Te weinig nachtrust, ook al is het maar eenmalig, werkt ontsteking in de hand, althans bij vrouwen.

Volgens verschillende studies zouden slaapstoornissen gepaard gaan met ontstekingsverschijnselen en aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, gewrichtsontsteking, en diabetes. Amerikaanse onderzoekers aan de universiteit van Californië in Los Angeles hebben onderzocht wat de gevolgen zijn van slaapstoornissen op de activatie van een welbepaalde factor (NF-?B) die een kritieke rol speelt in de kettingreactie van ontsteking.

Zie ook: 'Slaap is goed voor je hart'.

Michael Irwin et al bepaalden bij 14 gezonde volwassenen (7 vrouwen en 7 mannen) de concentratie van NF-?B in het bloed. Ze telden ook de verschillende soorten witte bloedlichaampjes, ‘s morgens na een normale nachtrust, na een slaaptekort met wakkere periode tussen 23 en 3 uur, en na een normale en verkwikkende nachtrust.

Ze ontdekten dat ‘s morgens na een onvolledige nachtrust de activatie van het NF-?B significant hoger was dan na een gewone nacht met normale recuperatie. Deze hogere ontstekingsrespons trad echter alleen bij de vrouwen op.

Slaaptekort van zelfs enkele uren kan als gevolg hebben dat het afweersysteem gezonde weefsels en organen aantast. Daarentegen vermindert een normale nachtrust het risico op hart- en vaataandoeningen en auto-immuunziekten zoals reuma.

Volgens de auteurs zijn deze gegevens belangrijk omdat ze het celmechanisme ontrafelen waarbij slaaptekort het ontstekingsproces in de hand werkt en het risico op heel wat aandoeningen vergroot. Dit geldt zowel voor hart- en vaataandoeningen als voor gewrichtsontsteking, diabetes, bepaalde kankers en obesitas.

Steeds meer onderzoeken over de slaap benadrukken de voordelen van een normale nachtrust. Fysieke en psychologische stress, door het werk, de school en de maatschappij in het algemeen, verstoort de nachtrust van heel wat mensen.

"Amerikanen hebben geen gezonde slaapgewoonten", zegt Michael Irwin, de eerste auteur van de studie. "Onze resultaten wijzen er op dat zelfs een klein slaaptekort een rol kan spelen bij courante stoornissen die verschillende bevolkingsgroepen kunnen aanbelangen." Met andere woorden: een normaal slaappatroon zorgt voor een optimale gezondheid, voor zover hierover nog enige twijfel bestond.

Bron: Artsenkrant Nr. 1940 - 16.09.2008.  Martine Versonne

Problemen met de biologische klok.
Soms houdt de biologische klok iemand tot later in de avond actief. Deze mensen hebben dan uitsluitend inslaapproblemen. ’s Morgens worden ze, nog moe, door de wekker uit hun slaap gerukt. Andersom worden mensen dan weer te vroeg wakker. Zij zijn ’s avonds vroeger moe en slaperig dan gemiddeld. Door lichttherapie kunnen we proberen de biologische klok te verzetten: zo gaan de actieve periode en de slaapperiode langzaam verschuiven. Deze mensen krijgen dan gedurende enkele weken één keer per dag zeer sterk kunstmatig licht (2500 lux), zonder UV, aangeboden gedurende een tweetal uren. Ofwel ’s morgens vroeg bij wie ’s avonds te laat actief is, ofwel gedurende de latere avond indien de biologische klok te vroeg is ingesteld.

Lichttherapie bij jetlag, reactie van een stewardess. (meer info over jetlag, klik hier)

'Ik ben stewardess en heb dus wekelijks te maken met een jetlag. Melatonine, vasten, stug volhouden en doen of je neus bloedt, van alles geprobeerd maar niets helpt. Vasten ook niet want je valt om van de honger, zeker als je actief moet zijn.
Wat wel echt helpt is een nieuwe mobiele lichttherapielamp. Dit werkt dus wel en heel goed. Het is al heel lang bekend dat je met lichttherapie je biologische klok direct gelijk kan laten lopen aan de nieuwe locale tijd, maar die lampen waren echter zo groot dat je ze niet mee kon nemen. Met deze nieuwe lampen  dus wel. Fly to the east, licht in de ochtend, fly to the west, licht in de avond. Heel simpel, een keer is genoeg. Echt een aanrader die werkt.'

