DE NINOOFSESTEENWEG (ill. 32.1) °°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° vertrekt aan de Beestenmarkt in het centrum van de stad Halle. Het deel tot aan de August Demaeghtlaan werd reeds eerder behandeld. Het eerste stuk tot aan de Sint-Katharinapoort heette oorspronkelijk de 'Lombardenstraat', maar de benaming werd na 1629 vervangen door de 'Sint-Katharinastraat', zoals het bovenste straatdeel toen al noemde.
De verkeersweg naar Oost-Vlaanderen werd slechts in de periode 1836 - 1842 aangelegd en doorkruist achtereenvolgens de gemeenten Pepingen, Leerbeek, Gooik, Neigem, Meerbeke om uiteindelijk Ninove, de oudste, de stoutste en de wijste der steden te bereiken. Zoals blijkt uit een grondplan van 1786 van de landmeter C. Everaert, verplaatste men zich voorheen van Halle naar Ninove, via Breedhout en Elingen, langs de 'Ninovensche Baan'. In feite het eerste gedeelte van de huidige Lenniksesteenweg (zie uitvalsweg nr 30). Hoewel nog praktisch onbebouwd in 1825 was het een van de belangrijke toegangswegen tot Vlaanderen.
Op de gevel van de herberg "Café des Sports" (ill. 32.2), aan de hoek van de August Demaeghtlaan en de Ninoofsesteenweg, het huidige stamcafé van de Halse Wielertoeristen, is nog duidelijk het oorspronkelijke opschrift te onderkennen "Auberge du Lion d'Or - Deweer Vercruyse - Café Restaurant", achteraf, halverwege de 20ste eeuw, bekend als: bij Vanderscheuren (nr. 62).
Het imponerende herenhuis op de gaffelvormige hoek aan de overkant, gebouwd op het einde van de 19de eeuw, is een mooie combinatie van eclecticisme en neo-Vlaamse renaissancestijl. Het was oorspronkelijk de praktijk van Dr. De Vogel (ill. 32.3). Verschillende Halse gebouwen wersden toen in deze stijl opgetrokken. Verspreid over Halle verfraaien ze aanzienlijk het uitzicht van de stad.
Enkele woningen op de nrs. 72 van I. Agneessens, rijksarts (ill. 32.4), 79 van de ijzerwinkel Vannechel en 81 van Dr W. Proot vallen, in het begin van de steenweg, op door originaliteit (ill. 32.5).
Een boogscheut verder ligt een voorstadparking waar 94 auto's een gratis onderkomen kunnen vinden. De benaming de Gooikenaar stamt uit het volkse toponiem 'de Guukenèr', omdat de eerste eigenaar van het hoekhuiscafé afkomstig was van 'Guuk'/Gooik. Hiermee werd echter het belangrijke station en overstapplaats (ill. 32.6) van de buurtspoorwegtram bedoeld, die, enerzijds, vanaf het begin van de 20ste eeuw (september 1906) in stond voor het traject (ill. 32.7) van en naar de stelplaats in Leerbeek, en, anderzijds, sinds mei 1916, ook de lijn Brussel - Halle - Brussel verzekerde.
In september 1899 had de gemeenteraad het plan van een buurtspoorweg naar Leerbeek / Ninove goedgekeurd. De tramlijn werd in maart 1904 verpacht en in april werden de werken gestart.
De spoorautodienst (= officiële terminologie) kreeg al vlug de benaming 'Boerentram' toegewezen, omdat hij o.m. de marktgangers vervoerde, die er gretig gebruik van maakten.
In 1916, tijdens de eerste wereldoorlog, werden de stalen rails van het baanvak Halle - Leerbeek door de Duitsers opgebroken, maar terug aangelegd in april 1921. Hetzelfde baanvak werd tijdens W.O. II weer gesloopt door de bezetter en voor het verkeer heropend in juli 1949.
In het begin werd de tractie verzekerd door robuuste stoomlocomotieven. Dit was nodig want dikwijls moesten zware tramstellen getrokken worden. Zand uit Essenbeek, aangevoerd met paard en kar, werd overgeladen op open wagons. Ook boomstammen uit het Hallerbos werden overgebracht naar Ninove ten behoeve van de luciferfabrieken langsheen de Dender.
