Oude ooievaar keert terug naar Friesland.

De ooievaar was vroeger een niet weg te denken beeld in het Friese landschap. Stappend achter de maaimachine met paarden kon je ze op menig boerenland zien speuren naar kevers, muizen en kikkers.  Tussen 1931 en 1971 telde Friesland zeker nog een kleine 100 nestplaatsen volgens de literatuur.  Echter na de veertiger en vijftiger jaren kwam er een flinke dip in het aantal broedparen en namen de aantallen zienderogen af. In 1972 telde men nog 1 broedpaar in Luxwoude.  Na de herintroductie van de ooievaar in ons land namen de aantallen langzaam weer wat toe. Rond de telling van 2013-2015 zijn er zeker weer zo’n 825-1000 broedparen in ons land.  Om ze individueel te volgen worden veel ooievaars voorzien van een opvallende pootring van het Vogeltrekstation in Wageningen. Deze pootring wordt na de tachtiger jaren door de toename van steeds beter wordende fototoestellen met zoom instelling steeds vaker vastgelegd door vogel fotografen en natuurmensen. Ook nu trekken vogelaars er steeds meer met camera op uit. Regelmatig krijg ik dan ook meldingen en fotos van vogels met ringen toegestuurd met het verzoek om na te gaan waar het eksemplaar weg komt. Zo ontving ik de afgelopen dagen ook een foto met een ring van een ooievaar die bij Oudehaske op 31 januari 2021 door Marco Hasselaar werd vastgelegd. Deze ooievaar bleek al vrij oud te zijn en is als nestjong op 20 juni 1999 in Eernewoude (Friesland) geringd. De vogel heeft de ring zeker 21 jaar, 7 maanden en 11 dagen gedragen. Nu is 21 jaar voor een ooievaar toch nog geen oudje als het om ooievaars gaat. In het archief van het Vogeltrekstation in Wageningen waar de registratie van alle Nederlandse ringen wordt bijgehouden is de oudste ooievaar zeker 40 jaar oud geworden.

 Toch is met de ooievaar die in 1999 geboren werd in Eernewoude iets aan de hand. In de databank van het Vogeltrekstation vond in het hele levensverhaal van de vogel terug en kon mooi zien op welke plekken de vogel gezien was. In totaal is de ooievaar 30 x gemeld tussen 1999-2021. Geen enkele keer werd de vogel opgemerkt in zijn overwintergebied wat normaal in Afrika ligt.   Direct al na het eerste jaar vertrok de vogel van uit Friesland richting Duitsland en werd op 22 april 2000 bij Hitzhusen, Sleeswijk Holstein waargenomen. Tussen 2000 -2018 is de vogel steeds in Duitsland gezien met uitzondering van de jaren waarvan geen waarnemingen zijn; 2004,2010,2012,2016,2017 en 2018. In 2011 werd de ooievaar op 28 maart nog gezien in Duitsland bij de dierentuin in Rheine. Al die jaren dus steeds in Duitsland.  Op 17 februari 2019 duikt ie plotseling weer op in Friesland bij Oudehaske, zo meldde van Bergen uit Bontebok aan de hand van fotos. Zou deze “Friese “ooievaar dan uiteindelijk heimwee hebben gekregen naar zijn geboorteland?  Het lijkt er wel op want op 9 juni 2019 melde Haije Folkertsma dat de vogel met pootring op een nest met twee jongen bij R. Bruinsma in de Tijnje is afgelezen. In september 2019 werd de pootring bij Oldeboorn afgelezen. In 2020 is de vogel niet waargenomen om plotseling in de januari maand van 2021 weer op te duiken bij Oudehaske.

 Al met al flink wat omzwervingen van deze ooievaar. Het volgen van vogels aan de hand van pootringen, kleurringen, halsbanden en zenders neemt de laatste jaren sterk toe. Daardoor wordt er steeds meer bekend omtrent de omzwervingen van soorten en kunnen we de vogel meerdere jaren soms volgen.  Bij grote vogels is de ring met inscriptie gemakkelijker vast te leggen dan bij kleinere soorten, doch de fototoestellen (met zoom) zijn steeds beter geworden en daardoor de mogelijkheden ongekend.  Veel fototoestellen hebben gps-instellingen en worden data en tijd automatisch opgeslagen. Opmerkelijk is dat de ooievaar die Marco Hasselaar zag bij Oudehaske een voorbeeld is van veel ooievaars die hier tijdens de veranderende klimatologische omstandigheden steeds meer pogen te overwinteren. Let dus op pootringen ze kunnen U een heel verhaal opleveren als U de inscriptie weet vast te leggen.

Opgemaakt 2-2-2021

Jan de Jong, Joure

Ringer403 Vogeltrekstation Wageningen.

j.d.jongringer403@home.nl

02-02-2021, 16:23 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Snor is schaars in Friesland.

 Er worden de afgelopen jaren opvallend meer snorren gevangen op Ringstation Rohel. In 2019 zestien en 2020 twaalf, terwijl jaarlijkse vangsten van  drie a vier  normaal zijn.  De snor is een soort die er meer een verborgen leefwijze op na houdt. In Noord Nederland worden maar weinig snorren geringd voor wetenschappelijk onderzoek.

Foto © Jan de Jong, Joure.

Op 19-08-2020 zijn er zes snorren gevangen op Ringstation Rohel.

