Dat we meer aandacht moeten besteden aan slaap en slaapproblemen bij kinderen wordt nog maar eens bevestigd door een onlangs verscheden studie in 'Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine', een gespecialiseerd tijdschrift over kinder- en jeugdgeneeskunde.
Tijdens je kinderjaren minder slapen dan anderen blijkt een belangrijke voorspellende factor te zijn voor emotionele en gedragsproblemen tijdens de jong-volwassen leeftijd.
Dr. Alice M. Gregory van de 'University of London' in Engeland distilleert 3 belangrijke bevindingen uit de studie: 1. Deze studie kan helpen om risicopersonen te herkennen die later psychische moeilijkeheden kunnen krijgen 2. Bepaalde slaapproblemen zoals langer slapen dan anderen of nachtmerries zijn niet geassocieerd met latere problemen, iets wat geruststellend is voor de ouders. 3. Het behandelen van slaapproblemen bij kinderen kan gunstige effecten geven op lange termijn.
2076 ouders namen de moeite om een lijst van 120 vragen te beantwoorden op het moment dat hun kind tussen de 4 en 16 jaar oud was (gemiddeld 10 jaar). Later vulden ze om de 2 jaar nog 4 keer een follow-up vragenlijst in.
Na 14 jaar, vulden 1615 deelnemers van de studie, die intussen 18 tot 32 jaar waren, een laatste uitgebreide vragenlijst in. Hierin werd onder andere gepeild naar gevoelens van angst of depressie, aandacht en concentratie en tenslotte naar agressief gedrag, waaraan ze een telkens een bepaalde score aan konden toekennen.
Minder slaap tijdens de kinderjaren voorspelde hoge scores voor angst, depressie en agressief gedrag. Gelukkig was er ook goed nieuws. Andere zaken zoals nachtmerries, meer slapen dan anderen, slaapwandelen of praten in je slaap gaven geen groter risico voor latere problemen.
Een mogelijke verklaring is dat wie te weinig slaapt, de dag erna minder goed functioneert, daardoor tot minder komt, relationele problemen ondervindt en zelfs meer kans heeft op ongevallen. Dit minder goed functioneren is geassocieerd met het later ontwikkelen van emotionele en gedragsmoeilijkheden.
Dr Gregory besluit dat artsen en opvoeders best letten op slaapproblemen bij kinderen, en zich ervan bewust moeten zijn dat in sommige situaties dit een risicofactor is voor latere moeilijkheden.
Zweten is een manier om overbodige warmte kwijt te raken bij het sporten of als je koorts hebt bijvoorbeeld. Dit proces wordt gestuurd door het onwillekeurige zenuwstelsel, dat onder andere ook je hartritme en darmwerking regelt. Je hebt daar dus geen vat op, in tegenstelling tot het willekeurige zenuwstelsel dat je zelf kunt commanderen, zoals je been opheffen of een vuist maken.
Sommige mensen zweten ‘s nachts of overdag zonder duidelijk aanleiding. Dit heeft meestal te maken met een verstoorde regeling van je onwillekeurige zenuwstelsel. Je zweetkliertjes krijgen het bevel om zweet af te geven, en dat doen dan ook.
's Nachts overmatig zweten kan je slaap verstoren. Als je ’s nachts nat en koud in je bed ligt, wordt je daar immers gemakkelijk van wakker.
Een verklaring van dit fenomeen kan een overstimulatie van het ‘vecht en vlucht’ zenuwstelsel zijn. Als je gestresseerd of te actief bezig bent tot juist voor het slapengaan door intensief te sporten of door computerspelletjes blijft dit ’s nachts nog een effect geven. Je wordt dan gemakkelijker kort wakker, het duurt ook langer voor je in slaap valt, je hebt meer nachtmerries en … je zweet meer.
Voor meer uitleg over de werking van stress op de slaap: klik hier.
Slaapapneu wordt vaak naar voor geschoven als oorzaak van nachtelijk zweten, maar deze uitspraak wordt amper door bewijzen onderbouwd. Wat is slaapapneu? klik hier om een video te bekijken.