De stoomtram (ill. 32.8) werd in 1953 vervangen door geëlektrificeerde motorrijtuigen (ill. 32.9). Tot in de jaren 1950 reden twee-assige trams. Nadien werden ze vervangen door langere rijtuigen op draaistellen. Hierdoor liepen ze zeer comfortabel door de bochten.
Maar in september 1966 werd het tramspoor definitief verwijderd en in de plaats werden autobusdiensten ingelegd. De cafés van de 'Guukenèr' en van 'Polle Stoemp' (het ontbrak hem aan een voorarm) sloten hun deuren. Voorheen konden hier tramkaartjes worden aangekocht.
Tegenover de parking staat nog steeds een merkwaardige reeks van zes aaneengeschakelde huisjes met een trapgevelmotief vooraan (ill. 32.10), die de tand des tijds hebben overleefd.
Het grondgebied en dus ook de straten gelegen aan de rechterkant van de Ninoofsesteenweg kwamen reeds aan bod bij de beschrijving van de Lenniksesteenweg.
De voornaamste straat die langs de linkerzijde aansluit op de Ninoofsesteenweg is de
32.1 LOUIS VANBEVERENSTRAAT ___________________________
Deze oorlogsheld (° Kessel-LO 1912) werd, in hoedanigheid van politiecommissaris van Halle, aangehouden op 20 juli 1942 en overleed te Sonneburg - Sachenhausen (D) op 13 december 1943. Drie urnen met stoffelijke resten van Hallenaren, die tijdens de tweede wereldoorlog in Duitse concentratiekampen zijn omgekomen, werden in 1970 vóór het oorlogsmonument 'Aan onze Helden' in het Albertpark geplaatst. Zij kregen allen in Halle een straatnaam toegewezen. Het gaat om: Eduard Bralion, René Deboeck, Jean Laroy, Loui Theunckens, Louis Vanbeveren en Paul Van Ruychevel.
De straat ligt in 't verlengde van de huidige Zuster Bernardastraat, die deel uitmaakte van de oude 'Postweg'. Wie eertijds Halle verliet langs het 'Winket', de 'Poterne' of, in mindere mate, de Ninoofse Poort', een poortje in de stadsomwalling, kwam terecht op de 'Postweg', richting Geraardsbergen. Het traject volgde toentertijd de Louis Vanbeverenstraat, vroeger 'de oude weg naar Geraardsbergen', later de 'Gasstraat' genaamd, volgde een paar honderd meters de huidige Ninoofsesteenweg tot voorbij de Wolvendries en Scheissingen, om vervolgens langs de 'Galghe Wegh', nu Termeerenstraat, het grondgebied van Beert, Bellingen, Bogaarden, Herfelingen, Vollezele en Galmaarden te doorkruisen om zo het einddoel Geraardsbergen te bereiken. (ill. 32.11). Het was een zeer oude weg van groot economisch belang. Grote delen ervan vallen nagenoeg samen met de Romeinse weg Kester, Halle, Liberchies (van Halle tot Scheyssingen) en met de oude heerbaan Tongeren - Cassel (het deel van Bellingen naar Kester toe). In een recent verleden werd de straat volledig gedomineerd door twee enorme gasketels (ill. 32.12). In 1896 werd de gasfabriek (ill. 32.13) voor een periode van 30 jaar verpacht aan de "S.A. Cie Générale de Gaz de France et de l'Etranger", maar later , in 1626, werd de pacht voor tien jaar verlengd en de gasverlichting voorzien van Auerbekken, die veel meerlicht gaven. Het was een uitvinding van de Oostenrijkse chemicus Auer in 1895. Sinds 1936 werd het bedrijf overgenomen door de plaatselijke gas- en elektriciteitsmaatschappijen. In de tweede helft van de 20ste eeuw werd de fabriek afgebroken en vervangen door nieuwe Electrabel / Iverlek-kantoren en magazijnen, die voor de elektriciteits- en gasbediening instonden. Sinds 15 oktober 2004 wapperen de vlaggen van het Don Boscoinstituut aan het hoofdgebouw (ill. 32.14), dat aangekocht werd door de Salesiaanse gemeenschap om er de theoretische lessen van het Centrum voor Deeltijds Onderwijs te verstrekken. De magazijnen aan de overkant maken echter geen deel uit van de verkoopovereenkomst.
