Reuzenpaardenstaart in Kottem

Komt voor in West-, Midden- en Zuid-Europa en behoort tot de paardenstaartfamilie. Deze foto’s zijn genomen in Kottem, tussen Sint-Lievens-Houtem en Oombergen. Bijzonder mooi wandelgebied met een hellingbos waardoor de Kottembeek kronkelt. Einde maart is het bos getooid met voorjaarsbloeiers waaronder bosanemoon. De reuzenpaardenstaart is indicator van kalkrijke bronsystemen. In april en mei verschijnen tot 50cm lange fertiele (vruchtbare) stengels met op de top tot 10cm lange sporenaren. Als de sporen rijp zijn sterven deze stengels af. Later verschijnen infertiele stengels die een hoogte kunnen bereiken tot 180 cm uit knolvormige wortelstokken. Paardenstaart (Equiqetum) is het enige overblijvende geslacht binnen de paardenstaartenfamilie (Equisetacea) en wordt daarom als levend fossiel beschouwd. De classificatie van deze sporenplant die in flora’s gehanteerd worden heeft meermaals tot discussies geleid. Behoren paardenstaarten al dan niet tot de varens?

In Heukels’Flora van Nederland vallen de paardenstaarten in de 23ste druk in de orde van de Filicales (echte varens), waar ze in de 22^ste druk nog de enige familie was in de monolypische klasse Equisetopsida (primitieve varenachtige planten). Recentere classificatie van Smith (2006), gebaseerd op DNA onderzoek, plaatst paardenstaarten terug in de klasse Equisetopsida. Later onderzoek wijst echter uit dat de paardenstaarten fylogenetisch (volgens afstammingsgeschiedenis) niet tussen maar naast de overige varens staan.

Allemaal nogal verwarrend. Maar laat ons vooral genieten van deze prachtige planten die reeds in het Devoon ( 359 tot 416 miljoen jaar geleden) op onze aardbol groeiden, zonder kommer omtrent de classificatie. In het steenkoolmoeras dat zo’n 320 miljoen jaar geleden grote delen van Europa bedekte, groeiden reusachtige paardenstaartbomen. Toch verdient deze minireus toch ook een waaaw!

Momenteel is de fertiele fase van deze ‘fossiele’ plant te bewonderen.

Roger DAMEN.

Klik op onderstaande afbeelding om Power Point te downloaden.
Daarna klikken op download om PPS te openen en dan op eigen tempo om de voorstelling te bekijken.