Zondag 29 februari 2004.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Mark en zijn gezin verblijven een paar weken bij ons. De tweeling Jasper en Daniëlle zijn 9 jaar en Suzanne is 7 jaar.

Het is mooi weer voor de wandeling door Kaapstad. Het wordt vandaag 25 graden.

We rijden via de N1 naar Kaapstad, waar het op zondagmorgen erg rustig is. We rijden door het centrum en bij de rotonde tussen de Heerengracht en Adderley Str. zien we de standbeelden van Jan van Riebeeck en zijn Franse vrouw Maria. Deze zijn gefinancierd door Cecil Rhodes (1853-1902), premier van de Kaapkolonie van 1890-1895.

We zijn net op tijd om 9.30 uur op het plein van de Grote Parade, waar ik met Kitty van der Wissel heb afgesproken voor de rondleiding. Ik ken Kitty van de Ned. Club en ze is reisgids voor o.a. Kaapstad en wijnfarms (vinologe). We steken over naar het kasteel De Goede Hoop, waar we bij de ingang een uitleg krijgen. Het kasteel is het oudste koloniale gebouw in Zuid-Afrika. Jasper is erg geïnteresseeerd in het kasteel, omdat hij  een werkstuk over kastelen moet maken op school. Jan van Riebeeck is de stichter van de stad in 1652 en werd benoemd tot gouverneur van 1652 tot 1661. Hij landde hier met schepen (Drommedaris) van de VOC (Vereenigde Oost-Indische Compagnie) en ontmoette de bevolkingsgroepen Khoikhoi en San.

Deze plaats was geschikt als verversingsstation, omdat hier vers drinkwater was uit de Verse Rivier van de Tafelberg. Op de schepen van de Hollanders gingen de meeste mensen dood aan de ziekte scheurbuik wegens gebrek aan vitaminen en drinkwater. Bij de Fransen was dit minder, omdat die wijn drinken. Wijn bevat vitaminen en zuivert het water. Daarom werden er al snel druiven verbouwd om wijn te maken. Verder was er veel hout om de schepen te repareren. 

Het eerste kasteel dateert van 1652 en is gebouwd van leem en hout en stond op het huidige Paradeplein (Grand Parade). Het is gesloopt in 1674. Tot 1821 werd het terrein gebruikt als exercitie- en paradeplaats. Later werden er gebouwen omheen opgetrokken.

Het huidige kasteel heeft de vorm van een  pentagon (ster met 5 punten) en dateert van 1679 en is het hoofdkwartier van de VOC tot 1795, toen bij de slag van Muizenberg de Kaap in het bezit kwam van de Britten en werd het de residentie van de Engelse gouverneur.

In de stad komen we veel straten met Hollandse namen tegen. Het kasteel lag aan het strand en de weg er langs heet dan ook Strand. Kaapstad had dringend een nieuwe diepe haven nodig en in mei 1938 begon men met de aanleg van de drooggelegde Foreshore.

We staan bij het bastion van Leerdam. Er staan 6 vlaggen op de muur van het kasteel, v.l.n.r: 2 van ZA, de oude vanaf 1928 en de nieuwe vanaf 1994, de Union Jack van 1801-1957 van Engeland, de Nederlandse van de Bataafse Republiek van 1654-1795, de Union Flag van 1795-1800 en de Nederlandse Prinsenvlag van 1652-1795.

De muren tussen de bastions zijn 10 meter hoog en 180m lang. De bastions zijn genoemd naar de titels van Willem van Oranje: Leerdam, Buuren, Catzenellenbogen, Nassau en Oranje. In de bastions bevinden zich voorraadkamers, gevangeniscellen en folterkamers. Executies werden uitgevoerd in het bastion van Leerdam. De stenen bovenrand van de muren zijn met schepen gekomen als ballast uit Amsterdam. Andere materialen, zoals hout komt van de bossen bij Hout Bay en de stenen van de groeven in de Tafelberg en de kalk van Robbeneiland. Er is een gracht omheen aangelegd.

We zien de wapens van de VOC aan de buitenzijde boven de poort, gebouwd in Hollandse klassieke stijl tussen 1666 en 1679. In de klokkentoren van de toegangspoort hangt een klok van 1500 kg uit 1697 uit Amsterdam. Tussen de wapens van de VOC zijn 6 wapens van Ned. handelssteden: Amsterdam, Rotterdam, Delft, Hoorn, Enkhuizen en Middelburg. We zijn van 10-10.30 in museum. Binnen het kasteel slaan we linksaf om een kijkje te nemen in het museum. De ingang van het museum is tussen het Buuren- en Catzenellebogen-bastion aan de zijde, die aan het Strand ligt. Hier was de oorspronkelijke ingang (1679-1684) van het kasteel met uitzicht op zee, maar vanaf 1684 door gouverneur Simon van der Stel werd gesloten, omdat het zeewater regelmatig de poort binnen stroomde.