Langs deze straat bestaat eveneens de mogelijkheid om de voorstadparking de Gooikenaar te bereiken en te verlaten. In het midden wordt de straat doorkruist door de
32.2 FELIX STEENSSTRAAT ____________________
De naam van deze Halse koloniaal prijkt op het monument van de Pioniers van het Koloniaal Werk in het Albertpark. Het werk is van de hand van beeldhouwer Dolf Ledel en van architect Mario Knauer en in de volksmond bekend als de 'Witte Neger'.
De rechterkant geeft uit op de Ninoofsesteenweg, terwijl het linkergedeelte de L. Vanbeverenstraat verbindt met de Elbeekstraat.. De straat bevat nog heel wat typische kleine werkmanshuisjes die opgetrokken werden na de eerste wereldoorlog voor de arbeiders van de Halse bedrijven.
32.3 ONZE-LIEVE-VROUW WEG / NIKKENBERG ----------------------------------------------------- Juist voorbij de L. Vanbeverenstraat mondt de Onze-Lieve-Vrouwweg uit op de Ninoofsesteenweg. De benaming houdt uiteraard verband met de Mariaviering langs de Weg-Om. Het betreft een ommegang van ongeveer 5 km, die van de basiliek uit vertrekt langs velden en weiden, hoofdzakelijk gespreid over het gehucht Elbeek. Langsheen het traject werden talrijke huis- en veldkapellen gebouwd, van belangrijke historische tot de meest eenvoudige. De oudsten dateren uit de 18de en 19de eeuw. Het deel van de ommegang tussen de Elbeekstraat en de Ninoofsesteenweg werd als de Onze-Lieve-Vrouwweg opgenomen in het Halse stratenrepertorium. In feite bevindt deze weg zich op de Nikkenberg (Nicken Berg). De oorsprong van deze benaming is erg onduidelijk en er bestaan verschillende gissingen, zoals afkomstig van de Germaanse persoonsnaam 'Necho' (Neco, Niko).
Palend aan de Ninoofsesteenweg werden door het O.C.M.W van Halle tien bejaardenwoningen (ill. 32.15) opgericht. Deze sociale appartementen, één verdieping hoog, worden zeer goed onderhouden en regelmatig aangepast aan de moderne noden van de bewoners, zoals trouwens ook twaalf andere serviceflats in de L. Vanbeverenstraat (ill. 32.16). Rond 1699 werd in de kerkrekeningen het toponiem 'Kuipersblok' vermeld. Het betreft een landbouwakker gelegen aan de Nikkenberg en vermoedelijk toebehorende aan boer Decuyper, die het perceel grond bewerkte. Hij stamde zeker af van een kuipersfamilie, dus een familie van vaten- en tonnenmakers.
Drie kapellen sieren de top van de Nikkenberg. Achtereenvolgens wordt Onze-Lieve-Vrouw aanbeden aan:
a) de kapel van de Boerinnengilde (ill. 32.17) ------------------------------- In deze licht afgeronde driehoekige bakstenen kapel (h. 4 m, br.2,60 m, d. 0,85 m) prijkt een plaasteren beeld (h. 50 cm) van Onze-Lieve-Vrouw van Halle met onderstaande tekst: Hulde aan Maria - Boerinnegilde en hun Proost - Halle, 15 mei 1938.
b) de Godskapel (ill. 32.18) -------------- Ook bij deze hoge bakstenen kapel (h. 2,20 m, br. 1,20 m, d 1,10 m) wordt het plaasteren beeld van de H. Maagd Maria vereerd. De tekst eronder luidt als volgt: "D.O.M. MARI DE VIRGINI - ST JOANNI BAPTISTAE - ANNO 1681" D.O.M. is de afkorting van de Latijnse woorden "Deo optimo, maximo". Aan de goede God, de almachtige Vader.
c) de kapel van de Verzetsbeweging (ill. 32.19) ---------------------------------- Aan de rand van de Ninoofsesteenweg, ingeplant vóór de bejaardenwoningen van het O.C.M.W., staat de breukstenen bidkapel (h. 2,50, br. 2,25 m) met een nis boven op de banksokkel, waarin een marmeren beeld (50 cm) van O.L.V. van Halle fungeert, met als ondertekst : Het Schuiloord van O.L.V van het Maquis FRET / Le Refuge à Notre Dame de Maquis FURET - 1946. Het beeld is van de hand van beeldhouwer Elström.
