ingelijst aan de muur. (Bron; Gerrit Speek/Vogeltrekstation Heteren)!

Nederlandse broedvogels trekken via de West-Europese kusten naar de overwinteringsgebieden langs de Afrikaanse westkust. De verst teruggemelde Nederlandse visdief werd in de zuidelijkste punt van Zuid-Afrika op 9840 km van de ringplek dood teruggevonden. (Bron: Vogeltrekstation Wageningen).   Visdieven kunnen hoge leeftijden bereiken, in Nederland is een leeftijd van 36 jaar bekend. Oudste Friese vogel werd 24,1 jaar!

22-06. Vandaag weer een groene specht in het gazon hadden bij ons in Oudemirdum, druk op zoek naar mieren. Het was alweer een tijdje geleden dat wij er eentje zagen (Joke en Rinke Koopmans Oudemirdum).

23-06. Vandaag in de Bildtpollen een vrouwtje blauwe kiekendief met prooi. Mannetje blauwe kiekendief vliegt een stuk verderop omhoog uit het veld. Verder aldaar 1 tapuit, 2 kluut en een veldleeuwerik (Ita Spoelman, Berltsum).

24-06. In het Oostbos op Ameland 1 kruisbek (Bjarne Dijk en David van Breugel). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 2 grote lijster en later nog 1 visarend (Jan Dreteler). In Noordwolde Zuid 1 bosuil roepend (Albert Fopma). In de Vegelinbossen bij Sint Nicolaasga 1 wielewaal gehoord (Dennis Keus). Op de Mokkebank bij Laaxum 2 porceleinhoen gehoord (Hessel van der Iest). In de Zwagermieden 57 grote canadese gans. Bij Ezumakeeg in Lauwersmeer 17 grote zilverreiger en 20 zwarte ruiter (Cora Boesenach). In het Fochteloerveen bij het Compagnonsveld 17 casarca overvliegend (Frans Nottrot e.a.).

25-06. Al jaren broeden er boerenzwaluwen in onze paardenstal in Ruigahuizen. Dat ging eigenlijk altijd goed, soms moest ik er een paar redden. De laatste paar jaar gaat het steeds slechter. Ze maken nu nesten op andere plaatsen vlak onder de dakplaten waar het veel te heet wordt. De jonkies verdrogen dan gewoon. De afgelopen weken hadden we een nestje van 6 terwijl het niet warm was maar wel alle vogeltjes dood. Dramatisch dus. (Chita en Tjeerd Bos uit Ruigahuizen).  

26-06. Bij de Slotplaats te Bakkeveen 1 fluiter (Christiaan de Vries). Te Boelenslaan 2 rode wouw gezien (Sipke Booi). Groepje van 25 zwarte stern bij De Putten te Eastermar (Thomas van der Es).  Bij Lemmer 1 kwartel roepend (Twan Zijlstra). Bij Kornwerderzand meer dan 400 knobbelzwaan (Thomas van der Es).  In Nijbeets 1 ijsvogel (Willem Bosma). In de Lindevallei 2 grauwe klauwier gezien (Derk Luchies). In Drachten bij De Bouwen 1 zwarte mees (J. Dolstra).  Bij de Plasjes N31 bij Harlingen 1 mannetje siberische taling (Bram Ubels). Wij hebben in Poppenwier een paartje waterhoentjes die in een eendenkorf in de vijver hebben gebroed. De jongen zijn wel een week gevoerd in de korf. Nu zijn ze vertrokken met twee kuikens (Jeltsje Stenekes -Kingma).

27-06. Op de Workumerwaard 1 reuzenstern (Robin van der Made). In Molkwerum 1 kwak (Hessel van der Iest). In de Amvestbossen bij Olterterp 1 ijsvogel (Willem Bosma). In het Oosterschar bij Sintjohannesga 1 purperreiger (Bauke Sienema).

28-06. Een oude groene specht met jong scharrelt al de hele week hier in Oudwoude om (Willem Jonkman). Ik was al heel blij met een koppeltje grote bonte spechten die bij ons in de tuin in Franeker gebroed heeft en jongen grootgebracht hebben dit voorjaar, maar helemaal fantastisch werd het toen vandaag een groene specht iedere dag zijn jong bij ons in de tuin kwam voeren. Twee dagen heb ik achter de vitrage gezeten om ze samen op de foto te krijgen. Het was het waard (Laura Hiemstra).

Foto © Laura Hiemstra

28-06-2024. Groene spechten nemen op steeds meer plekken in Friesland toe als broedvogel. Mogelijk heeft deze vogel in de omgeving van Franeker een nest gehad. Na 2000 nam de broedpopulatie vooral in noord Friesland toe en breide zich steeds meer uit naar het westen.

29-06. Vandaag in het Swin bij Elahuizen 6 lepelaar en 1 snor en er steekt een hermelijn over (Ita Spoelman, Berltsum). Bij ons in Heerenveen bloeit al enige tijd een hele grote vlinderstruik, maar tot op heden geen vlinders in de bloeiende struik, opvallend zo weinig vlinders dit jaar (Bertus v Es, Heerenveen).Opmerking; Klopt, hoe was de ervaring elders?

30-06. Verscholen in de blauweregen bij ons in Wijnjewoude zit een grauwe vliegenvanger te broeden. Dit nestje zit voor op de hoek van het huis, bij de oprit. Wel met vrij uitzicht. (Marianne Hulsbergen). Op de Duurswoudsterheide 1 venwitsnuitlibel (Martin Manson).

Foto © Martin Manson).

30-06-2024. Een mannetje venwitsnuitlibel rustend op dode rietstengel.

Joure, 4 juli 2024.

Tot zover de Nieuwsbrief 66 van de tweede helft van juni 2024. Alle medewerkers heel hartelijk bedankt voor het zenden van waarnemingen, fotos en meldingen.

 In de juli en augustus maand is er geen Nieuwsbrief in verband met de vakantieperiode.  Het vogelnieuws in de Leeuwarder Courant zal echter wel steeds  blijven verschijnen. De volgende Nieuwsbrief 67 zal begin september weer verschijnen.

De beantwoording van de binnenkomende berichten kan de komende maanden dus wat vertraagd zijn of veel langer op zich laten wachten. Mijn excuus alvast daarvoor.

3 juli 2024.

Jan de Jong, E. A. Borgerstraat 66 8501 NG Joure.

Email; j.d.jonglc@home.nl

Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant. (Sinds oktober 1977).

Ringer 403 (Ringstation VRS  Rohel Tjeukemeer van het Vogeltrekstation Wageningen.

Telefoon; 0513-414788.

04-07-2024, 00:00 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)