 Tabel 1. Aantal geringde snorren op Ringstation Rohel 1985-2020

 Van 1985 t/m 2020 zijn er op Ringstation Rohel aan de noordoever van het Tjeukemeer 105 snorren (19 volwassen / 86 vliegvlugge jongen) geringd. De eerste in 1988. Daarna jaarlijks met uitzondering van de jaren 1989,1991,1993,2000,2001en 2010. Verder waren goede jaren 2003 (6) /2006 (6) /2009 (7) / 2019 (16) en 2020 (12). Topjaar was 2019 toen er maar liefst 16 werden gevangen (15 jonge vogel en 1 volwassen).  De vroegste volwassen werd op 29 maart 2003 gevangen en de laatste (jonge vogel) op 23 oktober 2020.  Er werden slechts 3 eigen terug vangsten bekend. Alle drie in hetzelfde jaar van ringen terug gemeld na 5, 10 en 14 dagen.  Slechts 1 x (15-7-2012) werd er een vrouwtje met broedvlek gevangen.  Van de 105 geringde snorren op Ringstation Rohel werden er tot en met 2020 er slechts twee terug gemeld. De eerste is geringd op 11 juli 2004 als jonge vogel te Rohel Tjeukemeer en werd na 19 dagen  terug gevangen op 30 juli 2004 te Zwarte Meer, Kampen (33,471 km). De tweede kwam een stuk verder en  is op 4 augustus 2020 als volwassen vogel  op Ringstation Rohel geringd en werd na 17 dagen al teruggevangen in Frankrijk bij Noyant/Soulaire-et Bourg (748,756 km).

In de tabel 1 zien we duidelijk dat in het broedseizoen op Ringstation Rohel er vrijwel geen snorren worden gevangen en geringd.  In juli komen de volwassen snorren in beweging en worden ook de eerste vliegvlugge jongen gevangen. Doortrek gaat dan door tot diep in september (uitzonderlijk oktober)  waarbij waarschijnlijk ook snorren uit noordelijker broedgebieden gevangen worden.  Er zijn in Nederland echter geen terugmeldingen van noordelijk van ons land geringde snorren. Ook zijn er geen terugmeldingen bekend uit ons land uit het overwintergebied in Afrika.  Toch komt de oudste snor die in ons land (tenminste 4 jaar) vastgesteld is uit Friesland. Een op 5 juli 2014 op Ringstation Burgumermar (Eastermar) volwassen geringde snor ,geringd door ringer A. Timmerman, werd 4x terug gevangen (2-5-2015/22-4-2017/29-4-2017 en 19-5-2018). Bron www.vogeltrekatlas.nl.  De vogel heeft de ring 1415 dagen gedragen en is zeker ouder dan 4 jaar. De oudste snor in Duitsland bereikte een leeftijd van 8 jaar en 5 maanden.

Aantal snorren geringd in Noord Nederland  1911-2020 (uit www.vogeltrekatlas.nl ).

1. cijfer is het aantal geringde snorren rond deze locatie.

In Friesland zijn maar weinig snorren geringd in de periode 1911-2020. Vogeltrekstation Wageningen geeft in de Vogeltrekatlas  rond de 650 aan. Op het kaartje springen de aantallen bij Makkum (184/IJsselmeerkust), de omgeving van Rohel (171/Tjeukemeer) en de omgeving van het Bergumermeer (103) er qua aantal uit. Als broedvogel komt de snor in Friesland voor in moerasgebieden en natte meer oevers met dichte oevervegetatie. De totale snorren populatie in Friesland is maar klein en ligt  geschat w.s. rond de 250 a 300 paar. De Nederlandse populatie wordt  tussen 2013-2015  geschat op 1900-2400 broedparen volgens de Vogelatlas van Nederland (2018).

Jan de Jong, Joure 28 januari 2021.

28-01-2021, 15:00 Geschreven door Jan de Jong, Joure
Reageren (0)

Boerenzwaluwen onderzoek in 2020 tijdens corona. 

In 2020 is er veel materiaal binnengekomen voor het 10e Boerenzwaluw Journaal. Meer dan 80 bladzijden  informatie over het boerenzwaluw onderzoek. Verheugend is dat er ook van buiten de Friese grensen meer infomatie binnenkomt. Dit jaar heb ik me dan ook moeten beperken bij het samenstellen van dit verslag. Weer meer korte verhalen van ervaringen van correspondenten. Opvallend veel miskleuren werden er in 2020 ontdekt in Friesland, zeker 7! In dit journaal een uitgebreidt verslag met veel fotos en feiten. Verder veel nieuwe aankomstdata van buiten de provincie.  Alvast veel leesplezier toegewenst. Het uitgebreide verslag staat in de Bijlage hieronder 

 31 december 2020. Jan de Jong  j.d.jonglc@home.nl 

Bijlagen:
Boerenzwaluw Journaal 10, 2020.pdf (5.4 MB)   
boerenzwaluw.jpg (28.5 KB)   

Ringverslag Ringstation Rohel 2020.

In 2020 zijn er op Ringstation Rohel ondanks de corona pandemie  met mondkapjes, hoge waterstanden, zware mist en snikhete dagen toch nog 1803 vogels geringd. Daarbij waren dit jaar weer opmerkelijke soorten zoals 11 ijsvogels, vele honderden kleine karekieten, rietzangers en zwartkoppen. Maar ook soorten als snor, roodborsttapuit, draaihals, cetti's zanger en zelfs een roodsterblauwborst lieten zich vangen. De laatste soort is nieuw op Ringstation Rohel. Het verslag telt 87 bladzijden  en is voorzien van veel fotos bij de dagverslagen. Er is ook een Top 10.  Hierbij het verslag in de Bijlage. Veel leesplezier.

Joure 13 december 2020.

Jan de Jong, Joure

j.d.jongringer403@home.nl 

Bijlagen:
Jaarverslag Rohel Tjeukemeer 2020.pdf (7.6 MB)