De eerste drie straten (Gentil Antheunisstraat, Dr. Emile Gallemaertstraat en de Groeningestraat) die langs de rechterzijde aansluiten op de Ninoofsesteenweg werden reeds aangehaald bij de beschrijving van de Lenniksesteenweg en komen derhalve hier niet meer aan bod.
Tussen de Félix Steensstraat en de Nikkenberg trekken een hele rij aaneengesloten kleine werkmanshuisjes (ill. 32.20) onwillekeurig de aandacht.
Het enige specifieke bedrijf aldaar op de NInoofsesteenweg is het takelbedrijf 'Auto-Snel-Weg', nr. 124 (ill. 32.21). Het staat 24/24 uur stand by om te interveniëren bij ongevallen en parkeerproblemen.
Schuin tegenover de Groeningestraat bevindt zich het meest beroemde pand van de Ninoofsesteenweg op het grondgebied van Halle, nl. de herberg 'Lamme Gusj' (ill. 32.22).
De parkingruimte vóór de herberg is reeds decennia de toegang tot het voetbalplein met een grote zittribune (ill. 32.23), die nog dateert uit de glorieperiode van de "Cercle" (stadscentrum) die toentertijd speelde in de nationale reeksen, tot de degradatie naar het provinciaal voetbal een feit werd. Na de fusie met aartsrivaal "Union" (Sint-Rochus) wordt onder de benaming K.S.K. Halle nog steeds op het provinciaal niveau gevoetbald, wat onverantwoord is voor een stad van omzeggens 35.000 inwoners!
In de verweerde gevel van de herberg kon in 1883 nog het oorspronkelijke opschrift "Au Repos des Chasseurs - Guillaume Geerts - Dresseur de chiens de chasse" lezen (ill. 32.24). Hondenafrichter Geerts baatte de herberg 'Lamme Gisj' uit. Zijn rosse jachthond "Comtesse"bezorgde de afspanning een tweede benaming: 'Het Kasteel van Comtesse'. Het in het roos gekalkte gebouw lag beschut onder de kruinen van iepen en linden. Hij had vier dochters. Na zijn dood nam Trezeke, samen met haar zuster Louise, het beheer over. De zaak was wijd en zijd bekend als de "Jardin de Plaissance", het eindpunt van de zondagwandeling van de Hallenaren, het ontmoetingsoord bij uitstek voor Halse verliefde koppeltjes en de plaats waar prominenten en volkslui hun geliefde volkssport 'bollen' konden beoefenen op de bolderbaan (ill. 32.25).
Op 18 september 1932 werd een bronzen gedenkplaat, een werk van Jan Canneel, op de gevel langs de straatzijde onthuld en herinnert eraan, dat hier in 1881 Hendrik Conscience (°1812) verbleef (ill. 32.26), de belangrijkste vertegenwoordiger van de romantiek in Vlaanderen, de schepper van de Vlaamse roman.
In 1869 werd hij benoemd tot conservator van het Wiertzmuseum te Elsene en zou dat blijven tot aan zijn dood in 1883. Het museum groeide uit tot een waar trefpunt van flaminganten en kunstenaars. Tijdens deze periode kwam hij herhaaldelijk naar Halle waar zijn dochter Maria en zijn schoonzoon dichter Gentil Theodoor Antheunis woonachtig waren in de Lembeekstraat nr. 8, ondertussen de Louis Theunckensstraat geworden. Hij vertoefde er graag en maakte veel lange wandelingen met zijn oogappel Benjamin en zijn petekind Hendrik Antheunis, de oudste van de drie kleinkinderen. Deze was steeds de primus op school. Conscience zelf verloor, op vijf dagen tijd, zijn twee zonen Hildebert (26 j.) en Hendrikje (12 j.) tijdens een tyfusepidemie in Brussel.
Van 1877 tot 1882 werd zijn schoonzoon benoemd tot vrederechter in Halle. Vooral na deze benoeming zou Conscience meermaals te Halle verblijven, maar overnachtte steeds in de afspanning 'Lamme Gisj' en niet bij zijn kinderen, waar hij de levenswijze te wereldlijk vond.
