TOPOGRAFISCH REGISTER

Alle topografische gegevens zijn overgenomen uit “Van Goor’s Aardrijkskundig Woordenboek van Nederland”, Den Haag 1942. Nadien hebben grenswijzigingen resp. samenvoegingen van gemeenten kunnen plaatsvinden. Bovendien is enige aanvullende informatie overgenomen uit de “Nieuwe Winkler Prins Encyclopedie”, uitgave1977.

Achtersloot: buurt in de provincie Utrecht ten noordwesten van IJsselstein

Amersfoort: gemeente in Utrecht, aan de Eem; de Amersfoortse kei is een zwerfkei die in 1661 van de Leusderhei naar Amersfoort werd gebracht

Amsterdam: hoofdstad van Nederland, gelegen aan de Amstel en het Y; in ong. 1300 een vissersdorp; de Amstel was toen reeds met een dam afgesloten om het buitenwater uit het land te houden

Ankeveen: gemeente in Noord-Holland ten zuiden van Weesp, gelegen aan veenplassen

Appingedam: gemeente in Groningen aan het Damsterdiep; stadhuis uit 1630

Arnhem: hoofdstad van de provincie Gelderland, op de hoge Rijnoever

Assen: hoofdstad van de provincie Drente sedert koning Lodewijk, gelegen aan het Noord Willemskanaal en de Drentse Hoofdvaart

Auxerre: gemeente in het departement Yonne te Frankrijk, gelegen aan de autoroute Parijs – Dijon; kathedraal St. Etienne (= St. Stefanus) uit de 13^e-16^e eeuw en voormalige abdijkerk St. Germain uit de 13-e-14^e eeuw

Baarn: gemeente in Utrecht in het Stichtse heuvelland tussen Hilversum en Amersfoort; paleis Soestdijk, Hooge Vuursche en kasteel Groeneveld

Bedum: gemeente in Groningen, aan het Boterdiep en de spoorweg Groningen-Delfzijl, ten noorden van de stad Groningen

Benschop: gemeente in Utrecht, nabij IJsselstein, in de Lopikerwaard; Nederlands Hervormde kerk uit de 14^e-15^e eeuw

Blaricum: gemeente in Noord-Holland, nabij Laren in het Gooi

Borculo: gemeente aan de Berkel in de Gelderse Achterhoek tussen Lochem en Neede; het stadje werd op 10 augustus 1925 door een windhoos getroffen

Boxtel: gemeente in Noord-Brabant, aan de Dommel, ten zuiden van 's Hertogenbosch

Breukelen-Nijenrode:  gemeente in Utrecht,  aan Vecht; Breukelen heeft zijn naam gegeven aan Brooklyn, de voorstad van New York

Bussum: gemeente in Noord-Holland, in het Gooi waar in 1840 de chocoladefabriek van Bensdorp werd gesticht

Cabauw: gemeente onder Willige Langerak in Utrecht, nabij Schoonhoven; ook Kabauw genoemd

Caspéria: gemeente in Italië, ca. 50 km ten noorden van Rome en ca. 25 km ten zuidwesten van Rieti

Clamecy: gemeente in het departement Nièvre in Frankrijk, 40 km ten zuiden van Auxerre aan de rivier Yonne; kerk St. Martin uit de 13^e-14^e eeuw met laatgotische gevel; in de 12^e-13^e eeuw werd de stad door de Turken bezet

Deil: gemeente in Gelderland, in de Tielerwaard aan de Linge, ten westen van Geldermalsen

Delft: gemeente in Zuid-Holland; oorlogsmagazijn uit 1600, Oostindisch Huis uit 1631 en Oude Kerk uit 1240 met graftomben van o.a. Piet Hein, Maarten Harpertsz Tromp en Van Leeuwenhoek; Nieuwe Kerk (1396-1496) met o.a. de vorstelijke grafkelder

Den Haag: hoofdstad van de provincie Zuid-Holland; sedert de 13^e eeuw zetel van de gravelijkheid van Holland, sedert 1584 de residentie van de stadhouders, sedert 1813 zetel van de landsregering; paleizen: Noordeinde (Frederik Hendrik), Lange Voorhout (koningin Emma), Kneuterdijk (koning Willem II), Mauritshuis (Johan Maurits van Nassau) en Huis-ten-Bosch (Amalia van Solms)

Druten: gemeente in Gelderland in het Land van Maas en Waal, aan de zuidzijde van de Waal, halfweg Nijmegen en Tiel

Eemnes: gemeente in Utrecht, op het Stichtse heuvelland aan de grens van het Eemdal, ten noorden van Baarn