In de poort zien we poppen in verschillende uniformen en de oorspronkelijke ingangspoort staat op een schilderij met het uitzicht op de zee met schepen van de VOC. In het museum zien we o.a. een maquette. 

Daarna lopen we over het binnenplein, dat verdeeld wordt door een dwarsmuur uit 1695, de ‘Kat’ met een bordes. Voor het plaveisel in het kasteel werd leisteen gebruikt, dat van Robbeneiland kwam.

In de poort in de ‘kat’ zien we hout tussen de stenen van het pad om het lawaai van de wagenwielen te verminderen. Vanaf het bordes zien we de achterzijde van de toegangspoort. Deze heeft een Kaaps-Hollandse Halsgevel van teakhout. Hierin worden banieren, vlaggen, trommels en kanonskogels afgebeeld.

In de ‘kat’ bevinden zich o.a. de kamers van de gouverneur. We gaan naar binnen en zien de antieke collectie van William Fehr. We zien portretten van Jan van Riebeeck, zijn Franse vrouw Maria de la Quellerie en Bartholomeus Diaz, de eerste ontdekkingsreiziger, die in 1488 om de Kaap is gevaren. Er staan veel mooie kasten met fijn houtsnijwerk en geheime laatjes en fraai porselein. Op de bovenverdieping is de banketzaal, waar diners, recepties en dansfeesten werden gehouden. Deze is gesloten voor het publiek. Er staat een tafel waar 104 gasten kunnen zitten.

Dan gaan we aan de wandeling door Kaapstad beginnen.

We steken het grote plein over en staan stil bij het ‘War Memorial’ aan de Darling Str. Dit is een monument van de boerenoorlog van 1899-1902 tussen de Engelsen en de boeren. Vrouwen en kinderen gingen naar concentratiekampen van de Engelsen. Dus die bestonden toen ook al. Kitty vindt dit monument zo bijzonder, omdat er een vrouw bij een oorlogsmonument wordt afgebeeld.  Op het plein is markt op woensdag en zaterdag. Er staan nu enkele auto’s geparkeerd, waaronder de onze. Dan lopen we door tot de ‘City Hall’, gebouwd in Italiaanse Renaissance stijl en voltooid in 1905. De toren (61m) is een replica van de Big Ben en heeft het grootste carillon (39 klokken) van ZA. Er is een orgel met meer dan 3000 pijpen. Vanaf het balkon hield Nelson Mandela zijn toespraak op 11 februari 1990 na een gevangenschap van 27 jaar.

Op de hoek van Darling en Parliament Str. staat het ‘Old Mutual Building’ met een Art-Deco façade en aan de andere kant is het  postkantoor. Deze waren de 2 hoogste gebouwen tot 1940. Op de gevel van het Mutual gebouw staat de geschiedenis van ZA uitgebeeld.

We zien de bloemenmarkt op Trafalgar Place en slaan rechtsaf in Adderley Str. om de ingang van het grote Samlam Golden Acre te vinden. Dit was vroeger een chique winkelcentrum. We gaan met de roltrap naar beneden om de funderingen te zien van het waterreservoir van 1663 van Louis Wagenaar (2^e gouverneur van 1663-1666). Dit reservoir bevatte 700 m3 water en is  45 x 15m groot. Het water in de Kaap kwam van de Verse rivier, die door de Heerengracht stroomde. In de stad werden meerdere grachten gegraven. Een groot deel van de Heerengracht wordt in 1850 Adderleystr. genoemd naar een Britse parlementariër en industrieel.

We lopen via de Strand str. naar de St.George Mall, een voetgangersstraat waar een wegwijzer staat met bezienswaardigheden. Daarop lezen we, dat het 790m is tot het kasteel. De volgende stop is bij het ‘Old Town House’ op Greenmarket Square. De stenen van het plein dateren van 1700. Het stadhuis in Kaapse Barok stijl is voltooid in 1761, nu een museum van de Max Michaelis Collection van 16^e-18^e eeuwse Ned. en Vlaamse schilders. Het wapen van Kaapstad, in 1804 aan de stad geschonken door de Bataafse commissaris, is te zien boven de hoofdingang. De kleine klokkentoren dateert van 1804. Op Greenmarket Square is op

1-12-1834 aan 35000 slaven de vrijheid gegeven. 

We lopen door de Kerkstraat met veel antiekwinkeltjes en café Mozart en slaan linksaf in de Langstraat met de Long Street Antique Arcade. In deze historische straat staan mooie in goede staat verkerende Victoriaanse gebouwen met sierlijke smeedijzeren balkonhekken. Dan gaan we linksaf in de Waalstraat, waar vaak gefilmd wordt op zondag vanwege de gekleurde huizen met mooie gevels. We passeren de Anglicaanse ‘St.George’s Cathedral’ , waar een kerkdienst aan de gang is, zodat we niet het fraaie interieur kunnen bekijken. Er zijn mooie glas-in-lood ramen en er is een ‘zwarte’ madonna. Dan komen we bij de Company’s Gardens.