Op zijn kleine kamer stond een ijzeren bed, een ruwe tafel, een paar stoelen en in de muur een paar nagels waaraan zijn kleren hingen. Hij waste zich onder het koude water van de pomp, zoals hij gewoon was geweest in zijn soldatentijd.
Dixit Trezeke bevond zich naast zijn kamer het karrenhuis met strooien dak en open langs één kant. Van hieruit had de schepper van de 'Leeuw van Vlaanderen' - hij leerde zijn volk lezen - een panoramisch zicht op het landschap. Daar of in het rieten prieeltje op enige afstand van de herberg gelegen, kon hij worden aangetroffen al schrijvend of schilderend, al vertellend of bij het bestuderen van zijn herbarium met wilde planten. Als man van het volk, pretentieloos en eenvoudig, vond hij hier de rust om de bosrijke heuvelen en de deinende akkers en weiden uit de omgeving te beschrijven, zoals in zijn boek 'Eene verwarde Zaak', dat reeds verscheen in 1874, dus vóór de bovengemoede periode. De gebeurtenissen spelen zich af in Halle, Essenbeek, Dworp en Beersel.
Buiten een gedenksteen aan de zijgevel van het historisch stadhuis (ill. 32.27) met de tekst: Aan Conscience - Hulde der stad Halle waar hij gaarne verbleef 1812 - 1912 en een Hendrik Consciencestraat, werd in 1935, door de V.T.B. (Vlaamse Toeristenbond), het Consciencepad (ill. 32.28) als eerste bewegwijzerde wandelpad in Vlaanderen ingewandeld, een primeur voor Halle.
Na de dood van Trezeke geraakte de herberg in verval. Er was een perscampagne nodig om de nieuwe eigenaars te doen afzien van hun afbraakplannen, zodat ze uiteindelijk tot restauratie en herstelling overgingen en het 'Consciencehuis' gespaard bleef.
Even verder, aan de rechterzijde, tussen de steenweg en de Lampstraat (zie Lenniksesteenweg) werd in een recent verleden de villaverkaveling 'De Lamp' (ill. 32.29) aangelegd. De toegang gebeurt langs het
32.4 LAMME GUICHE-ERF ------------------------- Hoewel anders gespeld verwijst de benaming duidelijk naar de oorspronkelijke uitbater van de aan de overzijde liggende afspanning de 'Lamme (Lomme, Guillaume) Gisj (Geerts)'. De Lampstraat wordt bereikt langsheen de
L.A. SLUYSSTRAAT _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Deze Halse kunstenaar (° Oudenaken 19-01-1922 - +Halle 06-12-1988) was kapelmeester-organist van de Sint-Martinusbasiliek en directeur - voorzitter van het Mariakoor. Tevens was hij professor aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Brussel en gewezen directeur van de Stedelijke Muziekacademie van Halle. Hij was ook de eerste laureaat van de internationale orgelwedstrijd J.S. Bach te Gent. Hij werd vereerd met het gouden Sint-Romboutskruis en het pauselijke ereteken "Pro Ecclesia et Pontifice". Hij componeerde o.m. de vier- tot achtstemmige jubileummis "Laudamus Te" in Re klein, georchestreerd voor 75 jaar Mariakoor.
Even voorbij de plaats waar de Lampstraat uitmondt op de Ninoofsesteenweg, vertrekt, aan de linkerkant, de
32.5 VICTOR DEMESMAEKERSTRAAT ______________________________
Zij vormt de enige rechtstreekse verbindingweg met de Edingsesteenweg en kruist onderweg o.m. de Elbeekstraat en de Beertsestraat.
De benaming verwijst naar de Halse timmerman, tevens oorlogsheld, geboren in 1908 en overleden te Elbeek/Halle op 4 september 1944. Zijn naam staat eveneens vermeld op het oorlogsgedenkteken 'Aan onze Helden' in het Albertpark.