Enschede: gemeente in het zuidoosten van Twente, die in de 20^e eeuw snel tot grote ontwikkeling kwam door velerlei industrie maar werd dan ook door de economische malaise na 1929 ernstig getroffen; de naam van deze gemeente komt in 1118 voor als “Ane Schede”, hetgeen “aan de scheiding” betekent

Ermelo: gemeente op de Veluwe, nabij Harderwijk; er zijn enige psychiatrische inrichtingen, o.a. Veldwijk en Groot Emaus; in de nabij gelegen heide liggen ver-schillende grafheuvels

Galashiels: gemeente in Schotland, ongeveer 50 km ten zuiden van Edinburgh

Gdynia: havenstad in Polen, aan de Bocht van Gdanks en de Baltische Zee; de eerste vermelding van Gdynia dateert uit de 13e eeuw; de plaats behoorde oorspronkelijk tot Polen maar kwam bij de "Eerste Poolse Deling" in 1772 bij Pruisen; het "Verdrag van Versailles"(1919) kende Gdynia weer aan Polen toe 

Glasgow: gemeente in het Schotse graafschap Lanark, aan de Clyde; kathedraal in Early English style

's Graveland: gemeente in Noord-Holland, ten westen van Hilversum; reeks van prachtige buitens, zoals Bantam, Schaep en Burgh, Boekesteyn, Hilverbeek, Schoonoord, Spanderswoud,  Gooilust en  Trompenburg dat een geschenk was van de Staten van Holland aan Cornelis Tromp.

Haaksbergen: gemeente in Overijsel, ten zuidwesten van Enschede

Haastrecht: gemeente in Zuid-Holland in de Krimpenerwaard, ten oosten van Gouda aan de Hollandse IJssel

Harlingen: gemeente in het noordwesten van Friesland, aan de Waddenzee en de Harlinger Trekvaart

Harmelen: gemeente in Utrecht aan de Oude Rijn, ten oosten van Woerden

’s Heerenhoek: gemeente in Zeeland, in het zuidwesten van Zuid-Beveland, ten noorden van Borselen

Hengelo (O): gemeente in Overijsel tussen Almelo en Enschede; heeft zijn opkomst als textielstad vooral te danken gehad aan de gebroeders Wolter en Jan ten Cate doch de textielindustrie is in de laatste decenia van de 20 e eeuw verloren gegaan

Heythuysen: gemeente in Limburg tussen Weert en Roermond

Hilversum: gemeente in Utrecht, in het Gooi, aan de Hilversumse of Gooise Vaart; raadhuis van W.M. Dudok, St. Vitustoren van Jos. Cuypers

Honcoop: gemeente in Utrecht in de Lopikerwaard bij Oudewater, ook Honkoop en Hoenkoop genoemd

Horssen: gemeente in Gelderland, in het Land van Maas en Waal, ten zuiden van Druten

Huizen: gemeente in Noord-Holland, in het Gooi ten oosten van Naarden, aan het Gooimeer

Jutphaas: voormalige gemeente in Utrecht, op 1 juli 1971 samengevoegd met de gemeente Vreeswijk en verder als gemeente Nieuwegein

Kamerik-Houtdijken: gemeente in Utrecht, ten noorden van Woerden. Houtdijken is een buurt van Kamerik

Kampene: gemeente in Congo, Afrika

Kibare: gemeente in Congo, Afrika

Kipaka: gemeente in Congo, Afrika

Kirungu: gemeente in Congo, Afrika

Laren (NH): gemeente in Noord-Holland in het Gooi, ten noordoosten van Hilversum; aantrekkingspunt van schilders, zoals Mauve, Allebé en Neuhuys

La Roche-en-Ardenne: gemeente in de provincie Luxemburg, België, aan de Ourthe; in het oorlogsmuseum is te zien dat de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog bij het Ardennen-offensief volledig werd gebombardeerd

Leerdam: gemeente in Zuid-Holland, aan de Linge, in de Vijfherenlanden; bekend wegens de glasfabrieken

Lierop: voormalige gemeente in Noord-Brabant, tussen Eindhoven en Asten; in 1935 gevoegd bij Zomeren

Linschoten: gemeente in Utrecht, ten zuiden van Woerden; het “Huis te Linschoten” is uit de 18^e eeuw

