Izmir is de derde grootste stad van Turkije en welvarend in vergelijking met de andere steden. Met zijn meer dan 3 miljoen inwoners (officieel 2,5) kent het echter de problemen van alle grote turkse steden (massale inwijking van het platteland en krottenwijken waar ongeveer een derde van de bevolking leeft). Toch is het een open stad. Nog geen eeuw geleden werd het de 'heidense' stad genoemd. Izmir is open, wars van fundamentalisme, progressief en eigenzinnig.
Er is een groot onderscheid tussen de districten. Sommige (bv. Bornova, Narlidere, Konak, Balcova,
) zijn eigenlijk de stadsgewesten van Izmir. Andere daarentegen zijn meer arrondissementen (bv. Karaburun, Selçuk, Bergama, Odemis,
). Zij worden bestuurd door een gouverneur.
Het district Karaburun is één van de dertig districten van de provincie Izmir, niet het kleinste, wel het dunstbevolkte. Het is een schiereiland dat begrensd wordt door de districten Urla en Cesme. Het schiereiland heeft een oppervlakte van 436 km2. Het ligt rechtover het district Foca, waarmee het de toegang tot de baai van Izmir vormt. Foca ligt op zon twintig km. In tegenstelling tot het verstedelijkt gebied van Izmir is de waterkwaliteit, zowel in Foca als rond het schiereiland zeer goed.
Geografie
De Griekse eilanden Lesbos (32 km) en Chios (24 km) liggen op korte afstand van Karaburun. Boten naar de Griekse eilanden zijn er echter enkel in Cesme.
Toch kan je vanuit het stadje Karaburun (zie verder) sinds juli 2007 met de boot naar Izmir (Uçküylar in het stadsdistrict Bornova). De tocht duurt zon anderhalf uur en je betaalt zon 12,5 YTL (6 euro). Er zou ook een bootverbinding komen vanuit het stadje Mordogan. Feit is dat er in Mordogan een nieuwe jachthaven is gebouwd, waarschijnlijk voor de grotere schepen en de boot naar Uçküylar. Maar de ferryboot heb ik er nog nooit gezien.
In tegenstelling tot Cesme is het schiereiland nog niet ingepalmd door het grote toerisme. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de bereikbaarheid. De hoofdweg volgt de omtrek van het eiland waardoor je bijna letterlijk elke baai en elk kustdorpje ziet.
Het voordeel hiervan is dat je kennis kunt maken met het echte Turkije. Niet dat er geen toerisme is, integendeel, maar dat komt hoofdzakelijk van de Turken zelf.
De twee belangrijkste plaatsen zijn Mordogan (met drie afhangende dorpen) en Karaburun (met zes afhangende dorpen). Daarnaast zijn er nog een viertal zelfstandige gemeenten, die hogerop en aan de andere kant van het eiland liggen.
Bevolking en economie
De plaatselijke bevolking van het schiereiland (zon kleine 14.000 inwoners) leeft hoofdzakelijk van de landbouw (olijven, olijfolie, honing, artisjokken). Misschien heb je ooit gehoord van de 'hurma olijf', de enige olijf die je rechtstreeks van de boom kan plukken en eten. De hurma olijf groeit hier. De dorpen liggen meestal richting bergen en niet aan de kust. Dat heeft een historische betekenis. Vroeger zochten dorpelingen plaatsen om zich te beschermen tegen vijandige invallen. De kust was dus geen ideale plaats om zich te vestigen, vandaar.
Dit is vandaag wel anders. Langs de kust liggen nu verschillende vakantiedorpen en Karaburun en Mordogan leven voor een stuk van het toerisme. Kleinschalig toerisme, dat wel, met leuke betaalbare pensions en hotelletjes. Daarnaast kan je er terecht in verschillende lokantas of visrestaurants. Vooral in de weekends zakken de weekendtoeristen af uit Izmir, om hier vis te komen eten.
Tot voor de volkerenruil van 1923 waren er verschillende Griekse dorpen waarvan de meeste nu verlaten zijn. Enkel de oude ruïnes getuigen nog van dat verleden.
Fauna en flora
In de lente is Karaburun een wilde bloemenzee. Naast salie en thijm groeit overal wilde lavendel en zijn de velden bezaaid met klaprozen. Volgens de legenden leefde Narcissus hier, de jongeling die zo mooi was dat hij verliefd werd op zichzelf. Hij stierf, de legende is vergeten, maar ieder jaar bloeien er overal op het eilanden bloemen aan wie hij zijn naam gaf, de narcissen.
Op de laaggelegen plaatsen is de begroeiing laag, waar op hoger gelegen plaatsen dennen overheersen. De echte kruidenliefhebber komt hier ook aan zijn trekken, want er zijn diverse variëteiten die ook nog door de dorpelingen worden gebruikt en waarvan verschillende geneeskrachtige eigenschappen bezitten. Een buurvrouw van ons, gespecialiseerd in kruidengeneeskunde, kwam hier op zoek naar een mysterieus kruid dat maagkanker kon genezen. Na drie weken had ze het nog niet gevonden, tot op de dag van hun vertrek. Sindsdien leven zij en haar echtgenoot (die leed aan maagkanker) hier, allebei in goede gezondheid. Dat is geen legende!
De monachus monachus (mediterrane zeehond), waarvan er ter wereld nog slechts zon 430 resten heeft hier zijn broedplaats en ook de zeldzame Laris Audouinni meeuw komt hier voor. Ik heb de mediterrane zeehond één keer gezien. Maar hoewel ze beschermd zijn, blijven ze heel zeldzaam. Eigenlijk zou ik steeds een fototoestel moeten meenemen, maar dat is misschien normaal voor toeristen, voor ons die hier wonen ligt dat wel enigzins anders.