Lichttherapie bij dementie.(volledig artikel, klik hier)
Dr Philip Sloane onderzocht of extra helder licht overdag de slaap en het dagnachtritme kan verbeteren bij mensen met dementie (zie ook lichttherapie bij Alzheimer).
Zesendertig ouderen met dementie werden 's morgens, of 's avonds of de ganse dag aan 2.500 lux extra helder licht blootgesteld en vergeleken met een groep die het gewone standaard licht kreeg.

Het onderzoeksteam concludeert dat helder licht een bescheiden, maar meetbaar effect heeft op de slaap en vooral bij mensen met een ernstige tot zeer ernstige dementie. De totale slaapduur was gemiddeld 11 tot 16 minuten langer en verhogen van het omgevingslicht gaf betere resultaten dan lichtboxen.

Deze op het eerste zicht bescheiden verbetering is vergelijkbaar met  het effect van slaapmedicatie bij oudere personen.
Het effect van extra toegediend helder licht is dus vergelijkbaar of zelfs nog beter dan slaapmedicatie, alleen met veel minder neveneffecten.

Ochtendtoediening van licht gaf de beste resultaten: namelijk 16 minuten extra slaap. Mensen met de ziekte van Alzheimer hebben een vertraging van de piek in het dag- en nachtritme van ongeveer 2 uur in vergelijking met milde dementie. Door ochtendlicht toe te dienen word deze piek vervroegd, wat kan verklaren waarom de beste resultaten werden bekomen bij ernstige dementie.

Winterdip of depressie.

Iedereen heeft wel eens last wanneer het dagenlang somber weer is. Maar naar schatting één op tien tot twintig mensen hebben hiervan zoveel last hebben dat ze moeite hebben om nog normaal te functioneren.
Vrouwen hebben om een of andere reden vier maal meer last van een winterdepressie dan mannen. Winterdepressies komen iets frequenter voor in noordelijk gelegen landen in vergelijking met zuiderse landen met meer zonlicht, maar ook in Italië wordt het percentage geschat op ong. 10 procent. Misschien zijn mensen uit noordelijke landen genetisch beter aangepast aan het tekort aan licht. Wel lijken winterdepressies meer voor te komen in families met een verleden van alcoholmisbruik.

Bemerk je meerdere van onderstaande klachten? Het zou wel eens kunnen te maken hebben met winterblues.
Vermoeidheid
Overmatige behoefte aan slaap
Somberheid, je wat depressief voelen
Concentratieproblemen
Langer slapen en toch niet uitgeslapen wakker worden
Prikkelbaar, agitatie
Onverklaarbare lichamelijke klachten zoals hoofdpijn en spierpijn
Toegenomen eetlust (m.n. koolhydraatrijk voedsel als pasta, chocolade en snoep)
Verminderde behoefte aan intimiteit en seks
Passiviteit
Minder behoefte aan sociale contacten
Gewichtstoename

Om van een echte winterdepressie te kunnen spreken, moet aan een aantal voorwaarden voldaan zijn.
• de klachten moeten gedurende tenminste twee opeenvolgende winterseizoenen optreden
• de klachten verdwijnen spontaan in de lente
• er zijn geen andere redenen om de depressie te verklaren (verlies van een geliefd persoon, verlies van werk, vereenzaming,... )

Vaak is het moeilijk om een diagnose te stellen omdat verschillende factoren verantwoordelijk kunnen zijn voor een depressie.

Wat ook de oorzaak is, feit is dat heel veel mensen met een winterdepressie heel goed reageren op licht. Lichttherapie wordt tegenwoordig dan ook als de voorkeurbehandeling beschouwd, ook al is het precieze mechanisme waarop dit werkt niet bekend en werkt het ook niet altijd. Men vermoedt dat hierdoor de afscheiding van melatonine wordt geregulariseerd, de lichaamseigen vrijstelling van cortisol en dopamine wordt gestimuleerd en mogelijk is er een effect op serotonine.

