Oeverzwaluw met onderbroken slagpen rui gevangen in juni 2015 te Heerenveen.

Al  diverse  jaren vang en ring ik oeverzwaluwen  in vaste wand opstellingen en zanddepots  voor het RAS project  oeverzwaluw voor het Vogeltrekstation in Wageningen. Zo ook op de morgen van  20 juni 2015  tijdens een vangsessie voor de vaste oeverzwaluwwand van de vogelwacht Heerenveen op het industrieterrein (bij S.C.I) langs de rijksweg. De broedkolonie telde dit jaar maar enkele 10 tallen broedparen  zodat  grote vangsten uitbleven. Toch was er een opvallende oeverzwaluw bij.

Om 09:12 uur pakte ik een oeverzwaluw man na1kj uit het mistnet dat in actieve  rui was van de grote slagpennen. De vogel woog 11,0 gram, vleugel 103,0 mm en staart 51,0 mm. Doordat beide vleugels in actieve rui waren viel me dat meteen op. Nooit eerder had ik in Friesland een oeverzwaluw gevangen met een dergelijk ruistadia.  Zowel  linker als rechter vleugel had een ruiscore van 13  (5530000000). Zoals te zien is op de fotos ruien de oeverzwaluwen hunnen grote slagpennen  van de vleugel van binnen naar buiten. 

 Normaal ruien de oeverzwaluwen hun grote slagpennen (primaries) in hun overwintergebied in Afrika. In Zambia start de rui vaak van midden oktober tot  in december volgens de vakliteratuur.  Voor Kenia en Uganda is dat van laat oktober/november  tot  midden maart/midden april.

 Sommige oeverzwaluwen starten hun slagpen rui al in Spanje  en Griekenland  tijdens de herfsttrek doch in Engeland is bij 23000 oeverzwaluwen in de herfst geen rui van slagpennen vastgesteld volgens handboeken.

De rui van de oeverzwaluw in het broedseizoen in juni is dan ook uitzonderlijk.  Kennelijk heeft deze oeverzwaluw zijn rui al vroeg in Afrika onderbroken (Suspended moult). Ook de partiele rui van lichaamsveren van deze vogel is niet in Afrika  voltooid  evenals de rui van de staartpennen. Met recht een vreemde vogel. Ben dan ook erg benieuwd of er wel eens vaker in ons land een oeverzwaluw is gevangen  met een dergelijke onderbroken rui.

Jan de Jong, Joure Tel. 0513-414788  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
oeverzwaluw rui juni 2015.JPG (197.7 KB)   
oeverzwaluw rui.JPG (276.6 KB)   

Afwijkend gekleurde  mol in klem te Oudehaske.

Begin november 2015 kreeg ik bericht van H.de Heij uit Oudehaske dat hij op zijn erf aan de Jousterweg een apparte mol had gevangen in de klem. Het beest was op de rug vuilwit van kleur met een roestbruine vlek en aan de onderkant  meer  donker roestbruin  van kleur.  De Heij maakte enkele fotos en zond me ze toe. Miskleuren bij mollen komen een enkele keer wel vaker voor doch dergelijke  afwijkingen  zijn m.i. zeldzaam. In Haskerhorne was enkele jaren terug al eens een  oranje mol!

Zijn er dit jaar op meer plekken afwijkende mollen gevangen?

Jan de Jong, Joure  Tel. 0513-414788 

Bijlagen:
miskleur mol Oudehaske.jpg (28.9 KB)   
Oudehaske mol.jpg (296.4 KB)   

Na een ziekte periode in oktober en november vanaf vandaag 16 december  weer Blog nieuws!

Flinke Mereltrek op 31 oktober 2015 aan Tjeukemeer.

Na een periode van kwakkelende gezondheid in oktobermaand ben ik toch nog  een keer naar de ringplek aan het Tjeukemeer afgereist. Om 5.20 uur was ik aanwezig en kreeg snel daarna  ook  steun van Jan Stegeman en Ronnie Kuipers. Later in de ochtend bleek dat deze hulp ook wel nodig was. Op 11 oktober werden er nog een 13 tal soorten gevangen met totaal 53  vogels, vandaag verwachte ik ongeveer hetzelfde aantal te vangen. Het werden er maar liefst 100!  Daarbij vielen de aantallen van merel en koperwiek sterk op. Maar liefst veertien Merels  werden er  gevangen  en een negental koperwieken. Vooral de koperwieken reageerde in de eerste uren sterk op het geluid, de merels  vooral kwamen gespreid in de morgen door. Pimpelmezen en Staartmezen lieten zich  vooral na 9.00 uur zien en vangen.Stiekum had ik gehoopt op ook een flink aantal zwarte mezen doch dit bleef uit, slecht eentje werd er op de valreep nog  gevangen.