Na de tweede wereldoorlog vestigden verschillende middenstanders en vrije beroepen uit het Halse er zich in het eerste gedeelte, tot aan de Elbeekstraat. De villabouw trok later natuurlijk ook andere bouwlustigen aan. Recenter werd aan de linkerzijde, bij het binnenrijden van de straat, de grond verkaveld door Haviland. Drie straten werden er evenwijdig met elkaar aangelegd en kregen de volgende benamingen bij beslissing van de gemeenteraad van 3 augustus 1989:
32.5.1 HIPPELENBERG °°°°°°°°°°°°°°°°°°° Op de figuratieve kaart van 1754 betreffende de gronden die deel uitmaakten van het 'Groot Tiende' en toebehoorden aan de Halse jezuïeten, komt de naam Hippelenberg reeds voor. Deze situeerde zich tussen de huidige Nikkenberg en de Victor Demesmaekerstraat en wordt langs de zuidkant begrensd door de landelijke Wittenweg.
32.5.2 BEVERKOUTER °°°°°°°°°°°°°°°°°°° Toponiem vermeld op de oudste kadasterplannen van Halle (1825). Kan in verband gebracht worden met "coutre" (Fr) = ploegijzer en de oorspronkelijke betekenis van bever 'de bruine' i.a.w. de 'Bruine Kouter'. De akker kan ook genoemd zijn naar het grootste knaagdier op het noordelijk halfrond, uitgerust met zwemvliezen tussen de tenen en een brede platte staart, die met schubben is bedekt.
32.5.3 KAREELVELD °°°°°°°°°°°°°°°°° Toponiem dat veelvuldig voorkomt en herinnert aan de vroegere landelijke steenbakkerijen op het Halse grondgebied (kareelsteen = baksteen). 'Careel - quareel' is Oudnederlands voor tichelsteen, vierkante steen. Het verwijst naar het vroegere 'Careelveldt' (1754) dat een eind verderop naast de oude 'Baan van Geeraerts Berghen' lag. Het toponiem komt eveneens voor op de oudste kadasterplannen van Halle (1825).
Tussen de V. Demesmaekerstraat en de weg naar de dorpskern van Beert bevindt zich het gehucht
W O L V E N D R I E S dat zich uitstrekt tot aan de grens van de gemeente Pepingen.
Op nr. 540 ligt de opvallende en uitzonderlijke grote gesloten hoeve 'den Mottier' (ill. 32.30), overeenkomstig de benaming van het achterliggende veld 'den Mortier', zoals het reeds vermeld stond op de figuratieve kaart uit 1754 i.v.m. met het 'Groot Tiende' ten bate van de Halse jezuïeten.De herkomst en de naamverwisseling zijn onduidelijk. Mogelijk is het de naam van een afspanning geweest met dusdanig uithangbord, verwijzend naar een zeer korte vuurmond van verschillend, meestal groot kaliber, die projectielen verschiet onder zeer kromme banen. De benaming kan ook slagen op de familienaam Mortier of Dumortier. De datum van 1886 is op de hoeve vermeld en heeft als onderschrift ED ML PL PP. - EDuard MaiLlard en PauLina PijPens, de toemalige eigenaars.
Even verder, aan de overkant, bevindt zich de majestueuze kapel (h. 5 m, br. 5,20 m, d. 1,20 m) van de Wolvendries (ill. 32.31). Het gracieuze beeld van de H. Maria (h. 1,70 m) is links en rechts geflankeerd door drie engelen (h. 1,45 m). Alle beelden zijn gebeeldhouwd uit Franse steen. De koperen klokkentoren met kruis en haan bovenop wordt ondersteund door zes rijzige engelen, die op hun beurt steun vinden op een zware vierkante sokkel. De tekst luidt als volgt: O.L.V. Koningin 1954 bescherm ons. Begin september 2005 werd de 50ste verjaardag van de kapel gevierd. Dit gebeurde met een optocht met het zwarte O.L.V.-beeld van Halle vanuit de basiliek langs het Sacramentineklooster naar de wijk Wolvendries. Na de eucharistieviering in de garage Ameys (nr. 567), gelegen naast de vroegere bewaarschool, werd een receptie aan de talrijke prominenten en buurtbewoners aangeboden in de gemeenschapslokalen van de Wolvendries.
