Belangrijke mededeling aan alle gespuis in dit land en wijde omgeving;

Aan iedereen die mij nog wil opbellen via een onbekend of anoniem telefoonnummer. Zulke oproepen neem ik eenvoudigweg niet meer aan, zelfs al bellen jullie vier keer per dag. Alle vrienden die ik ken hebben een herkenbaar abonneenummer en negentig procent van die nummers ken ik zelfs zo maar uit het hoofd...! Dus doe geen moeite meer. Mijn Windows 10 werkt prima... (Of toch bijna...)

Voor die jongedames die mij via Facebook vragen om vriend(in) te worden:

Ik neem aan dat jullie er op een foto goed willen uitzien, maar het is niet echt nodig om op de foto je nieuwe (Itsy Bitsy Teenie Weenie Yellow Polka Dot) bikini of je nieuwe lingerie van Murielle Scherre te showen. Zulke outfits passen niet in een keukendecor, daarenboven wordt ik er niet graag van verdacht pedofiele neigingen te vertonen!

Mijn boetes in Nederland zijn allemaal betaald, de gegevens bij mijn bank heb ik gisteren nog gecontroleerd, bij Bol.com heb ik geen achterstallige rekeningen meer te betalen en die erfenis van kolonel Jean Marie Oncogène de Girazena uit Nigeria heb ik echt niet nodig!

Dit gezegd zijnde, nu ter zake!

Eén van de slogans die mijn vroegere directeur graag gebruikte in al zijn levenswijsheid ging als volgt: elke taak bestaat uit drie fases, zijnde, planning,.. action,.. control,... (daarbij dikwijls demonstrerend dat zijn theorieën niet klopten maar dat heeft hier verder geen belang.)

Over een paar weken heb ik wat mensen geïnviteerd om een hapje te komen eten...

Op dit ogenblik zit ik in de planningfase.

Wat zal ik die gasten voorschotelen, welke dranken zal ik ze daarbij serveren? Zulke planning is zeker even belangrijk als wat daarna komt. Sommige lezers spitsen nu misschien de oren want het zou wel eens over hun kunnen gaan... maar ik noem geen namen...

Tijdens één van mijn snuffeltrips op zoek naar "iets speciaals", kwam ik weer in de Bulgaarse winkel terecht hier in de buurt. Ik had ondermeer enkele flessen, gewone dagelijkse rode wijn nodig voor kennissen die de volgende dag zouden op bezoek komen. In de kelder lag nog één fles "Fleuri" (Beaujolais) en die vond ik niet geschikt om te serveren bij lamsvlees. Te licht bevonden, daarom snel om de hoek naar de Bulgaarse schone....(Ja, ja...)

Samen met een zwaar gekruid en gedroogd stukje varkensvlees kocht ik twee van de duurste flessen rode wijn. Zes-en-een-halve euro per stuk...! Cabernet Sauvignon & Merlot & Syrah. Duidelijk een volle, misschien zelfs zware rode wijn. Nadien bleek dit ook zo te zijn.

Toen dacht ik aan de planning. Misschien zou men in deze winkel ook wel "Bulgaarse cava" of iets dergelijks hebben? Er waren geen dergelijke flessen te bespeuren in het rek maar de Bulgaarse schone (...) wist de champanku staan, hoog op het bovenste rek. Twee flessen nam ik mee zonder eerst de prijs te vragen (onbesuisd kapitalisme...) Thuis bleek één fles drie en een halve euro te kosten. 't Was derhalve een toch communistische prijs.

Om te testen hebben de vrienden de volgende dag geholpen om deze fles Bulgaarse

шампанское leeg te maken. Voor zijn prijs best te doen, zo werd de wijn beoordeeld, maar toch afgekeurd door het voltallige smaakpanel wegens te zwakke bubbels. Te lage kwaliteit.... Veel bubbels, die na vijf seconden reeds verdwenen waren. De smaak was prima, zeer fruitig... maar ook een te hoog alcoholgehalte, iets wat nu in deze tijden beter kan vermeden worden.

Vroeger, organiseerde ik regelmatig een soort "kookworkshops" in Frankrijk, in de keuken waar ik jaren gewerkt heb tijdens de zomermaanden. ( en het paasverlof, het herfstverlof en de Kerstperiode...) Hier verder over uitweiden heeft nu geen zin meer want die periode is toch definitief afgesloten.

Een van de activiteiten toen was een dagje op "wijnuitstap" gaan naar het Bordeauxgebied. We bezochten dan het stadje Saint-Emilion, aten 's middags in het restaurant, Le Prince Sarment, dat ik hier onlangs nog beschreef, en bezochten twee wijnproducenten ten noorden van het St- Emiliongebied. Zo gingen we op bezoek bij Sylvie Milhard, waarover ik hier vroeger ook wel eens schreef. Er waren toen zelfverklaarde vrienden die mij ervan verdachten om al te vriendschappelijke relaties te onderhouden met Sylvie... Maar dat is niet zo!

Ook gingen we elke keer bij een Vlaamse - of zeg ik beter Belgische - wijnboer op bezoek, gesitueerd in het kleine dorpje Puynormand, bij Stefaan Massart, grote baas van het "Chateau Vilatte".

We werden er altijd prinselijk ontvangen met een degustatie op zijn Vlaams, dat wil zeggen, de flessen mochten leeg! Niet zoals in de meeste andere "kastelen" waar je het met drie lekjes wijn in een glas kan stellen. Vers gebakken brood uit zijn achttiende eeuwse bakoven en een lokaal geitenkaasje mochten er altijd bij...

Als tegenprestatie werden er uiteraard heel wat flessen wijn gekocht maar als de verkoop voor hem soms wat tegenviel... even goede vrienden.

Nu puur toeval, zoals dat dikwijls gaat in het leven, herinnerde iemand van de gasten die weldra op bezoek zullen komen, mij nog eens aan die bezoekjes bij Stefaan en hoe aangenaam en gezellig het er toen wel aan toe ging ...enzovoorts, enzovoorts...

- Vorige donderdag heb ik de flessen Bulgaarse schuimwijn gekocht.

- Vrijdag kwamen vrienden op bezoek die een van die flessen hebben soldaat gemaakt.

- Vrijdagavond krijg ik het lumineuze idee ; waarom zou ik geen wijn van Stefaan aan mijn weldra komende gasten serveren?

- Wetende dat diezelfde Stefaan zes keer per jaar naar België komt om zijn wijn te slijten zou misschien de mogelijkheid bestaan dat hij nog tijdig wijn zou kunnen leveren te Antwerpen?

- Vrijdagnacht, ik leef voor een groot part 's nachts, rond één uur stuur ik een mail naar Stefaan om te vragen wanneer hij nog eens in België komt.

- Zaterdagmorgen rond negen uur, (ik was toen al wakker), krijg ik een antwoord."Ik bevind mij nu in Leuven, kan in de late voormiddag bij jou zijn." Nog een Belgisch GSM nummer er bij!

Zo simpel kan het er soms aan toe gaan in het leven...!

Nu staat in de kelder, die kelder waar ik weldra champignons wil in kweken... weet je nog, een ruime voorraad wijnen van Château Vilatte te wachten om gedronken te worden.

Nu ligt er in voorraad:

- Witte wijn, droge gewone witte wijn, plus dezelfde soort witte wijn gerijpt op vat

- Rode wijn, de traditionele rode wijn, plus dezelfde soort rode wijn gerijpt op vat.

Appellation Bordeaux-supérieur Contrôlée. Telkens van twee verschillende jaargangen.

- Plus nog een lading "Crémant de Bordeaux", Château Vilatte, millésime 2014

Frankrijk is, en dat weet iedereen wel, gekend voor zijn champagne. Voor wie het toevallig niet mocht weten; alleen in Frankrijk kan en mag in een afgebakend gebied, de champagnestreek, champagne gemaakt worden. Overal elders mag en kan een gelijkaardige wijn gemaakt worden maar mag dan nooit ofte nimmer de naam champagne dragen.

Zo maakt Spanje een "cava".

Italië een "prosecco".

Duitsland een "sekt".

Zuid Afrika een "vonkelwijn".

Al deze "imitaties" van champagne worden ook "schuimwijn" genoemd.

In Frankrijk zelf worden in andere gebieden dan de champagnestreek gelijkaardige "schuimwijnen" gemaakt maar deze mogen nooit "champagne" genoemd worden. Deze wijnen krijgen de naam; "crémant", gevolgd door de naam van de wijnstreek waar ze geproduceerd werden. Ze worden steeds gemaakt volgens de "méthode traditionnelle", dit betekent dat deze wijnen identiek op dezelfde manier gemaakt worden als de champagne maar ze mogen de naam niet dragen omdat zij uit een "verkeerde" streek komen. Jammer...!

De cava, prosecco, sekt en andere schuimende wijnen worden niet noodzakelijk op deze traditionele manier gemaakt... Dikwijls worden ze verwerkt in grote tanks onder druk of de goedkoopste methode is niets anders dan witte wijn waaraan koolzuurgas wordt toegevoegd... Zoals bij limonade... of Coca-Cola!

Hetgeen ik gekocht heb, de Bulgaarse bubbelwijn, was waarschijnlijk zo iets! Er stond ook geen enkele aanwijzing op de fles. Er stond enkel op het etiket: "Sparkling wine". Parelende wijn.... Dan weet je genoeg..!

De toegelaten "schuimende" wijnen gemaakt volgens de "méthode traditionelle" in Frankrijk zijn de volgende zeven :

- Crémant d'Alsace

- Crémant de Bourgogne

- Crémant de Loire

- Crémant de Limoux (De oudste. Bestond reeds voor de champagne..!)

- Crémant de Bordeaux

- Crémant de Die        (Half zoet)

- Crémant du Jura

- Crémant de Luxembourg

Dit is de enige niet Franse crémant. Omdat het Groothertogdom kan bogen op een lange traditie van mousserende wijnen en de productie volgt volgens de Franse wetgeving.

- Crémant de Bordeaux . Wordt slechts met mondjesmaat geproduceerd. De basiswijn moet op zijn mist de AOC Bordeaux dragen. Dit is de bubbelwijn zoals onder andere gemaakt wordt in Château Vilatte.

Mocht er iemand geïnteresseerd zijn in de wijnen van Stefaan, rechtstreeks geleverd tot aan je voordeur door hemzelf? Kijk op zijn website daar vindt je de maanden dat hij naar België komt. Om de twee maanden. Dus wel op tijd bestellen. Je hoeft er zelfs geen Frans voor te kennen want hij spreekt perfect Nederlands. Prijzen zijn niet vermeld maar ik kan jullie verzekeren dat je waar voor je geld krijgt en dat geen enkele fles meer dan 10 euro kost, aan huis geleverd. (Een heel kleine uitzondering voor crémant) Je mag ze ook zelf gaan halen in Puynormand. Het is dan een ritje van een dikke 850 kilometer...

Mocht er iemand ook eens een glas Bulgaarse parelende wijn willen proeven? Ik heb nog een hele fles staan...!

03-02-2016, 01:41 Geschreven door Nicolay  

Het moet reeds van 2006 geleden zijn dat ik als zondagstoerist naar Zalfenkermis geweest ben. Deze Sint-Antoniusviering vindt elk jaar plaats op de zaterdag die het dichtst bij 17 januari ligt. Tijdens de mis, ter meerdere eer en glorie van de heilige Antonius, worden in de kapel van Salphen, een gehucht van Oostmalle, diverse gaven geofferd. Vooral opvallend zijn de giften van varkenskoppen, beulingen, worsten, jenever en likeuren die na de devotie per opbod verkocht worden. Die activiteit wordt onmiddellijk daarna gevolgd door het zegenen van de paarden en andere dieren en door het ontsteken van het groot Sint-Antoniusvuur.

Ter informatie voor de ketters en de moslims: de Antonieten, leden van de naar Sint-Antonius vernoemde verpleegorde, mochten in de middeleeuwen hun varkens vrij laten rondlopen als vergoeding voor de verpleging die zij verstrekten. Op 17 januari, de verjaardag van Antonius, werden deze varkens geslacht en het vlees werd verdeeld onder de armen.

Dit jaar ging in Salphen het pronkstuk, een hele varkenskop, voor 70 euro van de hand en deze werd gekocht door de burgemeester.

Destijds, tijdens een voorstelling van de volksdansers die toen ook op het programma stonden, kwam een lokale assistent-agrariër kwansuis naast mij staan en pochte: zoë iet hedde gelle nie in 't stad hé menneke!

Heel juist, heb ik hem gerepliceerd, maar wij hebben wel de grootste parking van het land!

Aan dit onnozele voorval moest ik terugdenken toen ik vorige donderdag een pracht van een gezouten en gerookte kop van een speenvarken zag liggen bij de slager die van de verkoop van slachtafval zijn specialiteit gemaakt heeft. In plaats van zeventig euro heeft de kop mij drie euro en enkele centen gekost...! En voor dat bedrag kan je een heel kroostrijk gezin vlot te eten geven.

Waarschijnlijk zal ik er eens iemand de stuipen mee op het lijf jagen en de kop op tafel zetten, zogezegd als hoofdgerecht..! ( Met bonen... -grijns-) Wat ik er echt zal mee aanvangen weet ik nu nog niet. Ik laat het uiteraard wel weten eens het zover is.

Maar ik wou het hebben over blauwe spruiten, apenkoppaddenstoelen en olifantenlook... Zo blijven we bij de beesten.

De blauwe spruiten lagen te koop bij A. Heijn. Hoeveel ze gekost hebben ben ik nu vergeten, dus erg veel zal het wel niet geweest zijn.

Misschien kunnen deze spruitjes ook omschreven worden als paarse spruiten en ik heb ook al ergens gelezen dat men ze rode spruiten noemt. Misschien dat het telkens om een andere groente gaat... of dat de schrijvers lichtjes kleurenblind zijn. Ik zou het niet weten. Die raar gekleurde spruitjes zijn trouwens nog niet zo vlot verkrijgbaar. Ik veronderstel dat het de spruiten zijn van een spruitkool die een overspelige relatie aangegaan heeft met een rode kool en dat hun nazaten daardoor in hun genen de verschillende kleurtjes, rood, blauw en dus ook paars hebben meegekregen. De mulatten of de mestiezen onder de spruitjes...!

De smaak is veel zoeter dan die van gewone autochtone groene spruitjes. Dus ideaal voor beginnende spruitjeseters. Hetzelfde als wat ik schreef bij de "flower sprouts", blijft er van de paarsblauwe kleur niet veel over na het koken. Een donkergroene tint domineert dan. Toevoeging van een scheut azijn of een snuif bicarbonaat kan enige verandering aanbrengen in dit kleurenspel. Als bereidingswijze zijn logischerwijze alle recepten voor groene spruitjes bruikbaar. Ik heb de spruitjes na een heel korte kooktijd gebakken in varkensvet (waar vindt je dat nog?) met een handvol gerookte spekreepjes. Een rijkelijke wolk nootmuskaat bracht de hele bereiding goed op smaak!. Een stukje gebakken varkensvlees of een eindje worst passen daar perfect bij. Vermits een worst twee einden heeft mag je kiezen welke einde. Links of rechts.

Over de apenkopzwam heb ik nu veel meer informatie kunnen vergaren. Even ter herinnering; ik had deze paddenstoel in een gedroogde vorm gekocht in de Aziatische supermarkt omdat het een soort is die ik nog niet kende. "Monkeyhead mushroom" is de naam die op de verpakking vermeld staat. Als vertaling op een apart erbij geplakt stickertje; apenkoppaddenstoel. Ik had het zelf ook kunnen uitvinden... Wat meer informatie leverde het internet. Deze paddenstoel blijkt een tamelijk gekende soort te zijn, tenminste als je weet wat een pruikzwam of leeuwenmanenzwam is... Hericium erinaceus. Een soort koraalzwam!. In culinaire middens misschien beter gekend als "pompom blanc".... en die apenkop wordt soms wel eens onder die Franse naam, vers aangeboden maar de kans dat je er op de markt ooit zal over struikelen is heel klein.

De Chinezen kennen er allerlei geneeskrachtige en magische eigenschappen aan toe. In een no-nonsenseboek dat ik een paar dagen geleden toegestuurd kreeg las ik over deze paddenstoel dat hij de regeneratie van zenuwcellen bevordert en de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer kan remmen. Dus; eten die paddenstoel!

Hij smaakt lichtjes bitter, een beetje te bitter naar mijn zin, maar misschien komt dit omdat "mijn" paddenstoelen gedroogd zijn en door het drogen van paddenstoelen versterkt de smaak altijd en worden ze ook taaier. Inderdaad, een kwaal waarvan mijn apenkopzwammen ook last hadden. Nadat ze geweekt waren in koud water heb ik een exemplaar, want het zijn grote klompen, in kleine stukjes gesneden en deze mee verwerkt in een roerbakschotel met diverse groenten en natuurlijk de reepjes paddenstoel. Ik zou ze zeker geen tweede keer kopen omdat ze volgens mij te taai zijn en te bitter smaken maar vermits je er slim kan van worden zijn ze misschien toch aan te raden. (Ik noem geen namen!?)

In diezelfde Chinese supermarkt, ga ik altijd even kijken bij de groenteafdeling. Dikwijls zijn daar speciale groenten te vinden in de koeltoog tussen de vele pakjes tofu, tempeh, shirataki of naast de orchideeën. Nu lagen er schattige, decoratieve, gevlochten mandjes gevuld met kleine knolletjes; op het eerste gezicht, mini knoflookbolletjes. Er hing een etiketje aan met de Latijnse naam; Allium ampeloprasum.

De Latijnse naamgeving is steeds de enige zekere manier om aan de juiste identiteit van een plant of dier te komen maar nu kwam ik tijdens het opzoeken toch wel bij een heel zootje namen terecht. Bovendien, ik kende die knolletjes wel. Die had ik al gezien in de Verenigde Staten. Men noemde het daar "elephant garlic". Olifantenlook of luiewijvenlook, want er is in 't geheel geen pelwerk aan. De bol bevat maar één enkel knolletje en geen massa kleine teentjes zoals de gewone knoflook en bovendien zijn de Amerikaanse bollen veel dikker dan deze die ik nu wou kopen... maar in Amerika is alles en iedereen veel groter en dikker zoals algemeen geweten is!

Hier, bij ons, vond ik als Nederlandse naam : "oerprei". Het zou dus in feite een soort prei zijn met een verdikte voet. Nog volgens internetinfo kan de plant gekweekt worden, zowel voor de bladeren die smaken als prei als voor de knolletje die "zacht" smaken naar knoflook. De door mij gekochte knollen smaken zeer duidelijk, zelfs heel sterk naar knoflook.... maar misschien is dat omdat ze uit China komen? (twijfelachtig) Het blijft mij al gelijk, hier dienen ze nu als knoflook, weinig pelwerk en veel smaak. (Ruiken jullie nog niets?)

Indien je enkele bolletjes in een bloempot in aarde stopt ( en ze nadien niet vergeet) zouden de planten gemakkelijk opgroeien en nieuwe knolletjes voortbrengen die niet onder de grond groeien maar wel op een hoge verdikte stengel. Vooraleer de knolletjes gevormd worden heeft deze prei- of lookvariëteit een mooie, bolvormige paarsblauwe bloem. Daarom worden de planten ook als sierplant gekweekt.

Waarom is deze plant hier dan zo weinig bekend, vraag ik mij daarbij af?

Om te besluiten kan ik het weer niet nalaten om nogmaals een oude flauwe grap vanonder het stof te halen. Het gaat over een pastoor en zijn varken. Sint-Antonius inspireerde me.

De pastoor, de notaris en de koster hadden samen een biggetje gekocht. Ze zouden het vetmesten tot het groot genoeg was om geslacht te worden. Het varken zou dan eerlijk verdeeld worden onder de drie eigenaars. Nu was het zover, het varken zou verdeeld worden onder hun drieën. De verdeling gebeurde bij de pastoor thuis. Die had de tafel afgedekt met een zuiver laken en daarop lag het geslachte varken.

Nu is het niet gemakkelijk om een varken te verdelen onder drie personen. Er werd lang over nagedacht hoe de verdeling te doen tot de pastoor ineens een goed idee kreeg.

Om beurt mag ieder een stuk van het varken snijden, maar op één voorwaarde. Hij moet zijn keuze verrechtvaardigen met een citaat uit de bijbel!

De notaris begon. Hij pakte het slagersmes, sneed een oor van het varken en zei: “Daarop trok Petrus het zwaard, haalde uit naar Malchus de slaaf van de hogepriester, en sloeg hem zijn rechteroor af.”

Toen was de pastoor aan de beurt. Met het mes sneed hij de hele kop van het varken. “Koning Herodes stuurde een soldaat van zijn garde weg met het bevel hem het hoofd van Johannes de doper te brengen”, citeerde hij uit de bijbel.

De notaris keek sip met alleen het oor dat hij had.

Toen was het aan de koster. Diens mond plooide zich tot een brede glimlach. Hij liep naar de tafel, pakte de neerhangende hoeken van het laken en vouwde ze over het varken. Het ingepakte beest zwierde hij over zijn schouder en hij liep ermee naar buiten. Helaba, riepen de twee anderen..

“Maria wikkelde het kind in doeken en vluchtte ermee naar Egypte”, grijnsde de koster!

Mag ik er ook nog even de aandacht op vestigen dat er op het andere blog, "Keukenverhalen", een behoorlijk lang stuk tekst te vinden is dat handelt over onze belevenissen destijds in de Verenigde Staten. Vanaf hier te lezen.

27-01-2016, 00:37 Geschreven door Nicolay  

De vorige weken heb ik hier allerlei theorieën verkondigd over allerhande projecten die ik aan het uitvoeren ben of die nog zouden uitgevoerd worden...

De vraag, die alle andere vragen nu in de schaduw stelt (en zelfs in het niets doet verdwijnen) is dan ook terecht; hoe gaat het met al die projecten?

Het antwoord is ; zeer goed! Dank u!

Om te beginnen, de zuivelafdeling;

De yoghurtproductie verloopt nu optimaal. De eerste probeersels heb ik bereid met behulp van een installatie die kan betiteld worden als "kunst en vliegwerk", maar nu heb ik mij een goedkope yoghurtmaker aangeschaft bij een niet nader genoemde firma maar die een "akte van vertrouwen" aflevert.

De melkboerin, - in haar geval een zeer ongepast woord -, is nog elke week present met haar "koemobiel", en elke week zet ik dan een beetje meer dan een liter van de bij haar gekochte melk om, tot 12 bokaaltjes volle yoghurt. Hiervoor heb ik een startferment gekocht bij 'Brouwland", twee pakjes zelfs, en een klein rekensommetje leert mij dat deze twee pakjes ferment voldoende zijn om voor ongeveer tien jaar mijn dagelijkse portie yoghurt te bereiden...

Dat gaat zo:

Met een pakje ferment start je een liter melk, volgens de aanwijzingen van de fabrikant. Dat proces duurt heel lang, tot tien uur ongeveer. Deze liter melk had ik vooraf eveneens in twaalf porties verdeeld. Behalve één portie zitten deze porties nu alle in de diepvriezer. Van de resterende, niet bevroren, portie heb ik dan opnieuw een liter melk gestart en die is nu ook veranderd tot yoghurt. Die is dan veel sneller klaar. Na een viertal uur reeds. Elke keer doorstartend met één overgehouden portie, ongeveer een tiende deel, kan je tot vijftien keer een liter melk omzetten tot yoghurt... En zo verder tot in de eeuwen der eeuwigheid, amen!

Een medewerker van de nu niet meer bestaande zuivelverwerkende firma 'Jacky" heeft mij ooit toevertrouwd dat zij in de fabriek met één portie yoghurtferment tot 10.000 liter melk konden veranderen in yoghurt...!

Het toestel waarin de yoghurt nu gemaakt wordt, de yoghurtmaker wordt vrij warm zoals ik reeds vermeld heb enige weken geleden. Bij een meer uitvoerige meting blijkt die temperatuur nogal afhankelijk te zijn van de plaats op de bodem waar je de meting doet maar het toestel werkt naar behoren en levert prima yoghurt af. Dat is het belangrijkste. In feite is zo een yoghurtmaker niets meer dan een gewone verwarmingskist... zonder achterbakse trucjes, zoals sjoemelsoftware of zo iets...

Ook heb ik reeds vermeld dat ik ook wou proberen om de temperatuur in het toestel te doen dalen tot ongeveer 30 graden Celcius in plaats van de meer dan 45 graden die er nu in heerst. Dit met het oog op de fabricatie van tempeh. Ik probeerde om een transfo van 100 volt er voor te schakelen en dat werkt maar dan duurt het opwarmen van het toestel ellendig lang en dergelijke transformatoren zijn nieuw bijna niet meer te vinden. (En zijn heel duur!)

Daarom heb ik als tweede poging een stekker met ingebouwde dimmer gebruikt. Ook dat werkt! Het is alleen een kwestie van de juiste stand te vinden op de dimmer tot de temperatuur constant 30 graden blijft in de yoghurtmaker. Uiteraard heb je een goede thermometer nodig om alles te controleren. Maar het steekt niet op een graadje... zelfs op geen twee!

Vermits de bodem van het toestel nogal warm wordt heb ik er een sushimatje (je weet wel?) in gelegd en de bodem nat gemaakt.... En ziezo: dit is dan een (bijna) perfecte en goedkope incubatieoven voor tempeh. En speciaal voor mij; helemaal geruisloos...! Want ik heb een vreselijke hekel aan ronkende warmeluchtovens...

De tempeh die uit de omgeturnde yoghurtmaker komt zie je op de foto. Tot grote ontsteltenis van de vegetariërs vrees ik... de omhulling waarin de sojabonen gefermenteerd werden tot tempeh is godbetert een synthetisch worstenvel... een gewone "casing" voor kookworst. Reukloos, kleurloos, oersterk en spotgoedkoop, alleen niet te koop bij de kruidenier van op het hoekje... Maar vanaf nu is dit geen worstenvel meer maar is omgedoopt tot "tempehvel"!.

