Afstand : 11.5 km
Aard van de weg : Verhard,geschikt voor kinderwagens
Bewegwijzering : Geen
Parkeren : Aan de kerk of aan herberg - restaurant "De Horne" in de Brugstraat
De wandeling :

Start deze wandeling bij herberg 'De Home' in de Brugstraat te Vechmaal . Aan de rotonde achter deze oude hoeve stap je rechts de Heurnestraat in. Links zie je hoge bomen en de eerste kasteelhoeve.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Na 500 m bereik je de splitsing van de Hekslaan (links) en de Langstraat (rechts).

Je wandelt rechtsaf tot aan het volgende kruispunt .

Hier ga je naar links (voorzichtig oversteken !) en je volgt de wegwijzers naar Tongeren en Borgloon.

Langs het macadam van deze Monnikenlaan kun je zo'n 300 m het voetpad volgen en daarna wordt het wel even uitkijken.

Na 1,7 km ligt links de prachtige Monnikenhoeve met een reusachtige inrijpoort.

Deze hoeve behoort tot Heks en ligt op een van de hoogste punten van de gemeente in de buurt van de Ster en Zalesberg (121 m).

Na een kijkje bij de poort stap je verder en na zo'n 1,4 km bereik je het kruispunt met een asfaltwegje. Recht voor je staat het kerkje van Bommershoven, een deelgemeente van Borgloon. Je draait hier links het asfalt van de Lod. Lavkistraat (met het bordje 'Vlaanderen fietsroute') in.

Even flink doorstappen nu langs deze unieke holle weg zoals je die alleen nog in Haspengouw aantreft.

Zo'n 3,8 km na de start bereik je het gemeentebordje van Heks. Rechts ligt een bos en achter je een fraai landschap met de spits van het kerkje van Bommershoven. Het gaat nu bergaf.

rechtdoor wandelen met het kasteel bos aan je linkerkant.  

Voorbij het kruispunt van deze wegen zie je links de ingang naar het kasteel toe. De Hoogstraat is niet toegankelijk voor wandelaars. Ga verder tot aan het kruispunt en neem daar links de Hekslaan.

Na 400 m kom je aan de kerk met ernaast een gedenkplaat voor jeugdschrijver Lod. Lavki . Wandel tot aan de Molenstraat (rechts), met de kasteelmuur aan je linkerkant.

Om de voorgevel van het kasteel te bekijken moet je nog 200 m verder stappen.

Keer dan op je stappen terug, want je moet rechts de Molenstraat in (met een kapelletje op de hoek).

Daal met de weg mee en je komt na 6,8 km wandelen aan de Henestraat die Horpmaal en Heers verbindt. De weg naar Horpmaal is een holle weg die naar de tumulus of Romeinse grafueuvel van Home leidt. Jij draait echter met de macadamweg mee en kunt dan op een bank rechts even uitblazen.

Op stap maar weer, tussen velden, akkers en beemden in om dan opnieuw links af te draaien. Rechts van de weg (Heurnestraat) staat een bank onder een boom.

Volg je links de Heumestraat mee.

Recht voor je staat de prachtige Sint-Pieterskapel (zie kaderstukje) Van Vechmaal, met banken op het pleintje ervoor en een kwadraathoeve links.

Na een rustpauze volg je rechts het klinkerwegje en 200 m verder ga je weer rechtsaf. Links staat een van de mooiste kwadraathoeven

Draai  links de Tongersestraat in. Langs dit macadamwegje zie je rechts een mooie hoeveschuur en weer een kwadraathoeve. Op het land achter de hoeve ligt het Zouwveld, waar in 1989 een badgebouw en een deel van een Romeinse villa werden blootgelegd. Wat verder zie je links beneden een kerkje en een voetbalveld. kom je aan een stukje kasseiweg. Steek voorzichtig de Sint-Martinusstraat over en stap rechtdoor. Rechts op de hoek van het kruispunt staat een hoger gelegen kapelletje. In de omgeving bevinden zich ook de gesloten turf- en mergelgroeven .

Daarna wandel je door een met bomen afgezoomde holle weg en 300 m verder draai je links Henisdael in.

Je komt aan je linkerkant voorbij de kasteelhoeve Hinnisdael  met een merkwaardige inrijpoort. In de weide rechts bevindt zich de bron van de Molen- of Herkebeek.

Op het einde van de weg sla je links de Vechmaallaan in. Rechts zie je weer een kwadraathoeve en na 300 m dwars je wederom de Sint-Martinusstraat en je stapt rechtdoor opnieuw de Brugstraat in. Als je zin hebt in een ommetje, kun je rechts de Sint-Martinusstraat nemen. Aan de kerk van Vechmaal neem je links de Peuskensstraat en vervolgens links de Suskensstraat tot aan de Brugstraat. Onderweg kom je voorbij het parochiaal ontmoetingscentrum, een café met de naam van zijn voetbalploeg, de gemeenteschool en de neoclassicistische Sint-Martinuskerk (1840) met de calvarie errond.