Als men er actief naar peilt, rapporteert 20 tot 40% van de volwassenen in een huisartspraktijk minstens één episode van nachtelijk zweten tijdens de voorbije maand. Het merendeel van deze mensen spreekt hierover niet spontaan met de huisarts. Talrijke gezondheidsproblemen zijn in verband gebracht met nachtelijk zweten, zoals chronische infecties, bepaalde kwaadaardige tumoren en de menopauze. In weinig of geen van deze gevallen is het oorzakelijke verband met nachtelijk zweten duidelijk bewezen. Ook slaapapneu wordt vaak als oorzaak aangegeven.
In de literatuur wordt melding gemaakt van een statistisch verband tussen nachtelijk zweten en een hele reeks slaapklachten, zoals vermoeidheid, rusteloze of wriemelende benen, trekkende benen tijdens de slaap, laattijdig inslapen, frequent ontwaken en wakker worden met een zure of bittere smaak in de mond. Amerikaanse auteurs hebben zich afgevraagd of er ook een verband kon worden gevonden tussen nachtelijk zweten en meetbare afwijkingen op het slaaponderzoek. Resultaten van 282 patiënten die een slaaponderzoek hadden ondergaan, werden onderzocht. Van elke patiënt was ook een vragenlijst beschikbaar waarin de betrokkene zijn subjectieve slaapklachten had weergegeven (1).
Een correlatie werd gevonden tussen nachtelijk zweten en een hele reeks subjectieve klachten, zoals vermoeidheid overdag, kriebelende benen, schoppen tijdens de slaap, snurken, nachtelijke ademnood, wakker worden met pijn in één of ander lichaamsdeel en ochtendlijke hoofdpijn. Maar geen enkele correlatie werd gevonden met stoornissen op het slaaponderzoek, zoals de tijd om in slaap te vallen, het aantal adempauzes, hoeveel keer je wakker wordt, periodieke bewegingen van de benen en de totale slaaptijd. Ook met de BMI was er geen verband. De auteurs besluiten daaruit dat klagen over nachtelijk zweten misschien deel uitmaakt van een algemene neiging om over allerlei te klagen. Nachtelijk zweten alleen blijkt geen voldoende reden te zijn om naar slaapapneu te zoeken.
Besluit: over de oorzaken van nachtelijk zweten bestaat nog veel twijfel en discussie, wat je zeker kunt doen is erop letten dat je onspannen in slaap raakt, zonder de stress van de dag mee in bed te nemen. Dit doe je door een onspannend avondritueel, wat rustige lichaamsbeweging en vooral door op tijd te stoppen met denken, plannen en piekeren.
Onderzoek in de VS toont dat slaaponderzoek in je eigen bedmogelijk is, mits in achtname van een aantal voorwaarden. Het gaat namelijk alleen op voor de diagnose van obstructieve slaapapneu(snurken met ademstilstand) bij volwassenen.
Je zou dus verwachten dat we deze thuismonitoring zo snel mogelijk toepassen vanaf het moment dat het beschikbaar is. Nu blijkt dat dit in België enkele jaren geleden al werd gebruikt, maar gestopt is wegens het wegvallen van de terugbetaling. De reden hiervoor is niet duidelijk, besparing vanwege de overheid is een mogelijkheid, of was het om een wildgroei tegen te gaan, of wou men door een strikte regelgeving zorgen voor een uniformiteit?
De drempel van een overnachting in een slaaplabo viel niet alleen weg, maar er konden ook meer mensen onderzocht worden. Deze uiteindelijk hogere kost deed het thuisonderzoek in de koelkast verdwijnen. Erg jammer, zo blijkt uit een recent artikel in de Journal of the American Geriatrics Society. Onbehandelde mensen met slaapapneu kosten de overheid twee keer zoveel aan medische zorgen, dus de kost van het opsporen ervan betaalt zich later terug.