Daarna ben ik begonnen met de fabricatie van een kaas.

Zo maar een kaas. Welk type het zal worden dat weet ik niet, de toekomst zal dat uitwijzen. Maar... om te beginnen; ik vrees dat ik een stommiteit gedaan heb...!

Bij de "koemobiel" heb ik 4,5 liter melk gehaald en een liter karnemelk. De karnemelk moet dienen om de verse melk te verzuren. Dat levert nadien een beter product op! Zo zegt de theorie toch! Toen dacht ik zo bij mijzelf;.. je weet wel.... ik ga nog wat extra zuurvormende bacteriën toevoegen, want erg zuur is die botermelk niet.... En dan heb ik er een capsule van het probioticum "lactobaccilus acidiphilus", een zuurminnende bacterie, bij gekieperd. (Dat soort bacteriën ligt hier zo maar in de keuken rond te slingeren...)

Pas de volgende dag realiseerde ik mij dat dergelijke bacteriën ook een gistingsproces in gang zetten...

Maar verder ging alles goed, De melk werd verwarmd tot lichaamstemperatuur. Ik heb de melk rauw, ongekookt, gebruikt. Het wordt dus een "fromage fermier"...! Als het lukt tenminste.

Het lebferment erbij, een half uurtje gewacht tot de melk volledig gestremd was, en dan uit de losse pols met een scherp mes de gestremde melk in erwtgrote stukjes gesneden.... De wei kwam perfect vrij... kortom alles verliep zoals verwacht en gehoopt!

De wrongel dan in een kaasvorm gepropt, nog alles normaal, tot de volgende dag de kaas angstwekkend bol begon te staan en stilaan het model van een michelinmannetje aan nam. De kolonie lactobaccillen was zijn werk aan het doen.... namelijk aan het gisten...

Dan heb ik de kaas snel in de koelkast gestopt, kwestie van de gisting te remmen... De kaas is nu (enkele dagen later) toch een lichte korst aan het krijgen en ziet er vrij normaal uit. Alleen zijn er een tweetal barsten in ontstaan en de kaas is zeer licht in verhouding tot zijn volume.

Nog een paar weken wachten en dan zien we wel.... in het slechtste geval zal het smeerkaas worden... In het andere geval heb ik misschien een nieuw type kaas uitgevonden waarvoor ik nu al een mooie naam zal proberen te bedenken...

De paddenstoelenkweek:

Behalve de drie dozen met voorverpakte kweeksets voor oesterzwammen heb ik mij ook nog een "doe- het- zelf" set aangeschaft bij dezelfde firma. Deze "doe- het- zelf" set bestaat uit een goed gesloten zwarte plastic emmer met een viertal gaatjes in geboord, een instructieboekje, een waterverstuiver en een pakje "oesterzwammenbroed", dat is in simpele taal; een pakje paddenstoelenzaad!... Het is de bedoeling dat je hiermee thuis zelf gaat oesterzwammen kweken op een substraat van koffiedik... Met het enige kopje ochtendkoffie dat ik per dag gebruik kan ik tot Sint-Juttemis wachten vooraleer mijn kweekset gevuld zal zijn met koffiegruis... Nu weet ik dat stro een even goed substraat is om oesterzwammen op te kweken en dus heb ik mij bij Maxi Zoo een pak bio-stro 'voor konijntjes en cavia's' aangeschaft.

In de grootste kookpan uit de collectie heb ik dan een hoeveelheid stro gekookt, eigenlijk goed verhit tot het kookpunt, en dit stro nadien goed laten uitlekken in de netjes uitgewassen gootsteen. Het stro daarna in de "emmer" gepropt en het paddenstoelenbroed er in regelmatige laagjes tussen gestrooid. De emmer staat nu in de kelder naast de verwarmingsketel, een warm plaatsje dus, en na enkele dagen reeds was een witte schimmel, het mycelium, volop aan het groeien. Op dit ogenblik zit de emmer reeds propvol met een dikke, lekker naar paddenstoelen ruikende myceliumlaag. Volgens het instructieboekje moeten de strips die de gaten in de emmer afsluiten, verwijderd worden als de eerste paddenstoelen "zich vertonen". Zo kan er lucht en licht aan het mycelium waardoor de oesterzwammen tot groeien aangespoord worden. Alles verloopt duidelijk normaal.

En inderdaad op hetzelfde ogenblik dat ik deze tekst aan het tikken ben zijn de eerste hoedjes door de gaatjes komen piepen... ! De zelfdoe set werd juist twee weken geleden gevuld met stro en broed. Dus de kweek, tot de volgende volgroeide oesterzwammen zullen verschijnen, zal dan ongeveer drie weken geduurd hebben. Peterselie doet er heel wat langer over...

Volgende zondag zullen er oesterzwammen op het menu staan, à volonté.!

Verder zijn de twee (oude) boxen, waaruit voordien reeds een keer oesterzwammen gegroeid zijn, opnieuw productief geworden en er verschijnen weer kleine toefjes paddenstoelen aan de nieuw gemaakte groeiopeningen...

Wat schreef ik? Zondag oesterzwammen à volonté? Ook op maandag, dinsdag en woensdag...

Het kweken van gewone witte champignons ga ik nog even uitstellen tot het wat warmer wordt... (wanneer de lente komt in 't land) of misschien ook weer niet, ik weet het nog niet...

De worstenmakerij.

Het maken van droge worst gaat nu ook perfect. Na een week ongeveer is de worst droog genoeg om gegeten te worden en na een tweetal weken is ze mooi hard en droog genoeg en kan de worst perfect in dunne schijfjes gesneden worden. Iedereen die er al eens van geproefd heeft vindt het lekkere worst. Dus, een van de volgende dagen komt de volgende lading...

Maar ook moet ik eens aan een kookworst beginnen want ik heb 25 van die hierboven beschreven worstenvellen in huis gehaald en die moeten ook dienst doen!

Bloggen

Reeds lang vind ik het erg dat de oudste teksten van de blogs bijna niet meer bereikbaar zijn voor de lezers als je niet weet hoe de structuur van deze blogs in mekaar zit. En zelfs dan is het bijna onmogelijk om die oude stukjes te vinden.

Daarom ben ik nu begonnen om de andere blog; "Keukenverhalen", bij te werken. Deze blog staat nu op non-actief sinds het overlijden van mijn vrouw, maar ik wil er wel een nieuw leven in blazen door de oudste teksten terug bovenaan te plaatsen. Alle rommel zal er uit gegooid worden en sommige teksten konden ook wel wat aanpassingen verdragen. De oudste tekst dateert van maart 2005! De alleroudste stukjes staan nu reeds bovenaan...

Maar let op, sommige van de eerste verhalen zijn nogal "straffe kost"... en dikwijls redelijk "dieronvriendelijk"....

Wekelijks zal ik wel enkele nieuwe, "oude" stukjes, bovenaan plaatsen....

Hier op deze pagina moet je gewoon boven op de rode "banner" klikken en dan ga je er zo naar toe...

Probeer maar...

Later kan je op de knop klikken, rechts, juist onder de foto van mijn kop, die ook dringend aan een paar spuiten botox toe is...! (Mijn kop, niet de foto...!)

Dan heb ik nog wat info over paarse spruitjes, over de monkeyhead mushroom en over olifantenlook maar dat wordt iets voor volgende keer...

Eerst ga ik dromen van oesterzwammen...!

20-01-2016, 00:40 Geschreven door Nicolay  

Ik weet het nu wel, David Bowie is dood...! Leve David Bowie!

Afgaande op de massa berichten en commentaren op radio en televisie ligt de helft van de wereld nu blijkbaar op z'n bed zilte tranen plengend en knarsetandend, zelfdoding te overwegen, terwijl hun androgyne idool, vanaf zijn poster droevig neerkijkt....

God, dewelke dan ook, hebbe zijn ziel, maar ik wou het over slakken hebben.

Niet boven, maar naast mijn bed hangt ook een poster, niet die van David Bowie, maar een mooie afbeelding van een Cortinarius praestans, de grote gordijnzwam.... eerlijk waar. Mocht ik ergens een mooie poster van de Helix aspersa, de segrijnslak vinden, deze zou er zeker naast mogen hangen... Zo heeft ieder zijn eigen interesses.

De studie van de voor consumptie geschikte slakken zoals de hierboven genoemde segrijnslak heeft mij altijd mateloos geboeid. Zo kan ik er nu reeds aan toevoegen dat er meerdere soorten slakken in omloop zijn die gebruikt te worden in de keuken. Zo is er de reeds vermelde Helix aspersa, de segrijnslak en de Helix pomatia, de wijngaardslak. Ook op Turkse markten zijn wel eens kleine landslakjes te vinden, de Helix lucorum, gewoon Turkse slak genoemd. Best lekker! In blikjes verpakt vindt je dikwijls de Achatina fulica, de agaatslak, maar die is van een minderwaardige kwaliteit. Heel dikwijls is deze slak verwerkt tot diepvries "escargots". Deze achatina's zijn grote Afrikaanse landslakken die in reepjes gesneden worden, en die als grondstof voor de autobandenindustrie het zeker niet slecht zouden doen. Maar er bestaan ook kleine agaatslakken, achatinas, die ingeblikt worden, spijtig genoeg zijn ook deze rubberachtig en taai.

De eerste keer dat ik in contact kwam met escargots, want zo worden deze beestjes doorgaans genoemd in culinaire termen, moet in een duister restaurantje geweest zijn, ergens diep verdoken in de Antwerpse havenbuurt, samen met mijn toenmalig lief, zittend aan een piepklein tafeltje met roodwit geruit tafelkleedje en als belangrijkste verlichting een druipende kaars op een met raffia omwikkelde chiantifles.... Een decor zoals je nu nergens meer vindt. (Zulke lange zinnen ook niet... )

Wie toen durfde "Escargots à la Bourguignonne" te bestellen, was ofwel een kenner ofwel een durver. Voer voor macho's dus.... Wegens de overweldigende knoflooklucht die je na het eten ervan meedroeg werd je onverbiddelijk geweigerd in de cinema maar voor de relatie met je lief was er geen probleem. Als je met z'n twee 'look' eet, ruik je het niet bij mekaar... gelukkig maar.

De eerste keer dat de slakjes letterlijk in levende lijve mijn pad kruisten was ergens tijdens een verblijf in de centrale Pyreneeën. We woonden daar in een oud zo goed als vervallen huis, omringd door een afbrokkelende "muraille", opgetrokken uit grauwe rotsblokken, en laat dat nu juist de geliefkoosde speeltuin zijn voor huisjesslakken... (en de ringslangen...) Het slakkenbestand is tijdens mijn verblijf in de Pyreneeën angstwekkend gedaald maar in de omgeving van Brugge ontstond er plotseling een nieuwe commune Franstalige segrijnslakken die er volgens welingelichte bronnen een kroostrijke kolonie gesticht hebben die er nog altijd stand houdt. Ze hebben zich zelfs volledig ingeburgerd, spreken nu plat Brugs en hebben zich aangesloten bij de NV-A.

Van waar deze Brugse slakkeninvasie? Gewoon, ik was vergeten de plastic emmer waarin de slakken vervoerd waren, goed af te sluiten en alle slakjes, behalve één gehandicapt exemplaar, waren ontsnapt en hebben zich goed gecamoufleerd, in het hoge gras langs de straatkant verscholen... het vervolg heb je reeds gelezen.

Later toen we elk jaar opnieuw naar de Provençe trokken heb ik zelfs een slakkenkwekerij opgezet, hier in Antwerpen, op mijn koertje... Na elke trip brachten we een lading nieuwe slakken mee. Zo bracht ik jaarlijks nieuw bloed in mijn slakkenleefgroep. En kweken dat deden ze, jongens toch; lijk de konijnen!

Dat slakkenverhaal en het verhaal van Jozefien, de huisjesslak die een huisdier werd, staat hier te lezen, het dateert reeds van 2005.

Nu denk ik niet dat er velen zich zullen amuseren met het zelf vangen van slakjes, ondanks dat het geen onaangename bezigheid is. Het ideale ogenblik is de valavond als het begint te schemeren en de temperatuur daalt. Maar het allerbeste moment om slakken te vangen is tijdens een zwoele zomerse regenbui.... Op de Franse boerenbuiten zie je dan de dorpelingen met de paraplu boven het hoofd en een plastic tas in de hand de bermen langs de weg afspeuren op zoek naar escargots... Als er dan eentje gevonden is weerklinken er kreten als, "Oh, c'est une femelle, elle a les yeux bleus"... Slome Jean-Pierre wist mede te delen dat hij er wel twee gezien had maar dat er één was gaan lopen...

De slakken moeten vooraleer bereid te worden een tijdlang "uitgehongerd" worden. Het zou kunnen dat de beestjes giftige planten gegeten hebben die slecht zijn voor de mens maar die geen schade berokkenen aan het intestinaal stelsel van de slak! Daarom moet er gewacht worden tot de natuur zijn werk verricht heeft en de darminhoud van de slak langs natuurlijk weg verdwenen is. Ze trekken zich daarna terug in hun huisje en verzegelen het met een wit vlies om zich te beschermen tegen uitdroging. Sommige ambachtelijke kwekers laten hun slakken een tijdlang rondhuppelen op een "bedje van tijm" of andere groene kruiderij om ze alzo een betere smaak te geven. De van nature reeds aardse smaak van de slak wordt hierdoor nog versterkt.

Het koken zelf is een nogal slijmerige bedoening... Eerst moeten de beestjes grondig gewassen worden, waarbij er een deel terug uit hun huisje komt piepen. Daarna kunnen ze best gedurende een vijftal minuten geblancheerd worden, gewoon in zout water met een scheut azijn waarna ze uit hun huisje kunnen gepeuterd worden. Nu kan alle overtollig slijm en andere viezigheid (het zwarte stukje) al wassend verwijderd worden. Tenslotte worden de slakjes nu gekookt in de geurigste court-bouillon die je maar kunt bedenken. Met veel kruiden zoals vooral tijm, rozemarijn en wat knoflook... Ook bonenkruid en oregano zijn passende kruiden.

De kooktijd bedraagt ongeveer een uur tot een uur en een half voor de segrijnslakjes. De echte wijngaardslak, de dikke Helix pomatia, mag nog wat langer koken maar die slakken mag je niet vangen. Ze zijn beschermd. Trouwens, behalve in Frankrijk zal je ze niet gemakkelijk vinden, ook niet in de handel. Bijna alle, in de betere handel verkrijgbare slakjes, zijn segrijnslakken die "petits gris" genoemd worden en veel minder de "gros gris", een variant van de eerstgenoemde soort.

Nadien zijn ze klaar om definitief verwerkt te worden. Meest gekend zijn natuurlijk de "escargots à la Bourguignonne". Daarvoor heb je de schelpen, de huisjes, van de slakken nodig. Of die nog te koop zijn weet ik niet, misschien ergens in een zuiders land in een toeristenwinkeltje? Er bestaan ook speciale porseleinen pannetjes met diepe uitsparingen waar telkens één slakje kan in gedeponeerd worden, samen met zijn sausje.

Voor de bourguignonne is dit sausje een gemengde boter, slakkenboter of "beurre à l'escargot" zoals dergelijke boter in keukenterminologie heet.

Daarvoor wordt een rijkelijke hoeveelheid zacht geworden boter grondig gemengd met ruim veel gehakte knoflook, gehakte peterselie, veel peper en zout, soms ook met ragfijn gehakte en gestoofde sjalot en bovendien een scheutje cognac. De slak wordt in zijn huisje gepropt samen met een klieder van die kruidenboter en dan wordt het schaaltje met slakken in een zeer hete oven geschoven. Als de boter begint te bruisen in de slakkenhuisjes zijn de escargots klaar om opgediend te worden. In de betere restaurants krijg je daarbij een speciale tang om de gloeiend hete schelpen vast te nemen en een klein vorkje met twee tanden om de escargot uit zijn huisje te peuteren. Maar met de (vuurvaste) vingers en een tandenstoker lukt het ook als je thuis escargots wil eten zonder gewichtigdoenerij.

Tijdens mijn Spaanse periode maakte ik daar een speciale bereiding met slakken die bij de Spanjaarden in de smaak viel, de toeristen hebben het bij mijn weten nooit besteld.

De escargots, of "caracoles" werden of worden in Spanje verkocht als conserve in blik. Geen blikjes zoals hier maar de slakjes zaten daar nog in hun schelpjes en waren reeds half bereid in een soort donkere geurige bouillon. Van deze bouillon, samen met bijna evenveel rode wijn maakte ik dan een langdurig gekookte, donkere, lichtgebonden saus, gekruid met veel smaakstoffen zoals sjalot, knoflook, peterselie, tijm, enz... De slakken zelf werden dan gewoon opgewarmd in deze saus. Typische restaurantkeuken... Alle werk was reeds gedaan, even opwarmen en weg ermee!

Escargots worden dikwijls verbonden met een wijn. Zo worden dikwijls sherry of wijnen uit de Elzas of uit de Jura gebruikt bij bereidingen met slakken. Liefst witte wijnen omdat zware rode wijnen doorgaans een niet zo appetijtelijke kleur geven aan een saus.

Dergelijke sausjes zijn bijna altijd eigen creaties van de chef en worden vooral in de genoemde wijnstreek toegepast... In ieder geval, een keuken waarin slakken geserveerd worden, op zichzelf of als begeleiding bij andere gerechten, getuigt van een zekere avontuurlijke instelling of originaliteit! Maar je hebt er eveneens een open minded publiek voor nodig.

In modernere receptuur duiken wel eens beignets van slakjes op. Slakjes door een frituurbeslag halen en fruiten in zuivere hete olie.... en noem het dan 'tempura'... maar ik vrees dat je geen enkele Japanner zo ver zult krijgen om zo een gefrituurde slak te proeven. Van de hond willen ze wel eten, dat wel!

De echte amateur van escargots moet eens proberen voor een ‘cargolada’ uitgenodigd te worden of dit desnoods zelf te organiseren. De cargolada is een Catalaanse specialiteit uit de buurt van Perpignan. Levende, niet schoongemaakte slakken worden op een open vuur van wijngaardranken geroosterd. (sarments de vigne) Nadien worden ze verder gekookt in een pan sterk gekruide tomatensaus waarvan de knoflookgeur kilometers in het ronde waarneembaar is. Liters brute wijn moeten helpen om de escargots door te spoelen.

Tenslotte nog een tip voor de tuiniers die meestal niet zo opgezet zijn met mijn vriendjes.... Ik begrijp dat. Het is niet aangenaam te constateren dat die vieze slijmerige krengen je moeizaam gekweekte jonge spinazie in één nacht kunnen omzetten tot spinaziepuree en voor jou niets over laten.

Wil je deze onverlaten op een 'diervriendelijke' manier vangen? Leg dan een plankje met een helwit oppervlak zodanig op bijvoorbeeld twee bakstenen zodat het plankje als het ware een afdakje vormt. De huisjesslakken zullen zich vastzetten, ondersteboven tegen dit witte vlak en men kan de snoodaards er dan af plukken. Indien het er veel zijn, stuur me dan een mailtje, ik kom ze wel ophalen... Anders, kippen en veel andere vogels zijn er ook erg op verlekkerd.

Nog een recept uit de tijd van de Galliërs, wie weet komt het nog van Asterix en Obelix....

Vang slakken ! Reinig ze goed en verwijder het membraan dat ze afsluit. Zet ze in een vaas met melk en doe er een greep zout in. De volgende dagen moet er alleen melk toegevoegd worden maar verwijder wel alle vuiligheid uit de vaas. De slakken zijn vet genoeg wanneer ze zich niet meer in hun schelp kunnen terug trekken. Fruit ze dan in olie en overgiet ze met garum en wijn. De Romeinse 'garum' kan nu vervangen worden door Vietnamese nuoc mam of de Thaise nam pla. Zeg maar gewoon Aziatische vissaus uit een flesje!

Zou David Bowie escargots gelust hebben? Ik denk het niet. Britten eten geen slakken evenmin als paard of kikkers... Dan is het ook niet erg dat hij dit stukje niet meer heeft kunnen lezen...!

R.I.P.

David Bowie

13-01-2016, 00:51 Geschreven door Nicolay  

Van 's gelijkens, en vooral een goede gezondheid, want dat is het voornaamste!

Hoe dikwijls hebben we dat de vorige dagen weer eens gehoord, al dan niet gemeend?

Wel is duidelijk dat "le nouveau 2016 est arrivé", en reeds begonnen is, maar het was zeker niet nodig om dat nog eens te herhalen?

Het begin van een nieuw jaar is traditioneel de periode dat de goede voornemens weer eens uit de kast gehaald worden...

Ook ik heb een heel lijstje. Hopelijk speel ik het lijstje niet kwijt.

- Het belangrijkste op stapel staande project speelt zich nog steeds af in de zuivelsector.

Als nieuwjaarscadeau heb ik mezelf een yoghurtmaker aangeschaft... Ik heb al enkele proefjes gedaan en het toestel van Chinese makelij werkt naar behoren. Alleen, het verwondert me dat de temperatuur in de verwarmingsruimte bijna 50°C bedraagt, wat zeer hoog is. Volgens mijn doorgaans goed ingelichte bron (?) mag die temperatuur hoogstens 46°C bedragen. Dus er zijn twee mogelijkheden; ofwel is mijn bron fout ofwel werkt mijn thermometer niet juist. Toch komt er een perfecte yoghurt te voorschijn die er goed uitziet en dito smaakt. Misschien een ietsje minder dik dan de Turkse yoghurt die ik tot hiertoe kocht.

Maar die hoge temperatuur in het toestel bracht me op het idee om het toestel ook te gebruiken voor andere doeleinden, namelijk om er tempeh in te bereiden.

- Ik heb dat hier vroeger reeds beschreven... Tempeh is een veganistisch product gemaakt van half gekookte sojabonen die geënt wordt met een speciale schimmel waardoor een bewerkbaar compact voedingsmiddel ontstaat dat meer eiwitten bevat dan vlees. Ik ben geen veganist maar vind het interessant om zulke dingen te proberen....

Het probleem - mijn probleem in feite - is dat de in wording zijnde tempeh gedurende minimum 24 in een temperatuur van ongeveer 30 °C moet vertoeven om voldoende te fermenteren.... Dertig graden Celsius dat is zoiets als de buitentemperatuur in Indonesië van waar tempeh afkomstig is... Dit langdurig verwarmen deed ik tot hiertoe in de keukenoven. Maar... die oven staat dan de godganse dag en een nacht te ronken, te grommen, te zoemen... en dat werkt vreselijk op mijn nerveus systeem...

Ik zal nu proberen om de yoghurtmaker een "tuning" te geven zodat de temperatuur in het toestel niet hoger oploopt dan ongeveer 30 graden... Als eerste proef zal ik proberen om met behulp van een transformator de werkspanning te verlagen tot 100 volt en dan eens kijken wat er gebeurt.... Als er rook uit het toestel komt ( 't zal eerder uit de transfo zijn...) is het een teken dat de proef mislukt is...! Maar ik heb nog wel meer technische trucjes in de schuif liggen... Een gewone dimmer gebruiken misschien? Daar duiken ook problemen bij op, maar de problemen zijn er om opgelost te worden. En ook belangrijk; niet vergeten een schakelaar met keuzestand: 50 of 30 graden te installeren op het toestel...!

- Een tweede zuivelproject is het maken van een kaas. Welke type kaas dat wordt, dat zal de toekomst wel uitwijzen. Nu ik aan zo goed als verse melk kan komen, behoort thuis kaasmaken ook tot de mogelijkheden.

Het lebferment, het kaasstremsel dus, is reeds besteld bij "Brouwland", evenals het yoghurtferment...

De melk kan ik gewoon elke donderdag hier in de buurt ophalen... Met een vijftal liter melk kan ik wel een kaasje maken van ongeveer 500 gram, hoop ik zo... Maar het maken van de kaas zal toch iets voor latere datum zijn.... Alles op zijn tijd en niet te snel....

Iemand maakte ooit eens de bemerking dat zulke experimenten toch duur uitvallen, dat klaar gemaakte producten toch veel goedkoper zijn. Tuurlijk.... 't is ook niet voor de knikkers dat we spelen, 't is voor het spel.... en hoe slecht of mislukt het eindproduct ook wezen zal.... opgegeten zal het worden... desnoods met diaree als gevolg, maar dan weet je tenminste wat de oorzaak is!

- Weten jullie nog dat er hier enkele weken geleden Italiaanse zampone geserveerd werd? De gevulde varkenspoot; een heerlijk sappige, smeuïge, worstachtige, gevulde varkenspoot?

Tegelijk met de zampone ben ik in het bezit gekomen (ttz gekregen) van een gelijkaardig product, de cotechino ! Dit is eigenlijk de vulling van de zampone maar dan verpakt in een gewoon doordeweeks worstenvel.

Deze dikke worst die in heel Italië populair is wordt gemaakt van varkensvlees en rauw zwoerd (varkensvel). De worst werd vroeger meteen na het slachten gemaakt. Vlees en zwoerd worden heel fijn gemalen en op smaak gebracht met zout, peper, paprika en rode wijn. Voor het gebruik moeten de worsten twee tot drie uur zachtjes gaar gemaakt worden in een soep. Vaak worden ze gegeten met linzen of polenta, de Noord Italiaanse maïspap. Of zoals de milde geefster van de worst mij toevertrouwde; koken in bonensoep en de worst dan eten met de bonen....

Ik heb het, gewoon om dwars te liggen, anders gedaan en de worst gekookt met groenten 'van hier'; wortelen, prei, selder, raapjes en bloemige aardappelen ... en verder gedaan alsof het een hutsepot was... Met een smak "straffe" mosterd erbij was dat heerlijke kost! Vlaamse hutsepot met Italiaanse cotechino !

Nu vragen jullie zich misschien af; wat is nu het goede voornemen? Wel zowel de zampone als de cotechino zullen vanaf nu regelmatig op het menu verschijnen....

