Een verhaal over een Hindeloper visser, die in 1701 een gedicht maakte over de najaarsstormen op de Zuiderzee.

De geschiedschrijver Andreas Tiara vertelt in zijn beschrijving van katholiek Friesland dat de katholieken van Hindelopen die in 1700 nog 10% van de bevolking uitmaakten, welgesteld waren en temidden van de protestanten in vrijheid leefden. Achter het huis van de pastoor in de Burren hadden zij een eigen kerkje ingericht en ofschoon volgens de wet dit niet zichtbaar mocht zijn vanaf de straat, hadden zij op het dak een houten klokkentorentje gezet. Voorspoed en rust kunnen nu heel gemakkelijk voor bepaalde mensen nadelig worden. Dit was het geval met de katholieken van Hindelopen, die zich geen opofferingen behoefden te getroosten om hun geloof te beleven maar ook in zekere zin met de gehele burgerij van het kleine handelstadje dat in de 18e eeuw tot grote bloei was gekomen. Van verschillende zijden werd men gewaarschuwd om op zijn hoede te zijn en in de trant van die tijd voorspelde men, dat Gods toorn zou komen ovèr een volk dat niet meer ijverig was. Deze ernstige woorden door dominees en priesters uitgesproken maakten speciale indruk op de vissers. Men bracht allerlei gebeurtenissen in verband met de straffende hand Gods en bij de haven werd er lang over gepraat. Vooral de sterke najaarsstormen van 1701, die de Friese kust teisterden, werden beschouwd als een geesel van God.

Een visser heeft dit opgetekend in een lied, een primitief stukje volkskunst dat in de huizen aan de haard werd voorgedragen. De beschrijving begon met het verhaal van de brand in het katholieke kerkje. Reeds een week lang was het stormweer geweest: de dijken hadden het hard te verantwoorden en hier en daar sloegen de golven over de dijkrug heen het land in. De katholieken waren op zondag 16 oktober naar de kerk gegaan om voor beter weer te bidden maar ze waren nog niet genoeg onder de indruk gekomen van het geweld van de elementen. Onder de hoogmis ontlaste zich boven het stadje een hevig onweer en de bliksem sloeg in in het torentje. Maar de schout, die toevallig in de Burren was, kon de mensen nog tijdig waarschuwen en zo werd een grote ramp voorkomen. Maar laten wede dichter zelf aan het woord: Juist op des Heeren dag zoodat onze pastoor was bezig in de kerk, te stellen Gods woord voor, zoo komt daar in de kerk, een man zeer hard geloopen. Het was onze majoor en deed de kerkdeur open. Hij riep:

,,Kom volk kom uit! de toren is in brand!" voorwaar een groote schrik men in de menschen vand.

Omdat men er zo gauw bij was, kon men een grote brand voorkomen door het klokkentorentje naar beneden te halen en daar gauw uit te maken. Maar het was nu eenmaal een zwarte zondag. God wilde de stad waarschuwen! In de nacht liep een schip vlak voor de haven vast. Aan de wal konden de mensen door het geweld van de golven de noodseinen niet horen. Toen in de vroege maandagmorgen velen op de dijk naar de zee kwamen kijken, zagen ze dit schip in nood. Ze konden echter niets beginnen omdat de zee te woelig was en de branding te gevaarlijk. Voor hun ogen zagen zij het schip jammerlijk vergaan. Aldus beschrijft onze dichter deze gebeurtenis:

Zoodat wij zagen daar matroosjes in de nood
en klommen daar omhoog,
daar kon geen schuit of boot bij haar daar komen niet,
om haar daaruit te halen en velen door den dood,
die moesten het duur betalen, wel veertig zielen dan,
in deze groote nood die op het water daar,
wegbleven in de dood de anderen, die er nog, toen in het leven waren
zijn met een stuk van het wrak,gekomen door de baren.