Volwassen met onbehandelde slaapapneu zijn al jaren voor de diagnose grote verbruikers van gezondheidszorgen. Dr Ariel Tarasiuk en vorsers van het Soroka University Medical Center en Loewensteien Hospital-Rehablitation Center (Israel) onderzochten 158 ouderen en 1166 mensen van middelbare leeftijd met slaapapneu. Deze werden vergeleken met evenveel gezonde personen van dezelfde leeftijd, geslachte en woonplaats.
Bij al deze mensen werden ziekenhuisopnames nagegaan, bezoek aan de spoeddienst, onderzoek bij specialisten en medicatiegebruik.
De resultaten toonden dat de gezondheidsuitgaven twee jaar voor de diagnose bijna dubbel zo hoog waren voor personen met slaapapneu dan voor gezonden. Daar bovenop verbruikte de ouderengroep met slaapapneu dubbel zoveel medische zorg dan patiënten van middelbare leeftijd. Dit is vooral te wijten aan het hoger risico op hart- en vaatziekten en aan het gebruik van medicatie voor het zenuwstelsel (zoals antidepressiva) bij de ouderen.
Een klein deel van de patiënten (een derde) consumeerde 75 percent van alle uitgaven, en die lagen vijf keer hoger vergeleken met de zuinigste groep (1500 euro tov 270 bij de ouderen en 820 euro tov 110 bij middelbare leeftijd).
Over cijfers gesproken, een slaaponderzoek met overnachting in het ziekenhuis kost 450 euro 'all in' waarvan je 75 euro zelf moet betalen, de rest is voor het ziekenfonds. Als je in aanmerking komt voor terugbetaling met CPAP, moet je ziekenfonds daar 900 euro per jaar voor ophoesten. Onderzoek en behandeling van slaapapneu is dus best wel een kostelijke zaak.
Natuurlijk moet je voor het volledige kostenplaatje veel verder kijken, becijfer maar even de kostprijs van een kettingbotsing veroorzaakt door een chauffeur met onbehandelde slaapapneu die achter het stuur in slaap is gevallen.
Conclusie: Zeker bij ouderen is het ontdekken en behandelen van slaapapneu erg belangrijk. Als we meer mensen kunnen ontdekken door gebruik te maken van thuisonderzoek, wegen de initiele kosten niet op tegen de onkosten die voortvloeien uit onbehandelde slaapapneu.
bron: Medscape, The effect of Obstructive Sleep Apnea on Morbidity and Health Care Utilization of Middle-Aged and Older Adults. J Am Geriatr Soc. 2008;56(2):247-254
Een Australisch onderzoek bij kinderen met ADHD bracht aan het licht dat 73 procent van hen last heeft van milde tot ernstige verstoring van de slaap. Dit gaf niet alleen klachten voor henzelf, maar beïnvloedde ook hun ouders. De kinderen hadden meestal moeilijkheden met in slaapvallen, ze gingen niet graag naar bed en ze stonden 's morgens moe op.
Deze studie, gepubliceerd in de 'Archives of Pedatrics & Adolocent Medicine' toonde voor het eerst aan dan kinderen met ADHD, die slaapproblemen ondervinden, een slechtere levenskwaliteit hebben en meer schoolafwezigheden. Maar ook hun ouders voelden zich slechter in hun vel en waren meer afwezig op het werk, verklaart Dr Valerie Sung van het Royal Children's Hospital in Melbourne, Australia. Sung benadrukt dat artsen tijdens de opvolging van kinderen met ADHD telkens moeten vragen naar hun slaapkwaliteit.
ADHD is het meest voorkomende geestelijk gezondheidsprobleem bij kinderen, tot 11 procent van de Australische kinderen tussen 6 en 17 jaar heeft er volgens Sung last van. Tot 50 procent van de ouders meldt dat hun kinderen moeilijk in slaap te vallen of 's nachts wakker worden.