- Nog een project voor later; ik ga in de kelder champignons kweken. Gewone witte champignons. Kampernoelies in 't Vlaams... Op dit ogenblijk staat er een nieuwe lading oesterzwammen "aan de boom", dit keer de roze varianten.... De gele soorten volgen later.

In de kelder zijn vakken uitgespaard om een wijnvoorraad aan te leggen.... Ik woon hier in een oud huis, gebouwd in 1927, en toentertijd hadden de gegoede burgers blijkbaar nog behoefte aan een wijnkelder. Bij mij ligt de kelder nu vol met stof, oude dakpannen, gebroken vloertegels en heel veel spinnenwebben. Daartussen vijf verloren gelegde flesjes schrale rode wijn uit de Aldi...

Volgens de specialisten is het de ideale kelder om champignons in te kweken. (Maar ook voor wijn..!) Dus één van volgende weken begin ik er aan...

Toast met champignons, champignonroomsoep en konijn met champignons.... Champignonroomsaus?

- Ook het volgende heeft niets te maken met goede voornemens maar ik vind het als afsluiter wel goed gepast.
Op de Facebookpagina van Klara, de klassieke radiozender, vond ik de tekst van het bekende Nieuwjaarsliedje :

"Nieuwjaarke zoete"

Nieuwjaarke zoete
Mijn varken heeft vier voeten
Vier voeten en ene staart
Is dat dan geen wafel waard
Is die wafel nog niet gebakken
Geef me dan een schotel pap
Is die schotel pap nog niet gereed
Geef me dan een beste kleed
Is dat beste kleed nog niet genaaid
Geef me dan een haantje dat kraait
Is dat haantje dat kraait nog niet geboren
Geef me dan een pot vol kolen
Is die potvol kolen nog niet gebrand
Geef me dan een dikke, dikke, vette vleeskant*.

( Een "kant" vlees is, of kan zijn ; een zij(de) spek....)

Bijna altijd wordt de tekst afgebroken na de vierde zin maar de tekst blijkt veel langer te zijn. (Later vond ik dat de tekst afkomstig is van een site van het Davidsfonds.)

06-01-2016, 11:59 Geschreven door Nicolay  

Kennen jullie dat oude grapje nog?

- Op de speelplaats komt Jantje wenend bij de meester klagen; Jefke heeft mijn boterham op de grond gegooid! Waarop de meester vraagt; met opzet?

Jantje; nee, nee, met platte kaas...

- Vorige donderdag lukte ik er bijna in om te laat te komen voor de wekelijkse melkbedeling bij Wendy, de jongedame wiens zuivelhandeltje ik vorige keer ontdekte hier in de buurt. Haar koe-mobiel stond weer netjes geparkeerd op het pleintje.

Dit keer heb ik melk en karnemelk mee naar huis genomen. Eén liter van elk.

De bedoeling was om er "platte kaas" van te maken.

Onmiddellijk rijst er nu een probleem, voor mij toch... Is het woord "platte kaas" wel behoorlijk Nederlands? Het klinkt toch zo Vlaams!? Zo in de aard van blaffetuur en camion en vuilbak?!

Om te beginnen zegt "Taaladvies" dat je "plattekaas", in één woord moet schrijven, anders is het mogelijk een platgetrapte kaas...

Het algemene begrip in het hele taalgebied is "kwark", een woord dat wij (ik toch) als erg Hollands ervaren... maar gelukkig wordt plattekaas als standaardtaal aanvaard in België.

Dan hebben we nog het woord "hangop". Dit klinkt ook geweldig Hollands en een rechtgeaarde Vlaming heb ik dit woord nog nooit horen gebruiken...

Volgens Wikipedia is hangop een product dat wordt bereid uit karnemelk of yoghurt. Hangop wordt veelal thuis gemaakt. Hiertoe neemt men een vochtige doek, die men losjes in een zeef legt. Hierin giet men karnemelk of yoghurt. Vervolgens laat men dit een nacht uitlekken en verkrijgt men een ingedikt melkproduct met een kwarkachtige structuur. (Zoals "Quark" uit Star Trek misschien?)

Na dit allemaal bestudeerd te hebben, ben ik tot de constatering gekomen dat ik geen plattekaas maar "hangop" gemaakt heb! Nou, nou,...

- Thuis werd vroeger veel plattekaas, hangop eigenlijk, gemaakt door mijn moeder en ik ben er groot van geworden... Thuis, was toen nog een klein keuterboerderijtje en de dieren hadden het spreken nog maar pas verleerd...

Donderdag was de dag dat er boter gemaakt werd. De room werd dan gekarnd met als resultaat twee producten; boter en karnemelk.

Daarvoor werd de room tijdens de week, twee keer per dag, verzameld en in een grote bruine aardewerken kruik en in de kelder bewaard... Tijdens de zomermaanden groeide er na een week rusten een gelig donsje op de room, een teken dat de room "rijp" was. In de winter werd de roompot op woensdagavond nog een nacht voor de kolenkachel gezet zodat de room nog wat extra kon rijpen.

De volgende dag ging die room dan, aangelengd met lauw water, in de karn. Een karn, dat is een gesloten ton die vertikaal op een as draait! Dus niet rond haar as.... Daardoor wordt de room sterk geklutst, zodat de botervetkristalletjes aan mekaar gaan klitten, zoals bij te ver geklopte slagroom. Na enige tijd draaien, het leek mij een eeuwigheid, want dat draaien aan de zwengel mocht ik doen, ontstonden dan kleine brokjes boter in de schiftende room. Tijdens het karnen was de verzuurde room veranderd in een waterige, melkwitte, licht zuur smakende vloeistof; de botermelk of karnemelk! Het vet uit de room was een klomp boter geworden!

De boter werd dan uit de botermelk gehaald, gewassen in zuiver koud water, gewogen en verpakt in vochtig gemaakt boterpapier tot pakjes van 250 gram; een half pond. Voor de botermelk stonden de buurvrouwen reeds in rijen van drie aan te schuiven om een litertje of twee van de echte boerenbotermelk te kunnen kopen... In de zomermaanden werd de botermelk dikwijls ijskoud, zo rauw gedronken, gemengd met een scheut grenadine. Groseille zegden wij!

Soms als er een beetje botermelk over was, dat gebeurde niet dikwijls, werd deze gebruikt om gewone volle melk aan te zuren. Als dit verzuurde melkmengsel dan lichtjes verwarmd werd tot veertig graden ongeveer, schiftte het... en zoals hierboven reeds geschreven werd die gekabbelde verzuurde melk in een uitgewassen doek gegoten, een oude keukenhanddoek die alleen daarvoor diende, en na enkele uren bleef er dan een dikke laag verse plattekaas over in het doek.

- Wel, dat is hetzelfde wat ik nu, vijftig jaar later, nog eens stuntelig over gedaan heb. Een liter volle melk gemengd met een liter botermelk, het geheel op het vuur gezet en geroerd tot er kleine korreltjes ontstonden in de vloeistof. Dan een goed uitgespoelde doek in een zeef gelegd en de gekabbelde melksubstantie er voorzichtig in gegoten.... Na twee uur uitlekken had ik ongeveer een halve kilo plattekaas over, hangop eigenlijk, klaar voor consumptie. Mocht ik nu een varken gehad hebben dan zou dat beestje de resterende vloeistof, de wei, kunnen krijgen... daar worden ze groot en dik van naar het schijnt. De Italiaanse ricotta wordt ook van de resterende melkwei gemaakt maar hoe dat juist in zijn werk gaat is mij onduidelijk. Je moet er in ieder geval massa's wei voor hebben.

Behalve plattekaas, hangop, kwark, ricotta, mandjeskaas, faisselle, verse kaas, witte kaas, bestaan er nog meer benamingen voor dit soort kazen en ze worden praktisch allemaal op dezelfde manier gemaakt.

Melk wordt verzuurd, kunstmatig door toevoeging van melkzuurculturen of door inwerking van natuurlijke melkzuurbacteriën en dan voegt men er zeer weinig kaasstremsel aan toe. De melk wordt daardoor dik en als de massa nadien geroerd wordt scheidt de wei zich af. Wat er overblijft, nadat dit gezeefd is, is "verse" kaas.... of... en daar gaan we weer, heel de lijst van benamingen...

Voor de "hangop" wordt er aangezuurde melk gebruikt, zonder stremsel. De hangop lekt dan uit in een doek, die (aan een nageltje tegen het plafond...) opgehangen wordt.

In de antieke Engelse keuken wordt met lebferment gestremde, gezoete melk gegeten als nagerecht, een "pudding", en heet dan junket (milk).

- Op dit ogenblik ben ik zover dat er nog 200 gram hangop over is.... en na drie keer daags boterhammen met "plattekaas en bruine suiker" eten ben ik het stilaan een beetje beu.... Het zouden ook boterhammen met plattekaas, radijsjes en "pijpajuin" kunnen geweest zijn maar ik verkies bruine suiker... een zoetebekske!

De Turkse winkel had een oplossing in petto om mij van het teveel aan kaas te verlossen. Ik zou Turkse "böreks" maken... Beurreck leerden we vroeger in de hotelschool. Beurreck à la Turque! Nu spreekt men liever over brick of brik; allemaal één pot nat!

In de Turkse keuken bestaan er ongeveer honderd manieren om börek te maken maar de eenvoudigste is meestal ook de beste.

Daarom heb ik deze morgen, bij den Turk, een pakje "yufka" gekocht. Dat zijn dunne deegblaadjes, te vergelijken met de op dit ogenblik populaire "wraps" maar veel dunner. Gewoon dunne, reeds voorgebakken, deegvellen gemaakt van bloem, water en een beetje vetstof (en 't zal geen varkensvet zijn vermoed ik zo...) De oorspronkelijke yufkavellen zijn wel een vierkante meter groot en dat is moeilijk handelbaar, daarom worden ook diverse kleinere modellen verkocht, zelfs yufkavellen die reeds in driehoeken gesneden zijn; 'üçgen yufka', klaar om er sigaren van te rollen; de "sigara börek" ofte opgerolde börek. Dat is een heel lekker gerechtje, meer een hapje, met een knapperige buitenkant en met een zachte kaasvulling; de sigara börek 'peynirli' (met kaas, peynir is kaas...). Deze kaas kan zowel kwark als verkruimelde Turkse feta zijn...

De kaas wordt daarvoor gemengd met wat verse gehakte kruiderij naar smaak. Dille of platte peterselie wordt veel gebruikt. Ik nam gesneden lente-ui... bieslook kan natuurlijk ook, of munt... Een ei mengen met de kaas zorgt er voor dat de vulling stolt tijdens het bakken. Een losgeklopt ei per 400 gram kaas is voldoende. Het bakken kan zowel gebeuren in de oven als in de frituurpan.

De serie foto's geeft weer hoe de sigaren gerold worden... (Op de billen van dikke negerinnen?...)

Ik bakte de sigaartjes in de oven met "ghee" als vetstof, dat geeft een extra lekkere smaak.

Ghee is geklaarde boter van Indische origine. Moeilijk verkrijgbaar en spijtig genoeg, vrij duur! Doch dit is ook het ideale bakvet voor rood vlees. Ghee kan sterk verhit worden zonder te verbranden, de vetstof blijft helder tijdens het bakken en het heeft een aangename smaak maar dat laatste hangt waarschijnlijk af van het fabricaat. (het merk)

- Voor de echte experimenteerder heb ik nog wat speciaals in het vet. Ikzelf heb al twee proeven gedaan en het experiment lukt...!

Bearnaise of Hollandse saus maken met behulp van een staafmixer! Met succes!

Het principe is doodsimpel.

Ik wilde een naar mosterd smakende Hollandse saus maken om te serveren bij warme gerookte zalm.

Daarom; in een smalle maatbeker, één eierdooier, een schepje straffe mosterd, het sap van iets minder dan een halve citroen, een lekje water, peper en zout. Dit eerst goed gemengd in de beker en er dan, niet al te traag, een 100 gram hete gesmolten boter (margarine) bijgegoten, al mixend natuurlijk!

Het resultaat was in beide gevallen zeer geslaagd te noemen. De saus was wel zeer luchtig omdat er blijkbaar nogal wat lucht in geroerd wordt. De volgende dag heb ik een restje saus eventjes terug opgewarmd in de microgolf en na toevoeging van een klein scheutje room kon de saus manueel perfect terug opgewerkt worden....

Mijn probleem is dat ik geen zin heb om elke dag Hollandse saus te maken tot ik alle mogelijkheden eens getest heb. Dat zo dodelijk zijn voor mijn lijn...

Dus ik geef hier enkel de richtlijnen. Het verder uitwerken mag je zelf doen en laat me weten hoe het afloopt...

Een paar zaken die zeker nog moeten geprobeerd worden zijn de volgende:

Ik gebruikte een Bamix staafmixer maar met het speciale opzetstukje met de kleine gaatjes. Dus er moet nog geprobeerd worden of het ook lukt als het gewone mesje gemonteerd wordt. Ook liet ik de mixer in zijn trage stand draaien... wat gebeurt er bij volle snelheid?

Mijn eerste proef deed ik met margarine als vetstof - goedkoper om eventueel weg te gooien - en daarna met echte boter. In beide gevallen lukte het perfect. Waarschijnlijk lukt het ook wel het hete olie?

Helpt de mosterd om de saus te binden? Waarschijnlijk wel want mosterd is een goede emulgator en tegelijk stabilisator ! Maar moet er echt mosterd in? Nee, denk ik...

Het principe is duidelijk. De hete boter levert voldoende warmte om de eidooier op te warmen, zelfs een beetje te doen garen... Verder is dit identiek hetzelfde procedé als het maken van mayonaise met de mixer. Voor Hollandse saus of bearnaise wordt het eiwit niet gebruikt maar wel een ietsje meer citroensap of water dan gewoonlijk of een andere vloeistof zoals de gastrique bij bearnaise... Dit moeten wel lichtjes zure vloeistoffen zijn. (Wegens scheikundige redenen die hier nu verder niets ter zake doen)

- Als je de saus te luchtig vindt, noem je ze toch; luchtige bearnaise en opgelost is het probleem!

- Dit idee is niet nieuw want ik ken dit principe reeds jaren maar heb het nog nooit geprobeerd en ik vermoed dat de receptuur bij het gebruik van een Thermomix ook zo in mekaar zit.

- Zo dit is dan jullie huiswerk voor vandaag maar je hebt tijd tot 2016 om de kopijen in te leveren...

Trouwens aan iedereen een zeer voorspoedig 2016 gewenst!

30-12-2015, 00:59 Geschreven door Nicolay  

Grapje !-       

De oesterzwammen die in vorige bijdrage te zien waren zijn ondertussen volgroeid en geoogst maar niet te koop. 't Is al te laat. De opbrengst was vrij matig. Tweehonderd gram oesterzwammetjes... da's niet veel maar we leven op hoop: er kan nog een tweede en zelfs een derde "vlucht" volgen.

Ik heb de paddenstoeltjes gebakken in boter op de gewone manier, met een vleugje knoflook en achteraf met gulle hand bestrooid met gehakte peterselie.... Op dat bedje van gebakken zwammetjes heb ik een schijfje lamszwezerik neergevleid, daarover een licht roomsausje, gemaakt van het stoofvocht van de zwezeriken en een driehoekje knapperig gebakken bladerdeeg, rechtop er naast gezet.... Den duvel met zijn moer, zou nonkel Charel gezegd hebben...

Het blok met het substraat, de voedingsbodem van de oesterzwammen, ligt nu in de kelder te bekomen van de inspanning en over een week of drie is het mogelijk om een nieuwe oogst te starten... We zien dan wel!

-          Ik moest met een geldige reden in de Chinese supermarkt zijn en als gevolg heb ik van daar een pakje gedroogde, voorlopig onbekende, paddenstoelen meegebracht met de raadselachtige naam : Monkeyhead Mushroom.... Apenkopzwam, of zoiets...

Vermits een "monkeyhead mushroom" een paddenstoel is die ik vermoedelijk nog niet gegeten heb en die ik in het geheel niet ken, kon ik het niet nalaten dergelijk raadselachtig pakje mee naar huis te nemen. Voor de onkosten moest ik het niet laten liggen, twee euro en nog een paar centen.

Het zakje ligt nu nog in de kast maar mijn eerste werk was opzoeken welke informatie er te vinden is over de apenkopzwam... Het internet geeft tegenwoordig bijna op elke gestelde vraag, hoe idioot ook, een antwoord... en hopelijk het juiste! Mijn mysterieuze paddenstoel bleek een tamelijk gekende soort te zijn, tenminste als je weet wat een pruikzwam of leeuwenmanenzwam is... Hericium erinaceus. In culinaire middens misschien beter gekend als "pompom blanc".... en die apenkop wordt soms wel eens onder die Franse naam, vers aangeboden maar de kans dat je er op de markt ooit zal over struikelen is "beire" klein.

De Chinezen kennen er allerlei geneeskrachtige en magische eigenschappen aan toe. Er staat mij wellicht nog een mooie toekomst te wachten als ik maar genoeg van dit soort paddenstoel zal eten. De paddenstoel schijnt bovendien zelfs heel lekker te zijn volgens het blog van ene Mrs Choo...!

Ten gepaste tijde verneem je er wel meer over.

-          Wie nu denkt dat wij, bewoners van de grote stad verstoken blijven van typische producten die alleen "den buitenmensch" toekomen... vergeet het maar! Ikzelf woon ook in "'t stad", maar geen Nederlander die dat begrijpt...!

Sinds kort hebben we hier een heuse melkboerin of beter, een melkmeisje.... Ze ziet er niet uit als een "boerin"... Ze levert elke donderdag gekoelde verse melk van de koe, 's morgens gemolken... Haar antieke hondenkar heeft ze geruild voor een nieuwe bestelwagen, een Sprinter van Mercedes dacht ik, bont beschilderd als ware het Bella, de koe. Een koe die benzine zuipt maar geen melk geeft...

-          Sinds een hele tijd eet ik een gezond ontbijt... dat hoop ik toch.... Mijn ontbijt bestaat uit een kop koffie, twee stuks fruit (twee druiven), één sneetje brood en een kommetje yoghurt met een schepje zelf gemaakte confituur (met verlaagd suikergehalte)... De yoghurt is in feite het meest geschikte medium om alle pillen in te camoufleren die mij door de doktoren aangeraden worden. (Op straffe van...)

Deze yoghurt koop ik, in plastic emmertjes van één liter, in gelijk welke Turkse winkel. Keuze te over en aan prijzen waar mijnheer Daniël Carasso bijgenaamd Danone nog een puntje kan aan zuigen. Je hebt er de keuze tussen verschillende merken yoghurt maar alleen de "natuur" versie, met een vetgehalte van nul tot standaard 10 % procent vetstof voor de echte "Turkse yoghurt" en het hele gamma aan vetgehaltes daar tussenin. Meestal neem ik die met 3,5 of 3,8 % vet om de kerk in het midden te houden. Dat vetgehalte komt overeen met het gehalte van volle melk die van nature ook zoveel botervet bevat.

Misschien is het omdat de bont gevlekte melkauto doorgaans voor een Turkse winkel staat opgesteld dat ik op het idee kwam om van deze verse melk eens yoghurt te maken? Dat zou zelfs nog gedeeltelijk mijn budget kunnen drukken..! Een emmertje met een liter yoghurt in de Turkse winkel kost rond de twee euro en een liter melk bij de jongedame slechts één euro.... zuinigheid is een mooie deugd zei de begijn... en de Hollanders... Sorry, ik kon het niet laten!

Bovendien, yoghurt maken, hoe lang zou dat geleden zijn dat ik het nog eens gedaan heb?

Het is zo eenvoudig als wat. Een kind kan de was doen... op voorwaarde dat je één portie yoghurt van goeie kwaliteit bij de hand hebt!

De verse melk van de koe kook je eerst of verwarmt ze minstens tot een temperatuur hoger dan 75 °C. Dit om eventuele schadelijke bacteriën te doden... je weet maar nooit. Bemerk dan dat er bij "echte" melk na het koken een gelig vel verschijnt op de melk en na het afkoelen zie je wolkjes room door de melk zweven. Hoelang is het geleden dat we dat nog gezien hebben? Een Koninklijk vel op de melk zoals Wim Sonneveld het noemde, de nachtmerrie van de kinderen destijds. Een festijn voor de Indiërs die er snoepjes van maken. Het romige vel van de gekookte melk wordt gekneed met gemalen nootjes en suiker en de bekomen massa wordt dan tot balletjes gerold...

Als de gekookte of verhitte melk daarna afgekoeld is tot een temperatuur tussen 40 en 46 graden voeg je de portie reeds bestaande yoghurt toe.... Goed mengen met een zuivere metalen lepel en dan hou je dit mengsel gedurende enkele uren op deze temperatuur. Dit gaat in de winter zeer eenvoudig boven op een radiator van de verwarming. (Bij mij toch want ik ben een koukleum...) In de zomer zet je de yoghurt buiten in het zonnetje....! In beide gevallen verpak je de container met yoghurt in wording eerst in een wollen deken of een oude slaapzak... het principe van de hooikist.

Er bestaan nog ettelijke andere manieren om dit warm houden te realiseren maar deze die ik hier aangeef is echt de eenvoudigste. Ooit heb ik gewerkt met een koelbox met daarin een gloeilamp van 40 watt... Maar ook een oven, een aquariumverwarmingselement, een regelbare bain-marie, een slow-cooker op de laagste stand.... Zorg er wel voor dat de temperatuur niet boven de 46 graden uitkomt. De fermenten degenereren dan. Liefst gebruik je een eenvoudige thermometer ter controle alhoewel ik ooit in Iran een oma de temperatuur van de melk zag testen met het puntje van haar elleboog... Of je kan ook ergens een volautomatische, elektrische "yoghurtmaker" kopen, duur is zo een ding niet.

Uit ervaring weet men dat je op deze manier tot ongeveer tien keer een hoeveelheid yoghurt kan maken, startend van één portie in de winkel gekochte natuuryoghurt. Na tien beurten, het kan ook meer of minder zijn, wordt de yoghurt niet meer zo dik als eerst... De Lactobacillus Bulgaricus en de Streptococcus Thermophilus gaan dan met pensioen...

Op de zelf gemaakte yoghurt zal na een tijdje een gelig, waterachtig plasje vocht verschijnen. Seneresis noemt men dit verschijnsel. Dit is normaal... het is gewoon vocht dat loslaat uit de geleiachtige melkmassa... in gewone taal; de yoghurt verwatert stilaan. Daar bestaan trucjes voor om dat te vermijden maar als je weet wat het is, is er toch geen probleem dacht ik zo... Alhoewel, een schep magere melkpoeder bij de gebruikte melk voegen helpt al heel wat. Ook zou een koffielepeltje suiker, gemengd met de melk, de fermenten die de melk verzuren flink helpen.

Ook is het mogelijk om yoghurtfermenten kopen in droge vorm bij de apotheker of elders maar dan zijn we serieus bezig met yoghurtbereiding en dat is nu niet de bedoeling.

Mocht je nog meer yoghurtverhalen willen lezen...? Dan is er hier eentje te vinden.

-          Volgende keer zal ik een poging ondernemen om nog eens "platte kaas", kwark of 'hangop' voor de Nederlanders, te maken zoals mijn moeder dat reeds deed, vijftig jaar geleden... want het melkmeisje verkoopt ook karnemelk. Een deel verse melk opwarmen samen met evenveel karnemelk en dan wachten tot het mengsel kabbelt.... enz.... (Platte kaas is in Vlaanderen verwant aan "plat water"...!)

Tenslotte, kerstmis komt er aan en daarom aan iedereen en vooral :

Aan alle lezers van dit blog, naargelang je gezindte, een vrolijk of zalig kerstfeest toegewenst!

23-12-2015, 00:00 Geschreven door Nicolay  

Het is misschien nog een ietsje te vroeg om reeds plannen te maken voor volgend jaar maar ik ga er nu reeds aan beginnen.

Er zijn van die dagen dat ik op dinsdagavond nog niet eens weet wat te schrijven voor mijn blog (op woensdag) en nu heb ik plotsklaps onderwerpen te over!

- Om te beginnen ben ik er na een derde poging in gelukt om een redelijke tot zelfs zeer behoorlijke, en kwalitatief aanvaarbare, droge worst te fabriceren. Ik heb een slager een sneetje laten proeven en hij vond de worst een ietsepietsie te zout maar ja.... gezonde kritiek is opbouwend, niewaar?

Het geheime recept? Ik zou het niet weten....

Lichtjes bevroren ; 70 % mager varkensvlees, 30 % rugspek, dat is de basis.

28 Gram nitrietpekelzout per kilogram massa. Volgende keer zal ik slechts 25 gram gebruiken... zo kan de niet nader genoemde slager ook tevreden zijn.

20 Gram dextrose en 3 gram witte peper per kilogram massa. Knoflookpoeder naar smaak....

Het vlees niet te fijn cutteren of door de vleesmolen draaien en nadien zeer goed en grondig in een mengmachine bewerken, bijna kneden, met het zout en de andere kruiden. Best met je handen uit de vleesmassa blijven want je handen, die van iedereen trouwens, zitten vol vieze bacteriën waar je bij het worst maken geen behoefte aan hebt. Ook door met je handen in de massa te zitten zal het vleesmengsel opwarmen en dat mag niet. Het vlees moet bijna bevroren blijven.

De worst stevig afvullen in varkensdarmen en laten drogen (artistiek hangend boven de luchtbevochtiger maar die is niet te zien op de foto) gedurende een week. De worst gaat niet eens in de koelkast! Ongeveer een week tot 10 dagen wachten en de worst is dan droog, snijdbaar en eetbaar. Zelfs lekker. Tenslotte mag ze nu wel in de koelkast, verpakt in een plastic zak om verder uitdrogen te verhinderen.

- Waar ik het gevonden heb weet ik niet meer, maar in Brussel wonen er enkele jonge ondernemers die het een beetje goed menen met de natuur en het milieu en die oesterzwammen kweken op een substraat van koffiedik...! Juist, je leest het goed: koffiedik!