Al met al toch een mooie morgen aan het Tjeukemeer. Niet wetende dat dit de laatste vangdag  in 2015  aan het Tjeukemeer zou worden. Kort erna kreeg ik  weer last en moest  genoodzaakt  thuis blijven. Het bleek dat ik een zware bacteriele infectie  aan de longen had opgelopen die mijn lichaam totaal had verzwakt. Na diverse kuren en medicijnen knapte ik pas in de eerste week van december weer wat op. Omdat ik toch nog een flinke periode voor herstel  nodig heb ben ik in de december al begonnen het ringstation in de winterstand  te zetten. Volgend jaar maar weer eens zien.

In de Bijlage  het verslag  van 31 oktober.

Jan de Jong, Joure  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
151031..docx (170.5 KB)   
DSC05371.JPG (146.8 KB)   
merel reinier smabers.jpg (79.8 KB)   

Hop laat zich zien in tuin in Sint Nicolaasga.

In oktober van dit jaar ontdekte Frans de Lang uit Sint Nicolaasga  tijdens een wandeling met de hond  op 22 oktober een vreemde vogel aan de Uranusstraat. Jammer genoeg had hij geen fototoestel bij zich en bij terugkomst van zijn wandeltocht was de vogel plots verdwenen.

Het bleek een zeldzame hop te zijn. De Hop bleef echter rondhangen in dezelfde omgeving zo bleek op 28 oktober toen Diana Heuvelman stellig dezelfde  vogel ook zag  en me dit meldde. Op 5 november 2015  slaagde ze erin om van de vogel een foto te maken.

De Hop is in 2015  maar erg weinig in Friesland waargenomen. Zo fotograveerde Dorine Haring er op 27 oktober 2015  ook 1  bij Holwerd (zie www.waarneming.nl) en op 28 september 2015 is er ook een gezien door Elisabeth Bergsma te Boornbergum. De Hop is eigenlijk een onmiskenbare soort met zijn zwart en wit gebandeerde vleugels en staart, de lange kuif met zwarte punten en het opvallend  rozebruine kleed. Voor de gemeente De Fryske Marren (Friesland)is de soort een zeldzaamheid  die niet elk jaar word gezien.

Bijgaande foto is van Diana Heuvelman uit Sint Nicolaasga.

Het blijven doorgeven van meldigen is dan ook van groot belang om deze zeldzaamheden te kunnen registreren voor de nieuwe "vogelbijbel" van Friesland waar door de werkgroep van de Stichting Avifauna  hard aan gewerkt word.

Jan de Jong, Joure Tel. 0513-414788  Email;  j.d.jongringer403@home.nl   

Bijlagen:
hop sint nicolaasga.JPG (165.9 KB)   

Torenvalk uit Ouwsterhaule in de problemen.

De afgelopen dagen is het erg mistig  geweest en een  jonge torenvalk die in Ouwsterhaule (gemeente De Fryske Marren) geboren is in een nestkast en op 28 mei van een pootring werd voorzien is op 2 november ziek in Sneek aangetroffen. De vogel is afkomstig uit een nest van vijf grote nestjongen en had in mei van dit jaar op zijn geboorteplek ruim voedsel in de vorm van veldmuizen voorhanden, waarom vertrekt ie dan naar de buurgemeente Sudwest Fryslan zou je denken. Zijn de muizen  daar groter?

Torenvalken zwerven graag wat om en komen dan op allerlei plekken. Vooral met de dichte mist van afgelopen dagen hebben ze het  wat moeilijker omdat het echte oogjagers  zijn die hun prooi het liefst van vrij grote hoogte  al wiekelend (vandaar de Friese naam Reade Wikel) proberen te pakken.