De onderzoekers analyseerden gegevens van eerstelijnsverzorgers van 239 kinderen met ADHD, tussen 5 en 18 jaar oud, met een gemiddelde leeftijd van 11.7 jaar, 90 procent waren jongens. Ze keken ten eerste na of de zorgverleners slaapklachten noteerden gedurende de laatste 4 weken, en op de tweede plaats hoe het kind, de verzorger en het gezin functioneerden.
Een kwart (28.5%) van de kinderen ondervond milde slaapproblemen en bijna de helft (44.8%) kloeg van matige tot ernstige slaapmoeilijkheden. Vergeleken met kinderen die geen slaapproblemen ondervonden, hadden ze een slechtere levenskwaliteit en waren ze gemakkelijker te laat of niet op school. Trouwens hoe meer slaapproblemen ze ondervonden, hoe slechter ze scoorden op het vlak van levenskwaliteit.
Vergeleken met verzorgers van kinderen zonder slaapproblemen, waren die wiens kind matig tot ernstig slecht sliep, gemakkelijker depressief, gestresseerd, angstig of te laat op het werk.
Slechts de helft (45%) van de verzorgers gaf aan dat hun arts naar de slaap van de kinderen informeerde en bij wie er wel naar vroeg gaf hooguit 60% advies om de slaap te verbeteren.
Nochtans zijn er behandelingen voor problemen zoals moeilijk in slaap vallen, niet graag naar bed gaan, 's morgens moe wakker worden. Er wordt gewerkt met gedragsstrategieën zoals juiste grenzen stellen voor het tijdstip om te gaan slapen, een goede slaaphygiëne, gebruik van beloningen en dergelijke. Wanneer je kind moeilijk in slaap valt door angst, kunnen technieken worden gebruikt zoals visuele relaxatie en autosuggestie.
Daarbij komt dat klachten van slaaptekort vergelijkbaar zijn met die van ADHD, en mogelijk worden sommige aspecten van het gedrag bij kinderen met ADHD veroorzaakt door slaapproblemen zegt Dr. Sung. Door juist deze slaapproblemen aan te pakken kunnen een deel van de klachten van ADHD verbeteren en kan de hoeveelheid medicatie worden verminderd bij een aantal kinderen voegt ze er aan toe, alhoewel de juiste inpakt hiervan nog verder moet worden onderzocht.
Intussen moeten we bij kinderen met ADHD naar hun slaap vragen en als er zich problemen stellen, moet daar werk van worden gemaakt.
bron: Medscape 10 april 2008, Sleep Problems Common in Children With ADHD, Arch Pediatr Adolesc Med, 2008;162:336-342. Abstract.
Industriële windturbineparken hebben een niet te onderschatten impact op de gezondheid van de omwonenden, tot twee kilometer in de omtrek, zo blijkt uit onderzoek. De medische wereld trekt aan de alarmbel.
Overal in ons land schieten industriële windturbineparken als paddenstoelen uit de grond. Over de vraag of die het landschap ontsieren dan wel verfraaien, lopen de meningen uiteen. Ook of ze echt wel zo 'groen' zijn als wordt beweerd, trekt men in twijfel. Vast staat wel dat zulke windturbines een niet te onderschatten impact hebben op de gezondheid van de omwonenden.
Geluidsoverlast blijkt het grootste probleem te vormen. De Nederlandse fysicus Frits van den Berg (universiteit Groningen) beschrijft het in zijn doctoraatsthesis als volgt: "De lange wieken maken een geluid dat tot op twee kilometer afstand te horen is en 's nachts aanzwelt: een sterke ruis met daar bovenop een 'klots' of 'bonk'. De ene hoort er een passerende roeiboot in, de andere denkt aan een oude laars in een droogtrommel, een eindeloze trein, de branding of een opstijgende 747."
Het stoort Van den Berg dat overheid en exploitanten de klachten van omwonenden afdoen als een 'not in my backyard'-houding. "Dat is gewoon arrogant. Mensen die op één tot twee kilometer afstand van een windturbinepark wonen, hebben er wel degelijk last van", zegt hij.