Ze halen per bakfiets de koffiedrab op in de koffiehuizen en verwerken die prut tot een voedingsbodem voor oesterzwammen... ! Je moet maar op het idee komen...

Je kan bij hun een zelfkweekoesterzwammenpakket (28 letters) kopen, on line, om thuis zelf oesterzwammen te kweken... op de vensterbank of in de keuken. Het mag ook in de slaapkamer maar niet in de kelder, het moet een plaats gebeuren waar er daglicht komt. !

Na de ontdekking van hun site was de volgende morgen mijn bestelling snel vertrokken en ineens drie dozen besteld; één met witte oesterzwam, één met gele oesterzwam en een derde met roze oesterzwammen.

Elke box zou ongeveer 600 gram oesterzwammen moeten opleveren maar er zijn, met een beetje geluk, twee tot drie "oogsten" mogelijk volgens de bijgesloten folder... Een snel rekensommetje leert dan vlug dat goedkoop anders is.... Zeventien en nog wat centen per doos voor zeg, een kilo oesterzwammen. In de Colruyt zijn ze vast goedkoper... maar daar gaat het niet om. Zoiets doe je voor de lol of voor de "wetenschap"... Ook bruikbaar als geschenkje voor een groene jongen of meisje, als kerst- of Nieuwjaarscadeau dacht ik zo...?!

De eerste doos met de witte oesterzwammen staat nu in de woonkamer tussen de bloemen en planten (om een vochtig milieu te creëren) en die doos begint stilaan tekenen van groei te vertonen. Zie de foto's met de evolutie na een verloop van drie dagen.... volgende week een foto van de volgroeide oesterzwammen. Maar de zwammen zelf zullen dan waarschijnlijk reeds in mijn potten verdwenen zijn. Anders kan je ook volgen op Facebook.

Mocht iemand geïnteresseerd zijn, heb ik ze van de Brusselse kwekers gekocht maar er blijkt in Antwerpen nog een gelijkaardige firma te bestaan die hetzelfde doet.

Dit is in Brussel:  http://www.permafungi.be/?lang=nl

Antwerpen : http://caffungi.be/

- Ander onderwerp! In 2013 heb ik mij ooit eens geamuseerd met het experimenteren met klop- klop.... het poeder dat nepslagroom oplevert??? Toen heb ik er chocolademousse van gemaakt en de smaak viel vrij goed mee maar de bereiding was uiteindelijk toch nog redelijk bewerkelijk.

Er lag nog steeds één pakje van dat magische poeder, één, in de keukenkast rond te slingeren. Daar zou ik nogmaals een experimentje mee aanvangen. Het lukte nog ook! Voor de verandering heb ik nog maar eens een zeer luchtige chocolademousse gemaakt... maar dan zonder chocolade! Je hebt er wel een sifon voor nodig.

200      gram room met minimum 30 % vetstof

200      gram melk

50        gram suiker, bij benadering. Proef maar!

1          eetlepel cacaopoeder, goed opgehoopt. Best gemengd met de suiker.

1          koffielepel No-egg.... (vervanger voor eieren), of dit product echt nodig is weet ik niet, het is meer een kwestie van op veilig te spelen.

Alles samen goed mengen met een staafmixer maar niet te lang... niet opkloppen!

In een sifon gieten, er één gaskogel opschroeven en na een uur koeling is de mousse reeds bruikbaar. Het resultaat is een stevige, zeer luchtige chocolademousse. Een beetje gelijkend op chocoladeslagroom... maar met veel minder calorieën.

Waarschijnlijk kan je ook 400 gram room van 15 tot 20 % vet gebruiken!

- Nog wat anders. Over enkele dagen krijg ik weer een paar eenzame medeburgers op bezoek die veronderstellen dat ze door mij gevoed zullen worden... Vermits nieuwjaar er zeer snel zal aankomen zal ik ze een gerecht voorzetten dat hun het volgende jaar veel geluk en voorspoed zou moeten brengen... Zampone con lenticchie, of in verstaanbare taal: gevulde varkenspoot met linzen.... (en gewoonlijk ook met pureeaardappelen en erwtjes.)

Het is een typisch gerecht uit de Italiaanse keuken, van Modena, en wordt traditioneel rond nieuwjaar gegeten. De linzen stellen het vele geld voor dat het volgende jaar (hopelijk) bij karrenvrachten zal binnen stromen... De bereiding is zeer eenvoudig. Je bestelt de volledig klaar gemaakte zampone bij de juiste firma en je moet de poot daarna enkel nog gedurende enige minuten opwarmen... het kan zelfs in de microgolfoven gebeuren.

De poot, eigenlijk een gevuld hammetje, wordt in dikke plakken gesneden en opgediend met gestoofde linzen. Ik heb me linzen van Le Puy aangeschaft. De kaviaar onder de linzen zeggen de Fransen!? Maar 't blijven toch maar gewoon linzen zonder meer. Als ze maar geluk en voorspoed brengen dan is het al goed.

- De twee onderwerpen voor volgende keer worden dan "Over oesterzwammen" en "Hoe smaakte de zampone", als ik niet van idee verander... .

En ik heb nog wel wat in het vet voor misschien een andere keer. Enkele dagen geleden kreeg ik bezoek van mijn zuster en haar "husband" want zij heeft een huisband en geen inlandse echtgenoot ... Zoals het past onder deftig volk wisselen wij bij zulke gelegenheden enkele geschenken uit onder mekaar. Zo ben ik nu de bezitter geworden van vier porties "Smoked haddock with cheddar cheese sauce", een fles "elderflower cordial" en een handvol schattige en sappige minicitroentjes recht uit Spanje...(met de extra vermelding: van onze eigen boom... vraagteken)

Kapitein Haddock uit de strips van Kuifje ofte Tintin kreeg zijn naam naar de vis waarvan haddock gemaakt wordt, namelijk de schelvis. Haddock is een Britse visspecialiteit, een gerookte schelvis. Dikwijls kunstmatig bruin gekleurd om de rookkleur te accentueren.

Op mijn beurt heb ik dan een eind dikke bloedworst, een blok zelfgemaakt hoofdvlees, uuflaakke zoals ze in Gent zeggen, en een kubus Herfse stinkkaas in ruil geoffreerd...!

Hoe de "haddock" smaakte laat ik later wel weten. Is gerookte schelvis in België ergens te koop? In Frankrijk zag ik wel regelmatig haddock in de visafdeling van de Leclerc maar dat is mij een beetje te ver om er nu naar toe te gaan.

De 'elderflower cordial' is een waterig concentraat van vlierbloesems. Een sapje dat ook gemakkelijk thuis kan gemaakt worden maar deze van Marks & Spencer smaakt wel zeer fris. We hebben onmiddellijk een scheutje elderflower cordial gemengd met witte wijn, zoals een kir, gedronken en goedgekeurd. Volgens de Engelse normen drinkt men de cordial aangelengd met (spuit)water maar, hier is België, en water is enkel goed om je voeten te wassen...

Terwijl ik dit stukje aan het schrijven ben zie ik, bijna letterlijk, de oesterzwammetjes groter worden. Ze staan dan ook vlakbij, juist op ooghoogte. Af en toe spreek ik de babypaddenstoeltjes enkele lieve woordjes toe en geef ze voorzichtig een lauwe douche met een mini bloemenspuitje.. Soms meen ik dan een gelukzalige glimlach te zien verschijnen op hun jonge hoedjes.... en hoor ze daarna razendsnel verder groeien...

16-12-2015, 00:32 Geschreven door Nicolay  

Sinterklaas is mij dit jaar vergeten denk ik...! Wie weet, misschien ben ik niet braaf genoeg geweest ?

Maar geen nood, ik heb mezelf een cadeau gedaan. Indien je nu dacht aan een I-Phone, een selfiestick of een nieuw paar sokken.... nee! Het wordt een zelfkweekpakket voor oesterzwammen. Drie kleurtjes; witte, roze en gele zwammetjes. ... Maar het zal nog enkele weken duren voor de paddenstoelen overvloedig mijn kookpotten zullen vullen. Dan laat ik het wel weten.... (en ondertussen, af een toe een fotooke van de - hopelijk - snel groeiende stoeltjes.... )

Zeker is wel dat na het Sint Niklaasfeest, Kerstmis aan de beurt is. We zijn in de maand december aangeland en dat is de feestmaand bij uitstek.... Hoog tijd, om er eens aan beginnen te denken; wat zullen we op tafel brengen met kerst ?!

Voor mij is dat eenvoudig. Tien minuten voor sluitingstijd zal ik naar de supermarkt gaan, daar een kistje oesters kopen dat op dat ogenblik reeds afgeprijsd zal staan omdat de oesters dringend weg moeten. 's Morgens zal ik al een brood gehaald hebben bij de Turkse bakker en de fles witte Pinot gris ligt nu reeds koud. Mocht er zich tijdens de volgende weken nog een "eenzame of hongerige" aanmelden; er ligt nog een groot blik gekonfijte eendenmaagjes in de schapraai...

Bij de meeste land- en andere -genoten, vooral in families, zal het niet zo eenvoudig verlopen... Tante Julia eet vegetarisch, nicht Shania is glutenintolerant, Nonkel Louis lust geen vis en neef Kevin haat kaas.... Hoe iedereen tevreden stellen?

"Wat is de nieuwste trend voor de komende feestdagen", hoorde ik onlangs één van "De Madammen" vragen op Radio 2. Wie de ondervraagde 'specialiste' was weet ik niet meer. Ik hoorde enkel het woord: "sharing". En, dat is hetgeen ik al jaren doe! We delen een maaltijd in gemeenschap... Daar komt mijn idee op neer.

Wat is het grote probleem als je de vrienden, kennissen of je familie inviteert op een etentje? Antwoord: je zit nooit zelf aan tafel als je iets behoorlijks wil opdissen! You will always find me in the kitchen at parties, zo zong Jona Lewie reeds lang geleden….

Ik zal het maar toegeven, met lichtjes blozende kaken, dat ik mij wel eens bezondig aan het kijken naar "Komen Eten"... Een regelmatig gehoorde bemerking is ook daar; we hebben de gastvrouw of - heer te weinig gezien aan tafel! Daarna dansen de gasten dan de polonaise om de sfeer er in te brengen... een welverdiende dikke 7 voor sfeer en ambiance...

Sharing, lost het probleem compleet op! Je zet jezelf mee aan tafel en je laat je gasten, een beetje, hun plan trekken! Zo simpel kan het zijn!

Sharing, het woord, heeft vele betekenissen maar vooral; "het samen gebruiken", het "delen", "het uitlenen". Zo kan men nu auto's, fietsen en werktuigen "sharen"... zelfs hotelkamers en luxe villas. Het "sharen" aan tafel is even eenvoudig.

Breng als ware het een buffet op je tafel en geef het commando aan je gasten: doe maar, help yourself!! Smakelijk! Schenk nog wat wijn bij, kijk of er voldoende brood in het mandje ligt en zet je zelf mee aan de dis.

Het idee is zeker niet nieuw. De "gourmet" en de "fondue" zijn gekende voorbeelden van maaltijden die uitsluitend in gemeenschap gebruikt worden. Alles wordt op de tafel gezet; vuurtjes, gourmetstelletjes of fonduepannetjes... schotels met blokjes vlees, worstjes, gehaktballetjes of wat nog, kommetjes saus en aanvallen maar..!

Met Pasen denk je daarna nog met weemoed terug aan die heuglijke fondue- of gourmetavond terwijl pogende, voor de tiende keer, de frituurgeur uit je woning weg te spuiten met "Brise". Bovendien was de rekening van de stomerij, voor de overgordijnen, van zodanige aard dat de aankoop van die nieuwe auto tot volgend jaar zal moeten uitgesteld worden.

Tijdens de middeleeuwen, 't is lang geleden, ik weet het, werden ook alle gerechten tegelijk op de tafel uitgestald en ieder moest zich dan maar bedienen van wat er binnen handbereik stond. Of men liet zich assisteren door een (van thuis meegekomen) bediende. In de schaarse kookboeken van die tijd werden volledige schema's uitgetekend, welke gerechten samen op de tafel konden gebracht worden en hoe ze zouden uitgestald worden. Tot in de eerste kookboeken van Cauderlier, einde 1800 worden dergelijke schema's voorgesteld.

Dat was toen reeds, "sharing", avant la lettre! Het "koude buffet" is daar nog een uitloper van...

In het midden van de negentiende eeuw introduceerde de Russische prins Alexander Borisovitsj Koerakin in de Parijse samenleving een methode van serveren zoals in zijn vaderland. "De Russische dienst" of zoals de Fransen zeggen; de "Service à la Russe". Toen werden de gerechten schotel na schotel opgediend. De spijzen kwamen nu warm op tafel en iedereen kreeg hetzelfde en evenveel, dit in tegenstelling tot de "service à la Française" waarbij alle voedsel onvermijdelijk koud werd en de snelste ook het meeste te eten kreeg!...

Die zogenoemde Russische trend heeft stand gehouden tot de "plate service" of bediening op bord, zijn intrede deed in de restaurants. Het moet ergens in de jaren tachtig van vorige eeuw geweest zijn dat de gewoonte ontstond om de gerechten mooi geschikt op het bord op te brengen, zoals het ook nu nog gebeurt. Meestal bij gebrek aan gekwalificeerd bedienend personeel.... en/of de kostprijs daarvan.

Voor het concept "sharing", geen bediening meer nodig en alles wordt terug op de tafel gezet zoals in de middeleeuwen. Service à la Française.

In Nederland is er een tendens ontstaan om verschillende hapjes en smaakjes opgediend te krijgen op, of in, een speciaal dienbord en zoiets wordt ook 'sharing' genoemd. Dat is juist maar ik bedoel het anders? Ik bedoel het samen beleven!

Wel moet men goed volgende punten overlopen:

- Wat breng ik op de tafel?

- Heb ik genoeg en het juiste materieel (serviesgoed) om ook alles op de tafel te zetten zonder deze te overladen ?

- Welke gerechten kan ik warm opdienen en ook warm houden?

- Kan er tijdens de maaltijd nog iets verder afgewerkt worden in de keuken? Is er voldoende tijd voor?

Heel in het begin schreef ik dat ik het principe van "sharing" zelf reeds lang toepas.

Daarvoor start ik van het idee om een gewoon menu op tafel te brengen maar ik kies de verschillende gerechten zodanig dat ik maar even in de keuken nodig ben tijdens de maaltijd. Vooral om de gerechten op te halen en om sommige gerechten snel op te warmen en/of om andere in de oven te zetten.

Alle voorbereidingen moeten daarom ook reeds voordien getroffen zijn.

Het menu wordt zodanig gekozen dat er zowel (vooral) koude als warme gerechten opgediend worden. Een soort buffet met diverse gerechtjes en alles wordt op de tafel gezet en ieder neemt wat hij of zij belieft! Warme gerechten vragen werk op het ogenblik zelf. De koude bereidingen kunnen volledig klaar staan ergens op een koele plaats... of koelkast. (Ik durf, als de kat van de buren niet thuis, sommige schotels in afwachting zelfs buiten zetten!)

Als voorbeeld:

Een aperitief. Ik verkies een bubbelwijn. Dat kan zowel cava, champagne als prosecco of zelfs nog een andere wijn zijn... Licht, laag alcoholgehalte en alle "hapjes" passen er perfect bij! Dit in tegenstelling tot een zoet aperitief, dat is voor mij geen goed aperitief. Ook cocktails niet; ze zijn te zoet of ze bevatten te veel alcohol. De o, zo populaire gin-tonic misschien uitgezonderd. Pastis, blonde bieren en droge sherry zijn ook goede eetlustopwekkers. Daarbij kunnen allerlei hapjes gegeven worden. De klassieke olijfjes, nootjes, enz.. maar ook iets bewerkelijker, zowel koud als warm. Voor warme zou ik dan kiezen voor kleine hapjes die slechts even in de oven dienen gezet te worden of kroketjes die gebakken worden in de frituur. Vergeet niet dat zeker deze dagen dergelijke hapjes kunnen gekocht worden... geen werk en soms zelfs belachelijk goedkoop! Geef er een kleine persoonlijke toets aan zodat (hopelijk) niemand het merkt.

Desgewenst kan je ook een soepje geven maar doe dat dan in miniporties. In kleine kopjes als het kan. Als je zelf onvoldoende serveermaterieel hebt: dat kan als weggooiproduct (disposable) gekocht worden voor enkele centen. Deze zijn niet geschikt voor warme bereidingen. Er bestaan nu ook grappige (herbruikbare) gadgets zoals lege conservenblikjes en kleine bokaaltjes (met deksel) die je kan vullen met... soep bijvoorbeeld. Soep uit blik!

Wil je toch echt een grote portie soep serveren, er bestaan speciale elektrische warmhoudketels die te koop of te huur zijn. De stekker in het stopcontact en je soep blijft de hele tijd warm ter beschikking.

Als begin van de echte maaltijd breng je allerlei kommen en schotels op de tafel. Welke gerechten daar in zitten, dat laat ik over aan je eigen fantasie. Het kunnen diverse koude gemengde salades zijn. Maar ook gemarineerde visjes, gerookte zalm, gravlax, iets met verse garnalen of krab, kreeft, kroketten, bladerdeegbakjes met vulling.... kijk maar. Het belangrijkste is dat alles reeds afgewerkt klaar staat. De warme gerechtjes moeten zodanig zijn dat ze zeer snel kunnen opgewarmd worden in de oven of iets dergelijks.

Zorg als drank voor zowel flessen rode als witte wijn of andere dranken. En, water... niet te vergeten!

Nadien kan de tafel een beetje opgeruimd worden en eventueel nieuwe borden en bestek aangebracht.

De volgende warme bereidingen die daarna komen kunnen beschouwd worden als een nieuwe "gang". Nu vooral warme vlees- of visbereidingen in saus zoals kippenboutjes in Provençaalse saus, wildragout, vis in een saus, "vispannetjes", allemaal zaken die gewoon moeten verwarmd worden. Zelfs de microgolf kan hier goed dienst doen. Ook koude gerechten mogen. Voor deze gerechten kunnen grote schotels gebruikt worden waar ieder zelf zijn portie uit kan nemen.

Aardappelen kunnen eventueel gepofte aardappelen zijn of aardappel- rijst- of pastasalade. Vooral mag brood nooit ontbreken.

Wijn of andere dranken zet je gewoon op de tafel en ieder kan zichzelf bedienen. Wel controleren of er voldoende te drinken is. (Of even remmen als er overdaad gepleegd wordt!)

Als laatste stap, het nagerecht, kan best van al (gekocht) gebak gegeven worden of eventueel een ander dessert dat voordien kan bereid worden, zoals chocolademousse of panna cotta... Ook vruchtensalade met een bolletje sorbet is mogelijk of een eigen gemaakt gebak. Of de kaasplank maar dat is wel zwaar als afronding van een maaltijd.

Afsluiten doe je met koffie of thee en wat snoepjes. Afzakkertjes of een "pousse café" zijn in deze tijden te vermijden... Dat kan een lelijk staartje krijgen... dus niet doen!

Eventueel mag je mij inviteren, ik zal dan BOB zijn.... echt waar!

09-12-2015, 01:09 Geschreven door Nicolay  

De titel klinkt goed, maar de "week van de groente" bestaat niet! Ik heb deze fictieve week zojuist zelf uitgevonden... Kwestie van een "catchy" titel te hebben.

"De intensieve veehouderij speelt een belangrijke rol bij de opwarming van de aarde", zo hoorde ik tijdens het nieuws vertellen. De wereldleiders zitten nu bij elkaar in Parijs en één van hun bevindingen, dixit de ministers van klimaat, is dat "De productie van vlees en melk verantwoordelijk is voor veertien procent van alle broeikasgassenuitstoot"

Daarom, om de wereld te redden, zullen we deze week uitsluitend groenten eten en geen vlees. (Of toch maar een heel klein beetje; de varkensboeren mogen ook leven...)

- Toevallig ontdekte ik in mijn doordeweekse supermarkt een nieuwe groente. Waarom deze nieuwe groente weer eens een Engelse naam moet krijgen begrijp ik niet goed ?!

De naam "Flower sprout" stond op de verpakking gedrukt maar ik stel "Bloemetjesspruitjes" voor als Nederlandse naam!?

De nieuwmodische groente zag er uit als paarsgroene verfrommelde spruitjes en ze waren verpakt in zakjes van driehonderd gram. Voor twee euro mocht ik een zakje meenemen. Eerst te betalen aan kassa 4!

De groente kenmerkt zich door een milde koolachtige smaak, knapperigheid en een frivool uiterlijk. De Flower sprout is een kruising tussen spruitjes en boerenkool. Deze paarsgroene minikooltjes worden gekenmerkt door krullerige blaadjes zoals bij boerenkool maar met de vorm van spruitjes. De Flower sprout heeft een knapperige beet en een milde koolachtige smaak met een nootachtige toets. De paarse nerven en donkergroene bladeren maken deze krulspruitjes heel decoratief en aantrekkelijk. Zoiets ongeveer las ik op Wikipedia.

Eens thuis, heb ik de bloemenspruitjes dadelijk klaar gemaakt. Maar hoe zou ik er aan beginnen? Dus gewoon een pan met gezouten water op het vuur gezet. De kooltjes in het kokende sop, en om de minuut eens geproefd. Na vijf minuten koken vond ik ze goed. Ze waren nog voldoende vast en toch hadden ze nog wat "bite" zoals dat nu heet. Toen ik enige spruitjes doorsneed vond ik ze er best mooi uitzien. Alle kleurtjes waren nu goed zichtbaar. Donkergroen en roodpaars met een witte kern.... heel decoratief.

Verder heb ik er gewoon een klont boter,... boter, geen margarine, bijgevoegd en er een snuifje nootmuskaat over geraspt. Ik ben geen echte spruitjesfanaat maar de bloemenspruitjes zijn veel lekkerder.... absoluut. Zijn geld waard, want echt goedkoop is anders!

Het kookvocht van de bloemenspruitjes was donkergroen gekleurd. Een verschijnsel dat je dikwijls ziet bij vele donkere, roodpaarse of blauwpaarse groenten. Zoals bij paarse aardappelen, paarse wortelen, rode kool, enz... Deze kleuren worden veroorzaakt door anthocyanen. Cyaan, de blauwpaarse kleur zoals in de inktpatroon in je printer.... afgeleid van het Grieks anthos = bloem en kuaneos = donkerblauw.

Anthocyanen zijn kleurstoffen die in de cellen van planten voorkomen. Er zijn ongeveer 250 verschillende anthocyanen bekend. Ze komen overal in de plant voor, maar vooral in bloemen, vruchten en bladeren. Het geeft aan rodekool zijn specifieke paars-rode kleur. Anthocyanen zorgen eveneens voor de rode herfstkleuren van bladeren.

Als men bij door anthocyaan gekleurde groenten een zure oplossing (azijn of citroen) voegt, kleurt de oplossing rood. Als men bij de stof een basische oplossing (bicarbonaat, bakpoeder) voegt, kleurt de stof groen of geel. Dit is ook de reden waarom men bij de bereiding van rodekool een licht zuur appeltje of azijn toevoegt, daardoor krijgt de rodekool een aangenamere, rode kleur. Ook dit is te lezen op Wikipedia.

De proef op de som ; in het eerste kommetje is het onbehandelde kookvocht van de spruitjes te zien. Bij het tweede is een scheut azijn gevoegd en in het derde is een snuif natriumbicarbonaat opgelost. (Als je maagzout in de kom met kookvocht+azijn strooit beleef je de lol van je leven... Wel doen op eigen risico)

Maagzout, dus bicarbonaat, bij groenten voegen als je ze kookt, zorgt er ook voor dat de groenten fris groen blijven (of worden) maar ze worden er wel papperig, lees malser, door...!

- Bij de Turkse groenteman waren kleine artisjokjes te koop. Normaal is dit nu niet het seizoen maar misschien worden ze nu reeds, ergens in Turkije, gekweekt. (Tussen de vluchtelingen)

Artisjok is een van mijn lievelingsgroenten. (Ik weet het, mijn smaak is niet alledaags)

Een simpelweg gekookte artisjok, een kommetje dikke, goed gebonden vinaigrette en dan de artisjokkenblaadjes soppen in de saus en deze dan afknagen zoals bugs bunny.... lekker!

Hetzelfde kan gedaan worden met die kleine artisjokjes. Maar dan heb je er meer nodig...

Ik wilde er nu eens wat anders mee doen. Een oude klassieke Franse bereiding is de "Artichaut à la Barigoule"... Dat 'barigoule' klinkt behoorlijk exotisch. Maar het is geen exotische bereiding. De oorsprong zou in de Provençe liggen. De 'barigoule' is de Provençaalse dialectnaam voor een soort paddenstoel, maar een hele speciale, zodanig speciaal zelfs dat deze paddenstoel niet meer bestaat. Toch niet in de Provençe, uitgestorven als het ware...!

Deze "barigoule" is of was, de "Pleurotus eryngii", een kruisdistelzwam! De originele paddenstoel groeide enkel op rottende kruisdistels (Eryngium vulgare) en vermits er geen rottende distels meer te vinden zijn in de Provençe is de paddenstoel ook verdwenen. Wel bestaat er sinds een tiental jaren een gekweekte Japanse versie met dezelfde naam: "pleurotus eryngii", en die nu verkocht wordt als "disteloesterzwam". Soms ook keizerpleurotus genoemd.

Daarom ook dat er in geen enkel huidig recept voor artisjokken 'à la barigoule' nog iets te vinden is over het gebruik van die paddenstoel bij de bereiding. De naam bestaat nog maar de originele smaakgever is verdwenen. "A la Barigoule", betekent ; op de manier zoals deze 'barigoules' bereid worden...

Een constante in de receptuur is het gebruik van (vet) spek. Verder is er geen enkel recept gelijk aan een ander.