Toch heeft deze vogel enorm  geluk gehad dat hij door een natuurliefhebber naar het Vogelasiel in Ureterp is gebracht. Daar wordt de valk weer opgelapt en hopelijk gezond losgelaten.

In deze tijd komen er vooral met het mistige weer veel vogels in de problemen. Door het vrij korte zicht, ondanks hun scherpe  gezichtvermogen, zien  ze vensterruiten en of auto lichten in het donker  pas op het laatste moment. De inschatting in de mist zorgt ook voor nogal wat orientatie problemen, vooral als de mist dik is en langdurig  aanhoud. Houtsnippen sneuvelen momenteel nogal wat op de trek en kunnen zich overdag in de mist moeilijk orienteren. Echte trekvogels die rond deze tijd  door en of wegtrekken (merel, koperwiek, kramsvogel)  sneuvelen ook vaak tegen hoogspanningsleidingen en of hoge  gebouwen.  Het is oppassen voor de gevederde vrienden! Blijf de meldingen aan ons doorgeven.

Opgemaakt 3 november 2015.

Jan de Jong, Joure. Tel 0513-414788  E-mail j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
5 jonge torenvalken op 28 mei 2015 te Ouwsterhaule..JPG (169.9 KB)   

Groepje staartmezen in Joure.

Op 26 oktober durfde ik na een ziekte periode van bijna twee weken er smiddags weer even op uit te gaan. Het ringwerk aan zangvogels heeft al een flinke periode stil gestaan. Even een flinke wandeling in de natuur leek me een goed idee.De zweetaanvallen en hoofdpijn naast het veelvuldige gekuch waren een beetje tot bedaren gekomen. Hopelijk zijn de bloedwaarden  in mijn lichaam nu weer  wat aan de beterende hand.

 Altijd als ik voorheen  in Joure een klein uurtje ga lopen heb ik de keuze uit vele routes waarop ik van de natuur kan genieten. De laatste  jaren loop ik regelmatig het rondje in Skipsleat via  het zandstrandje  weer terug naar de E.A.Borgerstraat. Deze middag loop ik via de E.A.Borgerstraat richting Haskerveldweg steek deze over en vervolg mijn weg rondom de gemeenschappelijke tuinen en ga via een bruggetje  over naar de Duckdalf. Rondom de tuinen had ik al van allerlei geluidjes van pimpelmees , roodborst tot merel gehoord.  Zouden er in Joure dan ook op meer plekken groepjes mezen aanwezig zijn, zou ik ook zwarte mezen zien? Via de Duckdalf en  De Steiger  kom ik bij de hoge brug die een  verbinding maakt  met de Eliabethoeve. Boven in de nok van de brug  zaten links en rechts aalscholvers hun veren te drogen. De aalscholver is al een heel gewone soort geworden in het waterrijke  gebied van de wijk Wyldehorne in Joure.  De meerkoeten en de futen ontbraken ook deze keer niet en lieten zich van nabij vanaf de brug mooi bewonderen.  Vanaf de brug heb je een prachtig overzicht van de waterpartijen en de woonomgeving. Bouwen doen ze nog steeds bij de brug, er worden  zowel aan de zijde van de Aliehoeve als  de Elisabethoeven nieuwe woningen langs het water gebouwd.  Via de vaste brug naar Oer de Feart ga ik linksaf de Swel in. Bij de Swel sta ik altijd even stil bij de  prachtige  broedtil die er gemaakt is door de gemeente De Fryske Marren voor de huiszwaluwen. De vogels zijn al een tijdje weg uit de wijk Wyldehorne waar ze ook in 2015 aan de gevels van enkele woningen hebben gebroed. De  broedtil  laten ze ook in 2015 (helaas) nog onbezet. Via de Swel ga ik links aanhoudend  langs het water  en over de prachtige bruggetjes  via  de Ljip naar het zandstrandje  wat vlak bij de fierljepschans ligt. Het strandje is rond deze tijd vaak stil en verlaten. De scholeksters die er in het voorjaar altijd zich verzamelen zitten nu stellig  al aan de kust of misschien nog verder weg  richting  Frankrijk.  Over het  zand van het strandje lopend  hoor ik achter de fierljepschans al de nodige mezen roepen . Vooral de koolmees is in de rijke  bomensingel langs  de Koarte Ekers het drukst van allemaal. Ik hoor hem er vanaf het looppad regelmatig roepend en zie meerdere  in de boomkruinen rondvliegen.   Op het bladerendek struint al een tijdje een roodborst rond die op zoek is naar slakjes en spinnetjes. De boomsingel uitlopend kom ik bij een open plek en kan ik over een  witte brug  linksaf de verbinding met de Reling  maken. Even stilstaand op dit  bruggetje zag ik al een paartje  wilde eenden kopknikkend in de herfstzon ronddobberend. Wel wat vroeg (of laat) om nu aan een nestje te beginnen.  Zodra ik over het bruggetje loop staken ze hun activiteit en zwemmen  beide naar de rietzoom.

