Vertrek : Aan de abdij van Herkenrode
Afstand : +/- 30 km
Bewegwijzering : Geen
Met de openstelling van de kruidentuinen en kruidenkamers op het domein van Herkenrode in Hasselt is donderdag het officiële startschot gegeven voor de opening van het deels gerestaureerde domein.
Het domein met abdij moet de nieuwe toeristische trekpleister bij uitstek in Limburg worden. De kruiden, het culturele erfgoed en het nabijgelegen natuurgebied van ruim honderd hectare staan hierbij centraal. De kruidentuin telt meer dan 400 soorten kruiden en geneeskrachtige planten. De kruiden staan alfabetisch gerangschikt in opeenvolgende kamers. Er zijn in twaalf kruidenkamers. Gediplomeerde herboristen zullen er rondleidingen voor geïnteresseerden geven. De opening van het domein voor het grote publiek is gepland op zondag 25 juni. De restauratie van het domein zit intussen op kruissnelheid. De tiendschuur is volledig vernieuwd, evenals het Vissershuis.
Op dit ogenblik wordt het poortgebouw nog gerestaureerd. In de nabije toekomst wordt er ook gestart met de verbouwing van de hoofdvleugel tot een tentoonstellingsruimte rond water, architectuur, kruiden, landbouw, veeteelt en energie.

xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

De Abdij van Herkenrode is gelegen in Kuringen, een deelgemeente van de Belgische stad Hasselt.

De naam Herkenrode is een samenstelling van het Keltische woord arika, verkleinwoord van ara dat rivier betekent en rode dat open, ontgonnen plaats betekent. Het is dus de open plaats bij de beek.

De abdij werd rond 1182 door Gerard, een graaf van Loon gesticht. Hij verkocht een deel van zijn domein aan een broeder uit Aulne, die er een klooster voor Cisterciënzerinnen stichtte. De verkoop was bedoeld om zijn deelname aan de kruistocht te financiëren. Daarnaast gaf hij een aantal tienden als onderpand voor een lening. Aangezien de graaf overleed bij het beleg van Akko, kon hij zijn lening niet terugbetalen en verwierf het klooster aanzienlijke rijkdommen. Het was het eerste en werd het grootste en rijkste vrouwenklooster van die orde in de Nederlanden. In 1217 werd de abdij opgenomen in de orde van Cîteaux.

De graven van Loon waren enkele jaren voordien verhuisd van Borgloon naar Kuringen. Zij waren verwikkeld geraakt in een strijd met enkele andere machtsblokken. Hun hoofdburcht in Borgloon werd in 1179 vernield en ze weken uit naar de burcht in Kuringen (het Prinsenhof). Vanaf graaf Gerard I werden alle graven in de abdijkerk van Herkenrode begraven. Enkel de laatste graaf, Diederik van Heinsberg, werd hier niet begraven, omdat de abdis zijn begraving weigerde nadat hij in de ban van de kerk was geslagen. Ze wist niet dat die ban al was opgeheven. Uiteindelijk vond de graaf in een Hasseltse kerk zijn laatste rustplaats. Na het overlijden van de laatste graaf ging Loon, na jaren van strijd en discussie, over in handen van het Prinsbisdom Luik. Ook met de prins-bisschoppen had de abdij goede relaties in het bijzonder met Everhard van der Mark die regelmatig verbleef in het

Prinsenhof in Kuringen ten tijde van abdis Mechtildis de Lechy. Zijn wapenschild prijkt in het poortgebouw van de abdij.

Van het twaalfde-eeuwse klooster is niets bewaard gebleven. De onderbouw van de molen aan de Demer kan nog uit de vroege fase dateren. Onlusten, vooral in de 15e eeuw, zorgden voor een sterk verval. Vanaf omstreeks 1500 kende de abdij een heropbloei. De gebouwen die nu nog te zien zijn, waaronder het monumentale poortgebouw, de watermolen op de Demer, de infirmerie (ziekenhuis), de hoevegebouwen, de tiendenschuur en de residentie van de abdissen, dateren allen uit de 16de-18de eeuw.

In de abdij resideerden twee soorten zusters: koordames en conversen of werkzusters naast enkele mannelijke religieuzen, de pachter van de abdijhoeve, gasten en pelgrims en ambachtslui van allerlei slag.

De Fransen sloten de abdij in 1797. Na de verkoop aan Claes en Libotton takelden de gebouwen langzaam af. In 1826 verwoestte een brand grote delen van de kerk en de kloostergebouwen. In 1844 werd tot de afbraak van deze ruïnes overgegaan. Een deel van de kunstschatten uit de kerk, onder andere het hoofdaltaar en de grafmonumenten van twee abdissen, waren reeds overgebracht naar de Virga-Jessebasiliek in Hasselt, terwijl de glasramen nu de Lady Chapel in de kathedraal van Lichfield (Engeland) sieren. Een monumentale majolica-tegelvloer is te bewonderen in het Jubelparkmuseum in Brussel.

De abdij had drie refugehuizen (vluchthuizen): in Hasselt (zie Refugehuis van de Abdij van Herkenrode), Sint-Truiden en Maastricht.

In 1972 kochten de Kanunnikessen van het Heilig Graf een deel van het domein en vestigden er een klooster en een bezinningscentrum. Bescherming van domein en gebouwen volgden in 1974. De kanunnikessen bouwden in 1984 in hedendaagse architectuurstijl een kloosterkerk en woonvertrekken geïntegreerd in de resten van het 16de eeuwse abdissenkwartier. In 1998 werd het andere deel van het domein, 105 ha groot, met het poortgebouw, de molen en de hoevegebouwen verworven door het Vlaams Gewest. Er is een omvangrijke restauratie van de gebouwen aangevat. De tiendenschuur, met een oppervalkte van 1000 m² en 15 m hoog, is sinds 2002 gerestaureerd. Grote tentoonstellingen, concerten en allerlei evenementen vinden er plaats.

Opgravingen begonnen in 2004 op de plaats waar de kerk en een aantal kloostergebouwen stonden. De volledige kerk en het herenhuis werden blootgelegd. Resten van het omvangrijke grachtensysteem werden teruggevonden. In de overblijfselen van het gastenverblijf werd een kleine laat 16de eeuwse beerput opgegraven. Het kloosterpand kan nu volledig worden in beeld gebracht aan de hand van de opgravingen (oa. kapittelzaal, refter, sacristie, ...).

Het landschap rondom de abdij wordt heringericht, inclusief de waterlopen, met de toestand van 300 jaar geleden als model. Een appelboomgaard van een honderdtal verschillende appelsoorten (hoogstam) en een kersenboomgaard zijn reeds aangelegd.

Bewegwijzerde wandelpaden werden ingericht en een kruidentuin wordt aangelegd en zal in 2006 geopend worden voor het publiek.

De restauratie van de abdijsite Herkenrode, de inrichting ervan voor nieuwe bestemmingen, de aanleg van de tuin en de opgravingen worden beheerd door Erfgoed Vlaanderen. Het omliggende landschap wordt beheerd door de Afdeling Natuur Limburg, een Vlaamse overheidsdienst. De exploitatie en animatie ter plaatse is in handen van Herkenrode vzw en haar talrijke vrijwilligers.

De abdij van Herkenrode maakt deel uit van het Europese charter van cisterciënzer abdijen en sites.