Daarom hier is mijn recept:

De artisjokken moeten hiervoor van de blaadjes ontdaan worden, enkel de bodems en de stengels worden gebruikt. De stengels kunnen gemakkelijk geschild worden met een dunschiller. Van de stengel naar de bloem toe. Dan alle blaadjes lostrekken (en aan de konijnen voeren) en de bodem zelf "schillen". Het "hooi" kan er gemakkelijk uitgehaald worden met behulp van een aardappellepeltje.... Gooi de geschilde bodems onmiddellijk in een kom met azijnwater of wrijf ze in met citroensap. Ik heb citroenzuur, opgelost in water gebruikt, dat werkt efficiënter... maar niet iedereen heeft citroenzuur in huis.

Daarna de bodems in vier gesneden en in een platte (oven)schaal gelegd met een vulling van kleine blokjes (gerookt of niet) spek, ui en knoflook, alles samen gebakken in een royale plens olijfolie. Nadien nog een handvol gehakte peterselie er bij en natuurlijk peper en zout.

Met een groot glas witte wijn als bevochtiging, aan de kook gebracht op het vuur, afgedekt met aluminiumfolie en dan voor een half uur de oven in.

Daarna moet je controleren op gaarheid, en indien niet gaar.... ja, wat dan?

En wat valt er nu op? Er is spek gebruikt in de bereiding, want zoals reeds vermeld, de varkensboeren mogen ook leven!

Om de naam "Barigoule" nu echt waardig te zijn zou je blokjes Japanse eryngii kunnen bij de vulling kunnen voegen.... (en het spek weglaten?)

- Er lag nog een zakje groene "mungboontjes" ergens in een keukenkast te verpieteren.... Eindelijk zou ik er eens wat mee doen.... Normaal worden uit dergelijke boontjes "sojascheuten" gekweekt, "taugé" in Nederland.

Ik ontdekte eveneens dat ongeveer dezelfde balletjes gemaakt kunnen worden van mungbonen zoals 'falafal ; de vegetarische Oosterse balletjes. (Nog zo iets dat eigenlijk te weinig gekend is... )

De boontjes mochten eerst vierentwintig uur weken in water, tot de groene schilletjes barsten.

Eventueel kunnen de schilletjes er nu gedeeltelijk, tussen de handen, afgewreven worden maar het hoeft niet. Met schillen = meer voedingsvezel!

Dan in een foodprocessor (of mortier, maar dat is wel lastig) eerst een gepelde ui en knoflook naar smaak, fijn maken. De boontjes er nu bij voegen zonder het weekvocht. Nu mixen of stampen toe een puree ontstaat. De massa zal waarschijnlijk te droog uitvallen, dan voeg je beetje bij beetje een weinig van het weekwater toe tot je een soort kneedbare pasta bekomt. Nu open je de kruidenkast en kieper er wat kruiderij bij die je zelf lekker vindt. Ik heb gebruikt, in ruime hoeveelheden: gemalen karwij, koriander, paprika, een beetje kerriepoeder, zwarte peper en zout. (En een mij onbekende Egyptische kruiderij die op moet...!)

Ook verse gehakte kruiden kunnen toegevoegd worden, zoals koriander, platte peterselie, munt, bieslook, doe maar...! Mocht de puree te mals worden, dan kan paneermeel of verkruimeld gedroogd brood toegevoegd worden.

Nu balletjes rollen ter grootte van een walnoot en bak die in ruim olie tot ze mooi kleuren. Dit kan ook gedaan worden in de frituur. In plaats van balletjes kan je er ook een soort koekjes van vormen of "burgers".... kies maar!

De balletjes, koud zelfs, eet ik graag, kijkend naar een saai televisieprogramma... zo wordt het toch wat aangenamer. (Je kan ook de knop "OFF" van de TV drukken...weet ik wel!)

Warm zijn de balletjes lekker met een kommetje zoete chilisaus of iets dergelijks of sojasaus gemengd met een lekje azijn... Dat is dan het Midden-Oosten en het Verre Oosten samen gebracht.

- Tenslotte kreeg ik van de juffrouw van de bloemenwinkel een potje decoratieve rode pepertjes. Een vroeg kerstcadeau. Kerstpepers noemde zij het. Voor mij zijn het "hete pepers", soms ook "chili's" genoemd! Een vertegenwoordiger van de "capsicum anuüm", maar welke ondersoort... wie weet dat?

Ik heb er al eentje geproefd en het is inderdaad "very hot stuff"! Toen ik mij realiseerde dat dergelijke plantjes uit de bloemenhandel niet altijd "bio" gekweekt worden en dat er heel dikwijls allerlei herbiciden of pesticiden met gulle hand gebruikt worden om zo mooie plantjes te bekomen....

Dus mochten jullie volgende week niets meer horen van mij, dan betekent dit dat de pepertjes echt zeer "hot" waren... en zij de slag gewonnen hebben!

02-12-2015, 08:23 Geschreven door Nicolay  

2.500.000 dat is het getal dat op de teller van dit blog te lezen stond rond het middaguur van donderdag 19 november 2015. Puur toevallig kreeg ik het afgeronde getal in zijn volle glorie te zien en ik heb er onmiddellijk een "print screen" van genomen... om te bewaren voor het nageslacht. Welk geslacht, dat zal de toekomst nog uitwijzen...!

Ik vind dit een respectabel getal voor een onnozel blogske dat handelt over koken en aanbelandende onzinnigheden... maar dat reeds 10 jaar bestaat...

Twee miljoen vijfhonderdduizend, een korte rekensom, met de hulp van m'n zakjapanner, de stelling van Pythagoras en de regel van drie, komt dit gemiddeld neer op ongeveer 680 keer per dag dat er iemand op bezoek komt op dit blog...

Tijdens de maand februari is het altijd rustig, dan komen er weinig bezoekers. De platte portemonnee vrees ik... Ook de twee maanden juli en augustus zijn steeds kalm, iedereen ligt dan wel ergens aan een "costa" bruin te braden of naar adem te happen op een bergtop, maar tijdens de maand december piekt dit blog soms tot een maximum van meer dan tweehonderd bezoekers tegelijk.... Op één dag, 24 december 2011 kwamen er 3.037 kooklustigen zoeken naar informatie... Dat is wel het maximum ooit!

Vorige zaterdag kwam er zoals voorzien (zie vorig stukje) een jonge dame op bezoek...Denk nu niet aan uitspattingen van welke aard dan ook, ze werd gechaperonneerd door haar vader !Voor een examen (waar ik verder niets van af weet) werd er van haar verwacht dat ze een film zou maken over senior bloggers. Tina, want zo heet de juffrouw, dacht dat bloggen uitsluitend bedreven werd door jeugdige jongens of meisjes, tot zij op dit "Seniorennet" ontdekte, dat er ook overjaarse bloggers bestaan... waarvan ik dan een levend bewijs zou leveren.Enfin, ik heb haar dan mijn leven verteld, mijn zonden gebiecht, uitgeteld hoeveel pagina's ik al heb bijeengeschreven heb en om de twee minuten over mijn woorden gestruikeld...Tina zal mij een kopie bezorgen van het filmpje op DVD, of misschien het filmpje op U- tube plaatsen.... Dan laat ik het wel weten! Iedereen mag dan mee lachen...Om het filmpje niet te statisch te maken heb ik een korte demonstructie (niet bestaand woord) gegeven ; hoe mayonaise maken zonder eierdooier?Antwoord; er bestaan tientallen mogelijkheden om een saus te maken die gelijkt op mayonaise en waar geen ei aan te pas komt.... en op het etiket van dit soort saus mag dan de vermelding staan ; 'cholesterolvrij'. Voilà!

Zo meende ik tijdens de 'demonstructie' (niet bestaand woord) dat ei-loze mayonaise wel een onderwerp kon zijn om wat over uit te wijden op m'n blog.... met als titel: "Geëmulgeerde sausen", want 'mayonaise' zonder ei, mag wettelijk niet mayonaise heten. Het is een "dressings".

De eerste vraag is; waarom zou je mayonaise willen maken zonder ei?

Er zijn redenen genoeg: je hebt geen eieren meer en wil toch mayonaise eten. (Of leen een ei!)

Je bent veganist. Je wil cholesterolvrij eten. Je wil gewoon eens zot doen.... of een experimentje wagen.

Voor het filmpje heb ik een mayonaise gemaakt door alleen eiwit te gebruiken. Geen dooier!

Om de verbinding tot stand te brengen gebruikte ik een staafmixer. Dergelijke sausen zijn niet zo gemakkelijk met de handaandrijving te realiseren.

Eenvoudiger kan het niet en het gaat als volgt: in een hoge smalle (plastieken) beker doe je een eiwit, en klein lepeltje mosterd, een snuif zout en peper en een lepeltje azijn.

Plof de staafmixer er in. Mixer inschakelen en op het ogenblik dat alles goed gemengd is, er in een fijn straaltje olie (max 2 dl) bij gieten.... en daar heb je een mooie dikke, witte, goed gebonden saus die er op het eerste gezicht als mayonaise uit ziet.

Vermits er geen eierdooier gebruikt wordt, verkrijg je een zeer witte mayonaise.... Sommige koks of gebruikers vinden dat het zo hoort en dan is er geen probleem. Ik heb liever een mayonaise met gele kleur, zoals een zelfgemaakte, handgeroerde mayonaise er moet uit zien. Daar heb ik dan het volgende op gevonden: in de Marokkaanse winkels wordt een saffraangele kleurstof verkocht, speciaal met de bedoeling om paella of tajine geel te kleuren. De kleurstof is ook verpakt in een geplooid papiertje, zoals saffraan in de oude tijd verpakt werd. Een minimaal klein snuifje van dit poeder bij je mayonaise voegen en een prachtige gele kleur is het resultaat. (Uiteraard is dat 'foefelen' maar soms mag dat).

Een erger probleem is dat de witte mayonaise niet naar mayonaise smaakt... eenvoudigweg omdat er geen dooier in verwerkt is. De eierdooier in combinatie met azijn en olie levert een zeer uitgesproken, unieke smaak op. Ook daar bestaat een oplossing voor.

In de handel is een speciale zoutsoort te koop die "kala namak" genoemd wordt. Het is een vulkanisch, zwart of roze zout afkomstig uit een gebied aan de voet van de Himalaya. Dit zout bevat een zwavelverbinding en smaakt en ruikt uitgesproken naar hard gekookte eieren... Indien je dit zout gebruikt in plaats van gewoon keukenzout krijg je een saus die zeker niet onaangenaam naar hard gekookt ei smaakt. Spijtig genoeg is dit zout niet zo gemakkelijk te verkrijgen. Ik kocht het hier.

Misschien stel je, je nu de vraag; hoe komt het, mayonaise maken en toch geen eierdooier gebruiken? !

De theorie zegt dat 'normaal' de lecithine vervat in de eierdooier, de emulgator is voor de mayonaise, dus het bindende element. Die stelling is onvolledig! Behalve eierdooier kunnen ook vloeibare eiwitten gebruikt worden als emulgator, alhoewel die minder efficiënt binden dan eierdooier.

Die eiwitten kunnen afkomstig zijn van diverse bronnen. Bijvoorbeeld van dierlijke producten, zoals het wit van een ei, gelatine of een vis- of vleesgelei en eiwitten uit zuivelproducten zoals melk of room. Ook plantaardige eiwitten van vruchten, peulvruchten of noten komen in aanmerking. Straks een receptje met avocado als emulgator.

Een andere grondstof zoals de mosterd is tegelijk een emulgator en een stabilisator. Daarom is het belangrijk om de mosterd nooit weg te laten. Een stabilisator zorgt er voor dat de mayonaise goed gebonden blijft na de bereiding en niet uit mekaar valt in zijn basiscomponenten. Dat de saus niet 'schift' zoals we zeggen.

Het gebruikte zure element mag zowel azijn als citroensap zijn, dat heeft weinig belang, als het maar zuur smaakt. Zelfs andere vruchtensappen kunnen gebruikt worden.

Welke peper doet er ook niet veel toe. Dit is geen echt noodzakelijke grondstof behalve voor de smaak. Liever geen zwarte peper nemen want die maakt zwarte tikjes in de saus.

Als olie wordt best een olie gebruikt met veel onverzadigde vetzuren zoals, soja- , zonnebloem- , maïs- of koolzaadolie. De olie mag ook niet te koud zijn!

Wil je problemen krijgen met de stabiliteit van je saus, gebruik dan olijfolie en de mislukking ligt zo op de loer achter de keukendeur!!!

Olijfolie is totaal ongeschikt om te gebruiken in een geëmulgeerde saus zoals mayonaise. (Wat Pascale Naessens ook moge beweren!)

Waarom? Daarvoor bestaat er een uitleg die nogal ingewikkeld is maar het komt er op neer dat de kwaliteit van olijfolie zeer veranderlijk en onstabiel is!

Behalve eiwit als emulgator is ook zeer goed sojamelk of sojaroom te gebruiken.

Een uitgewerkt recept is het volgende :

Benodigdheden :

Voor 1 liter veganaise. De veganistische versie!

300 ml ongezoete sojamelk (of sojaroom)

• 525 à 750 ml zonnebloemolie
• 3 el azijn
• 3 tl mosterd
• 1 tl zout naar smaak

Werkwijze

          Doe alle ingrediënten buiten de olie in de mengbeker en mix ze.

• Voeg de olie beetje bij beetje toe

Een snuifje kurkuma geeft een mooiere kleur! Dit is een beter alternatief voor de synthetische kleurstof die ik noemde.

Zo simpel is het! Het recept heb ik even geleend van EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief) maar ik demonstreerde dit recept reeds tijdens het voedingssalon te Brussel toen de dieren nog spraken. Nog een voorbeeld maar nu met een groentepuree als binding:

Met avocado als emulgator

Benodigdheden

Een halve, goed rijpe avocado (Hass), gepeld en grofweg in stukjes gesneden

• sap van een halve citroen
• vier eetlepels water
• een goed gevulde koffielepel mosterd.
• peper en zout
• 2,5 dl neutrale olie

Werkwijze

Meng alle ingrediënten behalve de olie in een bekermixer.

• Mix zeer fijn.
• Voeg nu traag de olie bij. Tot de veganaise de gewenste dikte heeft.

Een snuifje kurkuma geeft een mooiere kleur! Let wel op deze saus bewaart niet lang, de avocado oxideert snel. Daardoor zal ook de smaak veranderen!.

In het stukje dat ik schreef over de "animelles" is een zwart gekleurd sausje beschreven dat eveneens een emulsiesaus is, met zwarte gefermenteerde knoflook als emulgator, dus ook een puree van groenten. Eigenaardig genoeg lukt het niet met verse knoflook.... De oplossing voor dit probleem laat ik dan open voor de experimenteerder.... want er bestaan nog ettelijke mogelijkheden om dergelijke sausen te bereiden.

Ook, de uitleg die ik hier gaf is zeker niet volledig!

25-11-2015, 00:00 Geschreven door Nicolay  

Het voorzetsel 'à la' betekent in het Frans; - op de manier van - ...

'A la Française' betekent dus; op zijn Frans....

Niet verwarren met "allah" want in diens naam hebben een bende criminele, bloeddorstige, gevaarlijke gekken een vreselijk bloedbad aangericht te Parijs.

Parijs, Frankrijk en de wereld treurt !

Gezien ik soms verondersteld wordt lichtjes francofiel te zijn; ik ook!

Als blijk van sympathie voor het zwaar getroffen Franse volk en als steun aan diegenen die een geliefde verloren, vandaag geen onnozelheden maar enkele beroemde gerechten die in de oude negentiende-eeuwse restaurantkeukens van Parijs ontstaan zijn.

Beauvilliers

"Le Beauvilliers" was het eerste restaurant, de naam waardig, te Parijs. Geopend in het jaar 1786. In 1824 publiceerde Antoine Beauvilliers, de eigenaar, zijn boek, "l' Art du cuisinier", een uit twee delen bestaand kookboek waarin hij reeds in 1814 een recept opgaf voor "Moules au naturel ou à la Flamande".... !

Tournedos Rossini  

De tournedos Rossini dankt zijn naam aan de Italiaanse, maar in Parijs wonende, operacomponist Giacchino Rossini (1792 - 1868), die een even groot gastronoom als musicus was en die een grote voorliefde had voor truffels en foie gras. Hij was ook een niet onaardige amateurkok. Aan Rossini zijn verscheidene gerechten toegekend. Het bekendste is natuurlijk de tournedos Rossini.

Gioacchino Rossini was een zeer succesvol componist, dit wil zeggen dat hij rijk en een gerenommeerd smulpaap was. Hij at zoveel als vier vreetzakken samen werd wel eens beweerd… en hij heeft sinds tien jaar zijn voeten niet meer gezien, was een andere uitspraak! Te veel eten werd ook zijn doodsoorzaak..!

Het recept van de tournedos Rossini is erg simpel maar duur…! (Rossini was rijk!)

Een in boter gebakken biefstuk uit de runderhaas belegd met een plakje gebakken ganzenlever en overgoten met een maderasaus met truffelsap en versierd met schijfjes truffel.

De truffel wordt opgewarmd in de bakboter en de saus wordt gemaakt door de pan te blussen met madera en demi-glacesaus. (Een demi-glacesaus is een typische donkere, bruine saus uit de restaurantkeuken. Huishoudelijk is er amper aan te beginnen..!)

De tournedos wordt geserveerd op een dikke, in de saus gedoopte broodcrouton.

Het toevoegen van madera was in die tijd zeer gewoon. Men zou toen overal madera bijgevoegd hebben…

De "Tournedos Rossini" werd voor het eerst bereid, op aangeven van Rossini zelf, door Casimir Moisson, een chef van het "Café Anglais". Later heeft Rossini het recept doorgegeven aan Escoffier die het internationaal bekend heeft gemaakt.

Pommes Anna

In hetzelfde "Café Anglais", het beroemdste restaurant van de 19e eeuw, had Adolphe Duglérè sinds 1886 de leiding over de keuken. Hij had Casimir Moisson, die van de tournedos Rossini, in zijn keukenbrigade.

Adolphe Dugléré was een leerling van de even beroemde Franse kok Marie-Antonin Carême. Adolphe werd geboren in Bordeaux in 1805 en overleed in Parijs in 1884.

Eén van zijn meest bekende gerechten, les "Pommes Anna" creëerde hij in dit "Café Anglais".

Ook de "Sole Dugléré", "le potage Germiny", la "poularde Albufera" en le "bar à la Dugléré" zijn gerechten van zijn hand.

Anna Deslions was een beruchte courtisane (Lionne des boulevards) die door haar schoonheid en een aantal andere niet nader genoemde kwaliteiten, een gevierde "demimondaine" werd.

Naar haar zijn de "Pommes Anna", een smakelijke aardappelbereiding, genoemd.

Het favoriete restaurant van Anna Deslions was het Café Anglais, met zijn privé salons, zoals het beroemde N° 16 "Le grand Seize", waar alle beroemdheden of rijken passeerden. Chef Dugléré zou ter harer ere, zoals dat veel gebeurde in die tijd, de "pommes Anna" hebben gecreëerd.

Pommes Anna, zijn in dunne schijfjes gesneden aardappelen die gebakken worden in veel geklaarde boter in een "sauteuse" en samengeperst tot een solide koek. Daarna verder gaar gemaakt in de oven. Deze aardappelen worden opgediend als een soort koek die in porties verdeeld wordt aan tafel.

Homard à l'americaine of à l'armoricaine

Er is al heel wat inkt gevloeid bij de discussie over de naam 'Homard à l'américaine'... of is het "Homard à l'armoricaine"?

De kreeft à l'américaine zoals wij die nu kennen heeft als oorsprong de "Homard sauté Bonnefoy" en is gecreëerd in 1853 door Constant Guillot, chef van het restaurant Bonnefoy. De naam van het gerecht was toen : "Le homard à la Languedocienne servi avec sa sauce américaine".

Het recept: levende kreeft in stukken snijden, (ja, ja zoals Piet Huysenrtuyt) bakken in boter, wortelen, uien, sjalotten en peterselie toevoegen. Flamberen met cognac, blussen met witte wijn, tomatenpuree, zout, cayennepeper. De saus inkoken en opwerken met boter.

In het "Café Américain" werd hetzelfde recept lichtjes gewijzigd, en om zeker niet van plagiaat beschuldigd te worden gaf men er de naam " à l'Américaine" aan.

Curnonsky, een Frans gastronoom, keukenchef en schrijver, beweert de ware toedracht van het verhaal te kennen. Hij heeft het verhaal per brief gekregen van ene Gartigue die beweerde de oorsprong te kennen.

Pierre Fraisse, sommigen schrijven ook Pierre Fraysse, geboren te Sète, was eigenaar en chef van het Amerikaans getinte Parijse luxe restaurant, Peter's, dat hij opende in 1854. Hij had eerst gedurende enige tijd in de Verenigde staten, in Chicago, als kok gewerkt. Pierre Fraysse noemde zijn restaurant op zijn 'Amerikaans' : Peter's... (Alleen het 'place' ontbreekt er nog aan...)

Op zekere avond als sluitingstijd reeds lang voorbij was, komen nog een tiental Amerikanen het restaurant binnen en willen nog wat eten. Pierre ontving zijn klanten persoonlijk en hij raadde ze aan een visschotel te nemen maar er waren alleen nog de levende kreeften voor de volgende dag voorradig. Dus werd het een kreeftengerecht. Pierre had geen tijd meer om een court-bouillon voor kreeft te bereiden. Hij sneed de kreeften dan maar in stukken en bereide ze snel met tomaten, mirepoix, witte wijn en cognac. De kreeft viel zeer in de smaak van de Amerikanen en ze vroegen aan Pierre hoe het gerecht heette. Pierre nog vol van de U.S.A. antwoordde: "homard à l'américaine". Het gerecht werd later in gans Parijs bekend. Het gerecht is dan verder ook 'à l'américaine' blijven heten.

Volgens Curnonsky is de bron van dit recept voor honderd procent betrouwbaar.

Het is mogelijk dat deze Pierre Fraisse het recept van de 'homard Bonnefoy' kende en dat gebruikt heeft. Het belangrijkste is wel dat de naam "à l'américaine" door hem beroemd gemaakt werd.

Prosper Montagné die van het voorgaande niet op de hoogte was, vond dat zo'n heerlijk gerecht een betere naam verdiende dan die Amerikaanse benaming. Hij was het die de naam veranderde tot "à l'armoricaine"! Dit blijkt uit één van zijn geschriften waarin hij vermeldt dat men beter de naam "armoricaine" kan gebruiken dan"américaine" omdat het toch om een typisch Frans gerecht gaat. l'Armorique is de oude benaming voor de streek rond Bretagne !

Sole à la Normande

De benaming is afgeleid van Normandië, landstreek in het westen van Frankrijk, aan de Atlantische Oceaan. Deze streek is bekend voor zijn kwaliteitsmelk, room en boter, voor de visvangst en voor zijn schaal- en schelpdieren maar ook voor zijn appelteelt, daardoor ook voor cider en calvados.

De 'sole Normande' is een beroemd voorbeeld van een bereiding die wereldberoemd geworden is. Deze bereiding werd voor het eerst gecreëerd in het Parijse luxe restaurant "Le Rocher de Cancale" (tussen 1815 et 1845) door chef Langlais in 1837.

Cancale is een stadje in Bretagne dat vooral leeft van de mossel- en oesterkweek. Dit houdt ook in dat vis, schelp- en schaaldieren een specialiteit van het restaurant waren.

De "Sole à la Normande" werd origineel met room, boter en cider bereid, dus typische Normandische grondstoffen. In de bereiding van Langlais worden ook diverse schaal en schelpdieren verwerkt, vooral oesters, in het totaal zeven of zelfs acht verschillende garnituren. Garnalen, mosselen, oesters, gefruite spiering, rivierkreeftenstaartjes, gecanneleerde champignonkoppen en een grote crouton in de vorm van een "N" gesneden uit broodkruim.

De oorspronkelijke, de originele 'Sole à la Normande' is een grandioos maar ook een zeer arbeidsintensief en duur gerecht.

Tenslotte is er ook goed nieuws... toch voor mij!

Vandaag zal de teller van dit blog, links op de pagina te zien, op 2 500 000 draaien! (18 - 11 - 2015) Twee miljoen vijfhonderdduizend "page vieuws"...!

Iets om te vieren? Ik moet er nog eens over denken. Misschien is er reeds een van de volgende dagen wat te beleven. Een jongedame komt een film maken over senior bloggers.... personen zoals ik dus! Misschien levert dat iets speciaals op...!

18-11-2015, 01:18 Geschreven door Nicolay  

Algerije was het eerste land, de status buitenland waardig, waar ik ooit gewerkt heb. Dat is weeral lang geleden. In dat land heerste toen nog peis en vree, en het verblijf aldaar werd een fantastische ervaring...

We hadden er, mijn vrouw en ikzelf, de taak om ongeveer een twintigtal Belgische en andere Europese gasten te voeden en te logeren. Het departement 'voeding' was uiteraard mijn deel.

In zo een land wordt plotseling alles nieuw, alles moet opnieuw aangeleerd worden. Zo werd bijvoorbeeld vlees aankopen telkens weer een avontuur.

Er waren wel enkele slagers in het stadje waar we woonden. Die hadden als uithangbord een geslacht lam dat buiten aan een haak voor hun deur hing. Als je vlees nodig had, nam de slager een grote machete, een soort kromzwaard, en begon onderaan bij de hals van het lam en hakte er een stuk af... De slager legde dan zijn hakmes aan de linkerkant van de weegschaal en enkele brokken vlees aan de rechterkant. Als de weegschaal in evenwicht kwam werd het vlees netjes verpakt in een oude krant en dat was dan 10 dinar. Wou je meer dan moest je twee porties kopen. De slager raakte er nooit uit hoe het eigenlijk werkte met een vraag als: geef mij eens een kilo vlees.... Om een lamsbout vragen was helemaal onbegonnen werk.

Een lamsbout, of twee, kopen ging als volgt: als er een slagerij was waar het afhakken van het lam reeds gevorderd was tot aan de eerste ribbetjes, dan ging je de slagerij binnen en kocht je gewoon de rest van het lam. De prijs berekenen mocht je ook zelf doen want de slager raakte er nooit wijs uit... Later wist ik dat het hakmes 800 gram woog, dus zoveel keer een kapmes maal 10 dinar en dan waren we er... (Soms toch...)