Andere, veel voorkomende dieren zijn het wilde zwijn, de marter, de otter en de das. Regelmatig zie je roofvogels (arenden, valken, uilen) en in het water zitten nog rivierkrabben en waterschildpadden. Wat ook niet ontbreekt zijn hagedissen, kameleons en slangen en natuurlijk een grote variatie aan insecten (waarvan sommige nijdige prikken kunnen toebrengen).
Bijen, schapen en geiten zijn voor een groot deel gedomesticeerd maar vind je ook nog terug in het wild.
Daarnaast heb je de zee met een grote variëteit aan vissen, vooral zeebaars, sardienen, ansjovis en dorade. Veel van deze vis wordt gekweekt in zeeboerderijen en de zeevis is een stukje duurder dan de gekweekte. Maar verse vis staat hier minstens één keer per week op het menu. In vergelijking met vlees is vis trouwens goedkoop. Gemiddeld betalen wij zo'n 5 euro per kilo.
Geschiedenis
Het district heeft een geschiedenis die eeuwen teruggaat. Bewoning was er al vanaf de prehistorie (de eerste bewoning dateert van zo'n 6.000 jaar geleden) en Homerus noemt het eiland het windeiland Mimas. Op sommige plaatsen vind je nog windmolens en ook in de hete zomers maakt de wind de temperaturen draaglijk. Volgens de Griekse mythologie vroeg de godin Hera (de vrouw van Zeus) aan de godin Iris (de godin van de regenboog) om vanop de toppen van Mimas haar echtgenoot te bespioneren naar zijn liefdesaffaires met godinnen en stervelingen. Mimas was een zoon van Gaia, de eerste godin van de mythologie die de moeder was reuzen en giganten. Toen de nieuwe goden van de Olympos streden om de macht, moest de reus Mimas het onderspit delven. Hij stortte neer op dit eiland. Zijn skelet vormt de berg die het eiland in twee splitst.
Zon drieduizend jaar geleden (na de val van het Hittitische Rijk) ontstaat rondom deze regio de Ionische statenbond. Erytrai (waarvan de resten nog terug te vinden zijn op het schiereiland) is één van de twaalf Ionische staten en het eiland kent een sterke bloei gedurende deze periode. Erytrai was ook bekend omdat hier één van de sybilles leefde (dat waren waarzegsters die de wil van de goden voorspelden en dikwijls door toenmalige heersers voorafgaand aan één of andere oorlog werden geraadpleegd). De voorspelling van de sybille kwam altijd uit, omdat ze telkens op een verschillende manier kon geïnterpreteerd worden. Ik vergelijk de sybille wel eens met de huidige politici. Hun taal is ook wel 'sybillijns' te noemen, hoewel, dat is misschien teveel eer voor de politici. De sybilles stonden immers los van de macht en niemand was verplicht hun raad op te volgen!
2500 jaar geleden komt het schiereiland onder controle van de Perzen en in het jaar 334 vóór onze jaartelling krijgt het, na de overwinning van de Alexander de Grote op de Perzen, de onafhankelijkheid. 200 jaar later werd het dan weer door de koning van Bergama geannexeerd en maakte het deel uit van het Oost-Romeinse Keizerrijk.
Daarna kwam het onder controle van het Byzantijnse Rijk om vanaf de 15° eeuw deel uit te maken van Ottomaanse Rijk.
Eén van de grote historische gebeurtenissen is de opstand op het eiland onder leiding van sjeik Bedrettin (zon 600 jaar geleden) als reactie op de zware uitbuiting van de plaatselijke bevolking. Deze man had een sterk gevoel voor sociale rechtvaardigheid en koos de kant van de arme Turken, Joden en Grieken in Anatolië. Zijn slogan was deel alles wat je hebt, behalve de wang van je geliefde. Eén van zijn volgelingen, Börklüce Mustafa ging op het schiereiland de strijd aan met de troepen van de sultan, maar moest zich, na enkele overwinningen in het begin, met zijn 10.000 strijders terugtrekken. De opstandelingen werden tot de laatste man verslagen in de vallei van de straf, de sjeik werd opgehangen en Mustafa gekruisigd. Blijkbaar had de beweging een grote indruk gemaakt op de sultan, want gedurende 80 jaar werd iedere vorm van bewoning op het schiereiland verboden.
Daarna kreeg het eiland rust. De oude Ionische beschaving was vervallen tot een ruïne en de bevolking leefde van jacht en visvangst. De karaburuni-druif was bij een van de sultans geliefd omwille van de speciale wijn die ervan werd gemaakt. Het grootste deel van de bevolking was Griekssprekend. Na de eerste wereldoorlog kwam het eiland zelfs eventjes onder controle van de Grieken, die tijdens de onafhankelijkheidsoorlog een zware nederlaag beleefden. Met de volkerenruil verdwenen ook de Grieken.
Dagelijks herinneren de ruïnes van het Griekse dorp, iets hogerop, mij aan de recente geschiedenis van Turkije. De uitlopers van de verder gelegen bergen doen me denken aan de reus Mimas. De schaapherders zijn het heden en het verleden. Ondanks de bestaande ruimtelijke wanorde leeft het eiland nog steeds op het ritme van de natuur, de mensen hier zijn fier op hun dorp. Zoals wij er fier op zijn. Het is immers ook ons dorp.
Klik ook eens op de landkaart bovenaan dit artikel.
Categorie:geschiedenis
|