De Franse Academie van Geneeskunde bestudeerde de gezondheidsimpact van windturbines in een uitgebreid rapport. "Lawaai vormt het grootste risico", zegt Claude-Henri Chouard, hoofdauteur van het rapport. "Omwonenden van windturbines klagen het meest over geluidsoverlast. Dat kan reële gevolgen hebben voor de gezondheid." Het gaat dan om stress, slaapstoornissen, hoofdpijn, depressie, prikkelbaarheid, vermoeidheid.
Nachtlawaai jaagt ook de bloeddruk omhoog, zo blijkt uit onderzoek van de Londense Lars Jarup et al. Zij kwamen tot de bevinding dat de bloeddruk van testpersonen steeg zodra de geluidsgrens van 35 decibel overschreden raakte. De vrijwilligers bleven doorslapen en waren zich niet bewust van de bloeddrukstijging, maar het kwaad was uiteraard wel geschied. Zie ook 'hoe werkt stress op de slaap'.
Uit de WGO-studie Lares (Large Analysis and Review of European Housing and Health Status) bleek in 2004 al dat nachtlawaai één op de vier mensen ziek maakt. Bij volwassenen staan depressiegebonden aandoeningen voorop (slapeloosheid, anhedonie, verlies aan eetlust en zelfrespect), artrose, maagaandoeningen, luchtwegeninfecties en migraine. Bij kinderen (1 tot 17 jaar) springen vooral de verhoogde risico's voor bronchitis, luchtwegeninfecties en depressie in het oog.
Windturbines veroorzaken niet alleen geluidsoverlast, ze produceren ook slagschaduw. "Als de zon laag staat, veroorzaken de draaiende wieken bewegende schaduwen over het landschap en de huizen. Sommige mensen worden daar als het ware 'zeeziek' van", schrijft de Amerikaanse kinderarts Nina Pierpont, die zich toelegde op de gezondheidsrisico's van windturbines. "Mensen met een voorgeschiedenis van migraine of epilepsiepatiënten zijn daar zeer gevoelig voor."
De cluster van symptomen die mensen in de buurt van windturbines vertonen, beschrijft Pierpont als het Wind Turbine Syndrome. Het gaat om: - slaapproblemen - hoofdpijn - misselijkheid, duizeligheid - vermoeidheid, angst, prikkelbaarheid, depressie - concentratie- en leerproblemen - tinnitus (oorsuizen)
"Niet iedereen in de nabijheid van windturbines vertoont deze symptomen. Dat betekent niet dat mensen ze voorwenden. Sommigen zijn er gevoeliger voor dan anderen." Aangezien industriële windturbineparken steeds dichter worden gebouwd nabij woningen en plaatsen waar mensen geregeld verblijven (scholen, ziekenhuizen, bedrijven, ) zal het Wind Turbine Syndrome uitgroeien tot een heus gezondheidsprobleem, voorspelt ze.
In afwachting van uitgebreid epidemiologisch onderzoek raadt de Franse Academie van Geneeskunde aan om uit voorzorg een afstand te respecteren van minstens 1.500 meter tussen een windturbine en de dichtstbijzijnde woningen. In Canada is dat minstens 2.000 meter in Californië zelfs 3.200. Ter vergelijking: Wallonië hanteert als norm 350 meter, in Vlaanderen is in de recentste omzendbrief terzake sprake van 250 meter.
Cardioloog Marc Goethals (OLV-ziekenhuis, Aalst) woont in de Brusselse noordrand en volgt de problematiek inzake nachtelijke geluidsoverlast op de voet. "Dat windturbines in ons land op zo'n korte afstand van woningen worden gebouwd, is ronduit krankzinnig", zegt hij. "Het is trouwens niet omdat alle effecten nog niet duidelijk zijn aangetoond dat je ze zomaar onder tafel kan vegen. Denk maar aan de infrasone effecten, die hoor je niet, maar ze kunnen wel degelijk een impact hebben."