Doorgaans stond in dergelijke slagerijen altijd ergens een afgebladderde geëmailleerde schaal, waarin enkele bloederige vuilwitte ballen lagen uitgestald. Met de krant werden de vliegen er af en toe eens afgewaaierd.

Bij mijn vraag wat voor dingen zijn dat, kreeg ik dan een verveeld lachje en in moeizaam Frans; "les rognons d' en bas".... "de nieren van daar beneden"...

Echt nat achter mijn oren was ik toen niet meer. Ik was niet voor niks met een verpleegster getrouwd, daar leer je wel eens wat van! Mijn kennis van anatomie was daardoor voldoende om te begrijpen dat die "nieren van daar beneden", de teelballen van een schaap zouden zijn.

De ballen van de ram! Ooien hebben geen ballen... Het woord "ooi" is wat soms gevraagd wordt in de kruiswoordraadsel; 'vrouwelijk schaap' , drie letters...?

Ik had die bloederige dingen toen nog nooit gezien maar mijn aangeboren nieuwsgierigheid dwong me ertoe om te proberen, wat en hoe, en zeker hoe het smaakte... om het eerst eens uit te testen.

Eens thuis, terug in de keuken, stond ik daar dan met twee "witte nieren", dat is een andere beschaafde naam voor de ballen. En nu? Ik had geen handleiding, in geen enkele van mijn kookinstructies stond aangegeven hoe je ermee aan de slag moet gaan. Toevallig stond er op dat ogenblik in de keuken een ketel met bouillon op het vuur. Niet beter wetende heb ik de kloten toen in de pot gemikt, in de veronderstelling dat ze wel gaar zouden worden.

Ze werden niet gaar. Ze zijn gewoon ontploft!. Letterlijk. Met een luid pjsst.. spatten ze open. De korrelige binnenkant tonend, totaal verscheurd en gerafeld.... terwijl de bouillon alle kanten op spoot. De witte nieren leken nu meer op aan hasjiesj verslaafde zeesterren, en dat aan de rand van de Sahara...!

Nu veel jaren later ben ik wat ouder en wijzer geworden, vooral ouder, en heb wel een en ander bijgeleerd.

Animelles, afgeleid van het Italiaanse "animella", is het algemene technische woord dat gebruikt wordt om allerlei slachtafval aan te duiden, slachtafval waarvan de naam liever niet genoemd wordt...

Oorspronkelijk werd animelles gebruikt om "hanennieren" aan te duiden. De naam "amourettes", wordt ook gebruikt, dat klinkt al een beetje duidelijker.

In de Franse terminologie gebruikt men ook graag de term "béatilles", een alles omvattende benaming. Béatilles zijn allerlei kleinigheden, prutsen zoals in de bedevaartwinkeltjes verkocht worden... In de wereld van het slachtafval worden specifiek hanenkammen en -nieren, zwezeriken en het ruggenmerg daartoe gerekend. En ook de teelballen van mannelijke slachtdieren.

"Rognons blancs" is de huidige naam die je vindt in de Franstalige slagerijen. "Criadillas" in Spanje en "Rocky Mountains Oysters" in de VS. Al deze termen betekenen : "testikels geschikt voor menselijke consumptie". De slachtoffers zijn zowel de ram als het stierkalf, de bok en de 'beer', het mannelijke varken. Zelfs hanennieren, infeite de testikels,werden ooit gebruikt als delicatesse... ! De Amerikaanse rocky mountains oysters zijn de klootjes van de kalveren die verzameld worden op het ogenblik dat de jonge stiertjes gecastreerd worden...

In de gewone volkstaal spreekt men over "kloten", dat begrijpt iedereen die reeds tot de jaren van verstand gekomen is..! Sjokkedaaizen in 't Antwaarps, nuts of balls in het Engels, cojones, bolas of testículos in het Spaans. Des couilles in 't Frans. (Les couilles du pape is een bekend vijgenras...!) En in het Duits blijven het gewoon kloten...

Op het kasticket dat ik kreeg in het slachthuis te Antwerpen, waar ik het niet kon nalaten om weer eens twee lamskloten te kopen, stond als benaming: Amourettes. Veertig cent per stuk! Heel weinig geld voor veel avontuurlijk voedsel. Twee stuks is met een beetje goede wil voldoende voor twee personen!

Enige jaren geleden toen ik nog regelmatig in Frankrijk werkte, kochten we af en toe wel eens een paar lamstestikels als het aanwezige publiek voldoende avontuurlijk aangelegd was. Bij het aperitief werden altijd enkele hapjes voorzien, en één van die "amuse-gueules" werd dan gepresenteerd al zijnde "les joyeuses"; nog een francofoon eufemisme voor lamskloten... Wie wist wat er op zijn bordje lag zweeg wijselijk en de andere gasten mochten nadien raden wat ze gegeten hadden. Tijdens de maaltijd die nadien volgde was er dan nogal wat schuttingtaal en scabreuze praat te horen aan tafel...

Dit keer heb ik de amourettes correct behandeld en ze eerst van het vlies ontdaan. Je moet weten, rond de miljarden zaadblaasje waaruit de testikels bestaan, is een dik vlies gespannen dooraderd met een netwerk van kleine bloedvaatjes... Ook de zaadleider en de bijbal zitten nog vast aan de kloot! (Geleerd van de verpleegster.) Dat moet er af want anders zal de bal ontploffen als hij gekookt wordt... of toch op een rare manier open spatten... Gelukkig is dit een vrij gemakkelijk werkje, een scherp mesje en wat handigheid en dan lukt het wel. Zo bekom je als resultaat hetgeen dat als eetbaar wordt aanzien en zo gebruikt wordt in de keuken. Deze gepelde ballen heb ik nog een uurtje laten 'verwateren' in water met een scheut azijn en een greepje zout. Zo trekken de ballen mooi blank!

Na het verwateren worden ze nogmaals gedurende een uur gemarineerd in een mengsel van evenveel dragonazijn als olijfolie, tijm, laurier en een gesnipperde ui. Het vocht dat hierbij vrij komt mag weg. Nu mag er nog het sap van een halve citroen bij, en de balletjes zijn dan klaar om verder verwerkt te worden.

Ik heb elke bal in acht stukken gesneden, deze stukken goed gedroogd op een dikke laag keukenpapier en daarna door goed gekruide bloem gewenteld en gepaneerd op de gewone manier.

Vermits ze gepaneerd werden is het logisch dat de "joyeuses" nadien gefruit worden in de frituur.

Op de foto zie je twee sausjes. Een zwarte en een bleke gelige saus.

De zwarte saus bestaat uit ; 5 teentjes zwarte knoflook, klein gesneden. 50 gram wittewijnazijn, 1 lepeltje mosterd, zout en peper, 1 eetlepel agavesiroop en 150 gram mengsel van zonnebloem en olijfolie. Om de saus te bereiden heb je een goede staafmixer nodig.

Eerst de zwarte knoflook mixen in de azijn. Dat duurt wel even. Dan de rest toevoegen behalve de olie en tenslotte al mixend de olie toevoegen. Zo verkrijg je een geëmulgeerd sausje, een soort dikke, bijna zwarte, vinaigrette met een exotische smaak.

De bleke saus is op dezelfde manier gemaakt maar van verse jonge knoflook. Daar heb ik wel een mespunt guargom moeten aan toevoegen omdat het maken van een emulsie niet lukte met enkel de verse knoflook als binding.

De structuur van de teelballen is zeer zacht en ze hebben uit zichzelf weinig smaak... ! Dat is een voordeel voor de argwanende proever maar een nadeel voor de kenner. Daarom hoort er een pittig sausje bij!

Om te eindigen; "animelles" omvatten verschillende soorten slachtafval, niet alleen teelballen maar ondermeer ook de zwezeriken. Zwezeriken heten trouwens in het Italiaans ook "animella".

In het boek van Lancelot de Casteau, het boek dat ik hier enkele weken geleden aangehaald heb staat een interessant stukje tekst te lezen.

Lancelot gebruikt het woord "soupitte" als hij schreef over de bereidingen van "animelles". Lancelot citeerde : Animelles, ou soupittes de veau...

'Sepieren' of 'sepieten' is een Gents dialectwoord dat nergens anders dan in het Gentse gebruikt wordt. Maar zelfs sommige Gentenaars kennen dit (verouderd) woord niet meer. Vroeger en zelfs nog niet zo lang geleden kreeg ik regelmatig de vraag, wat zijn dat eigenlijk, sepieren. In oude kookboeken, onder andere de boeken van Cauderlier wordt het woord sepieren regelmatig gebruikt... en die sukkelaars van Limburg en Brabant begrijpen dat niet.... Dus het woord "soupitten" werd reeds in de late middeleeuwen gebruikt, door een Waalse kok nog wel. Soupitte en sepieten of sepieren, het verband is duidelijk dacht ik zo... !

Het woord 'animella' komt uit het Latijn of het Italiaans en in die talen gebruikt men dit woord voor zwezeriken maar in Italië bedoelt men er ook de teelballen mee.

Of Lancelot nu zwezeriken of teelballen bedoelt is niet duidelijk. Volgens mij gaat het over zwezeriken maar de commentaar bij het boek suggereert dat het over teelballen gaat... Soupittes.. Wie weet?

Anderzijds is het een bewijs dat Lancelot de mosterd voor zijn boek haalde uit een Latijns kookboek dat hij in zijn bezit moet gehad hebben. Vermoedelijk was dat de Latijnse, "Opera" van Bartolomeo Scappi!

Het boek van Scappi; " Opera dell'arte del cucinare" verscheen in 1570 en was een monumentaal kookboek met wel 1000 recepten. 'Opera' werd continue heruitgegeven van 1570 tot 1643. (Opera is het meervoud van 'opus' = 'werk'.)

Het boek werd in 1599 onder andere vertaald naar het Nederlands door M. Antonius Magirus in 1612 met als titel : "Koocboec oft familieren keukenboec". Het boek werd gedrukt in Leuven door Joannes Christophorus Flavius.

11-11-2015, 01:12 Geschreven door Nicolay  

Sorry, ik zal vandaag een beetje negatief overkomen.... Het moet niet altijd 'plezant' zijn.

Onderstaand bericht verscheen onlangs op het internet en was eveneens te horen en te zien op radio en televisie.

Restaurants in Brussel serveren in veel gevallen andere vissoorten dan ze op de kaart beloven.

Dat blijkt volgens de milieuorganisatie Oceana uit DNA-onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven.

Zo zouden vissoorten als blauwvintonijn, kabeljauw en tong worden vervangen door soorten die tot 40 procent goedkoper zijn. De klant die denkt een kabeljauw te hebben genuttigd kan zomaar een gekweekte pangasius hebben gegeten, zou uit het onderzoek blijken.

Volgens de onderzoekers gaat het gemiddeld om 30 procent van de vis die wordt geserveerd in restaurants in de Belgische hoofdstad. Bij de kantines van EU-instellingen had zelfs 38 procent het verkeerde 'label', aldus Oceana.

Bovenstaand stukje tekst heb ik schaamteloos "gepikt" van de (internet) krant.

Dus nu hebben we in navolging van Volkswagen met "sjoemelsoftware" in de motoren van zijn auto's ook "sjoemelvis" op de tafels van de Brusselse restaurants... en geloof me vrij, het zal niet alleen in Brussel zo zijn!

En het verwondert mij niet, absoluut niet!

Maar voor een groot deel is de klant zelf de oorzaak van dergelijke fraude.... Dit is wel mijn stelling!

De angst voor de graat.... zo zou je het kunnen noemen. De manie - of de gratenfobie- van de doorsnee burger, om alleen vis te willen eten als die ontdaan is van elk graatje en van elk stukje vel tot je een "ufof " over houdt... zo lok je de fraude zelf uit. (Unidentified filet of fish)

Als die unidentified filet dan ook nog eens gepaneerd of door een beslag gehaald wordt, en dan gefrituurd... of zoals de rode tonijn, verwerkt in sushi, tussen massa's rijst.... Wat proef je dan nog van de vis?

Voor de restaurateur of handelaar een aanzet om te "sjoemelen".... want vis is duur, daar kan niemand omheen. Alhoewel er massa's goedkope vis te verkrijgen is maar die soorten zijn onbekend en dat betekent dus onbemind. Ik denk hier aan wijting, steenbolk, haring, leng, knorhaantjes, gekweekte zeebaars, haaitjes, sardines, verse ansjovis...

Vroeger dikwijls meegemaakt dat kreeftencocktail, een voorgerecht dat toen populair en duur was, werd gemaakt van gekookte lotte (zeeduivel, staartvis) in plaats van kreeft. De klant at kreeftcocktail omdat het 'chic' (en duur) was, maar wist niet hoe het eigenlijk moet smaken...

Ook is er nog een ander probleem omdat vissen zoveel verschillende (lokale) benamingen hebben, die op de koop toe af en toe nog eens veranderen, zodat niemand nog weet wat, wat is.

Wie kent het verschil en kan op het blote oog het verschil zien tussen een tong, een scharretong, een melktong, een schar, een tongschar, een schol, een pladijs, een bot? (een Schotse schol, een plaat, een Atlantische tong...)

Wel, met een beetje oefening is het niet zo moeilijk om dit verschil te zien als de vis nog op zijn geheel is, met de kop en de huid er nog aan.... Eens er filets van gemaakt zijn, is er geen kat die nog het verschil ziet of proeft, tenzij een echte specialist. Van alle hierboven genoemde vissen, waarvan sommige namen toebehoren tot dezelfde vis, is de echte tong het gemakkelijkst te herkennen, ook als filet en ook op je bord. Maar zelfs die tongfilets kunnen toch nog vervangen worden door filets van goedkope pieterman... en wie herkent een filet van pieterman als je tong verwacht?

Hetzelfde geldt voor kabeljauwfilets. In de restaurants zou pangasius geserveerd worden in plaats van kabeljauw. Op facebook was er iemand die reageerde op dit bericht met de bewering dat pangasius en kabeljauw toch hetzelfde smaken... Dan verdien je niet beter! Wat er in de supermarkten als kabeljauwfilet in de rekken ligt daar heb ik ook zeer dikwijls mijn twijfels bij....

Ook de koks zelf maken er nogal een potje van. (Letterlijk dan)

Gisteren hoorde ik nog een kok spreken over een "bouillabaisse" met zalm... Jongens toch, blijf eens serieus.... Om te beginnen is bouillabaisse een gerecht dat aan bepaalde, welomschreven eisen moet voldoen en bij de basisgrondstoffen hoort zeker geen moddervette gekweekte zalm...

Wat wij hier kunnen maken zijn "vissoepen", misschien van zeer hoge kwaliteit, maar het zal nooit een authentieke bouillabaisse zijn !!! Daarvoor hebben we hier de juiste vissoorten niet.... Uitzonderingen, zij die een goede importeur kennen, niet te na genomen...

Zo ook de gewoonte om namen toe te kennen aan bereidingen die allusies oproepen met andere gerechten.

Zoals pesto van rucola, tapenade van tomaten, carpaccio van zalm, tiramisu van speculaas... echt werkelijk fout zijn dergelijke benamingen niet maar het schept verwarring bij de klant. De doorsnee burger weet zo niet meer wat een authentieke pesto, tapenade, carpaccio of tiramisu is. De naam van wat hem voorgeschoteld wordt schept enkel verwarring, als de naam maar herkenbaar is, dan is alles in orde voor de klant.

Vanmorgen nog op radio gehoord dat kalfskop, de charcuterie, in werkelijkheid varkenskop bevat... Niet bij een lokaal slagertje ergens in "bachten de kupe" maar in de Carrefour, te Herent dacht ik... en het zal niet alleen daar zo zijn.

Heel lang geleden was kalfskop, de echte kop dan, een ware delicatesse... Het was een gerecht dat opgediend werd bij feestelijkheden!

Ik zie het nu niet snel meer gebeuren... (kalfskop, is dat eetbaar? hoor ik nu...) Kalfskoppen zijn voor zover ik weet bijna nergens meer te verkrijgen, misschien ergens uitzonderlijk bij een gespecialiseerde slager in Brussel of zoiets? (Of bij de moslimslager ???)

Maar het product, kalfskop, vroeger dikwijls vergezeld van hersensaus of bereid "en tortue", is nog steeds redelijk populair en gekend bij het oudere publiek. Maar als er geen kalfskoppen meer te verkrijgen zijn, wat dan?

Dat kalfs- en varkensgehakt dat uit dezelfde bak komen werd ook aangehaald op de radio...

Ook dat verhaal ken ik als lang.

- Kalfsgehakt, is varkensgehakt dat nog een keer extra door de molen gedraaid wordt - Deze uitspraak heb ik reeds lang geleden gehoord uit de mond van een 'Keurslager'!

De benamingen van vlees in porties, zoals 'tournedos' , 'chateaubriand' en dergelijke worden op schromelijke wijze verkracht door alle slagers en zeker door de supermarkten....

Dit sjoemelen met grondstoffen is zo oud als de keuken zelf. Er bestaan sappige verhaaltjes legio over knoeierijen met voedsel... Misschien een goed idee om een volgende keer er eens enkele bijeen te sprokkelen.... Zo van buiten ken ik er een over een te koop aangeboden kalfskop - weer een kalfskop - gemaakt van gelei (gelatine) die gesmolten was voor de koper er mee thuis kon komen...

Voor wie al een respectabel cijfer op de jaarteller staan heeft, om in de taal van Volkswagen te blijven, is het duidelijk merkbaar; onze voeding wordt jaar na jaar flauwer, smaaklozer, inspiratielozer en zoeter.

De tendensen worden gezet door enkele spelers. Vooral de multinationals bepalen hoe een product moet smaken. Ze dicteren de smaak van dagelijks gebruikte producten zoals soepen, yoghurt, choco, confituur, sausen zoals mayonaise, "spaghettisaus", enz...

Nieuwe hypes worden met de regelmaat der klok gecreëerd door "grote chefs" en hun receptuur wordt dan eindeloos, onkundig of fantasieloos geïmiteerd door iedereen die in een pan kan roeren tot het oorspronkelijke idee uiteindelijk bij de frietchinees terecht komt... Na enige tijd hoort men er dan niets meer van.

Hoeveel keukenkasten staan er nu vol met truffelolie, frambozenazijn, vadouvan, balsamico, arganolie, agavesiroop of Kempense heidehoning... ?

Voor het probleem met de vis bestaat er volgens mijn bescheiden mening toch een oplossing.

Sofie en Jeroen, ... bereid de volgende keren de vis eens op zijn geheel, zodat de kijkers kunnen zien hoe een hele vis er uit ziet voor hij gefileerd is. Praat er over, toon het verschil tussen een tong en een melktong (tongschar), of tussen een stuk kabeljauw en een pangasiusfilet. En zoals Sofie met haar gasten aan tafel zit, toon dan hoe je, als voorbeeld, een gebakken forel, op je bord (met de kop er nog aan...) behoorlijk uit elkaar haalt...

Of de zo lekkere "tong meunière". Toon hoe eenvoudig het is om de filets er af te halen. Zelfs de kleine zijgraatje, die het lekkerst zijn.... Daar vochten wij vroeger voor om ze zelf te kunnen opeten..!

04-11-2015, 00:00 Geschreven door Nicolay  

Twee figuurtjes uit het Château Mouton Rothschild

Dit beeldje bevindt zich nu in "Le Muséé du Vin dans l'Art" gesitueerd in het beroemde kasteel van Baron Philippe de Rothschild.

Het stelt twee figuren voor uit de "Commedia dell'arte". Het beeldje is elf centimeter hoog en opgebouwd uit "vermeil", dat is een legering van goud met zilver, email, chalcedoon, parels en diamant.

Het beeldje is gemaakt in de vroege 18e eeuw door onbekende Duitse goudsmeden. Mogelijk werd het gemaakt voor Catharina II van Rusland. Deze Catharina de Grote was van 1762 tot 1796 tsarina van Rusland.

Het Château Mouton Rothschild, 1er Cru classé, heeft zijn oude bottelzaal omgebouwd tot een museum ! Er zijn een 400 tal objecten tentoongesteld die een dialoog vormen tussen kunst en wijn. Het museum werd in 1962 door Baron Philippe de Rothschild opgericht. Vele tentoongestelde kunstwerken in het museum zijn uit Duitsland afkomstige goudsmeedwerken daterend uit de 16e en 17e eeuw en zijn geërfd van Baron Carl de Rothschild. Deze verzameling werd aangevuld met schilderijen, keramieken en wandtapijten, alle in verband met wijn. Veel afbeeldingen van wijngaarden en vooral van de 'ram', het embleem van het huis Mouton Rothschild. Het museum kan bezocht worden op afspraak. Men kan er ook de collectie wijnetiketten uit de serie "l’Art et l’étiquette" bewonderen, etiketten gecreëerd door : Miro, Chagall, Braque, Picasso… en die sinds 1945 gebruikt worden op de flessen Mouton. Dit is een collectie die de wereld rondreist en samengesteld is door de dochter, la baronne Philippine de Rothschild. Zij heeft het kasteel bestuurd tot 2014. Nu is het in de handen van haar drie kinderen, Camille, Philippe en Julien.

Dit was gewoon een extraatje, omdat ik toevallig de oude foto ontdekt heb!

De foto moet zelfs vrij zeldzaam zijn. Op het internet heb ik (tot hiertoe) nergens een gelijkaardige foto van dit beeldje kunnen vinden. Wel enkele grafische werken. Bijvoorbeeld op de flessen "Clerc Milon", ook een wijn uit het gamma van het huis Rothschild.

De foto is niet van superkwaliteit... Eigenlijk is het een dia die ik gescand heb. Hij is gemaakt rond 1972 en is dus 43 jaar oud....! Ik vermoed dat ik daarvoor toen een Russische Zenith reflex camera gebruikt heb...

Bovendien moet die foto gemaakt zijn op dezelfde dag dat wij een bezoek brachten aan het kasteel en dat mijn vriend er twee flessen wijn "gepikt" heeft. Wij hebben toen inderdaad ook het museum bezocht. 't Staat hier te lezen. Het eerste stukje blauw gekleurde tekst.

30-10-2015, 13:58 Geschreven door Nicolay  

Het was wel even schrikken toen ik het nieuws hoorde over de verongelukte bus te Puisseguin in Frankrijk. Nog erger schrok ik toen ik hoorde dat bijna alle slachtoffers inwoners zijn van het dorpje Petit-Palais-et-Cornemps.

Ik heb geen enkele verbondenheid met dit dorpje maar het is wel de gemeente die we destijds regelmatig in groep bezochten om er te lunchen en daarna op bezoek te gaan bij Sylvie, de eigenares van een wijndomein te Petit Palais. Dat was tijdens de periode dat we kookweken organiseerden in Douchapt, in de Dordogne. (F)

We gingen in de loop van zulke week steevast op (studie)bezoek bij twee wijnproducenten. Bij Stefaan Massart, een Belgische wijnboer te Puynormand. Chateau Vilatte, is de naam van zijn domein dat in de directe buurt van Petit Palais gesitueerd is. Het tweede bezoek ging daarna naar Sylvie Milhard, Chateau Vieux Mougnac, te Petit Palais.

Tussen de twee wijnbezoeken en (vooral) de degustaties in, gebruikten we de lunch in een typisch Frans restaurant zoals dat nergens ter wereld te vinden is, behalve op de Franse boerenbuiten. Naar het schijnt zouden de lokale wijnhandelaars er zelfs met hun Japanse klanten naar toe trekken om de Jappen te tonen hoe een authentiek landelijk Frans restaurant er uit ziet...

Het bedoelde restaurant is gesitueerd in het dorpje “Petit Palais”, wat een prachtige naam toch voor een dorp maar nu gerelateerd aan die tragische gebeurtenis.

De naam van het restaurant : Le Prince Sarmant....

Een “sarment” is een wijnrank. Die worden wel eens gebruikt als brandstof voor de barbecue... Maar het is vooral een allusie op “Le prince Charmant”... De mooie lieve prins uit de sprookjes...

Die mooie prins is te vinden achter de tapkast van zijn etablissement... Mooie vent, echt een knappe kerel! Voor zover ik daar juist kan  over oordelen natuurlijk...!

De serveerster daarentegen... Die komt duidelijk uit dat andere sprookje, dat van de boze heks... Wat een lelijk scharminkel is me dat... en met flaporen...

De tafels in de eetzaal zijn bedekt met een “toile cirée”, en de 'pichet' rode wijn staat reeds klaar. Er is een keuze tussen het "menu van de dag" of "le menu du jour". De dienst verloopt uitermate vlot... het hangt wel een beetje af van het humeur van madame flapoor maar binnen het uur ben je er buiten als je dat wil. Je hebt terwijl wel een maaltijd verorberd van vier "plats" en nog een koffietje achteraf...

Zo een menu is bijvoorbeeld: potage du jour, een hors d’oeuvre met als extra, dikke schijven rammenas in een mandje, een half parelhoen in roomsaus en kaas als dessert. Een koffietje na, dat getapt wordt uit de familiale percolator. Wijn hoef je niet te kiezen, die staat reeds klaar op de tafel... (Bordeaux superieur)

Kostprijs voor dit alles: twaalf euro, tout compris pp! Alstublieft !

Als je daarna aan de toog de rekening gaat betalen krijg je er nog een gratis digestiefje bovenop...

Opgelet, dit laatste geldt alleen voor degene die betaalt.

De rekening wordt door de (knappe) baas met de hand geschreven in een prachtig, nog zeer zeldzaam te vinden schoonschrift, echte kalligrafie.

Hopelijk verkeren alle bekenden van het dorp nog in goede gezondheid. Waarschijnlijk wel, aangezien de slachtoffers in de bus bijna uitsluitend gepensioneerden waren. De relaties uit Petit Palais en omstreken zijn nu nog niet aan pensionering toe...