Net al ik over het bruggetje ben hoor ik een zacht  tsi-tsi-tsi  geluid. Direct rustig blijven staan en afwachten, en weldra  zag ik de eerste staartmezen  in de wilgen  verschijnen. Het bleken er minstens een 18 a 20 te zijn, een flinke  groep dus. Allemaal waren ze actief aan het voedsel zoeken in de bomen en struiken om me heen. Tussen de staartmezen  zaten ook nog twee tjiftjaffen, een tiental pimpelmezen en  enkele koolmezen. Het was al weer een flinke tijd geleden  dat ik in Joure zo'n  grote groep  staartmezen bijeen zag tijdens een wandeling. Het zullen stellig wel trekkers  of zwervers zijn  die rond deze tijd samen met andere mezen optrekken.  Via het schelpenpaadje over het Helmhout  wat overgaat in een paadje rechtdoor de bossingel dat richting It Beaken loopt  kom ik al snel weer via  het Helmhout op de E.A.Borgerstraat uit.  Geen zwarte mezen  gezien doch toch een leuk moment beleeft met een flinke  groep staartmezen.

Jan de Jong, Joure

Bijlagen:
staartmees.jpg (63.1 KB)   

Veel vogels gevangen aan noordoever Tjeukemeer

Op 3 oktober smorgen om 04.15 uur al vertrokken uit Joure naar de ringplek Vogeltrekstation Rohel op het SBB terrein Marswâl aan de noordoever van het Tjeukemeer. Bij aankomst  was het nog donker en her en der over het landschap waren dichte  mistflarden aanwezig. Bij het witte bruggetje wat de verbinding met de oever van het Tjeukemeer maakt werden de lieslaarzen snel aangedaan om straks met volle bepakking naar het "basiskamp "te gaan. In de verte zie ik 2 koplampen  verschijnen, ze komen steeds dichter bij en stoppen op een tiental meters voor mijn auto. Het blijken politiemensen te zijn die op nachtelijke controle route hun ronde deden. Goed dat ze er zijn. Zodra ze mij zien met lieslaarsen en materialen  vertrekken ze snel in de richting van Rotsterhaule.

Op het basiskamp van het Vogeltrekstation Rohel  aangekomen worden snel de nodige  mistnet posities opgesteld. Vanmorgen ben ik alleen zodat er flink wat werk moet worden verzet  voordat alles  goed en wel staat. In eerste instantie dacht ik dat het een vrij rustige morgen zou worden omdat er nogal wat mistflarden  waren tijdens het opstellen van de netten en het stil was in de oeverzone. Dit zou weldra anders worden toen bleek dat er veel vogels in de lucht waren. Dat werd dus in de eerste uren een constante controle bij de netten langs omdat de mist  zorgde voor veel waterdruppels in de netten. Regelmatig moeten de vogels dan uit de netten gehaald worden en de netten  geschud  zodat de mistdruppels verdwijnen en het net minder zichtbaar word en de vogels niet nat worden.

De resultaten waren vanmorgen goed, zeker 104 vogels gevangen. Zeker 32  zwartkoppen gevangen (15 mannen en 17 vrouwen) en de zanglijsters (12) waren nog nooit zo hoog in tal in de netten aangetroffen dit najaar op dit ringstation. Verder veel  roodborsten , tjiftjaffen en ja zelfs een sijs, 1 vuurgoudhaan en 3 goudhaan . Dat was werken dus op zo'n 100+ dag! Zie  voor de verdere aantallen het  bijgevoegde  verslag.