"De WGO stelt voorop dat de slaap verstoord is vanaf een geluidsvolume van 45 dB buiten het huis, en 30 dB in de slaapkamer, of zelfs lager wanneer het om sterk fluctuerend lawaai gaat. De slaap verstoren is geen onschuldige zaak, dat leidt tot heel wat gezondheidsproblemen." Windturbines zijn als het ware een nieuwe hype, maar we moeten er wel voor zorgen dat het niet uit de hand loopt, waarschuwt Goethals. "Er is dringend nood aan objectieve geluidsmetingen om uit te maken tot op welke afstand de normen van de WGO nog worden overschreden en minstens die afstand te respecteren tussen de windturbines en de bewoning. Want wat voor nut heeft het nog om zulke parken te bouwen als je er de gezondheid van de mensen mee schaadt?"
bron: Artsenkrant nr 1909 van 08/04/2008, Veerle Caerels
Was het vorige week lastig om uit je bed te komen? Dan ben je niet alleen.
Wetenschappelijk onderzoek uit de medische hoek leert dat er aanwijzingen zijn dat heel wat mensen wel degelijk last hebben van die zomertijd. 'De eerste dagen na de invoering ervan gebeuren er inderdaad meer verkeersongevallen, gewoon omdat mensen niet goed uitgeslapen achter het stuur van de wagen kruipen', zegt dokter Johan Verbraecken van het slaapcentrum van de universiteit Antwerpen. 'Mensen zijn ook prikkelbaarder, waardoor er meer kalmeermiddelen genomen worden.'
Onderzoekers van de universiteiten van Groningen en München hebben onderzoek gedaan naar het slaapgedrag van meer dan 50.000 mensen. Daaruit bleek dat het slaappatroon van heel wat mensen ernstig verstoord raakt tijdens de zomertijd. Vooral avondmensen hebben aanpassingsproblemen.
'We morrelen immers aan onze biologische klok', zegt Martha Merrow, hoogleraar chronobiologie in Groningen. 'En dat doe je niet ongestraft, want die biologische klok is een erg robuuste machine die zich niet zomaar laat aanpassen. Die biologische klok bestrijkt ongeveer 24 uur en ze wordt aangestuurd door het daglicht. Tijdens de wintertijd loopt die biologische klok redelijk goed samen met de werkelijke tijd. Maar tijdens de zomertijd lopen de biologische klok en de werkelijke tijd minder synchroon. Gevolg: mensen slapen minder, waardoor een soort van sociale jetlag ontstaat. Vooral avondmensen hebben er last van.'
Betekent dat dat we de zomertijd dringend moeten afschaffen? 'We zouden er in elk geval ernstig over moeten debatteren. Onze maatschappij wordt steeds flexibeler. Heel wat mensen krijgen het voorrecht om hun werkuren min of meer vrij te kiezen. Ze moeten niet om 7 uur opstaan om een uur later op hun werk te zijn. En dat is fantastisch, want daardoor kunnen ze hun biologische klok min of meer blijven volgen. Maar heel veel mensen hebben die luxe niet. Ik maak me vooral zorgen over scholieren. Die gaan steeds later slapen omdat hun biologische klok hen dat dicteert, maar ze moeten wel vroeg op om naar school te gaan. Zij creëren een sociale jetlag met te weinig slaap in de week en inhaalslaap in het weekeinde. En wat blijkt uit ander onderzoek: mensen met een sociale jetlag zijn vatbaarder om verslaafd te worden aan nicotine. Het risico op verslaving is vijf tot zes keer groter.'
Maar de kans dat de zomertijd snel afgeschaft wordt, is erg klein. In België is de zomertijd geregeld via een koninklijk besluit van 2001 dat gebaseerd is op een Europese richtlijn. 'Niets houdt ons tegen dat kb te herroepen', zegt Jan Cuypers van de Koninklijke Sterrenwacht. 'Natuurlijk zal dat niet gebeuren als Europa niet wil dat het verandert en voorlopig staat de zomertijd in Europa niet ter discussie.'
Meer info over de werking van je biologische klok en circadiaans ritme, klik hier.