Op de figuratieve kaart van 1754 zijn drie grote percelen te onderscheiden, nl.
a) 'Wolvendriesch Bosch'. De benaming verwijst naar het hondachtige roofdier, dat toentertijd aldaar opdook, zoniet naar het veld of dries van de eigenaar De Wolf of Woolf = Wolfhard.
b) ''t Halfveldt'. Een aannemelijke verklaring voor de benaming is een kouter in het bezit van een halfbouwer d.w.z. grond bewerkt door een pachter tegen de helft van de oogst.
c) ''t Buyckborre' = 'Buikborre, Beekborre', de waterbron van een beek. Plaatsnaam voor de kouter op de hoek van de Haagstraat. In 1381 reeds geciteerd als 'Buc Borre'. Het woord 'borre' werd toen veelvuldig gebruikt om een perceel weiland, met een drinkplaats voor de dieren, aan te duiden.
Het gehucht was eertijds volledig bebost en reikte tot over de Groebegracht, rede waarom het eerste gedeelte van de V. Demesmaekerstraat toen de 'Bosschestraete / Bosstraat' heette. De geleidelijke ontbossing bracht een verarmd bouwland (dries) met zich mee, dat, in eerste instantie, meestal tot (schapen)weide werd omgevormd, om daarna als akkergrond te worden ontgonnen.
De drie bovengenoemde percelen lagen tegenover het 'Papenveldt' en 'den Mortier', beschreven bij de behandeling van de Lenniksesteenweg. Rechtover Scheyssingen vertrekt in de richting van Beert de
32.6 HAAGSTRAAT _____________
Zij is de laatste straat op het grondgebied van de stad Halle. Inderdaad, hoewel het verder gelegen TERMEEREN nog voor een deel toebehoort aan Halle, vertrekt deze weg aan het vroegere 'Lasarushuys' (Leprozenhuis) op de Ninoofsesteenweg maar reeds op het grondgebied van de gemeente Pepingen. In feite maakt deze weg een aansluiting met de Termeerenweg, die van Breedhout uit vertrekt en eveneens, iets verderop (300 m), op de Ninoofsesteenweg uitmondt ter hoogte van het vroegere café 'Termeeren', ondertussen, door de nieuwe eigenaar, omgedoopt tot "Blue Bird".
Op de hoek aan de hoofdbaan (nr. 643) staat de indrukwekkende gesloten hoeve (ill. 32.32), oorspronkelijk gekend als de 'hoeve De Cat', maar ondertussen bewoond door Alissa Van Eeckhoudt, de kleindochter van boer Vannerom, die het voor bekeken hield aan de hoek van de August Demaeghtlaan en de Elbeekstraat, nu ingepalmd door een Mac Donald restaurant.
Aan de overkant, in de gevel van het hoekhuis nr. 648 (ill. 32.33), is nog een open nis met een kruis er boven te bespeuren, maar het beeld is reeds lang verdwenen. Volgens gegevens op de zijgevel, kant Scheyssingen, zou de oorspronkelijke woonst gebouwd zijn geweest in 1886. De indicatie er onder 'I C P J C D' staat voor Ivo CoPpens en Josephina CarDijn. In ieder geval werden deze gegevens in een later stadium aangebracht, aangezien in 1965, op het toenmalige hoekcafé van het 'Lokaal Halle Sportief', niets vermeld stond, zoals blijkt uit de foto van de tramhalte Wolvendries. Toen was de nis nog afgesloten met een witgeverfd hekje (ill. 32.34).
Hoewel de benaming Haagstraat spreekt voor zichzelf en normaliter verwijst naar een omheinde ruimte tot afscherming of afpaling van een stuk land in het bosrijk gehucht Wolvendries, is het niet denkbeeldig dat het toponiem dient opgevat te worden als de straat van het gekapte bos, want het woord 'haeg' werd niet enkel gebruikt voor een afsluiting, maar ook voor een kapplaats.
Volgens de figuratieve kaart van 1754 met de percelen waarop het 'Groot Tiende' (rente opgestreken door de jezuïeten) van toepassing was, situeerde zich, tussen de Haagstraat en Termeeren, het 'Careelveldt' / Kareelveld, genaamd naar de ontginning aldaar van kareelstenen i.a.w. bakstenen. Op de kaart van Vander Maelen (1840) komt deze benaming niet meer voor en wordt de kouter als de 'Vijf Bunder' beschreven. De oude landmaat schommelde tussen 1,23 en 1,43 ha.