Op de hoek van de Brugstraat staan wegwijzers naar herberg 'De Horne' en de Sint-Pieterskapel. Bij je startplaats kun je terecht voor een natje en een droogje. Dat kan een streekbiertje zijn of een stuk Heerse Tattepoem of dikke appeltaart (tarte-aux-pommes), boerengebak gevuld met moes van appelen uit de eigen boomgaarden waaraan rozebotteljam werd toegevoegd.

WEETJES

op de E40 Brussel-Luik neem je uitrit 29 (Waremme) en dan linksaf de weg Oreye- Tongeren (N69); voorbij Oreye linksaf naar Heks en Vechmaal. In Vechmaal aan het eerste kruispunt linksaf naar Sint- Pieterskapel Heurne en herberg 'De Home'. De Walen noemen dit hoekje 'Au passage du Jourdin', naar het bijbelverhaal over de Jordaan, daar er een beekje voor het hoevetje stroomt. De naam Home is wellicht afgeleid van het Germaanse 'hore' (modder) en werd al in archieven uit 1175 aangetroffen. Vanaf 1657 kwam de samenstelling Hom Sint-Peter voor. De naam is tevens afkomstig van de voormalige heerlijkheid Home. Op het grondgebied van Vechmaal bestonden de heerlijkheden Vechmaal, Home en Hinnisdael, die Dionijs van Hinnisdael tussen 1610 en 1616 allemaal in zijn bezit kreeg.

2 Het Monnikenhof of Munckhofin Maaslandse renaissancestijl, een boerderij van zo'n 100 ha groot, werd op het einde van de 12de eeuw gebouwd door de monniken van Graethem voor de cisterciënzerabdij van Villers. De kwadraathoeve werd in 1582 eigendom van het Sint- Lambertuskapittel van Luik (zie beeld op het dak van de stallingen bij de grote inrijpoort). Tijdens de Franse Omwenteling besloeg het goed nog 169 ha, maar daarna werd het zoals de meeste kerkgoederen door de staat verkocht.

3 Achter deze vierkantshoeve, het Manshovenhof, ligt het gelijknamige bos. De hoeve staat op een hoger gelegen plateau bij de Sint-Servaas- berg (90-110 m) op het grondgebied van Borgloon, hoewel de hoeve is georiënteerd naar Heks.

4 De eerste steen van de huidige kerk van Onze-Lieve-Vrouw Ten- hemelopneming werd in juni 1850 gelegd door pastoor Dirix. De kerk werd ingewijd door Mgr. Van Bommel, bisschop van Luik. De vroegere kerk dateerde wellicht reeds van voor 1666 en was toegewijd aan de heilige Aldegonde met de heilige Barbara als patrones. Bezienswaardig zijn: het kerkmeubilair met een preekstoel in Luikse rococo en op het kerkhof een grafkruis uit 1654.

5 Aan het voormalige gemeentehuis naast de kerk werd in 1967 door de Vlaamse Toeristenbond een gedenkplaat onthuld voor Lod. Lavki (pseudoniem van Ludovic Van Winkel). Deze priester-schrijver (1893 Heks-1954 Hasselt) schreef een vijftigtal avontuurlijke jeugdromans. 6 Het kasteel van Heks, een van de mooiste stijlkastelen van België, werd in 1770 gebouwd als zomerverblijf en jachtslot voor een van de laatste prins-bisschoppen van Luik, de kunstzinnige graaf Karel von Velbrück. Het U-vormige, classicistische kasteel met rococodecorum werd opgetrokken in rode baksteen met raamlijsten in kalksteen. Het sobere gebouw heeft als enige versiering een driehoekig fronton met jachtgodin Diana in reliëf. Het kasteel, nu eigendom van gravin d'Ursel, ligt verscholen in het groen van een Engels park en is omringd door een Franse tuin met een vermaarde rozentuin, dit alles omgeven door loofbossen. Sinds 1948 zijn het kasteel met het smaakvolle interieur, de parken, tuinen en bossen beschermd als monument én als landschap. Het kasteel zelfis normaal niet toegankelijk, maar in de zomer worden enkele open-tuindagen georganiseerd. De boerderij bij het kasteel dien- deals decor Voor de film' Adriaan Brouwer'.

7 Deze eerder vervallen hoeve was vroeger eigendom van de patriciërs- familie Bossch (zie wapenschild boven de inrijpoort). De witte hoeve Berloz uit 1743 heeft een bijbehorend kasteeltje en een park. In dit domein werd in 1970 een deel van de film 'Monsieur Hawarden' van de Vlaamse regisseur Harry Kümel opgenomen.