Van een aantal geneesmiddelen is bekend dat je er slechter van slaapt (zie artikel: op welke medicijnen moet ik letten). Daarom loont het zeker de moeite om samen met je arts de dagelijkse medicatie te overlopen en mogelijke stoorzenders op te sporen.
Bij statines, een groep cholesterolverlagende middelen maken we niet zo gemakkelijk de link met verstoorde slaap. Kijk dit toch maar liever even na, zo blijkt uit een Californische studie, gepubliceerd op 8 november 2007. De resultaten van dit onderzoek toonden dat Simvastatine (vb Zocor) het slaappatroon kan verstoren en slaapproblemen kan verergeren. Ondanks vergelijkbare slaap bij het begin van de studie, sliepen de Simvastatingebruikers slechter dan wie een placebo of Pravastatine (een minder sterk, wateroplosbaar product) nam.
Bij wie slecht slaapt en een cholesterolverlagende medicatie neemt, is de eerste stap om het statine 's morgens te nemen in plaats van 's avonds. Als dat geen verbetering geeft, kun je de switch naar een ander statine uitproberen, zegt Dr. Blumenthal van de University Medical Center in Baltimore, Maryland. Hou dit in je achterhoofd houdt tijdens de praktijkvoering. Zelf zien we in onze praktijk geen groot verschil tussen verschillende statines, verklaart hij, tenminste de patiënten spreken er niet over. Het probleem is natuurlijk dat je er niets over hoort als je er niet specifiek naar vraagt en veel patiënten leggen ook het verband niet tussen slechter slapen en een statine, dus gooien ze het niet op tafel.
Sinds langer verschijnen 'case reports' over slaapstoornissen en slapeloosheid door statines zegt Dr. Golomb. Meer recent werden zelfs nachtmerries gerapporteerd als nevenwerking.
Professor Beatrice Golomb (Universitiy of California, San Diego, USA) onderzocht in een dubbelblinde klinische studie de effecten van Simvastatine en Pravastatine op het slaappatroon. In deze studie werden 1016 mannen en vrouwen (na de menopauze) met een LDL-cholesterol (slechte cholesterol) tussen 115 en 190 mg/dl op een willekeurige manier op een placebo, 20 mg/dag Simvastatine of 40 mg/dag Pravastatine gezet. De slaap werd geëvalueerd aan de hand van de 'Leeds slaapschaal' (een visuele schaal voor de slaapkwaliteit) enerzijds en een specifieke schaal voor de bepaling van slaapproblemen anderzijds.
Bij de start van de studie was de slaap in de drie behandelingsgroepen vergelijkbaar. Na zes maanden follow-up bleek echter dat een behandeling met Simvastatine in vergelijking met Pravastatine of placebo geassocieerd was met significant meer slaapproblemen en met een slechtere slaapkwaliteit. Pravastatine zorgde voor een score op beide testen die vergelijkbaar was met deze van placebo. Het mechanisme dat schuilgaat achter dit verschil is onduidelijk, maar het kan te maken hebben met het feit dat Simvastatine vetoplosbaar is en door de bloed-hersenbarrière raakt, terwijl Pravastatine wateroplosbaar is en dus niet tot bij de hersencellen doordringt. Ook het feit dat Simvastatine krachtiger is en het cholesterolgehalte meer doet dalen dan Pravastatine kan een rol spelen, naast andere ongekende factoren.
bron: Medscape, American Heart Association Scientific Sessions 2007: Abstract 3725. Presented november 7, 2007.
Het is op dit moment eerder 'bon ton' om het gebruik van medicatie bij ADHD (Rilatine en Concerta) eerder af te breken dan aan te bevelen. In zekere zin is dit terecht, want deze medicaties worden vaak te gemakkelijk gebruikt. Voor meer informatie zie folia farmacotherapeuticaen ook de update (ADHD: aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis).
Een studie bespreken, die gunstige effecten van Rilatine en Concerta aantoont, in dit geval op de slaap bij volwassenen met ADHD, is een beetje alsof je je hand in een wespennest steekt. Laat dit dan maar een oefening zijn in het ontwikkelen van een brede rug en een olifantenhuid.