Zoals blijkt uit diezelfde streekkaart verliet de oude weg naar Geraardsbergen vanaf hier de richting Ninove, om, onder de benaming 'Galge Wegh', sinds 1840 Termeeren, zijn weg verder te zetten over het grondgebied van de gemeente Beert.
Zowel de leprozenhuizen (melaatsen, besmettingsgevaar) als de galgen voor het ophangen van misdadigers werden op de uiterste punten van de stad opgericht.
Drie kouters palen aan Termeeren op het Halse grondgebied, nl.
a) langs de linkerkant, achter de 'Vijf Bunder', de 'Beertkouter', een groot land- bouwperceel dat reikt tot aan de grens met de nabuurgemeente Beert. Deze komt op de oude topografische kaarten voor onder verscheidene benamingen, zoals: 'Den Beert Couter, Beete Cauter,...'. Tussen de 'Beertkouter' en de Haagstraat strekte zich de 'Ziekenweide' uit. Het gaat om de weide behorende tot of gelegen nabij het leprozenhuis van Pepingen. Varianten: ''t Sieckblock', 'Zieke Weide'. Hier verbleven destijds de melaatsen, vaak aangegeven als 'de zieken'. Men was zeer streng voor hen. Ze werden uit de gemeenschap gesloten. Zij moesten buiten de stadsmuren verblijven.
b) langs de rechterzijde, het 'Galge Veldt, Galgeveld',met daarachter, tegen de Beertse grens, het 'Schoorgat'. De eerste plaatsnaam werd reeds vermeld in 1535 en houdt verband met de galgen gelegen op de grenzen van Brabant en Henegouwen, respectievelijk op de Wolvendries, gekend als de galg van Pepingen , en op Stroppen, de galg van Stroppen. Een kapel ter ere van Sint-Anna bevindt zich aan het galgeveld op het grondgebied van de gemeente Pepingen. Het voormalige 'Sint-Annabosch' is verdwenen, maar strekte zich uit langs beide zijden van de Galgeweg (Termeerenstraat).
Het 'Schoorgat' verwijst naar de gaffelvormige hoekkouter gelegen op de scheiding van Halle, Beert en Pepingen. De betekenis van 'gat' is vrij duidelijk. Het gaat om een stille of afgelegen plaats, een uitkant, een uithoek. Vermoedelijk moet 'schoor' in verband worden gebracht met het dialectwoord 'schoar, scheir', dus een schaar. Schaar heeft onder meer ook de betekenis van een aandeel in een gemeenschappelijke weide. Het is ook de eenheid waarin het aantal stuks vee berekend wordt dat men op de meent mag laten grazen. Een koe bv. wordt meestal gerekend op 1 schaar, een vaars op 3/4 schaar.
In de "Tableau Général des Communications Vicinales" (1843) staat de 'Poelstraat' vermeld als de weg van Beert naar Breedhout / Sint-Pieters-Leeuw. Ook op de Atlas der Wegen komt de 'Poelstraat' (straat aan de poel) voor.
Het laatste huis, nr. 661, op het grondgebied van Halle is de enige familiesauna die Halle rijk is. De Aquatadema Thermen (ill. 32.35) omvatten o.m. 4 sauna's, 2 zwembaden waarvan één verwarmd en twee jacuzzis, één binnen en één buiten, een Turks stoombad met lichttherapie, een prachtige tuin, een bar en restauratie.
****************** ****** *
Reacties op bericht (2)
25-03-2011
Mr.
Er staan hier en daar enkele onjuistheden, zoals in de boerderij "de cat" woont geen familie van de boer Vannerom. De stenen in de gevel van de hoekcafé zijn er steeds geweest enz... Er zijn wel nog interessantere zaken te bespreken dan het franstalige Aquatadema dat pas enkele jaren geleden gebouwd werd.
25-03-2011 om 22:50
geschreven door devillé marc
23-07-2007
Uitvalsweg naar Ninove
ter aanvulling: de letters op de schuur van de hoeve op de Wolvendries (nr. 540) ED ML PL PP staan voor Eduard Maillard en Paulina Pijpens
De letters ICP JCD op het hoekhuis 648 (Scheysingen) staan vermoedelijk voor Ivo Coppens en Josephina Cardijn