De laatste jaren is uit onderzoek naar voren gekomen, dat ‘therapeutisch helder licht’, waaruit het infrarode- en ultravioletlicht zijn gefilterd, de verstoorde biologische ritmen kan herstellen en reguleren. Het licht moet voldoende helder zijn. Tenminste 2500 lux is noodzakelijk. Dit is vijf maal zo helder als een goed verlicht kantoor. Een normale huiskamer heeft een verlichting rond de 150 lux. Meer helder licht tot 10.000 lux werkt sneller. In tegenstelling tot eerdere overtuigingen hoeft het licht niet geheel overeen te komen met het spectrum van het daglicht.

bron: Medscape, High-Intensity Environmental Light in Dementia: Effect on Sleep and Activity, Philip D. Sloane, MD, MPH
J. Am Geriatr Soc 2007;55(10):1524-1533, 16/11/2007.
         Uitgeslapen wakker worden, Bruno Ariens, Standaard Uitgeverij 2007.
         http://www.gezondheid.be

Vrouwen van 70 jaar of ouder die minder dan vijf uur per nacht slapen hebben een groter risico om te vallen dan wie zeven of acht uur slaapt. Zo luidt het besluit van een studie, gepubliceerd in de 'Archives of Internal Medicine' op 8 september 2008.
Zie ook 'gevolgen van slapeloosheid'.

Vroegere studies suggereerden het verband tussen slapeloosheid en een verhoogd risico om te vallen, zo schrijft Dr. Katie L. Stone uit San Francisco, California. 'Maar naar ons weten onderzocht geen enkele studie de rechtstreekse invloed van slaaptekort op het risico om te vallen.'

Dr. Stone en haar collega's volgden bijna drie duizend vrouwen van 70 jaar of ouder. Met een polsbandje konden ze gedurende gemiddeld 90 uren na mekaar nagaan wanneer iemand wakker was of sliep.

Tijdens het daarop volgende jaar werd drie keer een vragenlijst rondgestuurd naar al deze vrouwen om te informeren naar het aantal keren dat ze gevallen waren en naar hun medicatiegebruik.

In vergelijking met vrouwen die 7 tot 8 uur of meer per nacht sliepen, hd wie minder dan 5 uur sliep een hoger risico om twee of meer keren te vallen gedurende het daarop volgende jaar. Een eventueel meer verbruik van slaapmiddelen kon dit verschil niet verklaren. Ook wie 's nachts regelmatig wakker werd, dus wie een gefragmenteerde slaap had, liep ook een hoger risico om te vallen.

Dr Stone besluit dan ook dat bij oudere vrouwen een te korte nachtrust en een gefragmenteerde slaap geassocieerd zijn met een verhoogd risico om te vallen.

Jammer genoeg spreekt deze studie zich niet uit over andere groepen zoals rusthuisbewoners, mannen of jongere personen. Evenmin kon worden nagegaan over welk slaapprobleem het in het bijzonder ging en in welke omstandigheden de personen vielen.

Verdere studies zijn nodig om te bewijzen of slaaptherapie het risico op vallen vermindert.

Informatie over valpreventie: www.valpreventie.be

bron: Less Sleep Linked to Greater Risk of Falling in Eldery Woman. Medscape 9 september, 2008, dr. L. Barclay en Dr. D. Lie.

Huisdier kan snurken veroorzaken

Uit Zweeds onderzoek blijkt dat kinderen die opgroeien met huisdieren, een grotere kans hebben om later te gaan snurken.

Het onderzoek, uitgevoerd door universiteitsziekenhuis Umea, is gepubliceerd in het blad Respiratory Research. Het toont aan dat baby's die opgroeien met bijvoorbeeld een hond in hun nabijheid, 26% meer kans hebben om als volwassene te gaan snurken. Als oorzaak wordt een mogelijke allergische reactie genoemd, die de luchtwegen permanent kan aantasten.

In hetzelfde onderzoek worden meer factoren genoemd die bijdragen tot een verhoogd risico op snurken: herhaaldelijke oorontstekingen, ontstekingen aan de luchtwegen voor het tweede levensjaar en opgroeien in een groot gezin.

 Buiten het feit dat snurken wellicht vervelend is voor eventuele bedpartners, brengt het ook de nodige gezondheidsrisico's met zich mee. Zwaar snurken en slaapapneu (zie snurken van nabij bekeken) wordt in verband gebracht met vroegtijdig overlijden, hartfalen en hersenbloedingen.

Snurken bij kinderen.