De slaap bij volwassenen en kinderen met ADHD is dikwijls verstoord. Het kan langer duren eer ze in slaap vallen en ze zijn gemakkelijker overdag slaperig. ADHD kan ook de Remslaap verminderen en de kans verhogen op periodieke beenbewegingen.
De studie waarvan sprake toont bij volwassenen aan dat Rilatine of Concerta het in slaap vallen duidelijk verkort. Ze sliepen ook beter doordat ze veel minder vaak wakker werden 's nachts en zelf gaven ze een betere beoordeling over hun slaapkwaliteit.
Waarschuwing: we spreken hier niet over mensen die zich moeilijk kunnen concentreren en last hebben van slaapproblemen, maar over volwassenen met een duidelijke diagnose van ADHD voldoend aan de criteria van 'the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4de editie'.
Slaapproblemen ten gevolge van ADHD tijdens je kinderjaren neem je mee bij het volwassen worden zegt Dr. Esther Sobanski van het Central Institute of Mental Health in Mannheim, Duitsland. Dit zijn belangrijke bevindingen omdat een goede slaap een probleem is bij volwassen met ADHD en een onvoldoende verkwikkende nachtrust kan de ADHD klachten overdag versterken.
De studie omvat 34 volwassenen met ADHD zonder medicatie, vergeleken met 34 controlepersonen met vergelijkbaar geslacht en leeftijd, zonder psychische of slaapproblemen. Beide groepen sliepen 2 opeenvolgende nachten in eenslaaplabo, waarbij alle slaapparameters konden gevolgd worden en daarnaast vulden alle proefpersonen vragenlijsten in waarin ze hun slaapkwaliteit zelf beoordeelden, ook hoe ze gezind zijn of in welke mate ze zich moe voelen werd beoordeeld.
Tien personen met ADHD kregen Rilatine of Concerta, tot een dosis waarmee ze zich beter voelden en die ze konden verdragen, gedurende minimum 26 dagen. Daarna ondergingen ze terug een slaaponderzoek en kregen ze opnieuw vragenlijsten voorgeschoteld.
Voordat ze medicatie namen, vertoonden alle 34 personen met ADHD dezelfde slaapstoornissen: verminderde slaapkwaliteit (meer slaapstadium 1) met langer wakker liggen voor ze inslapen en meer wakker worden 's nachts. Ze hadden ook een andere slaaparchitectuur in vergelijking met de controlegroep.
De personen in de ADHD groep die medicatie kregen vertoonden een significante vermindering van de tijd van inslapen: het duurde gemiddeld ongeveer 13 minuten in plaats van 40 minuten. Ook de slaapefficiëntie was significant verbeterd. Deze verbeteringen weerspiegelden zich ook in de beoordelingslijsten.
Dr. Sobanski legt uit dat het niet duidelijk is hoe deze stimulerende medicatie de slaapkwaliteit beïnvloedt. Het kan door een indirect effect zijn omdat de ADHD klachten overdag onderdrukt zijn, waardoor ze zich beter voelen en minder gestresseerd, wat dan weer ten goede komt aan de slaapkwaliteit. Ook een direct effect kan meespelen, door het verminderen van de rusteloosheid val je natuurlijk gemakkelijker in slaap.
Bespreking: Deze studie toont aan dat de slaapkwaliteit verminderd kan zijn bij personen met ADHD. Het is dus essentieel dat hier de nodige aandacht aan wordt besteed. Of dit kan worden opgelost door het voorschrijven van stimulerende medicatie zal in de toekomst duidelijker worden. In deze studie wordt beweerd van wel, maar het gaat hier toch maar om een klein aantal personen: 10 nemen medicatie, en er wordt naar mijn weten niet vergeleken met placebo.
bron: Medscape, 26 maart 2008, Stimulant Improves Sleep in Adults With ADHD, P. Anderson en C. Vega.