Jan de Jong, Joure Ringer 403 Vogeltrekstation Wageningen.Tel. 0513414788 of  j.d.jongringer403@home.nl

Bijlagen:
151003..docx (22 KB)   
Baardman.JPG (139.1 KB)   

Opmerkelijke afwijking bij gekraagde roodstaart.

Op 9 september 2015 was ik om 4.20 uur al aanwezig op de vaste ringplek Marswâl  aan het Tjeukemeer bij Rohel. Het bleek weer een 100+ dag te worden met veel soorten (18) waaronder flinke aantallen  zwartkoppen, roodborsten en tjiftjaffen.   Zelfs een tapuit en een paapje  ontbraken niet deze ochtend. Beide laatste soorten vangen we maar zelden op deze ringplek. Het laatste paapje  was nog van 2011 en de laatste tapuit van 2005.  Tussen al deze vangsten zat echter ook een eerste jaars  gekraagde roodstaart met een opmerkelijke afwijking. De vogel had over de gehele vleugel (grote en kleine slagpennen) een vrij brede witte band over het midden van de vleugel. Het witte was op enkele plekken behoorlijk zwak, kon er zo doorheen kijken. In eerste instantie dacht ik aan hongermalien, groei banden  die ontstaan door gebrek aan het  juiste voedselaanbod. Toch twijvel ik omdat er in de staart, die vaak  gelijktijdig  bij jonge vogels aangroeid, er in de staartpennen opmerkelijk  GEEN witte of donkele (groei) band aanwezig is. Ik vraag me dan ook af of er wel vaker van dergelijke  afwijkingen  geconstateerd zijn bij gekraagde roodstaarten! In de Bijlage een verslag toegevoegd met  enkele foto's.

Jan de Jong, Joure. Email; j.d.jongringer403@home.nl  Tel.0513-414788 

Bijlagen:
150909..docx (194.4 KB)   
DSC05294.JPG (171 KB)   
DSC05295.JPG (232.2 KB)   
DSC05296.JPG (109.5 KB)   

Zwartkoppen trekken in het najaar flink door op ringplek Rohel.

Eind augustus komt aan het Tjeukemeer bij Rohel de zwartkop doortrek op gang. Op 29 augustus was het eerste groepje van vijftien gevangen, daarna waren er flinke periode met buien en harde wind zodat ik in de periode eind augustus  tot 8 september niet gevangen werd. Op 9 september was het een mooie najaarsdag om te vogelringen  voor het eerst in de septembermaand waren de vangsten al opgelopen tot 36 waarbij op die dag ook een  flink aantal roodborst (16) en tjiftjaf (20) zich liet vangen.Daarna bleek dat zaterdagochtend 12 september  nog de enige dag te zijn dat het droog zou blijven,daarna zou een periode van regen en veel zuidelijke wind komen. Dus zaterdag ochtend gevangen  en voornamelijk zwartkoppen (35) en tjiftjaf (13)gevangen.

Zwartkoppen worden de laatste jaren steeds vaker gevangen. De aantallen nemen in snel tempo toe.Topjaren waren 2011 (358) en 2014(306) terwijl we in de beginjaren (1985-2000)zonder geluid de aantallen niet boven de 17 zwartkoppen per jaar uitkwamen. Daarna tussen 2000 en 2007 namen de aantallen toe tot maximaal 73 per jaar. Vanaf 2008 zaten de jaarlijkse vangsten steeds boven de 100 zwartkoppen per jaar.

De toename van de aantallen zwartkoppen aan het Tjeukemeer bij Rohel moet dan ook voor een groot deel te wijten zijn door het gebruik van het geluid in het najaar. Over de herkomst van deze zwartkoppen is voor Rohel nog weinig terugmeldings materiaal voorhanden. Een erg groot deel van de najaarstrekkers  betreft vooral jonge eerste jaars vogels.

Wie meer over de augustus en september vangsten van zwartkoppen  en andere soorten wil bekijken kan de bijgaande dagverslagen raadplegen.

Jan de Jong ,Joure. Email; j.d.jongringer403@home.nl  Tel. 0513-414788

Bijlagen:
150829..docx (375.4 KB)   
150909..docx (194.4 KB)   
150912..docx (21.7 KB)   
Geringd 1985-2014 Rohel Tjeukemeer.xlsx (27 KB)   
zwartkop man fred visscher.jpg (262.9 KB)