Ook snurken zonder apneu is niet onschuldig (zie ADHD, slaap en ademhaling). Recente onderzoeken tonen aan dat snurken bij kinderen toch gedragsveranderingen overdag en 's nachts veroorzaakt. Je kind heeft dan meer kans op concentratieproblemen, leerproblemen, emotionele problemen en slaapstoornissen.

Militaire dril voor snurkers

De meest volhardende snurkers van Groot-Brittannië zoeken hulp in een speciaal kamp waar ze een militair regime zullen ondergaan.

Maar liefst 200 Britten hebben zich al ingeschreven voor het slechts zes plaatsen tellende 'boot camp' voor snurkers in Birmingham.

In het kamp zullen de snurkers op militaire wijze gedrild worden.

De deelnemers mogen noch roken noch alcohol consumeren, ze worden op een streng dieet gezet en er wacht hen een uitputtend fitnessprogramma. Er zal ook medische begeleiding aanwezig zijn.

"Snurken kan levens verstoren", aldus de organiserende vereniging 'Help Stop Snoring' in The Times. "Voor sommigen is zo'n kamp de enige oplossing."

Er zijn al kampen voor moeilijk opvoedbare jongeren, druggebruikers en zwaarlijvigen, maar dit is het eerste kamp dat snurkproblemen aanpakt.

Bron: Arsenkrant 29/82008, 1935. Respiratory Research 2008, 9:63 (22 August 2008)
        Artsenkrant 5/9/2008, nr.1937.
        Spruyt Karen. Slaapproblemen bij kinderen. Lannoo nv, Tielt, 2007.

Eén van de aanbevelingen om goed te slapen is om 's morgens altijd rond hetzelfde tijdstip op te staan. Op die manier krijg je een goede afstelling van je inwendige klok, zodat die 's avonds rond  slaaptijd voor zandmannetje kan spelen. Doordat het wakkerhoudend signaal wegvalt val je dan inderdaad veel makkelijker in slaap.

We hebben vroeger al een artikel besproken waaruit blijkt dat bijna de helft van de Amerikaanse tieners slaapproblemen heeft. Dit heeft alles te maken met het feit dat ze in het weekend te lang uitslapen en een soort van mini jetlag doormaken, waardoor ze in de week dan ook niet op een normaal uur in slaap raken, overdag moe zijn enz.

Ook schoolvakanties kunnen aanleiding geven tot het tot ontwikkelen van zo'n jetlag, zoals blijkt uit onderstaand artikel uit de 'Standaard'.

Voor veel ouders betekent het begin van het nieuwe schooljaar opnieuw een gevecht om hun kinderen op tijd in en uit bed te krijgen. Dat die oogappel de voorbije twee maand pas rond de middag uit zijn of haar bed rolde, maakt het er niet makkelijker op. Per uur dat een kind vroeger opstaat, moet je zoals bij een jetlag op een dag aanpassingstijd rekenen, bevestigt dokter Stijn Verhulst van het Slaapcentrum voor Kinderen.

'Zeker voor kinderen is een regelmatig slaapritme erg belangrijk. De jongste tijd zien we dat het sociale leven van kinderen en tieners zich steeds meer 's avonds begint af te spelen. Dat betekent dat het moment van naar bed gaan steeds verder wordt uitgesteld en dat de kinderen dus te weinig slapen. In het weekend slapen ze uit en zo raakt hun ritme helemaal in de war. Dat fenomeen wordt nog eens versterkt na een schoolvakantie.'

Bovendien is september een heel slecht moment om een slaaptekort op te lopen. 'In de herfst en de winter doen er meer infecties en virussen de ronde en dan hebben de kinderen hun slaap zeker nodig.'

Verhulst raadt ouders aan om tijdens de laatste vakantieweek al over te schakelen op het 'schooljaarritme'. Met behulp van een aantal basisregels zou de aanpassing dan zonder problemen moeten verlopen. 'Neem voldoende tijd voor het slaapritueel en zorg dat het kind tot rust kan komen. Maak van de slaapkamer een aangename omgeving, zonder speelgoed of andere zaken die het kind kunnen afleiden. Wijk niet af van het vooropgestelde uur van slapengaan en stuur het kind niet naar bed als straf. Leer het kind alleen in te slapen en geef een beloning als het goed slaapt.'

Bron De Standaard, 30-31 augusteus 2008.