Dit was een tweede teken van God. De zee, waarop Hindelopen betrouwde, kon zich ook tegen de stad keren en daarom moest men de stem van God beluisteren in de woelige baren. Voor zijn stadgenoten deed de visser dit in de volgende verzen: Daar hebben wij gezien, Gods wonderbare werken hoe machtig dat God is, ach laat ons toch opmerken wat middelen dat God ons kan en ook zal om ons te straffen heeft, daarvoor zoo laat ons al van zonden ook opstaan, en ons alzoo bekeeren gelijk ons pastoor het ook, des Zondags ons ging leeren ziet Nahum den profeet, het was kapittel een al in het zesde vers, de tekst was zoo ik meen.

Dit gedicht dat in het begin van de 18e eeuw in Hindelopen herhaaldelijk werd gedeclameerd en gezongen, toont ons van een andere kant de culturele belangstelling van het nijvere volk uit het oude Zuiderzeestadje. In de tentoonstelling in ons museum werd gesuggereerd dat de grootste bloei van de eigen volkskunst moet gezocht worden in het begin van de 18e eeuw. Daar sluit dit merkwaardige vers zich bij aan en leert ons dat ook Hindeloopen niet is achter gebleven bij de eigen dichtkunst rond de Zuiderzee.

Bron: Dit verhaal is afkomstig van de website www.spanvis.nl.
Met toestemming geplaatst op deze website. Zie voor meer verhalen rond de Zuiderzee onderstaande link.

                   Naar www.spanvis.nl.

Vijf generaties Bootsma bevisten Zuiderzee en I]sselmeer

Als aandenken is de Skeachtrofee ingesteld

Een geboren Lemster is hij niet, maar hij is verkikkerd op ons dorp als of hij, zoals Fedde Schurer in het lied foar de Lemmer omschreef "mei de earste tate de sâlte séwyn op syn lippen preau"

De binding van Sipke Bootsma, visser in Hindelopen, met Lemmer is de afkomst van zijn familie. Lemmer was nog de geboorteplaats van zijn vader Pieter. Zijn eerste persoonlijke kennismaking met Lemmer was als zes jarige in het begin van de jaren vijftig.

Dat eerste contact met Lemmer was op een vakantie met zijn ouders. Het zal niet toevallig geweest zijn dat die de Lemster zeilweek hadden gekozen voor dit uitstapje. Zo trof Sipke Lemmer op zijn best: kermis en zeilen van visserschepen! Dat heeft zoveel indruk op mij gemaakt, dat ik deze ervaring tot op heden met mij mee draag. Vaak heb ik gedacht, als ik ooit eens de kans krijg om zoiets te organiseren zal ik het nooit laten.

Naar Hindelopen

De Lemsters vissers waren vanouds niet erg gesteld op die van Stavoren, Zij voeren liever door naar Hindelopen dan dat zij Stavoren aan deden. Ook Sipkes grootvader Gauke had op die manier banden met Hindelopen. Zijn zonen Pieter, Jan en Jelle kregen er zelfs verkering en trouwden ook met meisjes uit het stadje

Dat was voor Gauke reden om gezin en visserijbedrijf ook daar heen te verplaatsen. Eigenlijk had hij daar een dubbele reden voor. Door de verhuizing hield hij zijn gezinsleden dicht bij elkaar. Naast deze emotionele overweging was er ook nog de praktische dat hij op die manier zijn zonen voor zijn visserij behield.

Vijf generaties vissende Bootsma's

Vertellend over zijn uit Lemmer afkomstige familie begint Sipke Bootsma bij zijn in 1833 geboren betovergrootmoeder Feije Gauke Bootsma. Dat was een dochter van Gauke Gerbrand Bootsma en Wimpke Bontekoe. Zij had vier zonen Pieter (1858) Gauke (1860) Gerben (1862) en Fimme (1865) Wat er van Gauke en Fimme geworden is weet de Bootsma tak niet, misschien wordt ik dat nog eens gewaar, zegt Sipke hoop vol. Fimme is naar Makkum getogen en zijn nazaten vissen nu nog.