Maarssen: gemeente in Utrecht, aan de Vecht, ten noordwesten van Zuilen

Maartensdijk: gemeente in Utrecht tussen Utrecht en Hilversum

Meijel: gemeente in Limburg op de zuidgrens van de Peel aan het Deurnse kanaal

Merry sur Yonne: gemeente in het departement Yonne in Frankrijk, circa 20 km ten zuiden van Auxerre; ook genaamd “Merry-Sec”

Montfoort: gemeente in Utrecht aan de Hollandse IJssel, tussen Oudewater en IJsselstein; raadhuis en waag uit de 17^e eeuw; Montfoort is genoemd naar de “Mons fortis”, de Sterke Burcht, die Godfried van Renen, bisschop van Utrecht, in 1170 liet bouwen in zijn strijd tegen de Hollanders

Naarden: forensengemeente in Noord-Holland, in het Gooi bij Bussum; Naarden is één van de best bewaard gebleven vestingsteden in Nederland. De laatgotische kerk uit ca. 1500 heeft een bezienswaardig interieur

Neede: gemeente in Gelderland, tussen Borculo en Eibergen, in het noordoosten van de Graafschap

Nieuwegein: gemeente in Utrecht, op 1 juli 1971 gevormd door samenvoeging van de gemeenten Jutphaas en Vreeswijk

Nieuwerbrug: gemeente in Zuid-Holland, onder Bodegraven, deels onder Waarder

Norg: gemeente in Drente, op de Friese grens, ten noordwesten van Assen

Oosterbeek: gemeente in Gelderland onder Renkum, ten westen van Arnhem; verdeeld in Oosterbeek-Hoog op de Veluwezoom en Oosterbeek-Laag aan de Rijn

Oude Pekela: gemeente en veenkolonie in Groningen aan het Pekelderdiep, ten zuiden van Winschoten; de ontginning begon in 1599 en in 1635 maakte de stad Groningen zich er meester van

Oude Rhijn: gemeente in Utrecht aan de oude Rijn vlak buiten de stad Utrecht

Oudewater: gemeente in Zuid-Holland aan de Hollandse IJsel, op de grens met de provincie Utrecht; Oude Kerk uit 11e eeuw en Heksenwaag

Parijs: hoofdstad van Frankrijk. De stad telt zeer veel kerken en monumentale gebouwen, zoals de gotische kathedraal Notre-Dame waarvan de bouw in 1163 is begonnen, het Louvre dat vroeger een koninklijk paleis was maar thans één van de belangrijkste musea van de wereld is, het Panthéon stammend uit de 2e helft van de 18e eeuw naar het model der antieke tempels en de 300 m hoge Tour Eiffel die gebouwd werd van 1887 tot 1889

Pernik: gemeente in Bulgarije, ongeveer 20 km ten zuidwesten van de hoofdstad Sofia

Polsbroek: gemeente in Utrecht, op de grens van Zuid-Holland, ten noorden van Schoonhoven aan de Benschopse Wetering

Pousseaux: gemeente in Frankrijk, in het departement Nièvre aan de grens met het departement Yonne, ongeveer 10 km ten noorden van Clamecy

Roermond: gemeente in Limburg, aan de samenvloeiing van de Roer en de Maas; de stad behoorde tot 1792 aan de Spaanse, later Oostenrijkse Nederlanden; sedert 1853 is er een bisschopszetel; de St. Christoffel-kathedraal dateert van 1410

Rotterdam: havenstad in de provincie Zuid-Holland, ontstaan uit een vissersdorp langs de Rotte; deze werd ong. 1250 afgedamd, toen Schielands hoge zeedijk werd gelegd langs de Nieuwe Maas; Rotterdam kreeg in 1328 stadsrechten en is thans de grootste havenstad ter wereld

Santpoort: gemeente in Noord-Holland nabij Velsen. Ruïne van Brederode

Schiedam: gemeente in Zuid-Holland, ten westen van Rotterdam; bij de stad de bouwval van het Huis te Riviere, gesticht ong. 1250 door Aleid van Avennes, zuster van Floris V;

Schoonhoven: gemeente in Zuid-Holland in de zuidoosthoek van de Krimpenerwaard aan de Lek op de Utrechtse grens

Snelrewaard: gemeente in Utrecht, aan de Hollandse IJssel tussen Montfoort en Oudewater; deze gemeente is enige tijd ook Snellerwaard genoemd

Soest: gemeente in Utrecht, tussen Baarn en Amersfoort

Soesterberg: heuvelachtig gedeelte van de gemeente Soest; er is een vliegveld van de Koninklijke Luchtmacht

Son en Breugel: gemeente in Noord Branband aan de Kleine Dommel, ten Noorden van Eindhoven