Behalve herinneringen op te rakelen van gebeurtenissen van lang geleden, en me te bezinnen over de onvoorspelbaarheid van het leven, heb ik deze week aan ruilhandel gedaan!

Een liter paddenstoelensoep gewisseld voor een grote zak kastanjes. Goede ruil vind ik!

Maar kastanjes verwerken, daar is veel werk aan. Heel veel werk!

Dus elke dag heb ik de zak met kastanjes een ietsje verder van mij weg geschoven tot.... Ja, het moet toch eens gebeuren en dan met de moed der wanhoop, aan de slag gegaan.

Met een scherp mesje in de ene hand en een kastanje in de andere hand moet eerst een kruisvormige insnijding gemaakt worden aan de bolle kant van de kastanje. Gooi de ingesneden kastanjes nu in een pan met kokend water en laat ze een vijftal minuten koken tot de schil rond de insnijding opkrult. Pel de kastanjes terwijl ze nog warm zijn en haal tegelijk het binnenste bitter smakende bruine vliesje er af. Indien dat niet lukt, kook de kastanjes dan nogmaals enige minuten (in zuiver water) tot het vliesje wel vlot los komt.

Nu kan je van de kastanjes een zoete of een hartige puree maken naargelang waarvoor je de puree wil gebruiken. In het vorige stukje, hier onder te vinden, had ik het daar reeds over. Hier.

De zoete versie gaat als volgt : de gepelde kastanjes goed doorgaar koken in evenveel melk met veel vanillesuiker, vanille-extract of een vanillepeul als je het duur wil hebben. Echt veel vanille gebruiken voor de smaak. Hier voeg je suiker aan toe zoveel je wil, maar wees niet te zuinig... Dan maak je hiervan een puree. Ik deed het met de staafmixer maar er zijn meerdere mogelijkheden. Zelfs gewoon stampen met de pureestamper lukt ook. Er blijft dan af en toe wel een brokje over maar dat doet er niet toe.

Ik gebruik deze puree gewoon als ware het confituur... en het is verdomd lekker... voordien nooit geweten.

Voor de hartige versie, die kan geserveerd worden bij de gebraden kalkoen of bij elke wildbereiding, worden de gepelde kastanjes gekookt in water, of beter nog bouillon, waaraan peper, zout en enige stengels selderij zijn toegevoegd. Voor het pureren wordt de selder best verwijderd. Een stuk knolselderij kan eventueel wel mee in de puree verwerkt worden.

Beide soorten puree kunnen op de gewenst dikte gebracht worden door af en toe een beetje van de gebruikte melk of water - bouillon toe te voegen.

De kooktijd voor de kastanjes mag wel tot een half uur oplopen vooraleer ze werkelijk doorgaar zijn..

Had ik reeds gezegd dat er veel kastanjes te pellen waren? Ten slotte waren er zoveel dat ik de kastanjes niet direct verwerkt kreeg en heb ze dan maar, gepeld en wel, in de diepvriezer gestopt...

Tot ik er aan dacht dat er misschien wel een soort cake te fabriceren zou zijn van kastanjes. Kastanjemeel bestaat, dat is te koop in de reformwinkels en gemalen kastanjes, dat is toch ook kastanjemeel... of niet soms?

Toevallig had ik net een spiksplinternieuwe hakmolen gekocht (Merk Moulinex (DPA141), prima machine! Onbetaalde reclame...) en als vuurproef zou ik er de nog bevroren kastanjes in hakken. Dat lukte opperbest, het ging wel gepaard met veel lawaai maar ik verkreeg een fijn wit poeder dat kastanjemeel kon genoemd worden.

Maar dacht ik zo; met kastanjemeel alleen zal het nooit lukken om een cake te bakken die een beetje structuur heeft, er moet meer binding toegevoegd worden. Daarvoor heb ik havermeel gebruikt... Waarom haver? Ik had geen gewone bloem meer...! Met gewone bloem zal het recept uiteraard even goed lukken. Bovendien heb ik geen hele eieren gebruikt maar enkel het eiwit....(Was een restje)

Wat is nu het resultaat? Onbewust er is een soort supergebak ontstaan, cholesterol- en glutenvrij!

Bovendien nog lekker ook!

Havermeel bevat in principe geen gluten maar is mogelijk in contact gekomen met een ander glutenhoudend meel... Wil je hier meer over weten, want het is een vrij ingewikkelde materie... Lees hier dan.Toch wil ik er zelf aan toe voegen dat de huidige hype van het "glutenvrije" niets anders is dan pure commercie. Amper 0,3 procent van de bevolking heeft werkelijk last van een glutenintolerantie... en die intolerantie krijgt men niet plotseling maar ontstaat reeds tijdens de babyperiode!

In plaats van alleen de eiwitten kunnen dus ook hele eieren gebruikt worden.

Waarschijnlijk is kastanjemeel uit de handel ook bruikbaar maar dat heb ik niet getest..!

De cake is niet erg zoet... dat is goed voor de lijn.... (Dus meer suiker mag ook... maximum 300 gram)

Wat is er nodig? Voor een cake van ongeveer 650 gram.

- 200    gram geschilde kastanjes, bevroren en in die toestand gemalen tot fijn meel

- 100    gram havermeel ( of gewone bloem)

- 150    gram boter (bakken en braden van Alpro gebruikt)

- 3        eiwitten of 2 hele eieren

- 1        zakje vanillesuiker (of meer)

- 150    gram suiker

- een volledig pakje bakpoeder. (voldoende voor 500 gram bloem)

De bereiding is niet erg kritisch denk ik. Ik heb eerst de boter met de suiker en de vanille romig geklopt. Dan de eiwitten en het bakpoeder toegevoegd en daarna de bloem en het kastanjemeel. Dan alles kort maar krachtig gemengd. Wie er zin in heeft kan misschien de eiwitten apart tot schuim kloppen en bij het einde van de bereiding door het deeg scheppen.

Het deeg in een geboterd bakblik gieten en laten bakken in een oven van 175 °C. Hoelang in de oven, dat weet ik niet.... Ik heb geprikt met een priem en toen die droog uit het gebak kwam is dat het teken dat de cake voldoende gaar is... Zo deden onze grootmoeders dat ook.

Tenslotte heb ik ook nog geprobeerd of er geen confituur zou te bereiden zijn van kastanjes? En dat lukt wonderwel heel goed! Ik heb zelfs twee versies geprobeerd, een bleke en een bruine confituur. Het verschil komt door de suiker... witte of bruine suiker, verder is er geen verschil tenzij de smaak die iets voller is met bruine suiker en het bruine kleurtje komt ook wat sympathieker over. (We zijn niet racistisch..!)

- 150    gram geschilde kastanjes

-150     gram water

- 1 zakje vanillesuiker

- 150    gram geleisuiker. De soort waarvan slechts een halve kilo nodig is voor een kilo vruchten. Dus de kleine verpakkingen...

Dit recept levert een hoeveelheid confituur op, voldoende om een normale confituurbokaal te vullen. (Type Aldi)

Kook de kastanjes in het water tot ze goed zacht zijn. Stamp ze met de pureestamper tot moes in het vocht. Voeg de vanillesuiker toe en de geleisuiker en kook al roerend nog een drietal minuten voort. Giet onmiddellijk in een goed uitgewassen en gespoelde bokaal.

Lik de kookpan uit en let er voor op dat je, je tong niet verbrandt.

Tenslotte, stop een Cd'tje in de speler, leun achterover in je luie zetel en luister naar het Adagio in G Minor van Albinoni en bedenk hoe vergankelijk het leven wel is.... nu de duistere novemberdagen aanbreken...!

28-10-2015, 00:00 Geschreven door Nicolay  

Borsjtsj is een soep. Een niet zo bekende, van oorsprong Russische, rodebietensoep.

Het woord borsjtsj, (борщ) kan op veel verschillende manieren geschreven worden, borsjtsj, borsjt, borscht of borsh en in het Pools: barszcz. Er wordt gezegd dat er zoveel soorten borsjtsj bestaan als er Russen zijn. Elk land, elke streek in het vroegere Oostblok, heeft er wel zijn eigen recept voor.

Er zijn twee constanten; de soep wordt gemaakt van hoofdzakelijk rode bieten en ook nog enige andere groenten. Als bouillon wordt vooral runderbouillon gebruikt en in Polen schijnt men er soms ook eend in te verwerken... alhoewel ik eend nu niet direct met Polen associeer!

Zeer kleurcontrasterend wordt de paars-rode soep dan opgediend met een dikke klodder vette zure room of yoghurt midden in de soep.

's Zondags worden er "pirosjki" bij geserveerd. Dat zijn kleine hartige gebakjes, gevuld met gehakt vlees of kool, kaas, enz... Zoiets als mini appelflappen maar dan anders...

(Vroeger, thuis, beschouwden wij bieten als koeienvoer, maar dat zal ik hier verder buiten beschouwing laten...)

Ik had drie rode bieten gekregen (weer eens gekregen). Twee mooie dikke ronde exemplaren plus één zwaar gehandicapt model. Wel waren het alle drie "gegarandeerd bio" bietjes.

Waarom weet ik niet, maar ik zou er borsjtsj van maken.

De gehandicapte rode biet zou de eer en het genoegen krijgen om als naamgever voor de soep te fungeren en de andere nodige groenten had ik in overvloed in voorraad. Prei, selder, ui, wortel, pastinaak, peterselie, wilde paddenstoelen ( ook bio)... en dat was het ongeveer.

Bij de slager een lading runderribben gekocht, platte ribben, zoals die normaal gebruikt worden voor bouillon. Bij nazicht thuis bleken het kalfsribben te zijn... Even goed, misschien nog beter!

De vorige keer dat ik borsjtsj gemaakt heb moet ongeveer twintig jaar geleden zijn. Het was toen voor een tachtigtal personen, als soep tijdens het jaarlijkse banket van de school waar ik toen les gaf. Het menu stond in het teken van Oost Europa meen ik mij te herinneren. Bij de aanvang van de feestelijkheden werd ondermeer de Radetzkymars gespeeld en een zigeunerorkestje zorgde nadien voor de verdere muzikale omlijsting.

Toevallig was de violist en leider van dat orkestje mijn toenmalige buurman Gregor Kartai! Later meer daarover...

Internet bestond in die tijd nog niet. Ik heb me toen voor het recept gesteund op de “Répertoire de la cuisine”, de bijbel van de keuken. Volgens die "Répertoire" moet de borsjtsj gemaakt worden met een sterke runderbouillon als basis. Daarin gaat een julienne van allerlei groenten en het vlees uit de bouillon. De soep wordt afgewerkt met geraspte rode biet en het sap ervan. Een schepje zure room moet het geheel dan afwerken. Ikzelf heb die soep toen zo ook gemaakt, maar of dat nu de originele versie was... wie weet? Bovendien bestaat er geen "origineel" recept. Ieder doet wat hij of zij wil...! Ik heb in het voormalige Rusland menig maal soep gegeten maar die geleek absoluut nooit op bovenstaande recept. In het soort soep van toen zat vooral kool. (Sjtsji) Dat kon je reeds van ver ruiken voor je de eetgelegenheid binnen kwam.

Op dezelfde manier als twintig jaar geleden heb ik het nu nog eens overgedaan. Eerst een sterke, helder bouillon getrokken van de runderribben. (Excuseer; kalfsribben) Vier uur stond de bouillon zachtjes, bijna onmerkbaar, te 'trekken' op het kleinste gaspitje dat ik kon instellen.

Uiteindelijk bleef er ongeveer twee liter over.

De twee rode bieten werden terwijl afzonderlijk gekookt in water zonder meer. Ook dat duurde wel twee uur. (Voelen met een naald of ze gaar genoeg zijn.)

De misvormde rode biet werd vrij grof geraspt en één van de gekookte bieten, de kleinste, heb ik in mooie kleine blokjes gesneden. De overgebleven biet staat nu in de koelkast in een zoetzure marinade en zal later dienen als salade.

De prei, selder, ui, wortel, pastinaak, ook in mooi stukjes gesneden, de peterselie en enige tenen knoflook werden grof gehakt en ik heb er nog een handvol zuurkool bijgedaan. (Gekochte zuurkool, uit een pakje...).

Nadat de bouillon gezeefd was heb ik er eerst de geraspte rode biet aan toegevoegd en die een half uurtje later koken, daarna gingen de andere gesneden groenten, ook de blokjes rode biet, er bij. Tenslotte nog een schep reeds gebakken kastanjeboleten die ik nog in voorraad had van vorige weken. Dan mocht de borsjtsj nog een half uurtje zachtjes koken. Tenslotte mocht het vlees, in kleine stukjes, van alle 'ongerechtigheden' ontdaan, terug bij de soep.

Het resultaat was een mooie hoeveelheid, twee liter, donkerpaarse soep met een - door de zuurkool - lichtzure, speciale smaak. Veel werk voor een potje soep maar het loonde de moeite.

De typische speciale licht zure smaak van de borsjtsj kan op vele manieren bekomen worden. Ik heb het vocht van zuurkool toegevoegd maar ook het vocht van gegiste (Poolse) augurken kan gebruikt worden. Op de meest authentieke manier, zoals het in Oekraïne gebeurt, wordt voor het opdienen een schepje speciaal gebrouwen zuur vocht toegevoegd, kvas genoemd, dat is een gegist brouwsel van rode biet, water en roggebrood.

Aan dat laatste heb ik mij niet gewaagd, maar...!

Tijdens het banket was er toch dat zigeunerorkestje dat voor de nodige sfeer zorgde!? De leider daarvan was zoals reeds gezegd de overbuurman, Gregor Kartai. Dat was zijn artiestennaam want in feite heet hij Jozef Kersting. Hij was Rotterdammer van origine maar was in Antwerpen blijven plakken. Hij werd vooral bekend als de violist van de zigeunerkelder, een destijds zeer bekende kroeg aan de stadswaag. Later opende hij een Slavisch restaurant. Zijn toenmalige vrouw was een Joegoslavische, zie je ! Wereldberoemd werd hij, zowel in Antwerpen als op de parking.

Ik was al snel bevriend geraakt met Gregor en ik had er trouwens voor gezorgd dat hij die avond in de school kon optreden. Kassa voor hem, een vriendendienst voor mij... zoals het past onder goede buren... Jaa, we benne op de wereld om mekaar, om mekaar, te hellepe niewaar ...

De dag nadien raakten we aan de praat over “de keuken” van die avond. Niet moeilijk dat het woord borsjtsj daarbij viel. Ik gaf toen toe dat ik die soep wel kende van naam maar eigenlijk nog nooit de originele, een echte borsjtsj gegeten had. Nou, stelde hij toen voor, op zijn Hollands, kommen jullie folgende saterdag maar effe langs, een soepje eten bij mij... Ook volgens Gregor moet er in de echte borsjtsj een zuur sopje gedaan worden dat gemaakt is van gistend brood in een vloeistof. Dat zou dan de authentieke smaak geven...

Dus de zaterdagmiddag naar Gregor, moeilijk was dat niet, gewoon even de straat oversteken. Bij het binnenkomen rook het in de gang reeds naar soep, zoals destijds in het Russische restaurant, maar nu wel iets aangenamer.

De tafel stond reeds gedekt, zeer simpel huiselijk met een “toile cirée” tafelkleed. Een “zeil” volgens hem. Er zat reeds een gast aan tafel, druk converserend met Gregor.

Wij, mijn vrouw en ik, werden aan de man voorgesteld als “de buren”. Verder geen uitleg. Gregor was te druk bezig met de soep.

Wat mij opviel aan die vreemde man was zijn gelaat met scherpe neus en grote mond met dunne lippen. Hij sprak zeer traag, lijzig zelfs en gebruikte een uitermate krakend perfect Nederlands... Hij was een zeer intelligent man, zoveel was duidelijk.

Van de borsjtsj herinner ik mij niet veel meer. De soep smaakte zuur door het toegevoegde vocht, dat er niet al te appetijtelijk uit zag, en dat het rode brouwsel uit een aardewerken kruik geschept werd waarin stukken brood lagen te “bubbelen”.

Terwijl we aten kreeg ik meer en meer de indruk dat ik die vreemde man kende... maar van waar? Hij kwam ook nogal arrogant en eigenwijs over en ik heb geen moeite gedaan om het hem te vragen; kennen wij mekaar misschien van ergens ? Dat is reeds een tijdje afgezaagd, dacht ik.

Terwijl we naar huis gingen, naar de overkant van de straat, vroeg ik aan mijn vrouw; ik heb de indruk dat ik die vriend van Gregor ken. Weet jij toevallig wie dat is.... Haar mond viel open van verbazing. Zij trok een gezicht zoals alleen een vrouw een gezicht kan trekken juist voor de echtelijke ruzie losbarst... Dat was Julien Schoenaerts ! ( Stomme kloot heeft zij er zeker bij gedacht..)

Deze herinnering schoot me weer te binnen toen ik, een tijdje geleden, de film “Daens” terug zag op TV. Schoenaerts speelde bisschop Stillemans; “hier hebt ge mijn ring, ge moogt hem kussen” !!

Voor de bewoners van een ander planeet: “Julien Schoenaerts was een van de grootste naoorlogse acteurs in Vlaanderen en speelde in klassieke toneelstukken als "Wachten op Godot" van Samuel Beckett en "De kleine prins" van Antoine de Saint-Exupéry. Hij acteerde ook in films als "De leeuw van Vlaanderen en "Daens". Julien Schoenaerts overleed in 2006 op 81- jarige leeftijd.” Zijn standbeeld staat in de Kerkstraat te Antwerpen.    

En vooral, hij is de vader van Matthias Schoenaerts ! 

21-10-2015, 01:25 Geschreven door Nicolay  

De bouillon die ik een drietal weken geleden gemaakt had was mij zodanig in de smaak gevallen dat ik het nog eens wou overdoen.

Ik had toen juist een "slow cooker" cadeau gekregen en had er als eerste experiment een bouillon in getrokken van kalfspoot. Een poot die ik in een opwelling gekocht had tijdens de 'ramadan'....

Maar de ramadan was nu voorbij en er werd dus geen kalfspoot meer verkocht bij de Turkse slager. Bovendien stond ik nu voor de vleesafdeling van de Colruyt, en die hebben nooit kalfspoot... Daarom zou ik een bouillon maken van een mooi stuk soepvlees.

Zoals het zo dikwijls gaat, als je iets wil is het er niet, en als je het niet nodig hebt breek je er de pot.. de benen over... Er was geen soepvlees meer, alles op... !

Goed, dan zou ik een verpakking stoofvlees nemen en die behandelen als ware het soepvlees.

Vijfhonderd gram vlees later bleek het heel mager rundvlees te zijn... zonder peesjes of sliertjes vet... en daarom volgens mij veel te mager voor lekker stoofvlees.

Ik heb er een bouillon van getrokken en ik zal het kort houden;... slecht is anders, maar het resultaat was een desillusie!

Een donker vocht, vol bruine 'stofdeeltjes' en vrij flauw van smaak....

Herinnert iemand zich misschien nog het televisieprogramma; "Kijk eens op de doos"?

Als iets fout loopt of mislukt kijk dan eens op de doos en lees de handleiding...

Eergisteren ben ik dan begonnen met een stukje te schrijven voor dit blog, getiteld; 'handleiding bij het bereiden van een bouillon'..., maar bij het nalezen bleek de tekst zo saai te zijn dat niemand, zelfs de ergste 'die hard' nooit verder zou lezen dan tot aan het tiende lijntje...

Dus kijk hier, daar vindt je de schoolse tekst op mijn website, "Keukentheorie". Vooral de tekst lezen over "blanke fond", want dat is hoe koks een 'bouillon' noemen!

Nu verder over mijn troebele bouillon. Vermits het woord, 'weggooien' niet in mijn woordenboek voor komt, heb ik de drabbige bouillon verwerkt tot een pseudo Chinese wontonsoep. Een van mijn lievelingsgerechtjes. Je kan er allerhande groenterestjes en allerlei andere 'delicatessen' uit de koelkast in kwijt.

Zo was er nog een restje 'wontonvelletjes' voorradig in de diepvriezer... Scampi heb ik altijd wel in voorraad en de groentelade in de koelkast was pas voorzien van een nieuwe lading frisse verse groenten.

Wontonvellen koop je in de Aziatische supermarkt. Het zijn deeglapjes (zoals pasta) van ongeveer 10 bij 10 centimeter en er zitten een vijftigtal velletjes in een pakje. Hetgeen je niet nodig hebt, kan je terug invriezen.... Zo was het ook in mijn geval en ik zou nu zo een rest verwerken.

Een vijftal dikke scampi mocht dan ontdooien en hun ingewanden afstaan aan de gootsteen.

De gepelde scampi heb ik dan zeer fijn gehakt en gemengd met een drupje sojasaus, zwarte peper en een dikke teen gehakte knoflook. Indien je meer vulling wil hebben maar niet meer geld wil uitgeven, dan mogen er ook nog wat gehakte bladgroenten in verwerkt worden... Het groene blad van paksoi, of het wit van lente-ui zijn daarvoor heel geschikt...

De wontonvelletjes maak je dan zeer lichtjes vochtig, legt een klein hoopje van het vulsel in het midden van een velletje en plooi de hoeken van het deegblaadjes naar boven, ze plakken dan vanzelf aan mekaar en zo bekom je een soort kleine beursjes. Rangschik ze op een droge doek, want op een glad oppervlak zullen ze zeker vastplakken en zal je ze stuk trekken als je ze later wil opnemen.

Zoek nu een portie snel gaarkokende groenten bij mekaar. Paksoi, snijbietbladeren, lente-ui, courgette in zeer dunne schijfjes gesneden, julienne van wortel, ruitjes van jonge prei, schijfjes champignon, sojascheuten, paprikareepjes... naargelang wat voorradig is.

Breng nu je bouillon, troebel of helder, aan de kook. Ook een bouillon van een blokje (kip) met een scheut sojasaus en enkele druppels sesamolie er in, smaakt aanvaardbaar 'Chinees'!

Fruit terwijl de groente snel in een pan of wok in olie, tot ze slinken. Dat is voldoende.

Kook nu de wonton in de bouillon. Dat gaat ook zeer snel. Een minuutje is zeker voldoende.

Voeg dan de groenten er bij en kook nog dertig seconden verder. Klaar!

In de Aziatische landen is dit soort soepjes het equivalent van de Amerikaanse hamburger; een zeer populaire snack. Je kan zelfs vragen aan de straatverkoper welke groente of dergelijke je er in wil hebben en mogelijk kunnen er ook nog voorgekookte deegwaren bij gemengd worden.

Zulke soep kan je beschouwen als een complete maaltijd; vlees, - hier met scampi maar gewoon varkensgehakt doet het evengoed,- groenten en deegwaar.

Nu nog een dessert en we hebben een volledig menu!

Een flinke portie kastanjes wordt de basis voor een dessertje. De kastanjes had ik (weeral eens) gekregen...

Kastanjes gepoft in de as van het dovende haardvuur, doorgespoeld met een glaasje zoete wijn, een Frontignan bijvoorbeeld of een vintage port... hoe romantisch en ouderwets gezellig is dat toch... Wie nog een "Leuvense stoof" heeft mag de kastanjes poffen op de 'buis' van de stoof.

Of gepofte kastanjes snoepen tijdens de kerstmarkt, heftig blazend op je verbrande vingers... 'Chaud les marrons', riep de verkoper nog!

De Franse 'châtaignes' zijn gewone kastanjes zoals de onze hier... maar 'des marrons' zijn grote, dikke, ronde kastanjes zonder één enkel defect. Als het kind maar een naam heeft!

Maar 'mijn' kastanjes waren kleine petieterige dingetjes. Niks mis daarmee, maar om te poffen zouden ze toch eerst nog een beetje mogen groeien.

Ik heb er dan maar een zoet pureetje van gemaakt... maar het werd wel zware kost, want kastanjes zijn zeer voedzaam. Maar na een lichte wontonsoep, (Nr 74 bij de lokale meeneemchinees) mag dat wel!

De kastanjes moeten eerst gepeld worden. Daarvoor moet je een kruisvormige insnijding maken aan de bolle kant van de kastanje. Daarbij niet in je vingers snijden zoals ik.... maar 't was niet erg.

Dan gooi je de kastanjes in een pan met kokend water en laat ze daar enige minuten koken... (Koks doen het in de frituur!!) Dan probeer je of de schil er vlot af komt en probeer ook of het binnenste bittere grijsachtige vliesje gemakkelijk los laat.... Indien het moeilijk gaat nog een paar tellen of minuten verder koken....

Dan pel je de kastanjes tot alleen een hoopje witte kastanjepulp overblijft en die kook je met ongeveer twee keer het volume aan melk tot de kastanjes echt zeer mals zijn. Lang duurt dat niet, misschien vijf minuten. Dan maak je een puree van die massa. Ik heb het gedaan met een staafmixer maar er bestaan nog wel enige andere methodes. Met een roerzeef (passe-vite) met een fijn roostertje bijvoorbeeld. Of een pureepers!

Nu voeg je bij de kastanjepulp naargelang de hoeveelheid wat vanillesuiker en ook gewone suiker tot het geheel volgens jou zoet genoeg smaakt.... Je mag de kastanjes ook koken met een gesplitst vanillestokje maar dan kost de vanille je meer dan de kastanjes waard zijn.

Voeg nog een ietsje melk toe tot een smeuïge maar stevige puree ontstaat.

Ik smeer de pasta in een dikke laag op droge -smaakloze- crackers en ik kan je verzekeren dat je er niet te veel zal van eten wegens snel voldaan, ... en geen honger meer.

In Italië en ook in Frankrijk maakt men met kastanjepuree een dessert; een "mont-blanc". De ietsje droge kastanjepuree wordt doorvoor door een pureepers met grove gaten geduwd en daarvan wordt dan een spits toelopend torentje gevormd. De top van dat hoopje wordt dan bedekt met een laag dikke lobbig geklopte slagroom... of het wordt zwaar bestoven met poedersuiker.

Dat stelt dan de besneeuwde (echte) Mont Blanc voor. Of de Monte Bianco voor de Italianen!