We kopen bij een stalletje pinda’s voor de eekhoorns en chips. Cecil Rhodes heeft de grijze eekhoorns ingevoerd uit Amerika. Dit vinden de kinderen weer erg leuk om de eekhoorns te voeren. Het is leuk om te zien hoe een eekhoorn met zijn kop naar beneden en zijn achterpoten geklemd aan een boom hangt. De tuinen zijn aangelegd door Van Riebeeck voor het kweken van groenten en fruit om de schepen daarmee te bevoorraden. Ook kruiden, medicinale planten en planten voor het vullen van matrassen. De eerste rozen bloeiden in 1659. Irrigatiekanalen werden aangelegd. Later werden er bomen geplant overal uit de wereld, zoals bamboe. Langs de laan (Government Avenue) staan grote schaduwrijke eiken. Deze laan, die midden door de tuinen loopt,  ligt in het verlengde van Adderley Str.  Links zien we de Parlementsgebouwen, voltooid in 1885. Na de Union van ZA in 1910 is het parlement verhuisd naar Pretoria. Rechts zien we het gebouw van ZA Nationale bibliotheek. Deze herbergt drie kostbare privé-collecties o.a. van  gouverneur Sir George Grey (gouverneur van 1854-1861) met o.a. originele werken van Shakespeare, Dante en andere grote schrijvers. Hier bevinden zich ook alle boeken, die in ZA zijn uitgegeven.

Dan staan we voor het Tuynhuis (1701) van de gouverneur voor zijn gasten, want het kasteel werd te klein. Tijdens de Engelse overheersing heet het ‘Government House’. De Britse kon. familie logeerde hier in 1947. Hernoemd in Tuynhuis in 1972. Het was het woonhuis van de president, nu kantoor van de president.

Dan zien we links de ‘S.A.National Gallery’ uit 1872. Aan het einde van de tuinen is het ‘S.A. Museum’ van 1897 en Planetarium waar de zuidelijke nachthemel is nagebootst.

Dan is het tijd om iets te drinken. We zitten buiten van 12-13 uur bij een openlucht-tearoom in het park en bestellen o.a. koffie met scones (niet vers) en appeltaart. Kitty praat met Mark en Carin over haar verleden en de boten van haar vader.

Daarna lopen we langs de Saffraanperenboom, geplant door van Jan van Riebeeck in 1652. Dit is de oudste cultuurboom in ZA. Er staat een hek omheen. Verder zien we het standbeeld van Cecil Rhodes (1853-1902), die met zijn linkerhand richting Caïro wijst. Hij was een politicus, staatsman, financier en oprichter van de grootste diamantmijn De Beers en goudmijnen. Hij wilde een spoorlijn bouwen van Kaapstad naar Caïro.

Hij is overleden in Muizenberg en begraven in Rhodesië, dat nu Zimbabwe heet.

Ik maak een foto van een beeld van de wereldberoemde generaal Jan Smuts (1870-1950). Premier van 1919-1924 en 1939-1948. Dit beeld staat aan het begin van de tuinen.

We slaan rechtsaf om richting Kerkplein te lopen en komen langs het Slavenhuis uit 1679, gebouwd voor de slaven van de VOC. Er woonden gemiddeld 500 slaven in de kelder van het gebouw in donkere en vochtige omstandigheden. De slavenhandel is in 1658 begonnen in de Kaap. De Engelsen hebben deze slaven in 1807 bevrijd. Op het binnenplein zijn de grafstenen van Jan van Riebeeck en zijn vrouw te zien, die gevonden zijn in Batavia.   Slave bell?

Tegenover het Slavenhuis staat de Groote Kerk (oudste kerk in ZA) uit 1704, gebouwd op de vroegere begraafplaats van het Kerkplein op de hoek van de Kerkstr. en de Grafstr, die nu Parliamentstr. heet. Alleen de oude toren is nog over van de eerste kerk, die in 1840 is gerestaureerd. De Ned. Hervormde Kerk is in de Kaap opgericht in 1665. De eerste kleine houten kerk stond binnen het fort. In de Groote Kerk liggen 8 Ned.gouverneurs begraven, o.a. Simon v.d. Stel en 1 Engelse gouverneur. Het orgel uit 1950 is met 5917 pijpen de grootste in ZA. Dan vervolgen we de route door de Parliamentstr. en komen weer bij het Old Mutual gebouw, waarop de stamhoofden van 9 stammen zijn uitgebeeld: Xosa, Pedi, Masai, Matabele, Basuto, Barotse, Kikuyo, Zulu en Bushman. Daarna slaan we rechtsaf in de Darlingstr. en lopen naar onze auto’s. We nemen om 13.30 uur afscheid van Kitty.