Songai Gerong: gemeente op het Indonesische eiland Sumatra, ongeveer 20 km ten oosten van Palembang; heden luidt de naam: Sungaigerong

Tilburg: gemeente in Noord Brabant; tot het midden van de 20^e eeuw centrum van de wolnijverheid. Het Paleis van Koning Willem II, die in 1849 te Tilburg overleed, doet nu dienst als Raadhuis

Utrecht: hoofdstad van de provincie Utrecht; de Rijn vormt de zuidgrens van de provincie; de Kromme Rijn, Oude Rijn en Vecht zijn oude Rijnarmen. De stad is in de romeinse tijd onstaan als legerplaats (castellum) onder de naam Albiobola; de Franken bouwden er later een burcht, die zij in de 8^e eeuw aan de Angelsaksische bisschop Willibrord afstonden. Hierna ontstond een nederzetting, Trecht (= doorwaadbare plaats), benedenstrooms (= Uut) gelegen

Vauchelles: gemeente in Frankrijk, in de Picardie, in de nabijheid van Noyon, ca 20 km ten zuidoosten van Royé

Veldhuizen: gemeente in Utrecht, ten zuiden van de Oude Rijn, tussen Utrecht en Harmelen

Vianen: gemeente in Zuid-Holland, in de Vijfheerenlanden aan de Lek; van de verde-digingswerken resten nog de Lekpoort en de Hofpoort (15^e resp.17^e eeuw)

Vleuten: gemeente in Utrecht, ten westen van de stad, aan de Oude Rijn; oude toren van de voormalige ridderhofstad Den Ham

Waddinxveen: gemeente in Zuid-Holland aan de Gouwe, tussen Gouda en Boskoop

Wateringen: gemeente in Zuid Holland, tussen Rijswijk en Naaldwijk

Weert: gemeente in Limburg aan de Zuid Willemsvaart

Werkhoven: gemeente in Utrecht, aan de Kromme Rijn, ten zuiden van Odijk; ten noorden ligt de voormalige ridderhofstad (kasteel) Beverweerd; Lodewijk van Nassau-Odijk, een zoon van Prins Maurits, was ”heer van Beverweerd”

Wijk bij Duurstede: gemeente in Utrecht, waar de Rijn van naam verandert in Lek en waar de Kromme Rijn begint; in Oude kerk bevinden zich de graftomben van de bisschoppen Filips en David van Bourgondië

Willeskop: gemeente in Utrecht, bij Oudewater

Wilnis: gemeente in Utrecht, in de Ronde Venen ten westen van Loenen

Woerden: gemeente in Zuid-Holland, aan de Oude Rijn op de grens van Utrecht; Woerden is begonnen als de Romeinse vestiging “Niger Pullus”, de Zwarte Hen. Het Minderbroedersklooster uit 1899 bezit een boekerij met 20.000 delen

Woudsend: gemeente in Friesland, in de Wymbritseradeel, tussen het Hegermeer en het Slotermeer

IJsselstein: gemeente in Utrecht aan de Hollandse IJssel, ten z.w. van Jutfaas; de laat-gotische kerk, met praalgraven, dateert uit 14^e eeuw en het stadhuis uit de 16^e eeuw

Zegveld: gemeente in Utrecht, ten noorden van Woerden; de Schraallanden langs het riviertje de Meije vormen een blauwgraslandcomplex met zeldzame flora; de Zegvelderpolder is een weidevogelgebied

Zeist: gemeente in Utrecht, ten oosten van de stad Utrecht; het Slot te Zeist werd 1686 herbouwd door graaf Willem Adriaan van Nassau de la Lek; het oude slot was de residentie van Lodewijk XIV in 1672; in 1745 werd het gekocht voor de Hernhutters of Moravische broeders; later is het slot particulier eigendom geworden

Zevenhoven: gemeente in Zuid-Holland, tussen Nieuwveen en Nieuwkoop, in het noordoosten van de provincie; de Zevenhovensepolder werd in 1795 ingedijkt

Zuilen: gemeente in Utrecht aan de Vecht, ten noordwesten van de stad Utrecht

Zutphen: gemeente in Gelderland aan de de samenvloeiing van de Berkel en de IJssel; de gemeentenaam werd vroeger als “Zutfen” geschreven; zij is de oude hoofdstad van de Graafschap

Zwolle: hoofdstad van de provincie Overijssel, gelegen aan het begin van het Zwarte Water; Sassenpoort uit 1408, Lieve Vrouwekerk uit de 15^e eeuw met toren, die naar zijn vorm Peperbus wordt genoemd