Ook bij wildbereidingen werd vroeger graag kastanjepuree geserveerd. Een gebruik dat blijkbaar zo goed als verdwenen is.... Kastanjepuree werd toen verkocht in blikjes die nu zo goed als onvindbaar zijn geworden. (Ofwel zoek ik niet goed?)... Nu worden soms wel gehele gekookte of gebakken kastanjes gegeven bij wild. Al dan niet gemengd met spruitjes. (En spekjes...) De kastanjes worden gepeld en gekookt, vacuüm verpakt, op de markt gebracht en zijn doorgaans te vinden in de afdeling ; 'groenten en fruit'...

Misschien toch nog een aperitiefje?

Bij de vishandelaar lagen nog een drietal scharretjes in de koeltoog.... Voor wie ze niet kent; scharren zien er uit als kleine pladijsjes maar ze hebben geen rode vlekjes en ze zijn minder dik. Spotgoedkoop en absoluut lekker maar prutswerk om te eten, omdat er verhoudingsgewijs veel graten in de vis zitten, die als je een beetje de anatomie van een platvis kent, gemakkelijk kan ontwijken.

Maar ik maak er graag gedroogde vis van... droogvis zoals men zegt!

Heel eenvoudig maar de vis moet wel zeer vers zijn! Eerst heb ik de zijvinnen weggeknipt, de kop er af gesneden en de borstholte mooi zuiver gemaakt (Heeft een vis een borst?)

Dan de vissen in een platte schaal gelegd en bestrooid, boven en onder, met grof zeezout en ook de borstholte (?) gevuld met zout...

Dan mogen de visjes zo een viertal uren 'pekelen'... Dat is voldoende. Dan kan de vis omhoog gehangen worden aan een spiesje of touwtje en mag dan drogen in de open lucht.... Nu is de lucht vrij droog en het is koud. Dus er zijn geen vliegen meer die hun eitjes willen leggen in de drogende vis (de boeven...)

Na een viertal dagen zijn de vissen droog genoeg om gegeten te worden....

Dewelke je niet onmiddellijk eet mogen gewoon de koelkast in of in de keuken blijven hangen als je graag het parfum hebt van drogende vis.... maar dat doet nogal onfris aan.

De gedroogde scharren nu gewoon gebruiken als zoute snack. Scheur het vel van de vis, en peuter het lekkere zilte vlees er af. Hoe je dat doet steekt niet zo nauw... als je maar geen grammetje vergeet...

Een frisse pint is natuurlijk de ideale drank bij uitstek om dat zilte door te spoelen. Een Rodenbach zal het zeker goed doen hierbij!

Eigenlijk is een gedroogde schar, - of een tongschar (melktong) die eveneens gebruikt wordt om te drogen -, een zomerproduct maar in de winter, die blijkbaar al begonnen is, heeft men als 'zelfdroger' veel minder risico op besmetting door vliegen of zelfs rotting als er te weinig zout gebruikt werd.

Dit gezegd en geschreven zijnde moet ik nu eerst dringend mijn handen wassen want de geur van droogvis kruipt snel in de huidporiën... (En in mijn toetsenbord!)

14-10-2015, 16:29 Geschreven door Nicolay  

Wij hebben ooit ook nog meegedaan met de druivenpluk in Bourgogne. In de Hautes Côtes de Nuits ! Als je professioneel wilt overkomen, dan spreek je niet over de druivenpluk maar wel over; "les vendanges"!

Voordien hadden we, mijn toenmalige echtgenote en ikzelf, al een eerste pluk achter de rug, in Saint-Tropez nog wel, alstublieft. Om juist te zijn, in Ramatuelle, op het "Presqu'île de Saint-Tropez". Van Saint-Tropez hebben we niets gezien, we waren elke avond 'stik kapot' ! Op de beroemde "Plage de Pampelonne" zijn we wel geweest... om druiven te plukken, op de blote voeten in het hete zand..! Van de geplukte druiven werd een gewone "Côtes de Provençe" gemaakt en "marc", sterke alcohol gestookt van de wijnmoer... Nadat je er een drietal glaasjes van gedronken had, begon je het spul een beetje te appreciëren!

De druiven werden geplukt van druivenstokken die zeer laag tegen de grond hun vruchten droegen en daardoor was elke avonds onze rug gekraakt… Gelukkig was er in de onmiddellijke buurt een camping met een restaurantje. Van de 'patron' mochten we daar eten, want normaal was het restaurant alleen toegankelijk voor de campinggasten.

Bovendien kregen we elke avond een pracht van een "plat du jour" voorgeschoteld aan een vriendenprijsje....

Daarentegen in Bourgogne, dat was in vergelijking een echte luxe. De druiven groeiden daar op borsthoogte, dus geen bukken meer en dus ook geen pijnlijke rug.

We waren met een dertigtal plukkers en dragers samen want je hebt plukkers en je hebt dragers. De dragers brengen de geplukte druiven naar de wachtende tractor . Wij waren het enige getrouwde koppel en mochten daarom in het bed van de eigenaars slapen. Waar de bazen zelf sliepen heb ik nooit geweten.

We waren met vier Belgen in de groep, wijzelf, Marnix, een Belg die al jaren in Frankrijk woonde en die ons deze plaats aangewezen had, en nog een jonge man uit Deurne die daar toevallig verzeild was.

De dagindeling verliep als volgt; opstaan bij het krieken van de dag.

Toilet maken voor zover dat nodig was. (Les toilettes ce trouvent en plain air ici)

Samen ontbijten op z’n Frans: “une jatte” gekookte koffie, wat hompen brood van de avond voordien, boter en een bokaal fletse confituur. Dan veel boter op het brood smeren en “soppen” in de koffie. Niet soppen, betekent dat je vals gebit er aan gaat !

Dan werden we met de “fourgeonette” naar de wijngaard gevoerd zo rond acht uur. En in september, oktober kan het 's morgens reeds goed fris zijn.

Daarna dan druiven knippen, want echt "plukken" is dat niet. De geknipte trossen druiven in emmers gooien en de volle emmers aan de kant zetten. De dragers brengen de emmers dan naar de tractor die de druiven komt ophalen.

Om negen uur was het dan onderbreking voor het 'déjeuner'. Het 'petit déjeuner' was het eerste ontbijt, 's morgens! Maar om negen uur kwam er een "déjeuner", een uitgebreid ontbijt om nooit te vergeten.

De tractor, bestuurd door Marnix, arriveerde dan, een grote platte wagen voortslepend waarop een heus ontbijtbuffet stond uitgestald.

Brood, een paar soorten paté, gerookte haringfilets in olie, dikke sneden ham; zowel gekookte als gedroogde "jambon de pays", “museau vinaigrette” da’s gekookte varkenssnuit in vinaigrette, lookworsten, "jambon persillé", - een specialiteit uit Bourgogne, boter - ook ingelegde cornichons en uitjes... en nog een ganse resem andere gerechtjes.

En niet onbelangrijk; een krat wijn, evenveel rode als witte, en water om eventuele pilletjes in te nemen. Zelfs koffie. - de rest van de nogmaals opgewarmde koffie van ’s morgens -.

Dit is één van de zaligste momenten die ik mij herinner. Gezeten op een dikke kei, in de wijngaard, en genietend van een stuk vers brood, een 'saucisson à l'ail' en een groot glas rode wijn… om negen uur ’s morgens, terwijl het zonnetje al begon te steken.

’s Middags was er een eenvoudige maaltijd voorzien, heel smakelijk maar niet speciaal om te noteren.

’s Avonds was er eerst tijd voor een grote toiletbeurt voor iedereen, buiten aan de kraan... Daarna een uitgebreide maaltijd met de nodige wijn “à volonté”. Sommige dagen als we goed gewerkt hadden haalde de 'patron' wel eens enkele flesjes van zijn 'echte' wijn uit de kelder. In dit geval was er geen patron want ze waren met twee, de gebroeders Hudelot. De zoon maakt en verkoopt nu nog steeds wijn.

Overdag, tijdens het plukken was het steeds een eeuwig gekrakeel van de Fransen tegen de Belgen en de Italianen, zo in het genre van ; waarom hebben Belgische vrouwen vierkante tepels! Om de kleine Belgjes te laten wennen aan het eten van frieten , ha ha ha …

Hoe maakt men des Petits Suisses ; comme des petits Belges, enz..

Alles bijeen wel grappig maar wij waren maar met drie Belgen (Marnix was geen plukker) om ons te verdedigen tegen die Franse overmacht.

Maar de dag van de “wraak” kwam nog!!!

Bij het einde van de “vendange”, wordt er steeds een groots feest gegeven door de eigenaars van het (elk) wijnhuis voor alle plukkers en een heleboel genodigden : "la fête de la paulée".

Ook grootvader en grootmoeder waren van de partij en de burgemeester van het dorpje was ook geïnviteerd. De twee broers wijnbouwers en hun familie waren er uiteraard ook bij.

Voor het feest werd geen "pinard" geschonken, maar het “echte” materiaal en er werd niet op een flesje gekeken, zelfs niet op twee, de bourgogne vloeide rijkelijk....

Er werd gelachen en gedronken, lekker en veel gegeten en er werd gezongen. “Grand père ... une chanson… scandeerden we, grand père une chanson!!! En grootvader zong dan met beverige stem, “Etoile des neiges” en ”Le postillon de Longjumeau”. Ook grand-mère liet zich niet onbetuigd en zong onder meer “Les rose blanches”, en iedereen tot tranen toe bewogen.

Het gemengde koor (m/v) viel dan in:

Chevaliers de la table ronde,
Goûtons voir si le vin est bon ;
Goûtons voir, oui, oui, oui,
Goûtons voir, non, non, non,
Goûtons voir si le vin est bon.

Het traditionele Bourgondische drinklied… laat ons eens kijken of de wijn goed is?

Maar voor het zover was, was er wel heel wat voorbereiding nodig.

Er waren drie kokkinnen, twee echtgenotes en een buurvrouw, die hebben de ganse dag gezwoegd. De wijnboer had een everzwijn geschoten en dat werd in zijn geheel gebraden …

Er zou een champignonsaus bijkomen. Daarvoor moesten alle plukkers even de heuvels in trekken om paddenstoelen te gaan zoeken. Uiteindelijk moest alles ook nog opgediend worden. Er zaten een vijftigtal personen aan vier tafels.

Nu was Marnix een geroutineerde “serveur”, zeg maar, een kelner. Hij was de zoon van een restauranthouder. De jongeman van Deurne, ik ben zijn naam vergeten, deed regelmatig een serveerjob als bijverdienste, en mijn vrouw was eveneens vrij goed in het opdienen. Dus drie Belgische serveerders.

Bij het paddenstoelen zoeken hadden de Fransen met moeite een kilootje eetbare paddenstoelen gevonden. Ikzelf had op mijn eentje minstens vijf kilo… (Veel geluk gehad, maar dat moest men niet weten !) Het waren hier vrij onbekende paddenstoelen, die daar 'petits gris' genoemd werden. Maar dat schijnt een lokale naam geweest te zijn. De officiële naam is ; 'tricholoma terreum'. Dat betekent zoveel als 'aardekleurige tricholoma' een paddenstoeltje dat eetbaar is, maar waarmee het meeste dan gezegd is. (Nu wordt zelfs afgeraden om deze te eten, je kan er in zeldzame gevallen een rare ziekte van krijgen...)

Nu had ik toevallig ook mijn ganse set koksmessen meegebracht, en wie heeft het gebraden everzwijn in mooie porties gesneden? … Juist! Met een echt chefmes met een lemmet van 45 cm, een indrukwekkend wapen.

En wie heeft alles opgediend? Juist,... de Belgen!

Dat was onze zoete wraak want nu konden we langs alle kanten sissen : vous voyez maintenant, ce sont encore les Belges qui ont arrangés tout ça!

Het zijn de Belgen die het feest tot een welslagen hebben gebracht ! (Dit voor degenen die het Frans niet machtig zouden zijn.)

Dan heb ik ook nog een mooi staaltje van ambachtelijk wijn maken meegemaakt.

Nadat de druiven gekneusd zijn worden ze in grote open kuipen gestort waarin de massa, de most, spontaan begint te gisten. Door het gistingsproces stijgen de druivenschillen naar de oppervlakte in deze enorm grote kuipen, maar dat mag niet. Het zijn de schillen die de wijn zijn kleur geven. Daarom moeten ze gemengd blijven met het gistende sap, dat stilaan verandert in wijnalcohol... en het is de alcohol die de kleurstof uit de druivenschillen oplost.

Daarom wordt de "chapeau", de hoed, want zo heet de koek met samengeklitte druivenschillen, zoveel mogelijk terug door de gistende wijn geroerd....

Dit roeren in de wijn was eveneens de taak van de reeds genoemde Marnix. Hij moest, in zwembroek, op een balk, boven op het fust met wijn gaan zitten of hangen, met zijn voeten in de wijn, om zo de koek te 'breken' en de schillen terug naar beneden te trappen...

Dat was een gevaarlijke onderneming want tijdens het gisten produceert de wijn overvloedig CO², koolzuurgas, en dat is niet giftig maar men kan er niet in ademen, bij gebrek aan zuurstof.

Moest Marnix toevallig in het vat vallen zou hij onvermijdelijk stikken door zuurstofgebrek, omdat boven de gistende wijn geen wolkje zuurstof meer te vinden is.

Daarom werd hij eerst vastgebonden aan twee lange touwen en twee personen hielden dan die touwen vast en trokken tijdig op als het nodig zou zijn.

Marnix deed dit 'wijntrappen' wel voor de kick... hij was absoluut niet verplicht om het te doen...

Wie zou er niet graag eens in de wijn spartelen en dan weten dat mijnheer en madame de baron en de baronnes de Pimperzele de l' Aldi die wijn zullen drinken waar jij eerst te voeten in gewassen hebt?

07-10-2015, 01:32 Geschreven door Nicolay  

Ik weet niet wat te kiezen? Zal ik wat schrijven over sprot of wordt het iets over zalm?

De oplossing ligt voor de hand: eerst over sprot en dan over zalm, zo is iedereen tevreden en ik ook!

Herinneren jullie zich nog dat er enige tijd geleden in mijn buurt een Bulgaarse supermarkt opengegaan is? Ik kom er sindsdien af en toe omdat het gerookte varkensvlees dat ze verkopen 'danig' lekker is. Ideaal voor bij de zuurkool want zuurkooltijd is weer in aantocht!

Graag snuffel ik dan nog even in de winkel rond om te kijken of er niets 'speciaals' te ontdekken is, en inderdaad in de diepvriezer vond ik ettelijke pakken met kleine visjes... echte miniatuurvisjes van een vijftal centimeter lengte.

Kleine visjes hebben me altijd geïntrigeerd, als kind probeerde ik al om stekelbaarsjes te vangen met een hengel bestaande uit een wilgentak, en een touwtje met een kromme nagel. Mogelijk hou ik ook van kleine visjes omdat je ze met haar en huid kan opeten... en je eet ze met je handen, heerlijk primitief... (Een paus zei ooit ; waarom zou je een vork gebruiken als de goede God je tien vingers gegeven heeft?)

Eerlijk gezegd zagen de pakken met diepgevroren visjes er niet echt appetijtelijk uit, bovendien was de bedrukking op het pak uitsluitend in het Bulgaars, of 't Chinees, 'k weet het niet... maar de prijs loste alles op; één euro en vijftig cent voor een pak van een halve kilo. Wie biedt minder?

Nog eens gevraagd aan de uitbater van de winkel welke visjes het zijn..? Behalve 'vis' en 'kleine' maakte hij mij niet veel wijzer... Op het kasticketje vond ik als omschrijving : 'caca'. Dat zag er weer niet erg smakelijk uit! Dan thuis met de hulp van Wikipedia het Cyrillisch alfabet gaan bestuderen en 'caca' gaf dan in het Cyrillisch : цаца. Uit te spreken als 'chacha', zoals in chachacha...! 'Google Translate' vond dan dat 'цаца', 'sprot' betekent....

Bij Google-afbeeldingen, vond ik bij 'цаца' uitsluitend foto's van gefrituurde kleine visjes, met een stuk citroen erbij als versiering. Zo vond ik ook meteen de enige gebruikte bereidingswijze.

Of deze visjes nu echte sprotjes zijn, ik zou het niet weten. Bulgarije grenst aan de Zwarte Zee en die zee staat in verbinding met de Middellandse zee. Dus zou sprot daar wel kunnen voorkomen. Een beetje zoekwerk bevestigt inderdaad dat er een soort sprot leeft in de Zwarte Zee met als Latijnse naam : Clupeonella delicatula. Dat betekent "smakelijk klein harinkje".

"Onze" sprot is zeker een haringachtige, de sprattus sprattus. Als je het verse visje bekijkt zie je gewoon een kleine haring! En er bestaan zelfs haringachtigen die in zoetwater kunnen leven. Zo aten we in Afrika 'ndagala', en dat zijn heel kleine zoetwaterharinkjes.

Wie heeft ooit al verse sprot gezien? Ik zie maar weinig vingers in de lucht gaan!

Maar iedereen kent wel de gerookte sprot, al dan niet gefileerd.

Een gerookt sprotje is zeker een lekker hapje. Zo maar uit het vuistje, zoals ik doe, zelfs de ingewanden haal ik er niet uit.... Maar veel succes zal ik niet hebben met deze tip vrees ik zo... Als je de visjes fileert lijken de filetjes al heel wat beschaafder om te eten en dan kan je ze eenvoudig gebruiken als broodbeleg. Met een fijngesnipperd sjalotje of wat bieslook erbij. Of stukjes sprot mengen in een aardappelsalade met appel en rode biet, in plaats van blokjes gerookte haring.... Of verwerkt tot een aperitiefhapje. Zeker sinds de sprotjes reeds gefileerd in de winkels te koop zijn, wordt dit visje al heel wat toegankelijker voor iedereen. Hier vind je een eenvoudig receptje.

Het lekkerst vind ik de gerookte sprotjes als je ze op zijn geheel koopt en ze zelf fileert. In een vorig leven heb ik dat hier reeds uitgelegd. Moeilijk is het niet, je hebt alleen een goed snijdend scherp mesje nodig. Op dezelfde plaats is ook een recept te lezen voor geroosterde sprotjes met geuzesabayon. Alhoewel ik geroosterde of gebakken sprot wel iets te zout vind.

Daarom ook is die sabayon erbij om het zoute te temperen!

Maar nu had ik verse, zij het liliput, diepgevroren minisprotjes gevangen. De sprotjes waren verpakt als één blok. Dus was ik verplicht om gans het pak te ontdooien. Zo iets terug invriezen doe je niet, dat zou zelfs gevaarlijk zijn... (Voor je ingewanden en andere aangelegenheden..)  

Een derde van het pak heb ik gebruikt om te frituren. Eerst in een kommetje een handvol bloem gestrooid en gemengd met redelijk veel fijn zout. De frituurpan stond klaar, thermostaat op maximum, dat is hier 190°C.

Dan de visjes snel door de bloem gehusseld, onmiddellijk overgeheveld naar een zeef om de overtollig bloem er af te schudden - in de gootsteen - en de visjes de gloeiende frituur in gekieperd. Een minuut baktijd bleek genoeg te zijn om mooi gekleurde, niet vette, gefruite sprotjes te bekomen. De visjes mochten dan even uitlekken op een dubbele laag keukenrol. De gootsteen nog even uitgespoeld en weg was de bloem... dan de frituurpan snel buiten gezet want ik haat de geur van een frituur... (raar hé?)

De gebruikte olie mag ook naar het containerpark want die is nu voor niets anders meer bruikbaar, tenzij om misschien nog één keer een visje te fruiten, maar daarna is het er echt definitief mee afgelopen.

De rest van de visjes heb ik dan met grof zout gemengd en regelmatig wat door mekaar gerommeld! Na een paar uur de visjes gespoeld, overgedaan in een kom en daarover een mengsel gegoten van half water, half witte azijn. Een kleine ui, in dunne ringen gesneden, en een blaadje laurier en een paar schijfjes citroen, met schil, bij de visjes gevoegd en die mochten dan twee dagen marineren in de koelkast... het resultaat : "pekelsprot"!

Wat doe je daar nu mee? Gewoon zo opsnoepen in plaats van chips of nootjes. Mengen met witte bonen, of bij een stuk vers brood... waarom niet? De kop, de oren, poten en staart, alles wordt gebruikt, maar ook alles is eetbaar... en op de koop toe leveren de ingewanden van de visjes een massa Omega-3 vetzuren waar we met zijn allen zo verkikkerd op zijn en soms zelfs veel geld voor neertellen... Nu gratis, inbegrepen voor hetzelfde geld, zijnde één en een halve euro!

Weten jullie nog dat ik een paar weken geleden nogal euforisch deed over "transglutaminase", het enzymenpoeder waarmee je stukken vlees of vis kan aan mekaar plakken?

Zoiets in handen van een kok met veel vrije tijd...? Dat levert gekke dingen op zoals een nieuwmodische vis; de kabelzalm of de zalmijauw...?

Je ziet op de foto inderdaad drie stroken vis aan mekaar gekleefd tot één nieuw geheel. Maar om eerlijk te zijn: het resultaat is niet denderend. Er is een vrij groot verschil in kooktijd of garingstijd tussen zalm en kabeljauw. Dus ofwel is de zalm uitgedroogd en de kabeljauw juist gaar, of omgekeerd! Maar als 'practical joke' vind ik het wel grappig.

Mijn neefje ging tijdens het groot verlof op trektocht naar Zweden en bracht voor zijn 'nonkel Fons' een uit de kluiten gewassen stuk gerookte zalm mee. Brave jongen, houden zo! (Wij gingen vroeger naar de watervallen van Coo of de grotten van Han.)

Tot mijn verwondering bracht hij geen gerookte zalm mee zoals je zou verwachten; de zalm was gaar! Het ging blijkbaar om een vergissing van 't neefje. Ik kan mij best voorstellen als je als veertienjarige voor het eerst in een Zweudse supermarkt staat en dan moet uitzoeken wat je nodig hebt? "Lax varmrökt" stond op de verpakking, dat betekent 'warm gerookte zalm', dat is duidelijk... (voor mij toch...) Maar geen probleem, de zalm was lekker... Zodanig zelfs dat ik enige dagen geleden naar Ikea geweest ben om daar nog een paar verpakkingen van dergelijke zalm bij te halen. Of het nu dezelfde kwaliteit is moet ik nog afwachten, hopelijk wel want de expeditie door de eindeloze, kronkelige gangen van de Ikea, dat is niet iets wat ik doe voor de lol!

In 1986 hadden we het geluk om tijdens de zalmtrek in de Amerikaanse staat Oregon te wonen, vlak bij een riviertje waar de zalm opzwom om er te paaien... Een geweldige ervaring was dat... Ik heb de aankomst van de zalmen dikwijls kunnen gadeslaan. Hun doortocht was zelfs van ver te horen! Zo een “school” zalmen in een riviertje van slechts een dertigtal centimeter diep , dat produceert lawaai en veel gespat. De ruggen van de mannetjeszalmen staken daarbij dikwijls boven het water uit. En het paringsritueel; gewoon prachtig... lijk in een film van David Attenborough maar dan echt.

Als geboren jager krijg je dan de 'onweerbare drang' om zo een zalm te vangen... Moeilijk was dat niet, eerst had ik geprobeerd om een vis uit het water te schieten met een revolver maar dat lukte niet... Een buurman leerde me dan dat je een kleine afdamming moest bouwen in het riviertje en daar op klaar staan met een 'riek'. Een goed gemikte slag en hop.... 18 pound woog het beest... Een mannetje, de vrouwtjes moet je met rust laten! (Altijd trouwens..)

Maar de ondeugd wordt gestraft... Zo een zalmen die reeds aan het einde gekomen zijn van de trektocht wanneer ze komen om te paaien hebben niets meer gegeten sinds ze vertrokken zijn uit de oceaan...

Het "vlees" van de zalm is normaal roze gekleurd omdat de vissen in zee bijna uitsluitend "krill' eten, dat zijn kleine garnaaltjes, en de kleurende stof van de krill gaat over in het vlees van de zalm.... Als de zalm nu, uitgehongerd toekomt aan zijn paaiplaats is alle kleur uit zijn 'lijf' verdwenen. Hoogstens nog een zweem van roze.... En vermits wij voor een deel met onze ogen eten, smaakt de zalm ook niet meer naar zalm. De vis is nog wel eetbaar, maar er ontbreekt iets!

Toen heb ik van de vis die je ziet op de foto, hetzelfde soort gare, gerookte zalm gemaakt als wat mijn neefje nu gekocht heeft bij de Zweden. Om de zalm te verwerken had ik er twee filets van gemaakt. De filets toen enkele uren laten rusten, nadat ze langs beide zijden met zeezout en veel grof gemalen peper bestrooid waren. Dit zout trekt vocht uit de vis waardoor die droger en vaster wordt. Alhoewel, de pacifische zalmen zijn minder vet dan de Europese zalm. Ze behoren tot een ander genus; de Oncorhynchus, dit in tegenstelling tot de Atlantische zalmen, die behoren tot het geslacht Salmo... Het zijn ook deze pacifische zalmen die sterven na hun trektocht op de rivieren... De Atlantische zalm, de 'salmo salar' blijft leven na de paai.

Om verder te aan... De gezouten zalm heb ik dan, liggend op een rooster, gerookt boven een vuurtje dat ik stookte in een lege olieton, met als brandstof "madrone wood", een houtsoort waarvan de bladeren geuren als laurier. Enkele natte oude dekens erover gelegd om de hitte in de ton te houden en na een uurtje of wat, was de zalm gaar, weliswaar niet erg gekleurd... maar heerlijk om te eten... Zo, warm, recht van boven het vuur ... met een Califonische "White Chablis" erbij...

Misschien een idee om een volgende keer eens te proberen in plaats van de klassieke barbecue....

Indien je geen olieton vindt kan je nog altijd een paar porties van 400 gram "varmrökt" zalm kopen bij Ikea...!

30-09-2015, 01:07 Geschreven door Nicolay