Sipke is een achter kleinzoon van Pieter, de oudste zoon van genoemde Fetje. Die Pieter is niet oud geworden hij stierf op 20 mei 1881. Volgens het verhaal dat in de familie rond gaat, na een operatie aan een breuk op de keuken tafel, gevolgd door een infectie van de wond. Zo ging dat toen. Pieter was getrouwd met Akke de Oude. Hun zoon Gauke, de grootvader van Sipke, was getrouwd met Grietje van der Zande. Gauke overleed in 1944 en is begraven in Hindelopen. Na de oorlog werd hij naar zijn wens in Lemmer herbegraven.

De Bootsma’s waren vissers. Zijn vissers kunnen we zelfs nog zeggen. De in 1881 overleden Pieter viste en ook zijn zoon Gauke en de Vader van Sipke begon in 1922 te vissen terwijl in 1963 de beurt aan Sipke was, sinds 1990 heeft hij de visserij door gegeven aan zijn zoon Pieter als vijfde vissende generatie.

Scheldnaam of bijnaam

In de visserspiaatsen krioelde het destijds van de bijnamen. Met de vele gelijke namen soms zelfs voor -en achternamen gelijk was dat nodig om de mensen uit elkaar te houden Aanleiding van zo' n naam kon van alles zijn, een uiterlijk kenmerk bijvoorbeeld. Zo moet mijn grootvader Gauke Bootsma een grote neus gehad hebben, dat leverde hem in Lemmer de bijnaam "de Skeach" op. (Skeach= een klein driehoekje onder (roei) boot nabij het roer.)

Bijnamen zijn vaak erfelijk Sipke verteld dat hij niet in Lemmer hoeft te vertellen dat hij een zoon is van Pieter Bootsma is, dat zegt niemand wat. Maar als hij zich Sipke zoon van Pieter van Gauke de Skeach noemt, heeft men de familie zo maar op zijn plaats. Niet iedereen is wijs met het stelsel van bijnamen sommige vinden het maar scheldnamen. Sipke Bootsma ziet het even anders. Hij noemt het een erenaam, en ziet het gebruik nog als een eerbetoon aan zijn grootvader. Daarom heeft hij onlangs ook een Skeach trofee ingesteld.

Gevoelsmens

Sipke Bootsma is een gevoelsmens. Dat is te merken in de contacten om tot dit stukje te komen. Als hij het heeft over de ontwikkeling van hun visserij en verteld dat zijn zoon nu vist met de kotter HI 8 komt al gauw de opmerking, ik denk vaak dat had de oude Skeach moeten zien. Die kotter was eerst van de Gebroeders Blom, een familie die nu in Hindelopen aken bouwt. Als hij nu eens door Lemmer loopt of hier met het vissersschip afmeert, gaan zijn gedachten naar wat zijn voorgeslacht hier gezien heeft. Een haven vol visserschepen en dus een grote drukte daaromheen. De aanvoer van haring en ansjovis en de verwerking daarvan in Hangen en Rokerijen, de taanpotten en alles wat daar nog verder bij hoorde.

De wens om nog eens een wedstrijd van visserschepen te organiseren heeft Sipke Bootsma nooit losgelaten. Een paar jaar geleden zat hij met Andre Sterk en zijn vrienden in het vooronder van de LE 50. Hij sprak toen de wens uit om nog eens een wedstrijd van Hindelopen naar Lemmer te houden, en dan te zeilen voor de Skeachtrofee. Het idee viel in goede aarde, en het vorige weekend is de race gehouden. Als een club wedstrijd van de Zevenwolden. Daarmee werd een jongens droom toch een beetje waar.

Bron: Met dank aan www.spanvis .nl
Zie voor meer verhalen van spanvis onderstaande link.

                            Naar www.spanvis.nl.

Hier diverse links naar oude polygoon filmpjes

Even voor de goede orde, deze filmpjes zijn het bezit van "POLYGOON" deze pagina 'linkt' U door naar een gemaakte keuze op hun site.